Höfnum nýjum lögum um leigubifreiðar Daníel O. Einarsson skrifar 10. júní 2022 15:00 Fyrir Alþingi liggur frumvarp til laga um leigubifreiðaakstur svo sem kunnugt er af fréttum. Frami, félag leigubifreiðastjóra, og Bandalag íslenskra leigubifreiðastjóra hafa lagst gegn frumvarpinu. Gild ástæða er til að útlista betur röksemdir samtaka leigubifreiðastjóra þar sem misskilnings hefur gætt í umfjöllun fjölmiðla undanfarnar vikur. Það fyrirkomulag sem nú er við lýði á leigubifreiðaakstri myndar sannarlega mikilvægan hlekk í samgönguinnviðum landsins. Fullri þjónustu leigubifreiða er haldið uppi allan sólarhringinn, árið um kring í krafti a) vinnuskyldu leyfishafa, b) stöðvarskyldu leigubifreiða og 3) takmörkunar á fjölda leyfa. Á hinum Norðurlöndunum hafa verið stigin ýmis skref í afnámi þessara þriggja þátta sem alls staðar hefur leitt til ófarnaðar, jafnt fyrir neytendur sem leigubifreiðastjóra. Samtök launafólks gera kjarasamninga við atvinnurekendur, en starfsskilyrði leigubifreiðastjóra eru eðli máls samkvæmt mun ótryggari en almenns launafólks. Með áratugalangri baráttu tókst þó að skapa stéttinni viðunandi starfsskilyrði. Sem dæmi á sjötta áratug síðustu aldar var fjöldi „götuharkara“ orðinn slíkur að einsýnt var að takmarka yrði fjölda leyfa til leigubifreiðaaksturs samhliða því sem gera yrði margháttaðar kröfur til leyfishafa svo þjónustunni yrði sinnt af fagmennsku. Allt var þetta unnið eftir evrópskri og einkum norrænni fyrirmynd. Afregluvæðing hefur haft hörmulegar afleiðingar Afnám fjöldatakmarkana á hinum Norðurlöndunum hefur orðið til þess að áhugasamir verða sér úti um leyfi og sinna akstri nær eingöngu á stöðum og tímum þegar líklegast er að vænta viðskipta. Þetta hefur haft í för með sér að þeir sem sinnt hafa leigubifreiðaakstri í fullu starfi, hafa hrakist úr greininni. Afleiðingarnar eru þannig verri þjónusta fyrir neytendur á virkum dögum, utan háannatíma og þjónustuna skortir á fjarlægari stöðum. Þetta mun eðlilega æxlast með sama hætti hér á landi og bitna einkum og sér í lagi á öldruðum, fötluðum, sjónskertum og öðrum þeim er síst skyldi. Þessir hópar fólks hafa getað treyst á þjónustu leigubifreiða hvenær sem er sólarhringsins og reyndir leigubifreiðastjórar sinnt þeim af fagmennsku. Þetta er enginn hræðsluáróður, heldur beinharðar staðreyndir af þróun mála í nágrannalöndunum. Nýlega var leigubifreiðaakstur afregluvæddur í Noregi, hámarksfjöldi leyfa afnuminn og stöðvarskylda sömuleiðis. Eftir að nýju lögin komu til framkvæmda hefur farveitan Uber komið inn á norskan markað og vegna færri ferða farþega hafa margir leigubifreiðastjórar séð sig knúna til að aka fyrir Uber. Í viðtölum benda leigubifreiðastjórar í Osló á að of lítið sé að hafa upp úr akstri fyrir Uber til að hægt sé að lifa af honum mannsæmandi lífi. Hið nýja fyrirkomulag er því ávísun á félagsleg undirboð, stór hluti ágóðans flyst úr landi og allt skattaeftirlit verður til muna erfiðara. Að ekki sé minnst á lakari þjónustu við neytendur sem hefur, þegar á hólminn er komið, reynst töluvert dýrari en áður. Lærum af mistökum nágrannalandanna Norsk stjórnvöld hafa hafið vinnu við endurskoðun nýlegrar afregluvæðingar leigubifreiðaaksturs þar í landi, en á fundi fulltrúa samtaka norskra leigubifreiðastjóra með samgöngunefnd norska Stórþingsins á dögunum, var rætt um svigrúm til að innleiða á nýjan leik nauðsynlegt regluverk um leigubifreiðaakstur innan marka löggjafar á Evrópska