Þar sem fáir aðrir nenna Sigrún Edda Eðvarðsdóttir skrifar 25. maí 2022 15:30 AF MIKILVÆGI FORELDRASTARFS OG SAMSTARFS HEIMILA OG SKÓLA Á dögunum voru Foreldraverðlaun Heimilis og skóla veitt í 27. sinn. en segja má að á þessum degi hafi gróskumiklum verkefnum innan skólasamfélagsins verið veitt verðskulduð athygli eða allt frá árinu 1996. Verkefni sem enn lifa góðu lífi í íslensku skólasamfélagi og við þekkjum til líkt og foreldraröltið er gott dæmi um en það var með fyrstu verkefnum sem hlutu Foreldraverðlaun Heimilis og skóla á sínum tíma. Í ávarpi mínu á þessum degi kom ég inn á mikilvægi foreldrastarfs í skólum landsins og mig langar að nota tækifærið og deila með ykkur hugleiðingum mínum. Vandasamt verkefni að virkja foreldra Við sem höfum komið að foreldrastarfi með einum eða öðrum hætti vitum flest að öll þessi verkefni verða ekki til af sjálfu sér. Það þarf bæði hugrekki og dugnað að ýta þeim úr vör og eins að viðhalda þeim. Þrátt fyrir að rannsóknir sýni það svart á hvítu að gott samstarf heimila og skóla sé veigamikill þáttur í bæði líðan og árangri nemenda hefur það oft á tíðum reynst vandasamt verkefni að virkja foreldra til formlegrar þátttöku innan skólasamfélagsins. Hugsanlega er mönnun foreldra í hlutverk bekkjarfulltrúa gott dæmi um slíkt. Að virkja foreldra og fá þá til að leiða það starf hefur nefnilega sums staðar reynst vandasamt. Það er ekki það, að ekki sé öfluga einstaklinga að finna innan foreldrasamfélagsins því eins og við vitum þá er þar gríðarlega mikill og öflugur mannauður sem mikilvægt er að virkja og ná til með jákvæðum og uppbyggilegum hætti. Ástæður þess að ég gerðist bekkjarfulltrúi Fyrir um tíu árum síðan lagði ég ásamt öðrum stjórnarmönnum í foreldrafélagi einu hér á höfuðborgarsvæðinu fyrir óformlega könnun meðal nýkjörinna bekkjarfulltrúa til að öðlast innsýn í ástæður þess að þeir ákváðu að gefa kost á sér í hlutverkið. Mig langar að deila með ykkur nokkrum áhugaverðum svörum sem þar komu fram: Út af einskærum áhuga Forvitni Aldrei verið bekkjarfulltrúi Samfélagsleg skylda Af nauðsyn og góðmennsku Skyldurækni Þar sem enginn annar gaf kost á sér Út af aðgerðarleysi fyrra árs Að lokum hin fleyga setning, sem setið hefur hjá mér alla tíð síðan, þar sem fáir aðrir nenna. Ræðum mikilvægi góðs samstarfs heimila og skóla Hvort sem í þessum svörum búi ákveðin sannleikskorn eða ekki þá birtast hér ákveðnar vísbendingar. Við þurfum að tala upp mikilvægi foreldrastarfs og koma í veg fyrir þessi vandræðilegu og mögulega fyrirsjáanlegu augnablik á haustfundum kennara þegar þeir leita til foreldra um samstarf. Ef ávinningur og mikilvægi þessa samstarfs er óljós er það okkar sem samfélags að skýra það betur. Við hjá Heimili og skóla og sem landssamtök foreldra höfum í þessu samhengi verk að vinna í samstarfi við skólastjórnendur, kennara, foreldra og nemendur eða alla þá sem skólasamfélagið mynda. Foreldrastarf er forvarnarstarf Foreldrastarf er ekkert annað en forvarnarstarf og því er það afskaplega mikilvægt að við áttum okkur á mikilvægu hlutverki okkar sem skólaforeldra og því hvernig við getum látið til okkar taka á þeim vettvangi fyrir skólann og fyrir starfsumhverfi bæði kennara og nemenda. Við