Geðheilbrigðiskerfi án sálfræðinga, hvernig hljómar það? María Mjöll Björnsdóttir skrifar 18. nóvember 2024 08:01 Tölum um geðheilbrigðismál og tölum um laun sálfræðinga hjá hinu opinbera. Almennar upplýsingar:María er 29 ára, einhleyp og barnlaus kona búsett í eigin íbúð í Reykjavík. Hún hefur lokið meistaranámi í klínískri sálfræði og starfar sem sálfræðingur á Landspítala. Hún metur fjárhagsstöðu sína sem slæma. Einhvernvegin svona byrja flestar greiningarskýrslur sem ég rita daglega í mínu starfi sem sálfræðingur á Landspítala, nema þessar upplýsingar eiga við um mig og endurspegla stöðu mína í dag. Ég sinni greiningum á geð- og taugaþroskavanda hjá skjólstæðingum geðsviðs Landspítala. Þeir eiga það allir sameiginlegt að vera í greiningu og/eða meðferð í 3. línu þjónustu. Fyrir þá sem ekki vita þá sinnir 3. lína fólki sem er oft með flókinn, alvarlegan, langvarandi og/eða samsettan geðvanda og ákveðinn hópur af okkar skjólstæðingum er í sjálfsvígshættu til lengri tíma. Greining og meðferð á vanda skjólstæðinga okkar er oft mjög sérhæfð og af því tagi að erfitt eða ómögulegt er að nálgast hana annarsstaðar eða á öðrum þjónustustigum. Í ákveðnum tilfellum sinnum við þó ekki eingöngu skjólstæðingum okkar heldur erum við einnig í reglulegum samskiptum við aðstandendur, aðrar stofnanir og þá sem koma að lífi einstaklingsins. Á Landspítala starfar fjöldi framúrskarandi sálfræðinga á göngu- og dagdeildum, innlagnardeildum, á bráðaþjónustu geðsviðs og vefrænum deildum. Starf okkar á mismunandi deildum og teymum er verulega sérhæft og faglegt, auk þess að gagnreyndum meðferðum er eingöngu beitt. Einn helsti gallinn við vinnuna mína er að ég á erfitt með að lifa á henni. Eftir fimm ára háskólanám og þriggja og hálfs árs starfsreynslu eru grunnlaun mín 652.136kr og þegar ég segi grunnlaun á ég við mín einu laun þar sem flestir sálfræðingar á Landspítala vinna eingöngu dagvinnu og eiga ekki möguleika á yfirvinnu. Ég fæ um 400.000kr útborgað hver mánaðarmót og borga þá mín lán og gjöld og geri svo mitt besta að eyða sem minnstum pening svo ég geti nú verslað inn fyrir mig og kisuna mína undir lok mánaðar. Vegna minna tekna sem sálfræðingur í 3. línu er ég í annarri vinnu til þess að geta lagt inná varasjóð, nú eða bara til að gera eitthvað skemmtilegt með vinkonum mínum án þess að þurfa að hafa fjárhagsáhyggjur í kjölfarið. Ég er heppin að aðstæður mínar bjóða uppá að ég geti verið í annarri vinnu en á sama tíma er verulega krefjandi að vera í meira en 100% vinnu í starfi eins og mínu. Ég er heppin að eiga bara litla kisu sem krefst ekki mikils penings frá mér því eins og staðan er í dag ætti ég ekki efni á því að eiga barn nema þurfa reiða mig algjörlega á maka minn (ef ég nú ætti hann) og ég veit fyrir víst að það er staða margra samstarfsfélaga minna. Ég valdi mér þetta starf og þennan vinnustað af öllum öðrum ástæðum en launanna vegna en á sama tíma átti ég aldrei von á því að þurfa vinna jafn mikið aukalega og ég geri eða leigja íbúðina mína reglulega út á Airbnb og flytja tímabundið heim til foreldra minna til þess eins að afla mannsæmandi tekna. Þegar umræða um laun koma upp í mínum vinahópum sit ég aldrei þessu vant frekar þögul og