Bjarni vill verja Sjálfstæðisflokkinn fyrir lýðræðinu Gunnar Smári Egilsson skrifar 16. ágúst 2022 14:31 Í svo til öllum löndum ESB og EES, sem eru líklega þau lönd sem við viljum bera okkur saman við, gilda þær reglur að flokkar með viðlíka fylgi og Sósíalistaflokkurinn sitja við sama borð og Sjálfstæðisflokkurinn þegar kemur að opinberum stuðningi við stjórnmálasamtök. Smærri flokkar fá opinbera styrki í takt við atkvæðamagn í kosningum. Öfugt við það sem Bjarni Benediktsson fjármála- og efnahagsmálaráðherra og formaður Sjálfstæðisflokksins heldur fram í viðtali við Vísi, þar sem hann lýsir íslenska kerfinu sem annarlegu og skrítnu. Víða er framlaginu deilt út þannig að fyrst fá allir jafnt en síðan er úthlutað út frá atkvæðamagni. Þá fá litlir flokkar hlutfallslega meira en stærri. Það er í anda lýðræðis. Í Noregi fá t.d. dagblöð nr. 2 á hverjum markaði og þar undir styrki, en ekki stærstu blöðin (eins og hér er raunin). Einu dæmin innan ESB/EES um að aðeins stjórnmálahreyfingar á þingi fái styrki eru á Spáni (þar sem Sósíalistar hefðu fengi þingmenn fyrir 4,1% atkvæða. Þröskuldur til úthlutunar þingsæta er 3% á Spáni en 5% á Íslandi), Belgíu (þar hefði Sósíalistaflokkurinn líka fengið mann kjörinn, stærsta kjördæmið er með 24 þingmenn og í Belgíu er 5% þröskuldur innan kjördæma. Sósíalistar fengu 5,6% í Reykjavík norður) og Eistlandi (þar sem enginn flokkur fær þingmann né styrk sem ekki nær 5% á landsvísu). Í öllum öðrum löndum, 27 af 30, eru styrkir veittir flokkum eftir atkvæðum en ekki þingmönnum (þingflokkar fá aukalega styrki víða eins og á Íslandi, þar sem þingflokkar fá t.d. 25 aðstoðarmenn og rekstrarkostnað greiddan). Þar sem eru mörk varðandi atkvæðamagn eru þau langt undir 4,1% fylgi Sósíalista. Meira að segja í hálfgerðu alræði Ungverjalands er miðað við 1% og 3% í vaxandi eins-flokksræði Póllands. Hugrenningar Bjarna um að útiloka smærri flokka frá styrkjum sem stærri flokkar fá, er því algjörlega á skjön við það sem tíðkast í okkar heimshluta. Bjarni vill ekki gera eins og 29 lönd ESB/EES gera heldur ganga lengra en eitt þeirra, Eistland, gerir. Pælingar hans í Dagmálsþætti Moggans um daginn voru á svipuðum slóðum. Þar sagði hann að litlir flokkar ættu of auðvelt með að fá þingmenn á Íslandi. Þetta er algjör firra. Hið þveröfuga er rétt. Miðflokkurinn, minnsti þingflokkurinn á Íslandi, hefði náð kjöri í öllum nágrannalöndum okkar sem eru með samfærileg kosningakerfi. Og Sósíalistar, stærsti flokkurinn utan þings, hefði fengið þingmenn í velflestum ríkjum Evrópu. Svo sem: Grænlandi, Færeyjum, Danmörku, Noregi, Svíþjóð, Finnlandi, Hollandi, Belgíu, Portúgal, Spáni. Ítalíu, Austurríki og Grikklandi. Og mörgum ríkjum öðrum. Króatíu, Slóveníu, Albaníu, Búlgaríu, Serbíu ... ég nenni ekki að telja þetta allt upp. Bjarni er því ekki að leita að betri virkni lýðræðis í takt við hefðir þeirra ríkja þar sem lýðræðið virkar best, heldur er hann að leita leiða til að ýkja völd Sjálfstæðisflokksins umfram fylgi flokksins meðal þjóðarinnar og draga úr áhrifum kjósenda annara flokka. Líklega eru sögulegar ástæður fyrir því að Bjarni talar um þetta núna. Sjálfstæðisflokkurinn stóð fyrir stórauknum styrkjum til stjórnmálaflokka snemma á öldinni, þegar flokkurinn naut mikils fylgis og fékk langmest af þessum styrkjum. Eftir Hrun minnkuðu styrkir til flokksins í takt við minna fylgi undir formennsku Bjarna. Þetta lék fjárhag flokksins illa. Segja má að hann hafi étið upp allt það eigið fé sem lá í Valhöll, höfuðstöðvum flokksins sem verktakafyrirtæki reistu til að launa greiðasemi flokksins við stór verktakafyrirtæki og