foreldrar berum nefnilega ábyrgð á menntun barnanna okkar og höfum það hlutverk að styðja við nám þeirra og eiga í uppbyggilegu samstarfi við kennara. Áherslur foreldrastarfs í skólum landsins hafa í gegnum árin endurspeglast í því að huga vel að verndandi þáttum eins og samveru og samverustundum, þar sem bekkjarfélagar og foreldrar sameinast í leik og starfi. Þar er lagður grunnur að góðri vináttu nemenda og ekki síður að samstarfi og samskiptum foreldra þar sem lögð er áhersla á að þeir hittist og kynnist, ræði saman og sameinist um ákveðin grunngildi með velferð og vellíðan nemenda að leiðarljósi. Hugum að barnvænna og fjölskylduvænna samfélagi Hér eru ekki hin veraldlegu verðmæti í forgrunni heldur félagsauðurinn og hinn sterki vilji og mikli áhugi á að láta gott af sér leiða og gera gott samfélag enn betra. Með því hugarfari getum við svo sannarlega látið til okkar taka og haft áhrif á hvernig samfélag við viljum skapa börnunum okkar. Þannig eigum við að sama skapi að geta tekist á við áskoranir skólasamfélagsins á hverjum tíma. Við höfum nefnilega verk að vinna, ekki bara foreldrar eða kennarar heldur samfélagið allt. Ef við höfum ekki tíma né svigrúm til að huga að því sem skiptir máli, verðum við að fara að bretta upp ermar og setja í forgang að stuðla að barnvænna og fjölskylduvænna samfélagi. Í ár fagna Heimili og skóli 30 ára afmæli en á þeim tíma hefur margt gott áunnist. Það er von mín að þessar fáu línur geti orðið ykkur öllum hvatning til að láta til ykkar taka og gera gott skólasamfélag enn betra. Höfundur er fráfarandi formaður Heimilis og skóla. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Sigrún Edda Eðvarðsdóttir Börn og uppeldi Mest lesið Áform um að eyðileggja Ísland! Jóna Imsland Skoðun Lummuleg áform heilbrigðisráðherra Ragnar Sigurður Kristjánsson Skoðun Rölt að botninum Smári McCarthy Skoðun Lýðskrum Skattfylkingarinnar Magnea Gná Jóhannsdóttir Skoðun Tekur ný ríkisstjórn af skarið? Árni Einarsson Skoðun Ábyrgðin er þeirra Vilhjálmur Árnason Skoðun Hver á að fá súrefnisgrímuna fyrst? Davíð Bergmann. Skoðun Krabbamein – reddast þetta? Halla Þorvaldsdóttir Skoðun Valdið yfir sjávarútvegsmálunum Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Málþóf spillingar og græðgi á Alþingi Jón Frímann Jónsson Skoðun Skoðun Skoðun Ábyrgðin er þeirra Vilhjálmur Árnason skrifar Skoðun Dæmt um form, ekki efni Hörður Arnarson skrifar Skoðun Að þröngva lífsskoðun upp á annað fólk Sævar Þór Jónsson skrifar Skoðun Um fundarstjórn forseta Bryndís Haraldsdóttir skrifar Skoðun Hjálpartæki – fyrir hverja? Júlíana Magnúsdóttir skrifar Skoðun Menntasjóður námsmanna og ECTS einingar Matthías Arngrímsson skrifar Skoðun Áform um að eyðileggja Ísland! Jóna Imsland skrifar Skoðun Í 1.129 daga hefur Alþingi hunsað jaðarsettasta hóp samfélagsins Grímur Atlason skrifar Skoðun Tekur ný ríkisstjórn af skarið? Árni Einarsson skrifar Skoðun Strandveiðar í gíslingu – Alþingi sveltir sjávarbyggðir Árni Björn Kristbjörnsson skrifar Skoðun Rölt að botninum Smári McCarthy skrifar Skoðun Að fortíð skal hyggja þegar framtíð skal byggja Einar G. Harðarson skrifar Skoðun Málþóf spillingar og græðgi á Alþingi Jón Frímann Jónsson skrifar