Norðurslóðir skipta Evrópu máli Federica Mogherini og Karmenu Vella skrifar 3. maí 2016 07:00 Ef loftslagsbreytingar eru sýnilegar einhvers staðar í veröldinni þá er það á norðurslóðum. Svæðið kringum norðurheimskautið hlýnar nú tvöfalt hraðar en aðrir heimshlutar. Vetrarísar á svæðinu hafa rýrnað um yfir milljón ferkílómetra – álíka svæði og Frakkland og Þýskaland til samans. Um leið verða áhrifin innan Evrópu æ greinilegri: þessi þurrari sumur, skemmri vetur og tíðu flóð og stormar sem við höfum kynnst síðustu misseri. Norðurslóðir varða okkur hins vegar ekki eingöngu vegna umhverfismála. Öryggi og farsæld okkar sjálfra er í húfi og samþætt Evrópustefna um málefni norðurslóða er löngu tímabær. Við þörfnumst stefnu sem hefur í hávegum félagslega og hagræna þróun alls svæðisins norðan heimskautsbaugs. Stefnu sem viðurkennir mikilvægi norðurslóða í öryggismálum, staðbundnum sem hnattrænum. Stefnu sem viðurkennir veigamikinn sess svæðisins í utanríkisstefnu okkar. Þessa dagana kynnum við samþætta Evrópustefnu í málefnum norðurslóða. Tími er til kominn að þrýsta á um áræðnari loftslagsaðgerðir hvað varðar norðurslóðir. Samkomulagið sem náðist í París í desember um sameiginlegan niðurskurð á losun gróðurhúsalofttegunda var í síðustu viku undirritað af yfir 170 aðilum, þar á meðal Evrópusambandinu. Þetta er stórkostlegur árangur, en við getum ekki látið þar við sitja. Innan Evrópu, sem og um allan heim, verðum við með raunverulegum aðgerðum að standa við loforðin sem gefin voru í París. Norðurslóðir sjálfar geta orðið heiminum leiðarljós í átt að sjálfbærri þróun. Þar búa fjórar milljónir manna og lifibrauð þeirra og lífshættir taka nú breytingum. Svæðið getur orðið uppspretta nýrra viðmiða um nýtingu hreinnar orku, þar á meðal vindorku á hafi, með haföldum og jarðvarma. Nyrsti hluti Evrópusambandsins hefur reynst frjór jarðvegur fyrir þróun tækninýjunga. Okkur ber að tryggja að þeim sé veittur greiður aðgangur að innri markaðnum. Náttúrutengd ferðamennska hefur haslað sér völl á Íslandi og í Lapplandi og haft jákvæð áhrif á staðbundinn efnahag svæðanna, sem býður upp á frekara þróunarstarf.Getum verið í leiðandi stöðu Danmörk, Svíþjóð og Finnland, norðurslóðalöndin þrjú sem eru innan Evrópusambandsins, eru í forréttindastöðu til að fylgja þessum tækifærum eftir. Saman getum við verið leiðandi afl í átt að sjálfbærri hagþróun, sem verndar hið viðkvæma umhverfi norðurslóða, stuðlar að hringrásarhagkerfi og virðir réttindi innfæddra. Byggðaþróunarsjóði ESB er ætlað að fjárfesta fyrir yfir 140 milljarða króna á þeim svæðum Svíþjóðar og Finnlands sem tilheyra norðurslóðum, fram til ársins 2020. Að minnsta kosti 5,6 milljarðar að auki munu renna til rannsókna á norðurslóðum árin 2016 og 2017, á meðan ýmsir uppbyggingar- og fjárfestingarsjóðir Evrópu munu styðja við áætlanir til að draga úr áhættu og aðlagast breyttum veruleika í loftslagsmálum. Alþjóðlegt samtal þarf til að ná samkomulagi um leiðina að aukinni sjálfbærni. Hingað til hafa norðurslóðir verið skýrt dæmi um uppbyggilegt, svæðisbundið og alþjóðlegt samstarf. Áskoranirnar sem við stöndum öll frammi fyrir verða flóknari með hverjum degi: sífellt verður brýnna að mæta öllum málsaðilum, móta sameiginlega afstöðu og finna samstarfslausnir. Þetta á við um umhverfisvernd og vísindarannsóknir, en einnig um öryggi siglingamála á norðurslóðum og öryggismál þar almennt. Svæðið liggur um skurðlínur þriggja heimsálfa. Það sem á sér stað norðan heimskautsbaugs hefur áhrif á Evrópu og heiminn allan. Tilvera okkar veltur á velferð norðurslóða og við getum ekki skorast undan ábyrgð. Stefnumótun okkar getur verið, og verður að vera, norðurslóðum til heilla, í þágu núlifandi kynslóða og þeirra sem á eftir koma. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Heilbrigðiskerfi Íslands - Tími fyrir lausnir! Victor Gudmundsson Skoðun Forseti sem svarar á mannamáli Erna Ástþórsdóttir Skoðun Löggæsla er mikilvæg grunnþjónusta við fólkið í landinu Þorbjörg S. Gunnlaugsdóttir Skoðun Kletturinn Katrín Júlía Margrét Alexandersdóttir Skoðun „Brandarinn er búinn!“ María Heba Þorkelsdóttir Skoðun 30% kaupmáttaraukning með evru Guðmundur Ragnarsson Skoðun „Ég kýs homma“ Óli Gunnar Gunnarsson Skoðun Katrín kann sig Aðalheiður Björk Olgudóttir Skoðun Menntamorð Ingólfur Gíslason Skoðun Almenn kvíðaröskun: léttvægt vandamál eða áhyggjuefni? Sævar Már Gústavsson Skoðun Skoðun Skoðun Katrínu á Bessastaði Brynja Þorbjörnsdóttir skrifar Skoðun Eru stjórnvöld að virða réttindi barna á flótta? Hópur fólks í ungmennaráði UNICEF á Íslandi skrifar Skoðun Forseti Íslands, Baldur Þórhallsson Friðrik Erlingsson skrifar Skoðun Algeng mistök við fasteignakaup og hvernig þú forðast þau Kristín Ósk Þórðardóttir skrifar Skoðun Er ungum mönnum sama um sjófólk? Kjartan Sveinn Guðmundsson skrifar Skoðun Þörfin fyrir heimilislækna Bjarni Jónsson skrifar Skoðun Um lýðræði — Þrjár spurningar til forsetaframbjóðenda Hjörtur Hjartarson skrifar Skoðun 30% kaupmáttaraukning með evru Guðmundur Ragnarsson skrifar Skoðun Halla Tómasdóttir yrði góður forseti Rannveig Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Forsetinn má ekki fara á taugum Gísli Jökull Gíslason skrifar Skoðun „Brandarinn er búinn!“ María Heba Þorkelsdóttir skrifar Skoðun Katrín kann sig Aðalheiður Björk Olgudóttir skrifar Skoðun Löggæsla er mikilvæg grunnþjónusta við fólkið í landinu Þorbjörg S. Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Menntamorð Ingólfur Gíslason skrifar Skoðun Náttúruminjasafn Íslands má sinna sýningahaldi! Hilmar J. Malmquist skrifar Skoðun Hvers vegna þurfti að farga bókinni? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Hjarta umhverfismála Margrét Júlía Rafnsdóttir skrifar Skoðun Hugsjónir og fræðimennska – einstakt veganesti Baldurs í embætti forseta Íslands Rannveig Traustadóttir skrifar Skoðun Ísland hástökkvari í málefnum hinsegin fólks Guðmundur Ingi Guðbrandsson skrifar Skoðun Banvænt aðgerðarleysi Tómas A. Tómasson skrifar Skoðun Viltu koma í ferðalag? Guðmundur Björnsson skrifar Skoðun „Ég kýs homma“ Óli Gunnar Gunnarsson skrifar Skoðun Forseti sem svarar á mannamáli Erna Ástþórsdóttir skrifar Skoðun Hugrekki Vilborg Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Afvegaleiðing SFS? Friðleifur Egill Guðmundsson skrifar Skoðun Jón Gnarr fyrir dýraverndina Árni Stefán Árnason skrifar Skoðun Mannréttindastofnun verður að veruleika Jódís Skúladóttir skrifar Skoðun Samstarf við landsbyggðina Sævar Þór Halldórsson skrifar Skoðun Lausnin út í mýri? Álfhildur Leifsdóttir,Hólmfríður Sigþórsdóttir skrifar Skoðun Takk Ísland fyrir upplýsandi kosningabaráttu! Tómas Ellert Tómasson skrifar Sjá meira