efnahagssvæðinu. Samtök íslenskra leigubifreiðastjóra hvetja alþingismenn til að leggja núverandi frumvarp um leigubifreiðaaksturs til hliðar. Mikilvægt er að læra af þeim mistökum sem gerð hafa verið við afregluvæðingu atvinnugreinarinnar á hinum Norðurlöndunum og annars staðar um heiminn. Sér í lagi er ástæða til að fylgjast með þeirri endurskoðun norskra laga um málaflokkinn sem nú stendur yfir þar í landi. Í reynd skiptir enn meira máli að virða núgildandi löggjöf og skerpa á áherslum en að ráðast í heildarenduskoðun. Meðal röksemda gegn núverandi fyrirkomulagi er skortur á leigubifreiðum á annatímum. Sá skortur er meðal annars tilkominn vegna ólöglegrar starfsemi, til dæmis svokallaðra „skutlara“ sem oft tengjast ýmissi annarri glæpastarfsemi, þar sem stjórnvöld hafa sýnt lítinn vilja til að uppræta þennan vanda. Slíkt ástand kemur niður á öryggi farþega og sér í lagi þeirra sem nýta sér ólöglegan akstur á eigin áhættu. Mikilvægt er að skerpa á refsiákvæðum í núverandi lögum um leigubifreiðar svo lögreglu verði búnar traustari heimildir til að beita gegn ólögmætri samkeppni. Umfram allt hvetjum við stjórnmálamenn til að eiga gott samstarf við stétt leigubifreiðastjóra um allar breytingar á rekstrarumhverfi greinarinnar og hafa hugfast hvernig megi í senn tryggja sem bestu þjónustu við neytendur og skapa leigubifreiðastjórum hagfellt vinnuumhverfi. Öryggi leigubifreiðastjóra og farþega helst í hendur, gagnkvæmt. Höfundur er formaður Bandalags íslenskra leigubifreiðastjóra. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Leigubílar Mest lesið Eru stjórnarandstæðingar viljandi að misskilja samsköttun? Þórhallur Valur Benónýsson Skoðun Skortur á metnaði í loftslagsmálum Svandís Svavarsdóttir,Guðmundur Ingi Guðbrandsson Skoðun Konur sem stinga hvor aðra í bakið Sigríður Svanborgardóttir Skoðun Það er list að lifa með krabbameini Hlíf Steingrímsdóttir Skoðun Orðræða mótar menningu – og menningin mótar okkur öll Jóhanna Bárðardóttir Skoðun Leiðtogi sem nær árangri Birkir Jón Jónsson Skoðun Sameining sem eflir íslenskan landbúnað Egill Gautason Skoðun Græðgin sem hlífir engum Snæbjörn Brynjarsson og Þórólfur Júlían Dagsson Skoðun Fjör á fjármálamarkaði Fastir pennar Kennitala á blaði Jón Viðar Pálsson Skoðun Skoðun Skoðun Skortur á metnaði í loftslagsmálum Svandís Svavarsdóttir,Guðmundur Ingi Guðbrandsson skrifar Skoðun Eru stjórnarandstæðingar viljandi að misskilja samsköttun? Þórhallur Valur Benónýsson skrifar Skoðun Orðræða mótar menningu – og menningin mótar okkur öll Jóhanna Bárðardóttir skrifar Skoðun Eitt spilakort, betri spilamenning – er skaðaminnkandi Ingvar Örn Ingvarsson skrifar Skoðun Sameining sem eflir íslenskan landbúnað Egill Gautason skrifar Skoðun Konur sem stinga hvor aðra í bakið Sigríður Svanborgardóttir skrifar Skoðun Fjölbreytileiki er styrkleiki Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar Skoðun Það er list að lifa með krabbameini Hlíf Steingrímsdóttir skrifar Skoðun Um kynjafræði og pólítík Hanna Björg Vilhjálmsdóttir skrifar Skoðun Við fylgjum þér frá getnaði til grafar Benedikt S. Benediktsson skrifar Skoðun Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir skrifar Skoðun Ef þið bara hefðuð séð heiminn út frá mínum augum: Börn & ADHD Stefán Þorri Helgason skrifar Skoðun 112. liðurinn í aðgerðaáætlun í menntamálum? