Við sem vorum alltaf hér S. Maggi Snorrason skrifar 5. ágúst 2022 10:30 Hver kynslóð á fætur annarri hefur hærra hlutfall fólks sem er opinberlega hinsegin [1]. Flest okkar taka líklega eftir sífellt fleirum í okkar nærumhverfi sem koma út úr skápnum og mig grunar að mest áberandi séu þau sem kjósa að nota önnur fornöfn en hann og hún. Fólk sem var aldrei til fyrir sumum, féll á engan hátt inn í heimsmynd margra og virðist hafa sprottið upp úr þurru lofti. Því er ekki erfitt, í fáfræði, að draga þá ályktun að með þessu áframhaldi verði allt samfélagið orðið hinsegin eftir nokkra áratugi og ekkert eftir sem er hefðbundið og „venjulegt“. En fyrir þau sem hafa staðið hvað harðast á fremstu víglínu gegn fordómum og hatri kemur þessi „fjölgun“ ólíklega á óvart enda var það alltaf á hreinu fyrir þeim að hinsegin fólki fjölgar ekki, það er bara ekki lengur í felum. Ég geri ráð fyrir að það sé á hreinu af hverju fólk heldur sig í skápnum enda eru sífellt að koma á yfirborðið nýjar umræður um þá fordóma og hindranir sem hinsegin fólk verður fyrir og þá sérstaklega í því bakslagi sem við megum þola núna. Það sem kæmi mögulega á óvart er hversu vel hefur tekist að draga úr vægi hinseginleikans í gegnum tíðina. Mannkynssagan er stútfull af hinseginleika sem á til að gleymast í kennslu. Sumum þótti best að láta bara sem minnsta fara fyrir þeim hluta fortíðarinnar en svona lýsir til dæmis Judy Grahn hennar upplifun þegar hún fór í bókasafn í Bandaríkjunum árið 1961 til að kynna sér málefni samkynhneigðra: The books on such a subject, I was told by indignant, terrified librarians unable to say aloud the word homosexual, were locked away. They showed me a wire cage where the "special" books were kept in a jail for books. Only professors, doctors, psychiatrists, and lawyers for the criminally insane could see them, check them out, hold them in their hands [2]. Hinsegin fólk, sem er of stórt til að hunsa, átti til að vera rænt „óæskilega“ hluta þeirra tilveru. Þá má til dæmis nefna Anne Frank sem skrifaði um hrifningu sína af stelpum [3], Leonardo da Vinci sem var ákærður fyrir að sofa með karli [4], Gandhi sem skildi við konuna sína fyrir karlmann [5] og Hatshepsut sem klæddi sig í karlmannsfötum og lét ávarpa sig sem konung [6]. Auk þess hefur hinsegin samfélagið gert grín af því upp á síðkastið hvernig sumir sagnfræðingar eru að túlka náin sambönd tveggja sögupersóna af sama kyni sem vináttu, þrátt fyrir vísbendingar um annað. Hér er um að ræða sýnileika í mannkynssögunni sem var stolið af okkur en þar sem hann hefði gert hatrinu erfiðar fyrir að mála okkur upp sem frávik þá er það kannski ekki furða að hann var fjarlægður. Hins vegar, upp á síðkastið, hefur saga örvhentra verið notuð í réttindabaráttu hinsegin fólks. Þar má sjá svart á hvítu hvernig örvhentum „fjölgaði“ þegar minni áhersla var lögð á að þvinga örvhent börn til að nota hægri hendina. Á tímum Viktoríu Bretadrottningu hafði tíðni örvhentra fallið niður í 3% en reis svo hratt upp í um 10% til ársins 1945 og stóð svo í stað [7]. Örvhentum hélt ekki áfram að „fjölga“ heldur voru alltaf um 10% sem voru örvhent og eina sem breyttist var að örvhent börn fengu að vera örvhent. Þó margt hafi batnað í málefnum hinsegins fólks þá fær fólk enn ekki nægilega fræðslu, hinsegin fólki beitt