önnur stórfyrirtæki. Nú hefur flokkurinn hins vegar fengið leyfi til að byggja íbúðir á lóðinni við Valhöll og mun líklega fá 1,5 milljarð króna að launum í það minnsta. Bjarni og flokkurinn eru því ekki jafn háðir bótagreiðslum frá ríkinu og áður. Bjarni treystir sér því nú til að hefja umræðu um breytt kerfi. Þess vegna kvartaði Bjarni ekki þegar Íslandshreyfingin, Flokkur heimilanna, Dögun og Flokkur fólksins fengu styrki án þess að vera á þingi. Hann kvartar hins vegar þegar Sósíalistaflokkurinn fær styrk, enda er það flokkur sem auðvaldinu, sem Bjarni þjónar og tilheyrir, stendur ógn af. Sósíalistar hafa lýst andstöðu við háa styrki til stjórnmálahreyfinga. Þær hafa leitt til klíkuvæðingar innan flokka, þar sem forysta er ekki háð grasrót flokkanna um fjárhagsstuðning. Áhrif þessa má sjá á mörgum flokkum, ég nefni Vg þar sem forystan hefur í raun umbreytt flokknum á fáeinum árum. Önnur dæmi eru flokkar sem eru varla með félaga og virðast ekki sækjast eftir félögum; svo sem Flokkur fólksins, Píratar og Viðreisn. En meðan stjórnmálahreyfingar eru styrktar á annað borð dregur það ekki ekki úr skaðsemi styrkjanna að klippa burt smærri hreyfingar en halda áfram að styrkja þær stærri rausnarlega, heldur eykur það enn á skaðann. Sósíalistar hafa nýtt opinberan stuðning til að styrkja hagsmuna- og réttlætisbaráttu hópa sem ekki hafa fjárhagslegt bolmagn til að halda úti öflugri hagsmunabaráttu (Samtök leigjenda svo nýlegt dæmi sé tekið) og til að byggja upp Samstöðina, umræðuvettvang félagshyggju og verkalýðsbaráttu (haustdagskráin er að hefjast, fylgist með). Með þessu vill Sósíalistaflokkurinn nýta styrkina til að efla lýðræði og umræðu, ekki bara til fóðra sjálfan sig. Höfundur er félagi í Sósíalistaflokki Íslands. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Gunnar Smári Egilsson Sjálfstæðisflokkurinn Mest lesið Er kominn tími á Útlendingafrí? Marion Poilvez Skoðun Janus og jakkalakkarnir Óskar Guðmundsson Skoðun 1. maí er líka fyrir fatlað fólk! Geirdís Hanna Kristjánsdóttir Skoðun Á milli steins og sleggju Heinemann Ólafur Stephensen Skoðun Verkalýðshreyfingin á næsta leik í Evrópuumræðunni Dagbjört Hákonardóttir Skoðun Immigrant Women: Essential Workers, Rising Voices on Labor Day Maru Alemán Skoðun Allir eiga rétt á virku lífi — líka fatlað fólk Anna Margrét Bjarnadóttir Skoðun Samtalið um dauðann veldur okkur óöryggi Ingrid Kuhlman Skoðun Hvað ætlar þú að vera þegar þú verður stór? Ása Berglind Hjálmarsdóttir Skoðun Jafnréttisbaráttan er brýnni en nokkru sinni fyrr Kolbrún Halldórsdóttir,Sunna Kristín Símonardóttir Skoðun Skoðun Skoðun Verkalýðshreyfingin, Dagbjört og ESB Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Börnin á Gasa Ebba Margrét Magnúsdóttir skrifar Skoðun Myndir þú ráða fatlað fólk í vinnu? Alma Ýr Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Hvað ert þú að gera? Eiður Welding skrifar Skoðun Rauðir sokkar á 1. maí Sveinn Ólafsson skrifar Skoðun 1. maí er líka fyrir fatlað fólk! Geirdís Hanna Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Verkalýðshreyfingin á næsta leik í Evrópuumræðunni Dagbjört Hákonardóttir skrifar Skoðun Á milli steins og sleggju Heinemann Ólafur Stephensen skrifar Skoðun Heiðrum íslenska hestinn Berglind Margo Þorvaldsdóttir skrifar Skoðun Allir eiga rétt á virku lífi — líka fatlað fólk Anna Margrét Bjarnadóttir skrifar Skoðun Er kominn tími á Útlendingafrí? Marion Poilvez skrifar Skoðun Janus og jakkalakkarnir Óskar Guðmundsson skrifar Skoðun Jafnréttisbaráttan er brýnni en nokkru sinni fyrr Kolbrún Halldórsdóttir,Sunna Kristín Símonardóttir skrifar