Skoðun Lýðskrum Skattfylkingarinnar Magnea Gná Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Krabbamein – reddast þetta? Halla Þorvaldsdóttir skrifar Skoðun Valdið yfir sjávarútvegsmálunum Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Lummuleg áform heilbrigðisráðherra Ragnar Sigurður Kristjánsson skrifar Skoðun Hver á að fá súrefnisgrímuna fyrst? Davíð Bergmann. skrifar Skoðun Baráttan um kjör eldra fólks Jónína Björk Óskarsdóttir skrifar Skoðun Menntamál íslenskra grunnskólabarna hafa verið til umfjöllunar – sem er vel. Miklu verra er tilefnið Karen Rúnarsdóttir skrifar Skoðun Elsku Íslendingar, styðjum saman Grindavík Dagmar Valsdóttir skrifar Skoðun Svigrúm Eydísar á fölskum grunni Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Betri vegur til Þorlákshafnar er samkeppnismál Ólafur Stephensen skrifar Skoðun Óvirðing við lýðræðislegar hefðir, gegn stjórnarskrá, trúnaðarbrot gagnvart kjósendum Arnar Þór Jónsson skrifar Skoðun Lík brennd í Grafarvogi Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Er handahlaup valdeflandi? Davíð Már Sigurðsson skrifar Skoðun Á jaðrinum með Jesú Daníel Ágúst Gautason skrifar Skoðun Þeir sem verja stórútgerðina – og heimsvaldastefnuna Karl Héðinn Kristjánsson skrifar Skoðun Gervigreindin beisluð Hanna Kristín Skaftadóttir,Helga Sigrún Harðardóttir skrifar Skoðun Kúnstin að vera ósammála sjálfum sér Heiða Ingimarsdóttir skrifar Sjá meira
AF MIKILVÆGI FORELDRASTARFS OG SAMSTARFS HEIMILA OG SKÓLA Á dögunum voru Foreldraverðlaun Heimilis og skóla veitt í 27. sinn. en segja má að á þessum degi hafi gróskumiklum verkefnum innan skólasamfélagsins verið veitt verðskulduð athygli eða allt frá árinu 1996. Verkefni sem enn lifa góðu lífi í íslensku skólasamfélagi og við þekkjum til líkt og foreldraröltið er gott dæmi um en það var með fyrstu verkefnum sem hlutu Foreldraverðlaun Heimilis og skóla á sínum tíma. Í ávarpi mínu á þessum degi kom ég inn á mikilvægi foreldrastarfs í skólum landsins og mig langar að nota tækifærið og deila með ykkur hugleiðingum mínum. Vandasamt verkefni að virkja foreldra Við sem höfum komið að foreldrastarfi með einum eða öðrum hætti vitum flest að öll þessi verkefni verða ekki til af sjálfu sér. Það þarf bæði hugrekki og dugnað að ýta þeim úr vör og eins að viðhalda þeim. Þrátt fyrir að rannsóknir sýni það svart á hvítu að gott samstarf heimila og skóla sé veigamikill þáttur í bæði líðan og árangri nemenda hefur það oft á tíðum reynst vandasamt verkefni að virkja foreldra til formlegrar þátttöku innan skólasamfélagsins. Hugsanlega er mönnun foreldra í hlutverk bekkjarfulltrúa gott dæmi um slíkt. Að virkja foreldra og fá þá til að leiða það starf hefur nefnilega sums staðar reynst vandasamt. Það er ekki það, að ekki sé öfluga einstaklinga að finna innan foreldrasamfélagsins því eins og við vitum þá er þar gríðarlega mikill og öflugur mannauður sem mikilvægt er að virkja og ná til með jákvæðum og uppbyggilegum hætti. Ástæður þess að ég gerðist bekkjarfulltrúi Fyrir um tíu árum síðan lagði ég ásamt öðrum stjórnarmönnum í foreldrafélagi einu hér á höfuðborgarsvæðinu fyrir óformlega könnun meðal nýkjörinna bekkjarfulltrúa til að öðlast innsýn í ástæður þess