ofbeldi, hinsegin börn lögð í einelti í skólum og lagalegur réttur hinsegin fólks víða skerður en allt þetta ýtir undir hræðslu og heldur fólki inni í skápnum. Samfélagið hefur lengi látið eins og risa hlutfall mannkyns sé ónáttúrulegt frávik sem hægt er að útrýma með ofsóknum. Hins vegar, þá sýnir sig margoft að það er ekki hægt en mun í staðinn bara fjölga þeim sem lifa í óhamingju [8][9]. Hinseginleikinn sem sást ekki hér áður endurspeglar bara fólk sem var í felum út af hræðslu og skömm. Jafnvel þó við þurfum ekki að afsaka tilvist okkar þá er vert að minna á að á hverju ári fæðist alveg jafn fjölbreytt fólk og það sem fæddist árið áður. Það er samfélagið sem þurrkar út þennan fjölbreytileika. Við eigum fullan rétt á að gert sé ráð fyrir okkur í öllum krókum og kimum samfélagsins enda erum við á engan hátt ónáttúruleg eða einhvers konar „nýtt fyrirbæri“. Aukum sýnileika og fræðslu til muna og sendum þannig sterk skilaboð til þess fólks sem hefur komið út í ljósið, sem og þeirra sem ennþá eru í felum, að það er velkomið í heiminn sama hvernig það er, enda alveg ljóst að sama hversu mikið eða lítið sýnileg við erum þá höfum við hinsegin fólk alltaf og munum alltaf vera til. [1] “LGBT+ Pride 2021 Global Survey,” Ipsos, 7. maí, 2021, https://www.ipsos.com/en/ipsos-lgbt-pride-2021-global-survey. [2] Judy Grahn, Another Mother Tongue: Gay Words, Gay Worlds, updated and expanded edition (Boston: Beacon Press, 1984), xi. [3] Anne Frank, "THURSDAY, JANUARY 6, 1944," í The Diary of a Young Girl. [4] James M. Saslow, Ganymede in the Renaissance: Homosexuality in Art and Society (New Haven: Yale University Press, 1986), 197. [5] Joseph Lelyveld, Great Soul: Mahatma Gandhi and His Struggle With India (New York: Alfred A. Knopf, 2011), 119. [6] Kara Cooney, The Woman Who Would Be King: Hatshepsut’s Rise to Power in Ancient Egypt (New York: Crown Publishing, 2014). [7] I. C. McManus, “The history and geography of human handedness” í Language Lateralization and Psychosis (Cambridge: Cambridge University Press, 2009), 37-40. [8] “EU LGBT survey: European Union lesbian, gay, bisexual and transgender survey”, FRA - European Union Agency for Funamental Rights, (Luxemburg: Publications Office of the European Union, 2013), 15-26. [9] John E. Pachankis, Richard Bränström, “How many sexual minorities are hidden? Projecting the size of the global closet with implications for policy and public health,” PLOS ONE, 13. júní, 2019, https://journals.plos.org/plosone/article?id=10.1371/journal.pone.0218084. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Hinsegin Mest lesið Seðlabankastjóri rannsakar sjálfan sig Einar Steingrímsson Skoðun Er ég eins og ég er? - Svar við pistli heilbrigðisráðherra Eldur Smári Kristinsson Skoðun Skuggaráðherra ríkisstjórnarinnar Diljá Mist Einarsdóttir Skoðun Setjum á okkur súrefnisgrímuna áður en við björgum heiminum. Nú þarf hinn þögli meirihluti að láta í sér heyra Steindór Þórarinsson Skoðun Stóra spurningin sem fjárlögin svara ekki Sandra B. Franks Skoðun 30 by 30 - Gefum lífi á jörð smá séns Rósa Líf Darradóttir Skoðun Um ópið sem heimurinn ekki heyrir Reham Khaled Skoðun Skólabærinn Garðabær: Við mælum árangur og gerum stöðugt betur Almar Guðmundsson,Sigríður Hulda Jónsdóttir Skoðun Talaðu núna, talaðu! Bolli Pétur