Eflum mannauð með bættri lestrar- og félagsfærni barna og unglinga Hermundur Sigmundsson og Svava Þ. Hjaltalín skrifa 8. ágúst 2023 13:30 Samfélag án menntakerfis er óhugsandi. Skólar stuðla að jöfnuði og menntun er mikilvægur grunnur. Á Íslandi er grunnskólinn skylda og nemendur eiga að fá þar sama möguleika á grunnnámi og allir skipta þeir máli. Lestrarfærni þeirra skapar þeim framtíð, slétta og fellda eða þyrnum stráða, allt eftir færni hvers og eins. Félagsfærni byggir á að geta átt árangursrík samskipti við aðra og er góð færni á því sviði öllum einstaklingum nauðsynleg. Börn læra af þeim sem þau umgangast mest, á heimilum, í skólum og á hvers kyns æfingum og tómstundastarfi. Þar eru mikilvægar fyrirmyndir og kennarar. Skert félagsfærni getur valdið kvíða og erfiðleikum við að lesa í aðstæður. Nýjar mælingar sýna að félagsfærni barna hér á landi fer dvínandi hverju sem því sætir sem er mikið áhyggjuefni og stór áskorun en gríðarlega mikilvægt að bæta úr til að meðal annars bæta mannauð. Áskoranir Lestrarfærni: Rannsóknir okkar sýna að um 56% barna á Íslandi geta tengt saman hljóð og lesið einstaka orð (hafa brotið lestrarkóðann) þegar þau byrja í grunnskóla. Nái barn ekki þessari færni sem er einn af grunnsteinum lesturs glímir það við ólæsi sem hefur áhrif á almenn lífsgæði og möguleika til menntunar. Heikki Lyytinen einn af fremstu fræðimönnum Finna varðandi lestrarnám og færni segir að þegar nemandi hefur öðlast ofangreinda færni (brotið lestrarkóðann) sé hann tilbúinn til að meðtaka stórkostlegan heim bókanna. Nemandinn er kominn með það sjálfstraust og þá trú að hann geti lesið en hún er gríðarlega mikilvæg og leiðir líkum að því að einstaklingur sé tilbúinn til að verja tíma í viðfangsefnið. Þegar grunni í lestri er náð, barn þekkir bókstafi og hljóð og getur tengt saman í orð, tekur við þjálfun og meiri þjálfun til að ná góðu valdi á lestrinum og til a auka orðaforða sem er lykill að góðum lesskilningi og lestri bóka. Heikki telur miðað við áralangar rannsóknir að eiginlega lestrarkennslu skuli hefja í grunnskóla. Hann segir að flest börn séu tilbúin um sjö ára aldur og það skýri hvers vegna börn byrja þá í skóla, í Finnlandi, ekki sex ára eins og hér á landi. Hann segir að í leikskóla skuli megináhersla lögð á hreyfingu, félagsfærni og málþroska/orðaforða en ekkert mæli á móti því að kenna börnum heiti bókstafa og tengja við orð sem þeim eru kennd eins og hvalur á H og snákur á S. Í verkefninu okkar Kveikjum neistann, sem Grunnskóli Vestmannaeyja fóstrar fyrstur allra, náðu 100% nemenda að brjóta lestrarkóðann við lok 1. bekkjar skólaárið 2021-2022 (rannsóknarhópur) og 98% nemenda skólaárið 2022-2023. Rannsóknarhópurinn sem nú var að ljúka öðru ári tók stöðumatið LÆS og samkvæmt því náðu 83% nemenda að lesa texta af nákvæmni og án teljandi villna og svara spurningum. Þar mælist enginn kynjamunur, 83% stúlkna og 83% drengja eru læsir miðað við mælitækið. Til samanburðar voru 61% nemenda læs eftir 2. bekk í Reykjavík árið 2019. 