nenni yfirleitt ekki að taka þátt í þessu en þegar ég tjái mig og segi fólki í kringum mig frá laununum mínum trúa þau mér ekki. Mér finnst í raun ótrúlegt að umræða um kjör sálfræðinga hjá hinu opinbera hafi aldrei ratað í fjölmiðla né verið nefnd af öllum þeim stjórnmálamönnum sem keppast nú um að lofa öllu fögru fyrir geðheilbrigðiskerfið og hvað þeir ætla að breyta öllu til hins betra. Það væri kannski gott að byrja á því að semja við Sálfræðingafélag Íslands, sem er nú með lausa samninga, um laun sem við getum lifað á, en án okkar starfskrafta er helvíti erfitt að ætla að styrkja geðheilbrigðiskerfið. Árið 2023 sögðu rúmlega 20% sálfræðinga Landspítala upp störfum og má rekja hluta þeirra uppsagna beint til kjarasamninga ríkisins við stofnunina en áætla má að sálfræðingar hækki í grunnlaunum starfi þeir hjá öllum öðrum ríkisstofnunum. Uppsagnir sálfræðinga á Landspítala eiga að vera áhyggjuefni fyrir ráðamenn þessarar þjóðar. Við þurfum fólk til þess að sinna þessum störfum og af ofangreindum ástæðum þá er kerfið ekki beint til þess gert að halda færum og sérhæfðum sálfræðingum í lífsnauðsynlegum störfum. Höldum áfram að tala um geðheilbrigðismál en byrjum líka að tala um máttarstólp geðheilbrigðiskerfisins sem eru sálfræðingar. Höfundur er klínískur sálfræðingur á Landspítala. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Geðheilbrigði Mest lesið Samtökin 78 verðlauna sögufölsun Böðvar Björnsson Skoðun Varað við embætti sérstaks saksóknara Gestur Jónsson Skoðun Út af sporinu en ekki týnd að eilífu María Helena Mazul Skoðun Ætlar Ísland að fara sömu leið og Evrópa í útlendingamálum? Kári Allansson Skoðun Hættuleg ofnotkun svefnlyfja á Íslandi Drífa Sigfúsdóttir Skoðun Menntun sem mannréttindi – ekki forréttindi París Anna Bergmann,Sigurður Kári Harðarson Skoðun Meira að segja formaður Viðreisnar Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Afstaða – á vaktinni í 20 ár Arndís Vilhjálmsdóttir,Guðbjörg Sveinsdóttir Skoðun Hroki og hleypidómar - syngur Jónas Sen? Bjarnheiður Hallsdóttir Skoðun Hvað er lýðskóli eiginlega? Margrét Gauja Magnúsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Börnin sem deyja á Gaza Elín Pjetursdóttir skrifar Skoðun Brýr, sýkingar og börn Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Konum í afplánun fjölgar: Með flókin áföll á bakinu Tinna Eyberg Örlygsdóttir,Sigríður Ella Jónsdóttir skrifar Skoðun Hvað er lýðskóli eiginlega? Margrét Gauja Magnúsdóttir skrifar Skoðun Búum til pláss fyrir framtíðina Birna Þórarinsdóttir skrifar Skoðun Hættuleg ofnotkun svefnlyfja á Íslandi Drífa Sigfúsdóttir skrifar Skoðun Kveikjum neistann um allt land Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Ætlar Ísland að fara sömu leið og Evrópa í útlendingamálum? Kári Allansson skrifar Skoðun Samtökin 78 verðlauna sögufölsun Böðvar Björnsson skrifar Skoðun Afstaða – á vaktinni í 20 ár Arndís Vilhjálmsdóttir,Guðbjörg Sveinsdóttir skrifar Skoðun Menntun sem mannréttindi – ekki forréttindi París Anna Bergmann,Sigurður Kári Harðarson skrifar Skoðun Varað við embætti sérstaks saksóknara Gestur Jónsson skrifar Skoðun Út af sporinu en ekki týnd að eilífu María Helena Mazul skrifar Skoðun Meira að segja