Bollason Skoðun Námsmat og Matsferill – Tækifæri til umbóta í skólastarfi Sigurbjörg Róbertsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Siglt gegn þjóðarmorði Cyma Farah,Sólveig Ásta Sigurðardóttir skrifar Skoðun Um ópið sem heimurinn ekki heyrir Reham Khaled skrifar Skoðun 30 by 30 - Gefum lífi á jörð smá séns Rósa Líf Darradóttir skrifar Skoðun Hærri greiðslur í fæðingarorlofi Kristján Þórður Snæbjarnarson skrifar Skoðun Skólabærinn Garðabær: Við mælum árangur og gerum stöðugt betur Almar Guðmundsson,Sigríður Hulda Jónsdóttir skrifar Skoðun Stóra spurningin sem fjárlögin svara ekki Sandra B. Franks skrifar Skoðun Námsmat og Matsferill – Tækifæri til umbóta í skólastarfi Sigurbjörg Róbertsdóttir skrifar Skoðun Tími til aðgerða - loftslags- og umhverfismál sett á dagskrá Jóna Þórey Pétursdóttir skrifar Skoðun Setjum á okkur súrefnisgrímuna áður en við björgum heiminum. Nú þarf hinn þögli meirihluti að láta í sér heyra Steindór Þórarinsson skrifar Skoðun Sterkt skólasamfélag á Akureyri, sameiginleg ábyrgð og framtíðarsýn Heimir Örn Árnason skrifar Skoðun Fæðingarhríðir fjórðu iðnbyltingarinnar: Til fjármálafyrirtækja Klara Nótt Egilson skrifar Skoðun „AMOC straumurinn", enn ein heimsendaspáin... Valgerður Árnadóttir skrifar Skoðun Talaðu núna, talaðu! Bolli Pétur Bollason skrifar Skoðun Seðlabankastjóri rannsakar sjálfan sig Einar Steingrímsson skrifar Skoðun Skuggaráðherra ríkisstjórnarinnar Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Óttinn selur Davíð Bergmann skrifar Skoðun Börn með fjölþættan vanda – horft til framtíðar Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Umbóta á námi fanga enn beðið Guðmundur Ingi Þóroddsson skrifar Skoðun Þegar fjórða valdið sefur – og gamla tuggan lifir Sigríður Svanborgardóttir skrifar Skoðun Erfðir og endurframleiðsla félagslegra vandamála milli kynslóða Halldóra Lillý Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Opið bréf til utanríkisráðherra og alþingismanna: Farbann á hermenn sem taka þátt í þjóðarmorði Helen Ólafsdóttir skrifar Skoðun Raddir, sýnir og aðrar óhefðbundnar skynjanir Svava Arnardóttir skrifar Skoðun Er ég eins og ég er? - Svar við pistli heilbrigðisráðherra Eldur Smári Kristinsson skrifar Skoðun Eftir höfðinu dansa limirnir Hallfríður Þórarinsdóttir skrifar Skoðun Sýklasótt – tími og þekking skiptir máli Alma Möller skrifar Skoðun Frá upplausn til uppbyggingar Þór Pálsson skrifar Skoðun Hagsmunir sveitanna í vasa heildsala Anton Guðmundsson skrifar Skoðun Verið að vinna sér í haginn Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Ég er eins og ég er – um heilbrigðisþjónustu við trans fólk Alma D. Möller skrifar Skoðun Óvelkomnar alls staðar Kristín Davíðsdóttir skrifar Sjá meira
Hver kynslóð á fætur annarri hefur hærra hlutfall fólks sem er opinberlega hinsegin [1]. Flest okkar taka líklega eftir sífellt fleirum í okkar nærumhverfi sem koma út úr skápnum og mig grunar að mest áberandi séu þau sem kjósa að nota önnur fornöfn en hann og hún. Fólk sem var aldrei til fyrir sumum, féll á engan hátt inn í heimsmynd margra og virðist hafa sprottið upp úr þurru lofti. Því er ekki erfitt, í fáfræði, að draga þá ályktun að með þessu áframhaldi verði allt samfélagið orðið hinsegin eftir nokkra áratugi og ekkert eftir sem er hefðbundið og „venjulegt“. En