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson skrifar Skoðun Konur á örorku Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir skrifar Skoðun Drambið okkar Júlíus Valsson skrifar Skoðun Við vitum Guðrún Jónsdóttir skrifar Skoðun Ekki sama hvaðan gott kemur Magnea Gná Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Börn í meðferð eiga rétt á fagfólki orð duga ekki lengur! Steindór Þórarinsson skrifar Skoðun Greindarskerðing eða ofurgáfur með gervigreind Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Að hafa hemil á nýjum ófjármögnuðum útgjöldum er lykillinn að sjálfbærum rekstri sveitarfélaga Jón Ingi Hákonarson skrifar Skoðun Homo sapiens að öðrum toga: Af hverju ætti ég eiginlega að mæta á PIFF-kvikmyndhátíðina? Ólafur Guðsteinn Kristjánsson skrifar Skoðun Stöndum saman gegn fjölþáttaógnum Bryndís Haraldsdóttir skrifar Skoðun Hagræðing á kostnað fjölbreytni og gæðamenntunar Ida Marguerite Semey skrifar Skoðun Umbúðir en ekkert innihald í Hafnarfirði Einar Geir Þorsteinsson skrifar Skoðun Við viljum tala íslensku, en hvernig Ólafur Guðsteinn Kristjánsson skrifar Skoðun Mansalsmál á Íslandi Kristján Þórður Snæbjarnarson skrifar Skoðun Hættur heimsins virða engin landamæri Tótla I. Sæmundsdóttir skrifar Skoðun Tímamót í sjálfsvígsforvörnum Ingibjörg Isaksen skrifar Skoðun Yfirgangur, yfirlæti og endastöð Strætó Axel Hall skrifar Skoðun Hugsum fíknivanda upp á nýtt - Ný nálgun í meðhöndlun fíknivanda og áhættuhegðunar Svala Jóhannesdóttir,Lilja Sif Þorsteinsdóttir skrifar Sjá meira
Fyrir Alþingi liggur frumvarp til laga um leigubifreiðaakstur svo sem kunnugt er af fréttum. Frami, félag leigubifreiðastjóra, og Bandalag íslenskra leigubifreiðastjóra hafa lagst gegn frumvarpinu. Gild ástæða er til að útlista betur röksemdir samtaka leigubifreiðastjóra þar sem misskilnings hefur gætt í umfjöllun fjölmiðla undanfarnar vikur. Það fyrirkomulag sem nú er við lýði á leigubifreiðaakstri myndar sannarlega mikilvægan hlekk í samgönguinnviðum landsins. Fullri þjónustu leigubifreiða er haldið uppi allan sólarhringinn, árið um kring í krafti a) vinnuskyldu leyfishafa, b) stöðvarskyldu leigubifreiða og 3) takmörkunar á fjölda leyfa. Á hinum Norðurlöndunum hafa verið stigin ýmis skref í afnámi þessara þriggja þátta sem alls staðar hefur leitt til ófarnaðar, jafnt fyrir neytendur sem leigubifreiðastjóra. Samtök launafólks gera kjarasamninga við atvinnurekendur, en starfsskilyrði leigubifreiðastjóra eru eðli máls samkvæmt mun ótryggari en almenns launafólks. Með áratugalangri baráttu tókst þó að skapa stéttinni viðunandi starfsskilyrði. Sem dæmi á sjötta áratug síðustu aldar var fjöldi „götuharkara“ orðinn slíkur að einsýnt var að takmarka yrði fjölda leyfa til leigubifreiðaaksturs samhliða því sem gera yrði margháttaðar kröfur til leyfishafa svo þjónustunni yrði sinnt af fagmennsku. Allt var þetta unnið eftir evrópskri og einkum norrænni fyrirmynd. Afregluvæðing hefur haft hörmulegar afleiðingar Afnám fjöldatakmarkana á hinum Norðurlöndunum hefur orðið til þess að áhugasamir verða sér úti um leyfi og sinna akstri nær eingöngu á stöðum og tímum þegar líklegast er að vænta viðskipta. Þetta hefur haft í för með sér að þeir sem sinnt hafa leigubifreiðaakstri í fullu starfi, hafa hrakist úr greininni. Afleiðingarnar eru þannig verri þjónusta fyrir neytendur á virkum dögum, utan háannatíma og þjónustuna skortir á fjarlægari stöðum. Þetta mun eðlilega æxlast með sama hætti hér á landi og bitna einkum og sér í lagi á öldruðum, fötluðum, sjónskertum og öðrum þeim