Skoðun Hvað ætlar þú að vera þegar þú verður stór? Ása Berglind Hjálmarsdóttir skrifar Skoðun Samtalið um dauðann veldur okkur óöryggi Ingrid Kuhlman skrifar Skoðun Sköpum störf við hæfi! Unnur Hrefna Jóhannsóttir skrifar Skoðun Immigrant Women: Essential Workers, Rising Voices on Labor Day Maru Alemán skrifar Skoðun Tikkað í skipulagsboxin Samúel Torfi Pétursson skrifar Skoðun Það sem er ósagt varðandi vinnubrögð hjá Háskólanum á Akureyri Þóra Sigurðardóttir skrifar Skoðun Sjúklingur settur í fangaklefa Arnar Þór Jónsson skrifar Skoðun Opið bréf til fjármálaráðherra, Daða Más Kristóferssonar Íris Róbertsdóttir skrifar Skoðun Ég kalla hann Isildur; mentorinn minn er gervigreind Björgmundur Guðmundsson skrifar Skoðun Hvað er „furry“ annars? Jóhanna Jódís Antonsdóttir skrifar Skoðun Jafnaðarmennskan og verkalýðsbaráttan Sigfús Ómar Höskuldsson skrifar Skoðun Hljóð og mynd íslenskra varna Arnór Sigurjónsson skrifar Skoðun Kveðjur úr Grafarvogi til þeirra sem kasta steinum úr glerhúsi Davíð Már Sigurðsson skrifar Skoðun Leiðsöguhundurinn Gaur gerir mig að betri manneskju Þorkell J. Steindal skrifar Skoðun Fimmtíu ár frá lokum Víetnamstríðsins Finnur Th. Eiríksson skrifar Skoðun Að undirbúa börnin okkar fyrir heim sem er að hverfa Halldóra Mogensen skrifar Skoðun Hollar skólamáltíðir fyrir loftslagið og líðan barna Laufey Steingrímsdóttir,Anna Sigríður Ólafsdóttir skrifar Sjá meira
Í svo til öllum löndum ESB og EES, sem eru líklega þau lönd sem við viljum bera okkur saman við, gilda þær reglur að flokkar með viðlíka fylgi og Sósíalistaflokkurinn sitja við sama borð og Sjálfstæðisflokkurinn þegar kemur að opinberum stuðningi við stjórnmálasamtök. Smærri flokkar fá opinbera styrki í takt við atkvæðamagn í kosningum. Öfugt við það sem Bjarni Benediktsson fjármála- og efnahagsmálaráðherra og formaður Sjálfstæðisflokksins heldur fram í viðtali við Vísi, þar sem hann lýsir íslenska kerfinu sem annarlegu og skrítnu. Víða er framlaginu deilt út þannig að fyrst fá allir jafnt en síðan er úthlutað út frá atkvæðamagni. Þá fá litlir flokkar hlutfallslega meira en stærri. Það er í anda lýðræðis. Í Noregi fá t.d. dagblöð nr. 2 á hverjum markaði og þar undir styrki, en ekki stærstu blöðin (eins og hér er raunin). Einu dæmin innan ESB/EES um að aðeins stjórnmálahreyfingar á þingi fái styrki eru á Spáni (þar sem Sósíalistar hefðu fengi þingmenn fyrir 4,1% atkvæða. Þröskuldur til úthlutunar þingsæta er 3% á Spáni en 5% á Íslandi), Belgíu (þar hefði Sósíalistaflokkurinn líka fengið mann kjörinn, stærsta kjördæmið er með 24 þingmenn og í Belgíu er 5% þröskuldur innan kjördæma. Sósíalistar fengu 5,6% í Reykjavík norður) og Eistlandi (þar sem enginn flokkur fær þingmann né styrk sem ekki nær 5% á landsvísu). Í öllum öðrum löndum, 27 af 30, eru styrkir veittir flokkum eftir atkvæðum en ekki þingmönnum (þingflokkar fá aukalega styrki víða eins og á Íslandi, þar sem þingflokkar fá t.d. 25 aðstoðarmenn og rekstrarkostnað greiddan). Þar sem eru mörk varðandi atkvæðamagn eru þau langt undir 4,1% fylgi Sósíalista. Meira að segja í hálfgerðu alræði Ungverjalands er miðað við 1% og 3% í vaxandi eins-flokksræði Póllands. Hugrenningar Bjarna um að útiloka smærri flokka frá styrkjum sem stærri flokkar fá, er því algjörlega á skjön við það sem tíðkast í okkar heimshluta. Bjarni vill ekki gera eins og 29 lönd ESB/EES gera heldur ganga lengra en eitt þeirra, Eistland, gerir. Pælingar hans í Dagmálsþætti Moggans um daginn voru á svipuðum slóðum. Þar sagði hann að litlir flokkar ættu of auðvelt með að fá þingmenn á Íslandi. Þetta er algjör firra. Hið þveröfuga er