Ef loftslagsbreytingar eru sýnilegar einhvers staðar í veröldinni þá er það á norðurslóðum. Svæðið kringum norðurheimskautið hlýnar nú tvöfalt hraðar en aðrir heimshlutar. Vetrarísar á svæðinu hafa rýrnað um yfir milljón ferkílómetra – álíka svæði og Frakkland og Þýskaland til samans. Um leið verða áhrifin innan Evrópu æ greinilegri: þessi þurrari sumur, skemmri vetur og tíðu flóð og stormar sem við höfum kynnst síðustu misseri. Norðurslóðir varða okkur hins vegar ekki eingöngu vegna umhverfismála. Öryggi og farsæld okkar sjálfra er í húfi og samþætt Evrópustefna um málefni norðurslóða er löngu tímabær. Við þörfnumst stefnu sem hefur í hávegum félagslega og hagræna þróun alls svæðisins norðan heimskautsbaugs. Stefnu sem viðurkennir mikilvægi norðurslóða í öryggismálum, staðbundnum sem hnattrænum. Stefnu sem viðurkennir veigamikinn sess svæðisins í utanríkisstefnu okkar. Þessa dagana kynnum við samþætta Evrópustefnu í málefnum norðurslóða. Tími er til kominn að þrýsta á um áræðnari loftslagsaðgerðir hvað varðar norðurslóðir. Samkomulagið sem náðist í París í desember um sameiginlegan niðurskurð á losun gróðurhúsalofttegunda var í síðustu viku undirritað af yfir 170 aðilum, þar á meðal Evrópusambandinu. Þetta er stórkostlegur árangur, en við getum ekki látið þar við sitja. Innan Evrópu, sem og um allan heim, verðum við með raunverulegum aðgerðum að standa við loforðin sem gefin voru í París. Norðurslóðir sjálfar geta orðið heiminum leiðarljós í átt að sjálfbærri þróun. Þar búa fjórar milljónir manna og lifibrauð þeirra og lífshættir taka nú breytingum. Svæðið getur orðið uppspretta nýrra viðmiða um nýtingu hreinnar orku, þar á meðal vindorku á hafi, með haföldum og jarðvarma. Nyrsti hluti Evrópusambandsins hefur reynst frjór jarðvegur fyrir þróun tækninýjunga. Okkur ber að tryggja að þeim sé veittur greiður aðgangur að innri markaðnum. Náttúrutengd ferðamennska hefur haslað sér völl á Íslandi og í Lapplandi og haft jákvæð áhrif á staðbundinn efnahag svæðanna, sem býður upp á frekara þróunarstarf.Getum verið í leiðandi stöðu Danmörk, Svíþjóð og Finnland, norðurslóðalöndin þrjú sem eru innan Evrópusambandsins, eru í forréttindastöðu til að fylgja þessum tækifærum eftir. Saman getum við verið leiðandi afl í átt að sjálfbærri hagþróun, sem verndar hið viðkvæma umhverfi norðurslóða, stuðlar að hringrásarhagkerfi og virðir réttindi innfæddra. Byggðaþróunarsjóði ESB er ætlað að fjárfesta fyrir yfir 140 milljarða króna á þeim svæðum Svíþjóðar og Finnlands sem tilheyra norðurslóðum, fram til ársins 2020. Að minnsta kosti 5,6 milljarðar að auki munu renna til rannsókna á norðurslóðum árin 2016 og 2017, á meðan ýmsir uppbyggingar- og fjárfestingarsjóðir Evrópu munu styðja við áætlanir til að draga úr áhættu og aðlagast breyttum veruleika í loftslagsmálum. Alþjóðlegt samtal þarf til að ná samkomulagi um leiðina að aukinni sjálfbærni. Hingað til hafa norðurslóðir verið skýrt dæmi um uppbyggilegt, svæðisbundið og alþjóðlegt samstarf. Áskoranirnar sem við stöndum öll frammi fyrir verða flóknari með hverjum degi: sífellt verður brýnna að mæta öllum málsaðilum, móta sameiginlega afstöðu og finna samstarfslausnir. Þetta á við um umhverfisvernd og vísindarannsóknir, en einnig um öryggi siglingamála á norðurslóðum og öryggismál þar almennt. Svæðið liggur um skurðlínur þriggja heimsálfa. Það sem á sér stað norðan heimskautsbaugs hefur áhrif á Evrópu og heiminn allan. Tilvera okkar veltur á velferð norðurslóða og við getum ekki skorast undan ábyrgð. Stefnumótun okkar getur verið, og verður að vera, norðurslóðum til heilla, í þágu núlifandi kynslóða og þeirra sem á eftir koma.
Skoðun Eru stjórnvöld að virða réttindi barna á flótta? Hópur fólks í ungmennaráði UNICEF á Íslandi skrifar
Skoðun Algeng mistök við fasteignakaup og hvernig þú forðast þau Kristín Ósk Þórðardóttir skrifar
Skoðun Löggæsla er mikilvæg grunnþjónusta við fólkið í landinu Þorbjörg S. Gunnlaugsdóttir skrifar
Skoðun Hugsjónir og fræðimennska – einstakt veganesti Baldurs í embætti forseta Íslands Rannveig Traustadóttir skrifar