Hvernig fylgist ég með hlutabréfamarkaðnum? Baldur Thorlacius skrifar 3. október 2023 13:30 Almenningshlutabréfamarkaðir byggja á gagnsæi. Fjárfestar hafa aðgang að aragrúa upplýsinga um skráð félög, hlutabréfaverð, viðskipti, hagtölur og margt fleira. Skráðu félögin þurfa samkvæmt lögum og reglum að birta alls konar upplýsingar opinberlega. Tilgangurinn með þessu regluverki er góður: Að tryggja aðgengi fólks að mikilvægum upplýsingum svo það geti tekið upplýsta ákvörðun um kaup eða sölu á hlutabréfum. En tilkynningar um reglubundin kaup á eigin bréfum í samræmi við endurkaupaáætlanir, viðskipti aðila sem eru fjárhagslega tengdir fruminnherjum eða breytingar á verulegum hlut atkvæðisréttar hljóma ekki beinlínis hvetjandi fyrir venjulegt fólk. Þetta eru allt dæmi um upplýsingar sem skráð félög birta reglulega. Lítið gagn af gagnsæi ef enginn skilur neitt. Mörg félög hafa tekið á það ráð að efla upplýsingagjöf á öðrum sviðum, til að styðja við þá lögbundnu upplýsingagjöf og ná til breiðari hóps. Sem dæmi um slíkt má nefna aðgengilegt efni á samfélagsmiðlum, vídeó upptökur, hlaðvörp og opna fjárfestafundi. Allt saman til fyrirmyndar, ef vel er að því staðið, enda mikilvægt að fólk skilji í hvernig fyrirtæki það er að fjárfesta. Fjölmiðlar eru þarna einnig í lykilhlutverki, þurfa að geta greint og miðlað til fólks á mannamáli. Aðilar eins og Fortuna Invest hafa einnig gripið þann bolta og haldið úti öflugri fræðslu á samfélagsmiðlum. Hvar? En það er samt gott að getað áttað sig á þessu helsta sem skráð félög þurfa að birta opinberlega – og þá er fyrsta skrefið að vita hvar hægt er að nálgast upplýsingarnar. Öll félög þurfa að birta tilteknar upplýsingar á sinni eigin vefsíðu (yfirleitt á undirsíðu fyrir fjárfesta). Þær birtast einnig á vefsíðu Kauphallarinnar, auk þess að upplýsingaveitur (eins og t.d. Keldan) gera þær aðgengilegar. Upphafið: Lýsingar og skráningarskjöl Næsta skref er að átta sig á innihaldinu. Þegar félög koma ný á markað byrja þau á að að hreinsa borðið, birta allt sem skiptir máli í skjali sem heitir lýsing (á Aðalmarkaði) eða skráningarskjal (á First North vaxtarmarkaðnum). Það er reyndar ekki fyrir hvern sem er að lesa þessi skjöl í heild sinni, þar sem þau geta verið mjög löng, en oft er líka samantekt sem hjálpar fólki að skilja kjarna málsins. Reikningar og aðalfundir Árs- og árshlutareikningar eru svo fastir punktar í upplýsingagjöfinni, en þeir innihalda fjárhagsupplýsingar og eru birtir ýmist ársfjórðungslega eða hálfsárslega. Félögin eiga að draga fram það helsta úr reikningunum í tilkynningu og nota gjarnan tækifærið til að upplýsa um ýmis önnur mál í leiðinni. Þetta eru meira og minna staðlaðar upplýsingar sem hægt er að bera saman á milli tímabila, til að sjá hvernig gengur. Auk þess halda þau flest kynningarfundi, ýmist á staðnum og/eða í streymi, sem allir geta sótt. Ég veit fyrir víst að þau fagna því mjög þegar almennir fjárfestar mæta á slíka fundi. Aðrir slíkir fastir punktar eru tilkynningar um aðalfundi, en á þeim er m.a. kosið í stjórn sem og tekin ákvörðun um arðgreiðslur til hluthafa. Hvort tveggja mjög mikilvægt. Við kaup á hlutabréfum er fólk orðið að meðeigendum í viðkomandi félagi og á þá rétt á að taka þátt og kjósa á hluthafafundum. Það getur verið mikilvægt fyrir fólk að nýta þann rétt sem og góð leið til að kynnast félögunum