fyrir þau sem hafa staðið hvað harðast á fremstu víglínu gegn fordómum og hatri kemur þessi „fjölgun“ ólíklega á óvart enda var það alltaf á hreinu fyrir þeim að hinsegin fólki fjölgar ekki, það er bara ekki lengur í felum. Ég geri ráð fyrir að það sé á hreinu af hverju fólk heldur sig í skápnum enda eru sífellt að koma á yfirborðið nýjar umræður um þá fordóma og hindranir sem hinsegin fólk verður fyrir og þá sérstaklega í því bakslagi sem við megum þola núna. Það sem kæmi mögulega á óvart er hversu vel hefur tekist að draga úr vægi hinseginleikans í gegnum tíðina. Mannkynssagan er stútfull af hinseginleika sem á til að gleymast í kennslu. Sumum þótti best að láta bara sem minnsta fara fyrir þeim hluta fortíðarinnar en svona lýsir til dæmis Judy Grahn hennar upplifun þegar hún fór í bókasafn í Bandaríkjunum árið 1961 til að kynna sér málefni samkynhneigðra: The books on such a subject, I was told by indignant, terrified librarians unable to say aloud the word homosexual, were locked away. They showed me a wire cage where the "special" books were kept in a jail for books. Only professors, doctors, psychiatrists, and lawyers for the criminally insane could see them, check them out, hold them in their hands [2]. Hinsegin fólk, sem er of stórt til að hunsa, átti til að vera rænt „óæskilega“ hluta þeirra tilveru. Þá má til dæmis nefna Anne Frank sem skrifaði um hrifningu sína af stelpum [3], Leonardo da Vinci sem var ákærður fyrir að sofa með karli [4], Gandhi sem skildi við konuna sína fyrir karlmann [5] og Hatshepsut sem klæddi sig í karlmannsfötum og lét ávarpa sig sem konung [6]. Auk þess hefur hinsegin samfélagið gert grín af því upp á síðkastið hvernig sumir sagnfræðingar eru að túlka náin sambönd tveggja sögupersóna af sama kyni sem vináttu, þrátt fyrir vísbendingar um annað. Hér er um að ræða sýnileika í mannkynssögunni sem var stolið af okkur en þar sem hann hefði gert hatrinu erfiðar fyrir að mála okkur upp sem frávik þá er það kannski ekki furða að hann var fjarlægður. Hins vegar, upp á síðkastið, hefur saga örvhentra verið notuð í réttindabaráttu hinsegin fólks. Þar má sjá svart á hvítu hvernig örvhentum „fjölgaði“ þegar minni áhersla var lögð á að þvinga örvhent börn til að nota hægri hendina. Á tímum Viktoríu Bretadrottningu hafði tíðni örvhentra fallið niður í 3% en reis svo hratt upp í um 10% til ársins 1945 og stóð svo í stað [7]. Örvhentum hélt ekki áfram að „fjölga“ heldur voru alltaf um 10% sem voru örvhent og eina sem breyttist var að örvhent börn fengu að vera örvhent. Þó margt hafi batnað í málefnum hinsegins fólks þá fær fólk enn ekki nægilega fræðslu, hinsegin fólki beitt ofbeldi, hinsegin börn lögð í einelti í skólum og lagalegur réttur hinsegin fólks víða skerður en allt þetta ýtir undir hræðslu og heldur fólki inni í skápnum. Samfélagið hefur lengi látið eins og risa hlutfall mannkyns sé ónáttúrulegt frávik sem hægt er að útrýma með ofsóknum. Hins vegar, þá sýnir sig margoft að það er ekki hægt en mun í staðinn bara fjölga þeim sem lifa í óhamingju [8][9]. Hinseginleikinn sem sást ekki hér áður endurspeglar bara fólk sem var í felum út af hræðslu og skömm. Jafnvel þó við þurfum ekki að afsaka tilvist okkar þá er vert að minna á að á hverju ári fæðist alveg jafn fjölbreytt fólk og það sem fæddist árið