er síst skyldi. Þessir hópar fólks hafa getað treyst á þjónustu leigubifreiða hvenær sem er sólarhringsins og reyndir leigubifreiðastjórar sinnt þeim af fagmennsku. Þetta er enginn hræðsluáróður, heldur beinharðar staðreyndir af þróun mála í nágrannalöndunum. Nýlega var leigubifreiðaakstur afregluvæddur í Noregi, hámarksfjöldi leyfa afnuminn og stöðvarskylda sömuleiðis. Eftir að nýju lögin komu til framkvæmda hefur farveitan Uber komið inn á norskan markað og vegna færri ferða farþega hafa margir leigubifreiðastjórar séð sig knúna til að aka fyrir Uber. Í viðtölum benda leigubifreiðastjórar í Osló á að of lítið sé að hafa upp úr akstri fyrir Uber til að hægt sé að lifa af honum mannsæmandi lífi. Hið nýja fyrirkomulag er því ávísun á félagsleg undirboð, stór hluti ágóðans flyst úr landi og allt skattaeftirlit verður til muna erfiðara. Að ekki sé minnst á lakari þjónustu við neytendur sem hefur, þegar á hólminn er komið, reynst töluvert dýrari en áður. Lærum af mistökum nágrannalandanna Norsk stjórnvöld hafa hafið vinnu við endurskoðun nýlegrar afregluvæðingar leigubifreiðaaksturs þar í landi, en á fundi fulltrúa samtaka norskra leigubifreiðastjóra með samgöngunefnd norska Stórþingsins á dögunum, var rætt um svigrúm til að innleiða á nýjan leik nauðsynlegt regluverk um leigubifreiðaakstur innan marka löggjafar á Evrópska efnahagssvæðinu. Samtök íslenskra leigubifreiðastjóra hvetja alþingismenn til að leggja núverandi frumvarp um leigubifreiðaaksturs til hliðar. Mikilvægt er að læra af þeim mistökum sem gerð hafa verið við afregluvæðingu atvinnugreinarinnar á hinum Norðurlöndunum og annars staðar um heiminn. Sér í lagi er ástæða til að fylgjast með þeirri endurskoðun norskra laga um málaflokkinn sem nú stendur yfir þar í landi. Í reynd skiptir enn meira máli að virða núgildandi löggjöf og skerpa á áherslum en að ráðast í heildarenduskoðun. Meðal röksemda gegn núverandi fyrirkomulagi er skortur á leigubifreiðum á annatímum. Sá skortur er meðal annars tilkominn vegna ólöglegrar starfsemi, til dæmis svokallaðra „skutlara“ sem oft tengjast ýmissi annarri glæpastarfsemi, þar sem stjórnvöld hafa sýnt lítinn vilja til að uppræta þennan vanda. Slíkt ástand kemur niður á öryggi farþega og sér í lagi þeirra sem nýta sér ólöglegan akstur á eigin áhættu. Mikilvægt er að skerpa á refsiákvæðum í núverandi lögum um leigubifreiðar svo lögreglu verði búnar traustari heimildir til að beita gegn ólögmætri samkeppni. Umfram allt hvetjum við stjórnmálamenn til að eiga gott samstarf við stétt leigubifreiðastjóra um allar breytingar á rekstrarumhverfi greinarinnar og hafa hugfast hvernig megi í senn tryggja sem bestu þjónustu við neytendur og skapa leigubifreiðastjórum hagfellt vinnuumhverfi. Öryggi leigubifreiðastjóra og farþega helst í hendur, gagnkvæmt. Höfundur er formaður Bandalags íslenskra leigubifreiðastjóra.
Skoðun Eru stjórnarandstæðingar viljandi að misskilja samsköttun? Þórhallur Valur Benónýsson skrifar
Skoðun Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir skrifar
Skoðun Að hafa hemil á nýjum ófjármögnuðum útgjöldum er lykillinn að sjálfbærum rekstri sveitarfélaga Jón Ingi Hákonarson skrifar
Skoðun Homo sapiens að öðrum toga: Af hverju ætti ég eiginlega að mæta á PIFF-kvikmyndhátíðina? Ólafur Guðsteinn Kristjánsson skrifar
Skoðun Hugsum fíknivanda upp á nýtt - Ný nálgun í meðhöndlun fíknivanda og áhættuhegðunar Svala Jóhannesdóttir,Lilja Sif Þorsteinsdóttir skrifar