20 skólar víðs vegar um landið sýndu að 52% nemenda voru læsir, 55% stúlkna og 50% drengja, sem sýnir kynjamun stúlkum í hag (LÆS stöðumat vorið 2023).Í skýrslu UNESCO (2020) kemur fram að á Íslandi ná 38% 15 ára unglingar ekki grunnfærni í lesskilningi og stærðfræði. PISA 2018 sýnir að í fjórum landshlutum (Suðurnesjum, Vesturlandi, Norðurlandi eystra, Vestfjörðum) standa unglingar verr að vígi en norskir og danskir innflytjendur með 457 stig. Drengir á Íslandi höfðu 454 stig. Við svona niðurstöður verður vart búið. Félagsfærni: Í UNICEF skýrslu (2020) segir að 15 ára unglingar á Íslandi höfðu lægstu félagsfærni OECD landa í Evrópu og áttu 30% þeirra erfitt með að eignast vini. Ekki eru þessar niðurstöður okkur í vil og það sama gildir um þær og ofangreint að við þær verður vart búið. Það þarf að koma til aðgerða, fyrirbyggjandi aðgerða og því mælir örugglega enginn gegn. Það þarf að horfa til framtíðar, en ekki bara setja plástra á blæðandi sár barna okkar og unglinga. Katrín Jakobsdóttir, forsætisráðherra og hennar ríkisstjórn eru þar gríðarlega mikilvæg, þar eru stórar ákvarðanir teknar og bæði þingmenn og ráðherrar sem sýna málefninu stuðning. Vísindi: Rannsóknir á taugavísindum hafa varið vaxandi og þær settar í samhengi við nám, hvernig lærir heilinn. Öll færni og þekking sem við öðlumst þarf mikla þjálfun. Þjálfun, sérhæfð þjálfun, gerir það að verkum að við sköpum og styrkjum netverk af taugafrumum í heilanum ‘e. Neural network’. Þjálfunin er grundvöllur þekkingar og færni. Ef þjálfun er of lítil náum við ekki að gera færnina eða þekkinguna sjálfvirka þ.e.a.s. að við getum náð í hana þegar við þurfum við ólíkar stundir og aðstæður. Þess vegna er mikilvægt að við ákveðum hvaða færni og þekking er mikilvæg fyrir börn og unglinga að kunna. Við tökum undir með UNESCO, lestrar- og félagsfærni er lykilfærni sem einstaklingur þarf að hafa í farteskinu svo hann geti tekið fullan þátt í samfélaginu. Lestrarfærni því lestur er lykill að menntun, heilsu og vellíðan og félagsfærni því hún er lykill að því að geta þrifist með öðrum. Að hafa grunnfærni í að koma fram með virðingu og tillitsemi við aðra, geta hlustað, ígrundað og tjáð sig við aðra. Hér hefur verið bent á þætti sem þarf að efla, med markvissri þjálfun og eftirfylgni. Aðgerðir/Möguleikar: Lestur: Eflum orðaforða og málskilning barna á leikskólaaldri með öllum þeim verkfærum sem til eru og nýtum til þess bestu sérfræðinga í faginu. Finnum út hvað hægt er að gera til að komast nærri því að fjöldi leikskólakennara verði 66% eins og lög gera ráð fyrir en ekki í kringum 20% eins og er nú. Setjum kröfur um íslensku kunnáttu starfsfólks á leikskólum. Eflum þekkingu kennaranema á mikilvægustu aðferðafræði við lestrarkennslu í kennaradeildum HÍ og HA. Þá þarf að útskrifum fulla sjálfstrausts með öll verkfæri í töskunni er tengjast hvernig lestur er kenndur. Eflum kennaranema til að geta gefið börnum og unglingum áskoranir miðað við færni. Eflum fagmennsku kennara og gæði lestrarkennslu í grunnskóla og þar með góðan árangur. Notum ‘evidence based practice´ eða hljóðaaðferð í grunninn sem leggur