betur. Innherjaupplýsingar Þess á milli þurfa félög að halda fjárfestum upplýstum um meiriháttar atburði, ákvarðanir eða annað sem getur skipt máli við ákvörðun um kaup eða sölu á hlutabréfunum. Það eru svokallaðar innherjaupplýsingar. Það getur því verið mjög mikilvægt að fylgjast með slíkum tilkynningum. Þetta geta sem dæmi verið tilkynningar um stóra samninga, samruna, aukna sölu eða annað sem getur haft mikil áhrif á félögin. Innherjatilkynningar Tilkynningar um viðskipti fruminnherja (stjórnenda félagsins), eða þeim sem eru fjárhagslega tengdir þeim, eru oft kallaðar innherjatilkynningar. Það getur verið gagnlegt fyrir fjárfesta að vita af því þegar stjórnendur, sem þekkja félagið best, kaupa eða selja hlutabréf. Hvort þeir telji sjálfir vera kauptækifæri eða ekki. Flagganir Flagganir gegna svipuðum tilgangi, en snúa ekki að stjórnendum heldur stórum hluthöfum sem þurfa að „flagga“ því þegar þeir fara yfir eða undir ákveðin mörk atkvæðisréttar. Þær hjálpa fjárfestum því að skilja eignarhalds félagsins og hvernig það er að þróast. Endurkaupaáætlanir Svo eru það blessuðu endurkaupaáætlanirnar. Endurkaup fela í sér að félag kaupir til baka eigin hlutabréf á markaði. Þau hafa ekki bein áhrif á reksturinn, en með kaupunum fækkar útistandandi hlutabréfum – sem þýðir að hluthafar sem ekki selja eignast í reynd hærra hlutfall af félaginu, án þess að gera neitt. Endurkaup og arðgreiðslur eru tvær helstu leiðirnar fyrir félög til að skila verðmætum aftur til hluthafanna. Endurkaupaáætlanir skapa ákveðinn ramma fyrir framkvæmd slíkra endurkaupa. Það getur því verið gott að vita af því ef endurkaupaáætlun er í gildi, en einstaka tilkynningar um framkvæmd slíkrar áætlunar innihalda yfirleitt engar tímamóta upplýsingar. Hér hefur alls ekki verið farið með tæmandi hætti yfir tilkynningar til fjárfesta en vonandi hjálpar þetta einhverjum að fylgjast betur með hlutabréfamarkaðnum. Nú stendur yfir alþjóðleg fjármálalæsisvika og því vel við hæfi að fara yfir þessi mál. Ég er samt mjög meðvitaður um að ekki allir nenna að lesa svona greinar, sérstaklega þegar þær eru yfir 800 orð! Við hjá Nasdaq ætlum því að blása til vef-fræðslufundar á næstunni þar sem við munum ræða þetta á mannamáli, auk þess sem við munum halda áfram að leita nýrra leiða til að hjálpa fólki að skilja hlutabréfamarkaðinn. Fundurinn verður auglýstur á Facebook síðu Nasdaq Iceland. Höfundur er framkvæmdastjóri sölu og viðskiptatengsla, Nasdaq Iceland. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Baldur Thorlacius Kauphöllin Fjármál heimilisins Mest lesið Má endalaust vera níðingur!! Arna Magnea Danks Skoðun „Fór í útkall“ Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir Skoðun Krefjandi tímar í veitingageiranum Einar Bárðarson Skoðun Takk Vigdís! Takk Guðni! Takk Halla! — Takk þjóð! Hjörtur Hjartarson Skoðun Opið bréf til Jóhanns Páls Jóhannssonar umhverfis-, orku- og loftlagsráðherra Kolbrún Georgsdóttir Skoðun Um pólitík óttans, öryggisvæðingu fólksflótta og hina ICElensku varðhaldsstöð Sema Erla Serdaroglu Skoðun Silfurfat Samfylkingarinnar Helgi Áss Grétarsson Skoðun ,,Mig langar svo bara að geta kennt þessum 25 börnum“ Sigrún Ólöf Ingólfsdóttir Skoðun Dagur náms- og starfsráðgjafar 2025: Faglegur stuðningur sem skiptir máli – fyrir einstaklinga og samfélagið Jónína Kárdal,Svandís Sturludóttir Skoðun