að þeir ákváðu að gefa kost á sér í hlutverkið. Mig langar að deila með ykkur nokkrum áhugaverðum svörum sem þar komu fram: Út af einskærum áhuga Forvitni Aldrei verið bekkjarfulltrúi Samfélagsleg skylda Af nauðsyn og góðmennsku Skyldurækni Þar sem enginn annar gaf kost á sér Út af aðgerðarleysi fyrra árs Að lokum hin fleyga setning, sem setið hefur hjá mér alla tíð síðan, þar sem fáir aðrir nenna. Ræðum mikilvægi góðs samstarfs heimila og skóla Hvort sem í þessum svörum búi ákveðin sannleikskorn eða ekki þá birtast hér ákveðnar vísbendingar. Við þurfum að tala upp mikilvægi foreldrastarfs og koma í veg fyrir þessi vandræðilegu og mögulega fyrirsjáanlegu augnablik á haustfundum kennara þegar þeir leita til foreldra um samstarf. Ef ávinningur og mikilvægi þessa samstarfs er óljós er það okkar sem samfélags að skýra það betur. Við hjá Heimili og skóla og sem landssamtök foreldra höfum í þessu samhengi verk að vinna í samstarfi við skólastjórnendur, kennara, foreldra og nemendur eða alla þá sem skólasamfélagið mynda. Foreldrastarf er forvarnarstarf Foreldrastarf er ekkert annað en forvarnarstarf og því er það afskaplega mikilvægt að við áttum okkur á mikilvægu hlutverki okkar sem skólaforeldra og því hvernig við getum látið til okkar taka á þeim vettvangi fyrir skólann og fyrir starfsumhverfi bæði kennara og nemenda. Við foreldrar berum nefnilega ábyrgð á menntun barnanna okkar og höfum það hlutverk að styðja við nám þeirra og eiga í uppbyggilegu samstarfi við kennara. Áherslur foreldrastarfs í skólum landsins hafa í gegnum árin endurspeglast í því að huga vel að verndandi þáttum eins og samveru og samverustundum, þar sem bekkjarfélagar og foreldrar sameinast í leik og starfi. Þar er lagður grunnur að góðri vináttu nemenda og ekki síður að samstarfi og samskiptum foreldra þar sem lögð er áhersla á að þeir hittist og kynnist, ræði saman og sameinist um ákveðin grunngildi með velferð og vellíðan nemenda að leiðarljósi. Hugum að barnvænna og fjölskylduvænna samfélagi Hér eru ekki hin veraldlegu verðmæti í forgrunni heldur félagsauðurinn og hinn sterki vilji og mikli áhugi á að láta gott af sér leiða og gera gott samfélag enn betra. Með því hugarfari getum við svo sannarlega látið til okkar taka og haft áhrif á hvernig samfélag við viljum skapa börnunum okkar. Þannig eigum við að sama skapi að geta tekist á við áskoranir skólasamfélagsins á hverjum tíma. Við höfum nefnilega verk að vinna, ekki bara foreldrar eða kennarar heldur samfélagið allt. Ef við höfum ekki tíma né svigrúm til að huga að því sem skiptir máli, verðum við að fara að bretta upp ermar og setja í forgang að stuðla að barnvænna og fjölskylduvænna samfélagi. Í ár fagna Heimili og skóli 30 ára afmæli en á þeim tíma hefur margt gott áunnist. Það er von mín að þessar fáu línur geti orðið ykkur öllum hvatning til að láta til ykkar taka og gera gott skólasamfélag enn betra. Höfundur er fráfarandi formaður Heimilis og skóla.
Skoðun Menntamál íslenskra grunnskólabarna hafa verið til umfjöllunar – sem er vel. Miklu verra er tilefnið Karen Rúnarsdóttir skrifar
Skoðun Óvirðing við lýðræðislegar hefðir, gegn stjórnarskrá, trúnaðarbrot gagnvart kjósendum Arnar Þór Jónsson skrifar