áherslu á bókstafi og hljóð. Förum frá eind til heildar. Færustu sérfræðingar segja það afar mikilvægt og þá ekki síst fyrir þá sem gætu glímt eða glíma við erfiðleika í lestri. Þegar börn hafa náð grunnfæni og eru farin að lesa þarf að tryggja þjálfun med öllum þeim adferðum sem gera það að verkum að börn takist á við réttar áskoranir til að efla sína lestrarfærni. Eflum markvissa þjálfun og eftirfylgni á lestri. Notum einfalt stöðumat til að mæla stöðu og framfarir nemenda. Eflum skapandi skrif frá því börn hafa brotið lestrarkóðann. Vinnum með markvissa þjálfun á ritun. Eflum heimaþjálfun í lestri, skoðum nýjar leiðir við. Látum af tímamælingum eins og korter á dag, sköpum frekar gæðastundir í samvinnu við foreldra. Þegar barn er farið að lesa má til dæmis lesa texta og/eða bækur 3 sinnum í viku sem gefur aukið svigrúm til þjálfunar og skapar síður streitu á heimilum. Frá og með 2. bekk má skrifa niður hversu margar bækur barn las í hverjum mánuði og hvaða þrjár þeirra voru skemmtilegastar. Það er ekki ofsögum sagt þegar talað er um hve mikilvægt það er að foreldrar lesi fyrir börn sín og spjalli um það sem lesið er. Þetta er ein besta leiðin til að efla orðaforða sem hefur áhrif á lesskilninginn. Þetta á við um öll börn, bæði þau sem lesa sjálf en þá oft einfaldari texta og líka þau sem eru að byrja sinn lestrarferil. Leyfum börnunum að velja sjálf bækur, þannig eykst áhugahvötin. Mikilvægt er að kennarar hafi flokkað bækur í ‘kassa’ eftir erfiðleikastigi og ákveði úr hvaða þyngdarflokki hver nemandi velur. Það tryggir að bókin er hvorki of létt né of þung. Félagsfærni: Eflum færni foreldra, leikskóla- og grunnskólakennara og þjálfara í að vinna með og efla félagsfærni barna og unglinga. Færum þeim leiðir. Vinnum með mikilvæg hugtök eins og virðingu, tillitsemi, hugrekki, vináttu, þrautseigju. Það að vinna með góða hegðun þarf líka mikla þjálfun og eftirfylgni. Eflum gróskuhugarfar alls starfsfólks leikskóla og grunnskóla. Þannig má hafa mikil áhrif á börnin og unglinga: meira gróskuhugarfar kennara - meira gróskuhugarfar nemenda. Eflum trú á eigin getu og þrautseigju hjá börnum og unglingum. Það gerum við með að vinna með réttar áskoranir miðað við færni. Það styrkir áhugahvöt einstaklinga. Verum vakandi yfir stöðu barna okkar. Verum meðvituð um hversu mikilvægt hlutverk það er að þjálfa lestur og gera þá stund sem ánægjulegasta. Foreldrar vinnið með skólanum í að þjálfa bókstafi og hljóð og sjáið til þess að gripið sé til sértækra aðgerða ef börnin geta ekki lesið orð eftir fyrsta árið í grunnskóla og eru ekki læs við lok 2. bekkjar. Amma, afi og eldri systkini geta líka gegnt mikilvægu hlutverki í lestrarnámi barns. Það er á okkar ábyrgð sem eldri erum að efla lestrar- og félagsfærni allra barna. Tími er eitt það besta sem foreldri getur gefið barni sínu, búum til gæðastundir með lestri bóka og samræðum um innihald. Eflum sjálfstraust með umhyggju og natni og eflum félagsfærni barna og unglinga, gefum þeim trú á sig sjálf, því það opnar möguleika þeirra til að verða virkir samfélagsþegnar. Góð liðsheild er einn af lykilþáttum í árangri, gerum þetta saman! Velkomin á okkar Facebook síðu: Vísindi og menntun. Hermundur er prófessor í lífeðlislegri sálfræði við Norska tækni - og vísindaháskólann og Háskóla Íslands Svava Þ. Hjaltalín er grunnskólakennari, og verkefnastjóri hjá Rannsóknarsetri um menntun og hugarfar. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Skóla - og menntamál Börn og uppeldi Hermundur Sigmundsson Svava Þ. Hjaltalín Mest lesið Hamas og átökin við Ísrael – hvað er ekki sagt upphátt? Einar G Harðarson Skoðun Opið bréf til stjórnvalda Elín Ýr Arnar Hafdísardóttir Skoðun „Litla stúlkan og ruddarnir“ - Hugleiðing um stöðu Íslands á alþj.vettv. Flosi Þorgeirsson Skoðun Matvælaverð hefur nær þrefaldast frá stofnun Viðskiptaráðs! Sigríður Ingibjörg Ingadóttir Skoðun Við skuldum þeim að hlusta Ólafur Adolfsson Skoðun Næstu sólarhringar á Gaza skipta sköpum Hlynur Már Vilhjálmsson Skoðun Hvernig gengur nýjum kennurum í grunnskólakennslu? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson,Aðalheiður Anna Erlingsdóttir,Andri Rafn Ottesen,Maríanna Jónsdóttir Maríudóttir,Valgerður S. Bjarnadóttir Skoðun Þjóðareign, trú og skattar Svanur Guðmundsson Skoðun Lífið er eins og konfektkassi, þú veist aldrei hvernig mola þú færð Elín Íris Fanndal Skoðun Hvers virði er lambakjöt? Hafliði Halldórsson Skoðun Skoðun Skoðun Hvers virði er lambakjöt? Hafliði Halldórsson skrifar Skoðun Lífið er eins og konfektkassi, þú veist aldrei hvernig mola þú færð Elín Íris Fanndal skrifar Skoðun Þjóðareign, trú og skattar Svanur Guðmundsson skrifar Skoðun Hamas og átökin við Ísrael – hvað er ekki sagt upphátt? Einar G Harðarson skrifar Skoðun Gjaldfrjálsar máltíðir fyrir leikskólabörn Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Næstu sólarhringar á Gaza skipta sköpum Hlynur Már Vilhjálmsson skrifar Skoðun Hvernig gengur nýjum kennurum í grunnskólakennslu? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson,Aðalheiður Anna Erlingsdóttir,Andri Rafn Ottesen,Maríanna Jónsdóttir Maríudóttir,Valgerður S. Bjarnadóttir skrifar Skoðun Huglæg réttlætiskennd og skattar á verðmætasköpun Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Loksins fær þyrlan heimili fyrir norðan Njáll Trausti Friðbertsson skrifar Skoðun Opið bréf til stjórnvalda Elín Ýr Arnar Hafdísardóttir skrifar Skoðun Við skuldum þeim að hlusta Ólafur Adolfsson skrifar Skoðun „Litla stúlkan og ruddarnir“ - Hugleiðing um stöðu Íslands á alþj.vettv. Flosi Þorgeirsson skrifar Skoðun Mikilvæg gagnrýni eða tilraun til valdayfirtöku í Sósíalistaflokknum? Ása Lind Finnbogadóttir skrifar Skoðun Matvælaverð hefur nær þrefaldast frá stofnun Viðskiptaráðs! Sigríður Ingibjörg Ingadóttir skrifar Skoðun Alvarleg staða í umhverfi fréttamiðla Rósa Guðbjartsdóttir skrifar Skoðun Stéttarkerfi Halldóra Lillý Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Stöðvum Hamas. Einungis þannig getum við stöðvað hryllinginn á Gaza BIrgir Finnsson skrifar Skoðun Dagur líffræðilegrar fjölbreytni 2025 Rannveig Magnúsdóttir,Ole