Fjármálabylting: Gervigreind og táknvæðing fyrir almenning Björgmundur Örn Guðmundsson Skoðun Skoðun Skoðun Tillaga um hærri vörugjöld á mótorhjól er skref aftur á bak Unnar Már Magnússon skrifar Skoðun Hvernig hugsar þú um hreint vatn? Lovísa Árnadóttir skrifar Skoðun Takk Vigdís! Takk Guðni! Takk Halla! — Takk þjóð! Hjörtur Hjartarson skrifar Skoðun Blóðmerar - skeytingarleysi hinna þriggja valda Árni Stefán Árnason skrifar Skoðun Krefjandi tímar í veitingageiranum Einar Bárðarson skrifar Skoðun Má endalaust vera níðingur!! Arna Magnea Danks skrifar Skoðun Um pólitík óttans, öryggisvæðingu fólksflótta og hina ICElensku varðhaldsstöð Sema Erla Serdaroglu skrifar Skoðun Silfurfat Samfylkingarinnar Helgi Áss Grétarsson skrifar Skoðun Opið bréf til Jóhanns Páls Jóhannssonar umhverfis-, orku- og loftlagsráðherra Kolbrún Georgsdóttir skrifar Skoðun Fjármálabylting: Gervigreind og táknvæðing fyrir almenning Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Véfréttir og villuljós Þorsteinn Siglaugsson skrifar Skoðun „Fór í útkall“ Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Dagur náms- og starfsráðgjafar 2025: Faglegur stuðningur sem skiptir máli – fyrir einstaklinga og samfélagið Jónína Kárdal,Svandís Sturludóttir skrifar Skoðun Fjölþátta ógnarstjórn Högni Elfar Gylfason skrifar Skoðun Verjum mikilvæga starfsemi Ljóssins Guðbjörg Jónsdóttir,Helga Tryggvadóttir,Sigurdís Haraldsdóttir skrifar Skoðun ,,Mig langar svo bara að geta kennt þessum 25 börnum“ Sigrún Ólöf Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Mér kvíðir slæm íslenska ungmenna Elín Karlsdóttir skrifar Skoðun Íþróttahreyfingin stefnir í gjaldþrot!! Helgi Sigurður Haraldsson skrifar Skoðun Læknaeiðurinn og dánaraðstoð: Hvað þýðir „að valda ekki skaða“? Ingrid Kuhlman skrifar Skoðun Takk Sigurður Ingi Helgi Héðinsson skrifar Skoðun Krónan býr sig ekki til sjálf Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Stöndum saman fyrir íslenskan flugrekstur Bogi Nils Bogason skrifar Skoðun ,,Gallaður" hundur - söluhluturinn hundur - um úrskurð Kærunefndar vöru- og þjónustukaupa Árni Stefán Árnason skrifar Skoðun Fyrst heimsfaraldur, svo náttúruhamfarir, þá gjaldþrot og nú verkföll! Sigríður Margrét Oddsdóttir skrifar Skoðun Baráttan heldur áfram! Hjálmtýr Heiðdal skrifar Skoðun Hvers virði er líf barns? Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Hvernig hljómar tilboðið einn fyrir þrjá? Davíð Már Sigurðsson skrifar Skoðun Fyrrverandi lögreglumaður heyrir enn röddina Sigurður Árni Reynisson skrifar Skoðun Bætum lífsgæði þeirra sem lifa með krabbameini Sigríður Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Offita á krossgötum Guðrún Þuríður Höskuldsdóttir,Tryggvi Helgason skrifar Sjá meira
Almenningshlutabréfamarkaðir byggja á gagnsæi. Fjárfestar hafa aðgang að aragrúa upplýsinga um skráð félög, hlutabréfaverð, viðskipti, hagtölur og margt fleira. Skráðu félögin þurfa samkvæmt lögum og reglum að birta alls konar upplýsingar opinberlega. Tilgangurinn með þessu regluverki er góður: Að tryggja aðgengi fólks að mikilvægum upplýsingum svo það geti tekið upplýsta ákvörðun um kaup eða sölu á hlutabréfum. En tilkynningar um reglubundin kaup á eigin bréfum í samræmi við endurkaupaáætlanir, viðskipti aðila sem eru fjárhagslega tengdir fruminnherjum eða breytingar á verulegum hlut atkvæðisréttar hljóma