Innlent

Telur bændur hafa rekið fé á hálendið allt frá landnámi

Kristján Már Unnarsson skrifar
Landmannahellir sem fjallaskálaþyrpingin dregur nafn sitt af. Heimildir eru um að í fjárleitum fyrr á tímum hafi fjallmenn reist tjaldbúðir við hellinn en nýtt hann fremur sem skjól fyrir hesta. Þó kom fyrir að menn sváfu einnig í hellinum.
Landmannahellir sem fjallaskálaþyrpingin dregur nafn sitt af. Heimildir eru um að í fjárleitum fyrr á tímum hafi fjallmenn reist tjaldbúðir við hellinn en nýtt hann fremur sem skjól fyrir hesta. Þó kom fyrir að menn sváfu einnig í hellinum. Einar Árnason

„Sagan segir að menn hafi byrjað að reka bara um landnám,“ svarar fjallkóngurinn á Landmannaafrétti, Kristinn Guðnason, þegar við veltum því upp hversu rótgróinn þáttur fjárleitir á hálendinu er í þjóðmenningu Íslendinga.

Í þættinum Um land allt á Stöð 2 er fylgst með fjallmönnum Land- og Holtamanna í smalamennsku í síðari hluta septembermánaðar í haust.

Elsti gangnamannakofinn við Landmannahelli er í dag friðlýstur sem fornminjar.Einar Árnason

-Þannig að þið eruð að gera það sama og kannski fyrstu íbúar landsins gerðu?

„Já, það erum við að gera. Allavega svo lengi sem sögur eru skráðar, þá hefur þessi afréttur verið notaður svona; upprekstur af þessum bæjum í þessum sveitum,“ svarar fjallkóngurinn.

„Öll sveitin verður bara svona ein fjölskylda,“ svarar Anna Björg Stefánsdóttir, bóndi í Hrólfsstaðahelli, spurð um stemmninguna. Með henni eru bæði börn og barnabörn, sem fá frí úr skólanum til að koma á fjall.

Anna Björg Stefánsdóttir, bóndi í Hrólfsstaðahelli, var með börnin og barnabörnin í fjallferðinni.Einar Árnason

„Þetta er bara sterk hefð,“ segir hún.

Og rétt eins og hjá kynslóðum fyrri alda eru það hesturinn og hundurinn sem gagnast manninum best til að leita uppi sauðféð og smala því aftur til byggða. Talstöðin kemur sér þó vel í seinni tíð.

Afrétturinn að Fjallabaki er rómaður fyrir stórbrotið landslag og náttúrufegurð. Þeir Bragi Guðmundsson í Flagbjarnarholti og Rökkvi Hljómur Kristjánsson á Hólum á Rangárvöllum eiga erfitt með að gera upp við sig hvaða hluti hans sé fallegastur.

„Ég held að hann sé bara allur fallegur. Hann er náttúrulega ofboðslega fallegur í Jökulgili, inn af Landmannalaugum,“ svarar Bragi.

Þeir Rökkvi Hljómur Kristjánsson og Bragi Guðmundsson glettast í hríðinni við Löðmundarvatn þann 22. september í haust. Vatnið er í 587 metra yfir sjávarmáli en upp af því rís fjallið Löðmundur upp í 1.077 metra hæð.Einar Árnason

„Ég held að þetta sé nú eins og að spyrja hver sé fallegasti hlutinn af konunni þinni, Bragi. Þú gerir ekkert upp á milli,“ segir Rökkvi en Bragi lætur ekki teyma sig lengra út í þá umræðu.

Gamli gangnamannakofinn við Landmannahelli er talinn frá árinu 1907 og friðlýstur sem fornminjar. Áður fyrr tjölduðu gangnamenn fyrir framan hinn eiginlega Landmannahelli, sem var nýttur sem skjól fyrir hesta þótt fyrir hafi komið að menn hafi einnig sofið í hellinum.

Það gengur á ýmsu í fjárleitunum þetta haustið. Þannig biðja sjónvarpsmenn Stöðvar 2 tvær konur, sem eru að reka kindahóp, að fara af hestbaki og koma í viðtal.

Hin norska Silje Dahlen Al­vinius­sen komin af baki til að ræða við sjónvarpsmenn. Fjallið Löðmundur sést fyrir aftan.Einar Árnason

Meðan fréttamaðurinn er að stilla þeim Silju frá Noregi og Monicu frá Sviss upp fyrir viðtalið rjúka þær skyndilega í burtu. Truflunin verður til þess að þær missa augnablik sjónar af kindunum, sem nýta tækifærið og taka á rás til baka.

Hægt er að sjá þáttinn í heild sinni á Maraþoni Stöðvar 2. Hér má sjá sjö mínútna myndskeið:

Landbúnaður Rangárþing ytra Ásahreppur Hálendisþjóðgarður Hestar Um land allt

Tengdar fréttir

Fjallmönnum fylgt í erfiðum leitum á Landmannaafrétti

Fjárleitir Land- og Holtamanna á Landmannaafrétti í síðari hluta septembermánaðar í haust voru með þeim erfiðustu um árabil sökum illviðris sem göngumenn hrepptu á hálendinu. Fjallkóngurinn Kristinn Guðnason fór þar fyrir flokki fimmtíu fjallmanna en göngunum lauk á sjöunda degi með réttum í Áfangagili norðan Heklu.

Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur.

Mest lesið


Fleiri fréttir

Sjá meira


×

Mest lesið