Sandberg,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Rebecca Thompson,Skúli Skúlason,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir skrifar Skoðun Æfingin skapar meistarann! Sigurjón Már Fox Gunnarsson skrifar Skoðun 140 sinnum líklegra að verða fyrir eldingu Sigurður G. Guðjónsson skrifar Skoðun Konum í afplánun fjölgar: Með flókin áföll á bakinu Tinna Eyberg Örlygsdóttir,Sigríður Ella Jónsdóttir skrifar Skoðun Traust í húfi Eyjólfur Ármannsson skrifar Skoðun Verðmætasköpun án virðingar Berglind Harpa Svavarsdóttir skrifar Skoðun Daði Már týnir sjálfum sér Heiðrún Lind Marteinsdóttir skrifar Skoðun Samhljómur við náttúruna og sjálfbæra þróun Anna María Ágústsdóttir skrifar Skoðun Aðgerðir gegn mansali í forgangi Þorbjörg S. Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Enginn á verðinum – um ábyrgð, framtíðarsýn og mikilvægi forvirkrar stjórnsýslu Guðjón Heiðar Pálsson skrifar Skoðun Framtíðin fær húsnæði Ingunn Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Börnin sem deyja á Gaza Elín Pjetursdóttir skrifar Skoðun Brýr, sýkingar og börn Jón Pétur Zimsen skrifar Sjá meira
Samfélag án menntakerfis er óhugsandi. Skólar stuðla að jöfnuði og menntun er mikilvægur grunnur. Á Íslandi er grunnskólinn skylda og nemendur eiga að fá þar sama möguleika á grunnnámi og allir skipta þeir máli. Lestrarfærni þeirra skapar þeim framtíð, slétta og fellda eða þyrnum stráða, allt eftir færni hvers og eins. Félagsfærni byggir á að geta átt árangursrík samskipti við aðra og er góð færni á því sviði öllum einstaklingum nauðsynleg. Börn læra af þeim sem þau umgangast mest, á heimilum, í skólum og á hvers kyns æfingum og tómstundastarfi. Þar eru mikilvægar fyrirmyndir og kennarar. Skert félagsfærni getur valdið kvíða og erfiðleikum við að lesa í aðstæður. Nýjar mælingar sýna að félagsfærni barna hér á landi fer dvínandi hverju sem því sætir sem er mikið áhyggjuefni og stór áskorun en gríðarlega mikilvægt að bæta úr til að meðal annars bæta mannauð. Áskoranir Lestrarfærni: Rannsóknir okkar sýna að um 56% barna á Íslandi geta tengt saman hljóð og lesið einstaka orð (hafa brotið lestrarkóðann) þegar þau byrja í grunnskóla. Nái barn ekki þessari færni sem er einn af grunnsteinum lesturs glímir það við ólæsi sem hefur áhrif á almenn lífsgæði og möguleika til menntunar. Heikki Lyytinen einn af fremstu fræðimönnum Finna varðandi lestrarnám og færni segir að þegar nemandi hefur öðlast ofangreinda færni (brotið lestrarkóðann) sé hann tilbúinn til að meðtaka stórkostlegan heim bókanna. Nemandinn er kominn með það sjálfstraust og þá trú að hann geti lesið en hún er gríðarlega mikilvæg og leiðir líkum að því að einstaklingur sé tilbúinn til að verja tíma í viðfangsefnið. Þegar grunni í lestri er náð, barn þekkir bókstafi og hljóð og getur tengt saman í orð, tekur við þjálfun og meiri þjálfun til að ná góðu valdi á lestrinum og til a auka orðaforða sem er lykill að góðum lesskilningi og lestri bóka. Heikki telur miðað við áralangar rannsóknir að eiginlega lestrarkennslu skuli hefja í grunnskóla. Hann segir að flest