ekki beinlínis hvetjandi fyrir venjulegt fólk. Þetta eru allt dæmi um upplýsingar sem skráð félög birta reglulega. Lítið gagn af gagnsæi ef enginn skilur neitt. Mörg félög hafa tekið á það ráð að efla upplýsingagjöf á öðrum sviðum, til að styðja við þá lögbundnu upplýsingagjöf og ná til breiðari hóps. Sem dæmi um slíkt má nefna aðgengilegt efni á samfélagsmiðlum, vídeó upptökur, hlaðvörp og opna fjárfestafundi. Allt saman til fyrirmyndar, ef vel er að því staðið, enda mikilvægt að fólk skilji í hvernig fyrirtæki það er að fjárfesta. Fjölmiðlar eru þarna einnig í lykilhlutverki, þurfa að geta greint og miðlað til fólks á mannamáli. Aðilar eins og Fortuna Invest hafa einnig gripið þann bolta og haldið úti öflugri fræðslu á samfélagsmiðlum. Hvar? En það er samt gott að getað áttað sig á þessu helsta sem skráð félög þurfa að birta opinberlega – og þá er fyrsta skrefið að vita hvar hægt er að nálgast upplýsingarnar. Öll félög þurfa að birta tilteknar upplýsingar á sinni eigin vefsíðu (yfirleitt á undirsíðu fyrir fjárfesta). Þær birtast einnig á vefsíðu Kauphallarinnar, auk þess að upplýsingaveitur (eins og t.d. Keldan) gera þær aðgengilegar. Upphafið: Lýsingar og skráningarskjöl Næsta skref er að átta sig á innihaldinu. Þegar félög koma ný á markað byrja þau á að að hreinsa borðið, birta allt sem skiptir máli í skjali sem heitir lýsing (á Aðalmarkaði) eða skráningarskjal (á First North vaxtarmarkaðnum). Það er reyndar ekki fyrir hvern sem er að lesa þessi skjöl í heild sinni, þar sem þau geta verið mjög löng, en oft er líka samantekt sem hjálpar fólki að skilja kjarna málsins. Reikningar og aðalfundir Árs- og árshlutareikningar eru svo fastir punktar í upplýsingagjöfinni, en þeir innihalda fjárhagsupplýsingar og eru birtir ýmist ársfjórðungslega eða hálfsárslega. Félögin eiga að draga fram það helsta úr reikningunum í tilkynningu og nota gjarnan tækifærið til að upplýsa um ýmis önnur mál í leiðinni. Þetta eru meira og minna staðlaðar upplýsingar sem hægt er að bera saman á milli tímabila, til að sjá hvernig gengur. Auk þess halda þau flest kynningarfundi, ýmist á staðnum og/eða í streymi, sem allir geta sótt. Ég veit fyrir víst að þau fagna því mjög þegar almennir fjárfestar mæta á slíka fundi. Aðrir slíkir fastir punktar eru tilkynningar um aðalfundi, en á þeim er m.a. kosið í stjórn sem og tekin ákvörðun um arðgreiðslur til hluthafa. Hvort tveggja mjög mikilvægt. Við kaup á hlutabréfum er fólk orðið að meðeigendum í viðkomandi félagi og á þá rétt á að taka þátt og kjósa á hluthafafundum. Það getur verið mikilvægt fyrir fólk að nýta þann rétt sem og góð leið til að kynnast félögunum betur. Innherjaupplýsingar Þess á milli þurfa félög að halda fjárfestum upplýstum um meiriháttar atburði, ákvarðanir eða annað sem getur skipt máli við ákvörðun um kaup eða sölu á hlutabréfunum. Það eru svokallaðar innherjaupplýsingar. Það getur því verið mjög mikilvægt að fylgjast með slíkum tilkynningum. Þetta geta sem dæmi verið tilkynningar um stóra samninga, samruna, aukna sölu eða annað sem getur haft mikil áhrif á félögin. Innherjatilkynningar Tilkynningar um viðskipti fruminnherja (stjórnenda félagsins), eða þeim sem eru fjárhagslega tengdir þeim, eru oft kallaðar innherjatilkynningar. Það getur verið gagnlegt fyrir fjárfesta að vita af því þegar stjórnendur, sem þekkja félagið best, kaupa