áður. Það er samfélagið sem þurrkar út þennan fjölbreytileika. Við eigum fullan rétt á að gert sé ráð fyrir okkur í öllum krókum og kimum samfélagsins enda erum við á engan hátt ónáttúruleg eða einhvers konar „nýtt fyrirbæri“. Aukum sýnileika og fræðslu til muna og sendum þannig sterk skilaboð til þess fólks sem hefur komið út í ljósið, sem og þeirra sem ennþá eru í felum, að það er velkomið í heiminn sama hvernig það er, enda alveg ljóst að sama hversu mikið eða lítið sýnileg við erum þá höfum við hinsegin fólk alltaf og munum alltaf vera til. [1] “LGBT+ Pride 2021 Global Survey,” Ipsos, 7. maí, 2021, https://www.ipsos.com/en/ipsos-lgbt-pride-2021-global-survey. [2] Judy Grahn, Another Mother Tongue: Gay Words, Gay Worlds, updated and expanded edition (Boston: Beacon Press, 1984), xi. [3] Anne Frank, "THURSDAY, JANUARY 6, 1944," í The Diary of a Young Girl. [4] James M. Saslow, Ganymede in the Renaissance: Homosexuality in Art and Society (New Haven: Yale University Press, 1986), 197. [5] Joseph Lelyveld, Great Soul: Mahatma Gandhi and His Struggle With India (New York: Alfred A. Knopf, 2011), 119. [6] Kara Cooney, The Woman Who Would Be King: Hatshepsut’s Rise to Power in Ancient Egypt (New York: Crown Publishing, 2014). [7] I. C. McManus, “The history and geography of human handedness” í Language Lateralization and Psychosis (Cambridge: Cambridge University Press, 2009), 37-40. [8] “EU LGBT survey: European Union lesbian, gay, bisexual and transgender survey”, FRA - European Union Agency for Funamental Rights, (Luxemburg: Publications Office of the European Union, 2013), 15-26. [9] John E. Pachankis, Richard Bränström, “How many sexual minorities are hidden? Projecting the size of the global closet with implications for policy and public health,” PLOS ONE, 13. júní, 2019, https://journals.plos.org/plosone/article?id=10.1371/journal.pone.0218084.
Setjum á okkur súrefnisgrímuna áður en við björgum heiminum. Nú þarf hinn þögli meirihluti að láta í sér heyra Steindór Þórarinsson Skoðun
Skólabærinn Garðabær: Við mælum árangur og gerum stöðugt betur Almar Guðmundsson,Sigríður Hulda Jónsdóttir Skoðun
Skoðun Skólabærinn Garðabær: Við mælum árangur og gerum stöðugt betur Almar Guðmundsson,Sigríður Hulda Jónsdóttir skrifar
Skoðun Námsmat og Matsferill – Tækifæri til umbóta í skólastarfi Sigurbjörg Róbertsdóttir skrifar
Skoðun Tími til aðgerða - loftslags- og umhverfismál sett á dagskrá Jóna Þórey Pétursdóttir skrifar
Skoðun Setjum á okkur súrefnisgrímuna áður en við björgum heiminum. Nú þarf hinn þögli meirihluti að láta í sér heyra Steindór Þórarinsson skrifar
Skoðun Sterkt skólasamfélag á Akureyri, sameiginleg ábyrgð og framtíðarsýn Heimir Örn Árnason skrifar
Skoðun Fæðingarhríðir fjórðu iðnbyltingarinnar: Til fjármálafyrirtækja Klara Nótt Egilson skrifar
Skoðun Erfðir og endurframleiðsla félagslegra vandamála milli kynslóða Halldóra Lillý Jóhannsdóttir skrifar
Skoðun Opið bréf til utanríkisráðherra og alþingismanna: Farbann á hermenn sem taka þátt í þjóðarmorði Helen Ólafsdóttir skrifar
Setjum á okkur súrefnisgrímuna áður en við björgum heiminum. Nú þarf hinn þögli meirihluti að láta í sér heyra Steindór Þórarinsson Skoðun
Skólabærinn Garðabær: Við mælum árangur og gerum stöðugt betur Almar Guðmundsson,Sigríður Hulda Jónsdóttir Skoðun