formaður Viðreisnar Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Gaza sveltur til dauða - Tími bréfaskrifta er löngu liðinn Magnús Magnússon,Hjálmtýr Heiðdal skrifar Skoðun Steypuklumpablætið í borginni Ragnhildur Alda María Vilhjálmsdóttir skrifar Skoðun Kærum og beitum Ísrael viðskiptabanni! Pétur Heimisson skrifar Skoðun Blæðandi vegir Sigþór Sigurðsson skrifar Skoðun Fái einstaklingar sem eru hættulegir sjálfum sér ekki viðeigandi búsetuúrræði blasir við mikill harmleikur Elínborg Björnsdóttir skrifar Skoðun Hroki og hleypidómar - syngur Jónas Sen? Bjarnheiður Hallsdóttir skrifar Skoðun Sveitarfélög gegna lykilhlutverki í vistvænni mannvirkjagerð Guðrún Lilja Kristinsdóttir,Bergþóra Góa Kvaran skrifar Skoðun „Nýtt veiðigjald: sátt byggð á hagkvæmni“ Svanur Guðmundsson skrifar Skoðun Opinber áskorun til prófessorsins Brynjar Karl Sigurðsson skrifar Skoðun Nærvera Héðinn Unnsteinsson skrifar Skoðun Þegar Dagur lét mig hrasa á gangstéttarhellu Björn Teitsson skrifar Skoðun Þessi jafnlaunavottun... Sunna Arnardottir skrifar Skoðun Heilsuspillandi minnisleysi í boði Sjálfstæðisflokksins Sigríður Svanborgardóttir skrifar Skoðun #BLESSMETA – fyrsta grein Guðrún Hrefna Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Dáleiðsla er ímyndun ein Hrefna Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Þing í þágu kvenna Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Sjá meira
Tölum um geðheilbrigðismál og tölum um laun sálfræðinga hjá hinu opinbera. Almennar upplýsingar:María er 29 ára, einhleyp og barnlaus kona búsett í eigin íbúð í Reykjavík. Hún hefur lokið meistaranámi í klínískri sálfræði og starfar sem sálfræðingur á Landspítala. Hún metur fjárhagsstöðu sína sem slæma. Einhvernvegin svona byrja flestar greiningarskýrslur sem ég rita daglega í mínu starfi sem sálfræðingur á Landspítala, nema þessar upplýsingar eiga við um mig og endurspegla stöðu mína í dag. Ég sinni greiningum á geð- og taugaþroskavanda hjá skjólstæðingum geðsviðs Landspítala. Þeir eiga það allir sameiginlegt að vera í greiningu og/eða meðferð í 3. línu þjónustu. Fyrir þá sem ekki vita þá sinnir 3. lína fólki sem er oft með flókinn, alvarlegan, langvarandi og/eða samsettan geðvanda og ákveðinn hópur af okkar skjólstæðingum er í sjálfsvígshættu til lengri tíma. Greining og meðferð á vanda skjólstæðinga okkar er oft mjög sérhæfð og af því tagi að erfitt eða ómögulegt er að nálgast hana annarsstaðar eða á öðrum þjónustustigum. Í ákveðnum tilfellum sinnum við þó ekki eingöngu skjólstæðingum okkar heldur erum við einnig í reglulegum samskiptum við aðstandendur, aðrar stofnanir og þá sem koma að lífi einstaklingsins. Á Landspítala starfar fjöldi framúrskarandi sálfræðinga á göngu- og dagdeildum, innlagnardeildum, á bráðaþjónustu geðsviðs og vefrænum deildum. Starf okkar á mismunandi deildum og teymum er verulega sérhæft og faglegt, auk þess að gagnreyndum meðferðum er eingöngu beitt. Einn helsti gallinn við vinnuna mína er að ég á erfitt með að lifa á henni. Eftir fimm ára háskólanám og þriggja og hálfs árs starfsreynslu eru grunnlaun mín 652.136kr og þegar ég segi grunnlaun á ég við mín einu laun þar sem flestir sálfræðingar á Landspítala vinna eingöngu