eða selja hlutabréf. Hvort þeir telji sjálfir vera kauptækifæri eða ekki. Flagganir Flagganir gegna svipuðum tilgangi, en snúa ekki að stjórnendum heldur stórum hluthöfum sem þurfa að „flagga“ því þegar þeir fara yfir eða undir ákveðin mörk atkvæðisréttar. Þær hjálpa fjárfestum því að skilja eignarhalds félagsins og hvernig það er að þróast. Endurkaupaáætlanir Svo eru það blessuðu endurkaupaáætlanirnar. Endurkaup fela í sér að félag kaupir til baka eigin hlutabréf á markaði. Þau hafa ekki bein áhrif á reksturinn, en með kaupunum fækkar útistandandi hlutabréfum – sem þýðir að hluthafar sem ekki selja eignast í reynd hærra hlutfall af félaginu, án þess að gera neitt. Endurkaup og arðgreiðslur eru tvær helstu leiðirnar fyrir félög til að skila verðmætum aftur til hluthafanna. Endurkaupaáætlanir skapa ákveðinn ramma fyrir framkvæmd slíkra endurkaupa. Það getur því verið gott að vita af því ef endurkaupaáætlun er í gildi, en einstaka tilkynningar um framkvæmd slíkrar áætlunar innihalda yfirleitt engar tímamóta upplýsingar. Hér hefur alls ekki verið farið með tæmandi hætti yfir tilkynningar til fjárfesta en vonandi hjálpar þetta einhverjum að fylgjast betur með hlutabréfamarkaðnum. Nú stendur yfir alþjóðleg fjármálalæsisvika og því vel við hæfi að fara yfir þessi mál. Ég er samt mjög meðvitaður um að ekki allir nenna að lesa svona greinar, sérstaklega þegar þær eru yfir 800 orð! Við hjá Nasdaq ætlum því að blása til vef-fræðslufundar á næstunni þar sem við munum ræða þetta á mannamáli, auk þess sem við munum halda áfram að leita nýrra leiða til að hjálpa fólki að skilja hlutabréfamarkaðinn. Fundurinn verður auglýstur á Facebook síðu Nasdaq Iceland. Höfundur er framkvæmdastjóri sölu og viðskiptatengsla, Nasdaq Iceland.
Opið bréf til Jóhanns Páls Jóhannssonar umhverfis-, orku- og loftlagsráðherra Kolbrún Georgsdóttir Skoðun
Um pólitík óttans, öryggisvæðingu fólksflótta og hina ICElensku varðhaldsstöð Sema Erla Serdaroglu Skoðun
Dagur náms- og starfsráðgjafar 2025: Faglegur stuðningur sem skiptir máli – fyrir einstaklinga og samfélagið Jónína Kárdal,Svandís Sturludóttir Skoðun
Skoðun Um pólitík óttans, öryggisvæðingu fólksflótta og hina ICElensku varðhaldsstöð Sema Erla Serdaroglu skrifar
Skoðun Opið bréf til Jóhanns Páls Jóhannssonar umhverfis-, orku- og loftlagsráðherra Kolbrún Georgsdóttir skrifar
Skoðun Fjármálabylting: Gervigreind og táknvæðing fyrir almenning Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar
Skoðun Dagur náms- og starfsráðgjafar 2025: Faglegur stuðningur sem skiptir máli – fyrir einstaklinga og samfélagið Jónína Kárdal,Svandís Sturludóttir skrifar
Skoðun Verjum mikilvæga starfsemi Ljóssins Guðbjörg Jónsdóttir,Helga Tryggvadóttir,Sigurdís Haraldsdóttir skrifar
Skoðun ,,Gallaður" hundur - söluhluturinn hundur - um úrskurð Kærunefndar vöru- og þjónustukaupa Árni Stefán Árnason skrifar
Skoðun Fyrst heimsfaraldur, svo náttúruhamfarir, þá gjaldþrot og nú verkföll! Sigríður Margrét Oddsdóttir skrifar
Opið bréf til Jóhanns Páls Jóhannssonar umhverfis-, orku- og loftlagsráðherra Kolbrún Georgsdóttir Skoðun
Um pólitík óttans, öryggisvæðingu fólksflótta og hina ICElensku varðhaldsstöð Sema Erla Serdaroglu Skoðun
Dagur náms- og starfsráðgjafar 2025: Faglegur stuðningur sem skiptir máli – fyrir einstaklinga og samfélagið Jónína Kárdal,Svandís Sturludóttir Skoðun