Hönnuðir ó­sáttir við Hand­prjóna­sam­bandið og Vísi

Hönnunarmiðstöð Íslands gerir verulega athugasemd við frétt sem birtist á visi.is í dag undir fyrirsögninni „Veljum íslenskt í kínverskri lopapeysu“

Fréttin fjallar um heilsíðuauglýsingu sem er hluti af átakinu Íslenskt - gjörið svo vel sem gengur út á að auglýsa íslenskar vörur og þjónustu.

Fjölskyldan í auglýsingunni er að mestu klædd í vönduð og vel hönnuð íslensk föt frá amk. þrem íslenskum hönnunarfyrirtækjum. Fyrirtækin skapa öll fjölda verðmætra og eftirsóttra starfa, veltu hér á landi og sum verulegar útflutningstekjur.

Peysan sem konan klæðist er hönnuð af Bergþóru Guðnadóttur sem er framúrskarandi íslenskur fatahönnuður, sem fagnar 20 ára starfsafmæli í ár, og er eigandi íslenska hönnunarfyrirtækisins Farmers Market. Á peysunni er munstur sem Bergþóra hannaði en hún er prjónuð úr alpaca ull og framleidd af litlu fjölskyldufyrirtæki í Portúgal. Farmers Market leggur ríka áherslu á hönnun, sjálfbærni og vistvæna framleiðslu.

Staðreyndin er að enginn á umræddri mynd klæðist hefðbundinni íslenskri lopapeysu. Íslenska lopapeysan byggir á íslenskri handverkshefð sem mótast hefur í höndum fjölda prjónandi kvenna og karla á Íslandi og er hluti af sameiginlegum þjóðararfi allra Íslendinga. Okkur er öllum frjálst á sækja innblástur og byggja nýjar hugmyndir á honum. Það heitir framþróun og nýsköpun. Allt er þetta jafn mikilvægt; íslensk hönnun og hugvit, íslensk nýsköpun, íslenskt handverk eða íslensk framleiðsla, þó sumt geti verið efnahagslega mikilvægara en annað.

Íslenskir hönnuðir bera almennt mikla virðingu fyrir íslensku hráefni, góðu handverki, íslenskri prjónahefð og vinnu og verkefnum félaga Handprjónasambandsins. Margir hönnuðir og fyrirtæki þeirra myndu kjósa að láta framleiða vörur sínar hér á landi, væri það hægt. Staðreyndin er sú að hér á landi eru einfaldlega ekki til fyrirtæki geta framleitt fatnað eins og þann sem fólkið klæðist á myndinni.

Umfjöllun fréttarinnar er full af rangfærslum og það er fyrir neðan allra hellur að kasta rýrð á Farmers Market, leiðandi íslenskt hönnunarfyrirtæki sem vinnur af metnaði að nýsköpun og vöruþróun og sækir að hluta innblástur í íslenska arfleifð. Það er líka staðreynd að Bergþóra Guðnadóttir hefur með hönnun sinni haft mjög jákvæð og víðtæk áhrif á þróun íslensku lopapeysunnar og fjöldi prjónakvenna og karla sótt innblástur í vinnu hennar og nýsköpun.

Þess má geta að konan og karlinn á myndinni eru í jökkum frá Farmers Market. Peysan sem karlmaðurinn klæðist og peysa og buxur litlu stúlkunnar eru hannaðar íslenskar vörur frá íslenska hönnunarfyrirtækinu As We Grow, handhafar Hönnunarverðlauna Íslands 2016, og gula vestið er frá íslenska hönnunarfyrirtækinu 66°Norður, leiðandi alþjóðlegt fyrirtæki þar sem eru starfandi um 200 manns við hönnun, þróun, framleiðslu, markaðssetningu og sölu á íslenskri hönnun og hugverki hér heima sem og erlendis.

Öll þessi fyrirtæki horfa til framtíðar eru að byggja upp mikilvæga atvinnustarfsemi, skapa verðmæti og störf m.a. fyrir ungt vel menntað fólk úr skapandi greinum. Er það raunverulegur vilji Handprjónasambandsins að reyna að bregða fæti fyrir þau?

Það er ámælisvert að ekki var leitað eftir viðbrögðum frá íslenska hönnunarfyrirtækinu Farmers Market við vinnslu fréttarinnar.

• Fyrir hönd Hönnunarmiðstöðvar Ísland,
• Halla Helgadóttir framkvæmdastjóri

Stjórn Fatahönnunarfélags Íslands vill koma á framfæri athugasemdum vegna ummæla sem höfð eru eftir Þuríði Einarsdóttur formanns Handprjónasambands Íslands í fréttinni: Veljum íslenskt í kínverskri lopapeysu – sem birtist á Vísi 4. júní 2020.

Í ummælum sem eftir Þuríði eru höfð í fréttinni má ráða að peysa Farmers Market sé ekki íslensk vara þar sem hún sé ekki prjónuð innanlands.

Fatahönnunarfélag Íslands hafnar þessum fullyrðingum alfarið.

Farmers Market er íslenskt hönnunarfyrirtæki sem hefur verið þátttakandi í íslensku efnahagslífi í formi verðmæta- og atvinnusköpunar frá árinu 2005. Farmers Market vinnur með íslenska arfleifð í hönnun sinni. Umrædd peysa í auglýsingunni ber nafnið Ásgarður og er snið hennar, efnisnotkun og hönnun töluvert frábrugðinn hinni klassísku lopapeysu. Því er ógerlegt að bera saman þá arfleifð og það handverk sem lopapeysan er og hönnun Farmers Market sem aftur á móti dregur innblástur sinni frá þeirri arfleifð.

Fatahönnunarfélag Íslands vill nýta tækifærið og leiðrétta algengan misskilning varðandi íslenska hönnun og íslenska framleiðslu. Íslensk hönnun er framleiðsla á íslensku hugviti og nýsköpun. Þó að áþreifanlega varan sjálf sé ekki endilega framleidd á Íslandi, þýðir það ekki að hún sé ekki íslensk vara. Íslensk hönnunarfyrirtæki eru þátttakendur í íslensku atvinnulífi. Þau skapa störf, þau eru landkynning og þau skila inn verðmætum í ríkiskassann.

Takmark flestra íslenskra hönnuða er að bjóða íslenskum neytendum upp á vandaðar og samkeppnishæfar vörur. Til að ná fram því takmarki þurfa hönnunarfyrirtæki gjarnan að leita út fyrir landsteinana í leit af framleiðsluaðilum. Staðreyndin er hins vegar sú að þótt íslenskir hönnuðir myndu gjarnan vilja framleiða vörur sínar hér á landi að þá eru framleiðslumöguleikar hérlendis af skornum skammti. Hins vegar er stærsti hluti hönnunarferilsins unnin hér á landi enda er iðulega þar um að ræða langt ferli rannsókna og vöruþróunar.

Það er það hugvit og sá þáttur ferilsins sem gerir peysuna Ásgarð einmitt að íslenskri vöru. Formaður Handprjónasambands Íslands er því einmitt að bera saman epli og appelsínur.

• Með góðri kveðju,
• f.h. Fatahönnunarfélag Íslands,
• Ásgrímur Már Friðriksson