börn séu tilbúin um sjö ára aldur og það skýri hvers vegna börn byrja þá í skóla, í Finnlandi, ekki sex ára eins og hér á landi. Hann segir að í leikskóla skuli megináhersla lögð á hreyfingu, félagsfærni og málþroska/orðaforða en ekkert mæli á móti því að kenna börnum heiti bókstafa og tengja við orð sem þeim eru kennd eins og hvalur á H og snákur á S. Í verkefninu okkar Kveikjum neistann, sem Grunnskóli Vestmannaeyja fóstrar fyrstur allra, náðu 100% nemenda að brjóta lestrarkóðann við lok 1. bekkjar skólaárið 2021-2022 (rannsóknarhópur) og 98% nemenda skólaárið 2022-2023. Rannsóknarhópurinn sem nú var að ljúka öðru ári tók stöðumatið LÆS og samkvæmt því náðu 83% nemenda að lesa texta af nákvæmni og án teljandi villna og svara spurningum. Þar mælist enginn kynjamunur, 83% stúlkna og 83% drengja eru læsir miðað við mælitækið. Til samanburðar voru 61% nemenda læs eftir 2. bekk í Reykjavík árið 2019. 20 skólar víðs vegar um landið sýndu að 52% nemenda voru læsir, 55% stúlkna og 50% drengja, sem sýnir kynjamun stúlkum í hag (LÆS stöðumat vorið 2023).Í skýrslu UNESCO (2020) kemur fram að á Íslandi ná 38% 15 ára unglingar ekki grunnfærni í lesskilningi og stærðfræði. PISA 2018 sýnir að í fjórum landshlutum (Suðurnesjum, Vesturlandi, Norðurlandi eystra, Vestfjörðum) standa unglingar verr að vígi en norskir og danskir innflytjendur með 457 stig. Drengir á Íslandi höfðu 454 stig. Við svona niðurstöður verður vart búið. Félagsfærni: Í UNICEF skýrslu (2020) segir að 15 ára unglingar á Íslandi höfðu lægstu félagsfærni OECD landa í Evrópu og áttu 30% þeirra erfitt með að eignast vini. Ekki eru þessar niðurstöður okkur í vil og það sama gildir um þær og ofangreint að við þær verður vart búið. Það þarf að koma til aðgerða, fyrirbyggjandi aðgerða og því mælir örugglega enginn gegn. Það þarf að horfa til framtíðar, en ekki bara setja plástra á blæðandi sár barna okkar og unglinga. Katrín Jakobsdóttir, forsætisráðherra og hennar ríkisstjórn eru þar gríðarlega mikilvæg, þar eru stórar ákvarðanir teknar og bæði þingmenn og ráðherrar sem sýna málefninu stuðning. Vísindi: Rannsóknir á taugavísindum hafa varið vaxandi og þær settar í samhengi við nám, hvernig lærir heilinn. Öll færni og þekking sem við öðlumst þarf mikla þjálfun. Þjálfun, sérhæfð þjálfun, gerir það að verkum að við sköpum og styrkjum netverk af taugafrumum í heilanum ‘e. Neural network’. Þjálfunin er grundvöllur þekkingar og færni. Ef þjálfun er of lítil náum við ekki að gera færnina eða þekkinguna sjálfvirka þ.e.a.s. að við getum náð í hana þegar við þurfum við ólíkar stundir og aðstæður. Þess vegna er mikilvægt að við ákveðum hvaða færni og þekking er mikilvæg fyrir börn og unglinga að kunna. Við tökum undir með UNESCO, lestrar- og félagsfærni er lykilfærni sem einstaklingur þarf að hafa í farteskinu svo hann geti tekið fullan þátt í samfélaginu. Lestrarfærni því lestur er lykill að menntun, heilsu og vellíðan og félagsfærni því hún er lykill að því að geta þrifist með öðrum. Að hafa grunnfærni í að koma fram með virðingu og tillitsemi við