rétt. Miðflokkurinn, minnsti þingflokkurinn á Íslandi, hefði náð kjöri í öllum nágrannalöndum okkar sem eru með samfærileg kosningakerfi. Og Sósíalistar, stærsti flokkurinn utan þings, hefði fengið þingmenn í velflestum ríkjum Evrópu. Svo sem: Grænlandi, Færeyjum, Danmörku, Noregi, Svíþjóð, Finnlandi, Hollandi, Belgíu, Portúgal, Spáni. Ítalíu, Austurríki og Grikklandi. Og mörgum ríkjum öðrum. Króatíu, Slóveníu, Albaníu, Búlgaríu, Serbíu ... ég nenni ekki að telja þetta allt upp. Bjarni er því ekki að leita að betri virkni lýðræðis í takt við hefðir þeirra ríkja þar sem lýðræðið virkar best, heldur er hann að leita leiða til að ýkja völd Sjálfstæðisflokksins umfram fylgi flokksins meðal þjóðarinnar og draga úr áhrifum kjósenda annara flokka. Líklega eru sögulegar ástæður fyrir því að Bjarni talar um þetta núna. Sjálfstæðisflokkurinn stóð fyrir stórauknum styrkjum til stjórnmálaflokka snemma á öldinni, þegar flokkurinn naut mikils fylgis og fékk langmest af þessum styrkjum. Eftir Hrun minnkuðu styrkir til flokksins í takt við minna fylgi undir formennsku Bjarna. Þetta lék fjárhag flokksins illa. Segja má að hann hafi étið upp allt það eigið fé sem lá í Valhöll, höfuðstöðvum flokksins sem verktakafyrirtæki reistu til að launa greiðasemi flokksins við stór verktakafyrirtæki og önnur stórfyrirtæki. Nú hefur flokkurinn hins vegar fengið leyfi til að byggja íbúðir á lóðinni við Valhöll og mun líklega fá 1,5 milljarð króna að launum í það minnsta. Bjarni og flokkurinn eru því ekki jafn háðir bótagreiðslum frá ríkinu og áður. Bjarni treystir sér því nú til að hefja umræðu um breytt kerfi. Þess vegna kvartaði Bjarni ekki þegar Íslandshreyfingin, Flokkur heimilanna, Dögun og Flokkur fólksins fengu styrki án þess að vera á þingi. Hann kvartar hins vegar þegar Sósíalistaflokkurinn fær styrk, enda er það flokkur sem auðvaldinu, sem Bjarni þjónar og tilheyrir, stendur ógn af. Sósíalistar hafa lýst andstöðu við háa styrki til stjórnmálahreyfinga. Þær hafa leitt til klíkuvæðingar innan flokka, þar sem forysta er ekki háð grasrót flokkanna um fjárhagsstuðning. Áhrif þessa má sjá á mörgum flokkum, ég nefni Vg þar sem forystan hefur í raun umbreytt flokknum á fáeinum árum. Önnur dæmi eru flokkar sem eru varla með félaga og virðast ekki sækjast eftir félögum; svo sem Flokkur fólksins, Píratar og Viðreisn. En meðan stjórnmálahreyfingar eru styrktar á annað borð dregur það ekki ekki úr skaðsemi styrkjanna að klippa burt smærri hreyfingar en halda áfram að styrkja þær stærri rausnarlega, heldur eykur það enn á skaðann. Sósíalistar hafa nýtt opinberan stuðning til að styrkja hagsmuna- og réttlætisbaráttu hópa sem ekki hafa fjárhagslegt bolmagn til að halda úti öflugri hagsmunabaráttu (Samtök leigjenda svo nýlegt dæmi sé tekið) og til að byggja upp Samstöðina, umræðuvettvang félagshyggju og verkalýðsbaráttu (haustdagskráin er að hefjast, fylgist með). Með þessu vill Sósíalistaflokkurinn nýta styrkina til að efla lýðræði og umræðu, ekki bara til fóðra sjálfan sig. Höfundur er félagi í Sósíalistaflokki Íslands.
Jafnréttisbaráttan er brýnni en nokkru sinni fyrr Kolbrún Halldórsdóttir,Sunna Kristín Símonardóttir Skoðun
Skoðun Jafnréttisbaráttan er brýnni en nokkru sinni fyrr Kolbrún Halldórsdóttir,Sunna Kristín Símonardóttir skrifar
Skoðun Það sem er ósagt varðandi vinnubrögð hjá Háskólanum á Akureyri Þóra Sigurðardóttir skrifar
Skoðun Hollar skólamáltíðir fyrir loftslagið og líðan barna Laufey Steingrímsdóttir,Anna Sigríður Ólafsdóttir skrifar
Jafnréttisbaráttan er brýnni en nokkru sinni fyrr Kolbrún Halldórsdóttir,Sunna Kristín Símonardóttir Skoðun