dagvinnu og eiga ekki möguleika á yfirvinnu. Ég fæ um 400.000kr útborgað hver mánaðarmót og borga þá mín lán og gjöld og geri svo mitt besta að eyða sem minnstum pening svo ég geti nú verslað inn fyrir mig og kisuna mína undir lok mánaðar. Vegna minna tekna sem sálfræðingur í 3. línu er ég í annarri vinnu til þess að geta lagt inná varasjóð, nú eða bara til að gera eitthvað skemmtilegt með vinkonum mínum án þess að þurfa að hafa fjárhagsáhyggjur í kjölfarið. Ég er heppin að aðstæður mínar bjóða uppá að ég geti verið í annarri vinnu en á sama tíma er verulega krefjandi að vera í meira en 100% vinnu í starfi eins og mínu. Ég er heppin að eiga bara litla kisu sem krefst ekki mikils penings frá mér því eins og staðan er í dag ætti ég ekki efni á því að eiga barn nema þurfa reiða mig algjörlega á maka minn (ef ég nú ætti hann) og ég veit fyrir víst að það er staða margra samstarfsfélaga minna. Ég valdi mér þetta starf og þennan vinnustað af öllum öðrum ástæðum en launanna vegna en á sama tíma átti ég aldrei von á því að þurfa vinna jafn mikið aukalega og ég geri eða leigja íbúðina mína reglulega út á Airbnb og flytja tímabundið heim til foreldra minna til þess eins að afla mannsæmandi tekna. Þegar umræða um laun koma upp í mínum vinahópum sit ég aldrei þessu vant frekar þögul og nenni yfirleitt ekki að taka þátt í þessu en þegar ég tjái mig og segi fólki í kringum mig frá laununum mínum trúa þau mér ekki. Mér finnst í raun ótrúlegt að umræða um kjör sálfræðinga hjá hinu opinbera hafi aldrei ratað í fjölmiðla né verið nefnd af öllum þeim stjórnmálamönnum sem keppast nú um að lofa öllu fögru fyrir geðheilbrigðiskerfið og hvað þeir ætla að breyta öllu til hins betra. Það væri kannski gott að byrja á því að semja við Sálfræðingafélag Íslands, sem er nú með lausa samninga, um laun sem við getum lifað á, en án okkar starfskrafta er helvíti erfitt að ætla að styrkja geðheilbrigðiskerfið. Árið 2023 sögðu rúmlega 20% sálfræðinga Landspítala upp störfum og má rekja hluta þeirra uppsagna beint til kjarasamninga ríkisins við stofnunina en áætla má að sálfræðingar hækki í grunnlaunum starfi þeir hjá öllum öðrum ríkisstofnunum. Uppsagnir sálfræðinga á Landspítala eiga að vera áhyggjuefni fyrir ráðamenn þessarar þjóðar. Við þurfum fólk til þess að sinna þessum störfum og af ofangreindum ástæðum þá er kerfið ekki beint til þess gert að halda færum og sérhæfðum sálfræðingum í lífsnauðsynlegum störfum. Höldum áfram að tala um geðheilbrigðismál en byrjum líka að tala um máttarstólp geðheilbrigðiskerfisins sem eru sálfræðingar. Höfundur er klínískur sálfræðingur á Landspítala.
Skoðun Konum í afplánun fjölgar: Með flókin áföll á bakinu Tinna Eyberg Örlygsdóttir,Sigríður Ella Jónsdóttir skrifar
Skoðun Menntun sem mannréttindi – ekki forréttindi París Anna Bergmann,Sigurður Kári Harðarson skrifar
Skoðun Gaza sveltur til dauða - Tími bréfaskrifta er löngu liðinn Magnús Magnússon,Hjálmtýr Heiðdal skrifar
Skoðun Fái einstaklingar sem eru hættulegir sjálfum sér ekki viðeigandi búsetuúrræði blasir við mikill harmleikur Elínborg Björnsdóttir skrifar
Skoðun Sveitarfélög gegna lykilhlutverki í vistvænni mannvirkjagerð Guðrún Lilja Kristinsdóttir,Bergþóra Góa Kvaran skrifar