aðra, geta hlustað, ígrundað og tjáð sig við aðra. Hér hefur verið bent á þætti sem þarf að efla, med markvissri þjálfun og eftirfylgni. Aðgerðir/Möguleikar: Lestur: Eflum orðaforða og málskilning barna á leikskólaaldri með öllum þeim verkfærum sem til eru og nýtum til þess bestu sérfræðinga í faginu. Finnum út hvað hægt er að gera til að komast nærri því að fjöldi leikskólakennara verði 66% eins og lög gera ráð fyrir en ekki í kringum 20% eins og er nú. Setjum kröfur um íslensku kunnáttu starfsfólks á leikskólum. Eflum þekkingu kennaranema á mikilvægustu aðferðafræði við lestrarkennslu í kennaradeildum HÍ og HA. Þá þarf að útskrifum fulla sjálfstrausts með öll verkfæri í töskunni er tengjast hvernig lestur er kenndur. Eflum kennaranema til að geta gefið börnum og unglingum áskoranir miðað við færni. Eflum fagmennsku kennara og gæði lestrarkennslu í grunnskóla og þar með góðan árangur. Notum ‘evidence based practice´ eða hljóðaaðferð í grunninn sem leggur áherslu á bókstafi og hljóð. Förum frá eind til heildar. Færustu sérfræðingar segja það afar mikilvægt og þá ekki síst fyrir þá sem gætu glímt eða glíma við erfiðleika í lestri. Þegar börn hafa náð grunnfæni og eru farin að lesa þarf að tryggja þjálfun med öllum þeim adferðum sem gera það að verkum að börn takist á við réttar áskoranir til að efla sína lestrarfærni. Eflum markvissa þjálfun og eftirfylgni á lestri. Notum einfalt stöðumat til að mæla stöðu og framfarir nemenda. Eflum skapandi skrif frá því börn hafa brotið lestrarkóðann. Vinnum með markvissa þjálfun á ritun. Eflum heimaþjálfun í lestri, skoðum nýjar leiðir við. Látum af tímamælingum eins og korter á dag, sköpum frekar gæðastundir í samvinnu við foreldra. Þegar barn er farið að lesa má til dæmis lesa texta og/eða bækur 3 sinnum í viku sem gefur aukið svigrúm til þjálfunar og skapar síður streitu á heimilum. Frá og með 2. bekk má skrifa niður hversu margar bækur barn las í hverjum mánuði og hvaða þrjár þeirra voru skemmtilegastar. Það er ekki ofsögum sagt þegar talað er um hve mikilvægt það er að foreldrar lesi fyrir börn sín og spjalli um það sem lesið er. Þetta er ein besta leiðin til að efla orðaforða sem hefur áhrif á lesskilninginn. Þetta á við um öll börn, bæði þau sem lesa sjálf en þá oft einfaldari texta og líka þau sem eru að byrja sinn lestrarferil. Leyfum börnunum að velja sjálf bækur, þannig eykst áhugahvötin. Mikilvægt er að kennarar hafi flokkað bækur í ‘kassa’ eftir erfiðleikastigi og ákveði úr hvaða þyngdarflokki hver nemandi velur. Það tryggir að bókin er hvorki of létt né of þung. Félagsfærni: Eflum færni foreldra, leikskóla- og grunnskólakennara og þjálfara í að vinna með og efla félagsfærni barna og unglinga. Færum þeim leiðir. Vinnum með mikilvæg hugtök eins og virðingu, tillitsemi, hugrekki, vináttu, þrautseigju. Það að vinna með góða hegðun þarf líka mikla þjálfun og eftirfylgni. Eflum gróskuhugarfar alls starfsfólks leikskóla og grunnskóla. Þannig má hafa mikil áhrif á börnin og unglinga: meira gróskuhugarfar kennara - meira gróskuhugarfar nemenda. Eflum trú á eigin getu og þrautseigju hjá börnum og unglingum. Það gerum við með að vinna með réttar áskoranir miðað við færni. Það styrkir áhugahvöt einstaklinga. Verum vakandi yfir stöðu barna okkar. Verum meðvituð um hversu mikilvægt hlutverk það er að þjálfa lestur og gera þá stund sem ánægjulegasta. Foreldrar vinnið með skólanum í að þjálfa bókstafi og hljóð og sjáið til þess að gripið sé til sértækra aðgerða ef börnin geta ekki lesið orð eftir fyrsta árið í grunnskóla og eru ekki læs við lok 2. bekkjar. Amma, afi og eldri systkini geta líka gegnt mikilvægu hlutverki í lestrarnámi barns. Það er á okkar ábyrgð sem eldri erum að efla lestrar- og félagsfærni allra barna. Tími er eitt það besta sem foreldri getur gefið barni sínu, búum til gæðastundir með lestri bóka og samræðum um innihald. Eflum sjálfstraust með umhyggju og natni og eflum félagsfærni barna og unglinga, gefum þeim trú á sig sjálf, því það opnar möguleika þeirra til að verða virkir samfélagsþegnar. Góð liðsheild er einn af lykilþáttum í árangri, gerum þetta saman! Velkomin á okkar Facebook síðu: Vísindi og menntun. Hermundur er prófessor í lífeðlislegri sálfræði við Norska tækni - og vísindaháskólann og Háskóla Íslands Svava Þ. Hjaltalín er grunnskólakennari, og verkefnastjóri hjá Rannsóknarsetri um menntun og hugarfar.
Matvælaverð hefur nær þrefaldast frá stofnun Viðskiptaráðs! Sigríður Ingibjörg Ingadóttir Skoðun
Hvernig gengur nýjum kennurum í grunnskólakennslu? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson,Aðalheiður Anna Erlingsdóttir,Andri Rafn Ottesen,Maríanna Jónsdóttir Maríudóttir,Valgerður S. Bjarnadóttir Skoðun
Skoðun Lífið er eins og konfektkassi, þú veist aldrei hvernig mola þú færð Elín Íris Fanndal skrifar
Skoðun Hvernig gengur nýjum kennurum í grunnskólakennslu? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson,Aðalheiður Anna Erlingsdóttir,Andri Rafn Ottesen,Maríanna Jónsdóttir Maríudóttir,Valgerður S. Bjarnadóttir skrifar
Skoðun „Litla stúlkan og ruddarnir“ - Hugleiðing um stöðu Íslands á alþj.vettv. Flosi Þorgeirsson skrifar
Skoðun Mikilvæg gagnrýni eða tilraun til valdayfirtöku í Sósíalistaflokknum? Ása Lind Finnbogadóttir skrifar
Skoðun Matvælaverð hefur nær þrefaldast frá stofnun Viðskiptaráðs! Sigríður Ingibjörg Ingadóttir skrifar
Skoðun Dagur líffræðilegrar fjölbreytni 2025 Rannveig Magnúsdóttir,Ole Sandberg,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Rebecca Thompson,Skúli Skúlason,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir skrifar
Skoðun Konum í afplánun fjölgar: Með flókin áföll á bakinu Tinna Eyberg Örlygsdóttir,Sigríður Ella Jónsdóttir skrifar
Skoðun Enginn á verðinum – um ábyrgð, framtíðarsýn og mikilvægi forvirkrar stjórnsýslu Guðjón Heiðar Pálsson skrifar
Matvælaverð hefur nær þrefaldast frá stofnun Viðskiptaráðs! Sigríður Ingibjörg Ingadóttir Skoðun
Hvernig gengur nýjum kennurum í grunnskólakennslu? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson,Aðalheiður Anna Erlingsdóttir,Andri Rafn Ottesen,Maríanna Jónsdóttir Maríudóttir,Valgerður S. Bjarnadóttir Skoðun