Tæpitungulaust – og hvergi feilnóta Þorvaldur Gylfason skrifar 3. október 2019 07:00 Washington, D.C. – Hann er flugmælskur eins og nær allir Íslendingar vita og margir aðrir. Hitt vita færri að hann er einnig rithöfundur af guðs náð svo sem marka má af nýrri bók hans, Tæpitungulaust, og kom út á sunnudaginn var. Bókin geymir fjölbreytt úrval skrifa hans sem birzt hafa áður á víð og dreif allt frá árinu 1972 og birtast nú á einum stað. Höfundur bókarinnar, Jón Baldvin Hannibalsson, fv. utanríkisráðherra, birtist lesendum sínum sem öflugur málsvari norrænnar jafnaðarstefnu, Evrópu, frelsis og lýðræðis, svo öflugur að enginn stendur honum á sporði. Bókin er ekki samin í sjálfsvörn enda væri slíks ekki að vænta af höfundi sem birti sjálfsævisögu sína Tilhugalíf 2002 (Kolbrún Bergþórsdóttir skráði) og réðst þar harkalega gegn sjálfum sér fyrir að hafa vaðið í villu og svíma í stjórnmálum langt fram á miðjan aldur með því m.a. að binda trúss sitt við rangan foringja, föður sinn. Játning hans þar um vitnar um sjaldgæfan kjark og stórhug eins og ég lýsti hér í blaðinu 14. júlí 2005.Tvö afrek Sem utanríkisráðherra 1988-1995 vann Jón Baldvin tvö einstæð afrek, annað heima fyrir, hitt í útlöndum, afrek sem ekki verða frá honum tekin þótt ýmsir hafi reynt það. Jón Baldvin bar hitann og þungann af inngöngu Íslands á Evrópska efnahagssvæðið (EES) 1994 sem markaði tímamót og hlýtur að teljast eitt heillaríkasta framfaraspor sem Ísland hefur stigið allar götur frá upphafi heimastjórnar. Hinir höfuðflokkarnir þrír slógu úr og í eftir því hvernig vindar blésu, en Jón og flokkur hans, Alþýðuflokkurinn, hvikuðu hvergi og höfðu að endingu frækilegan og fullan sigur. Jón lýsir aðild Íslands að EES sem 70% aðild að ESB og greinir hvort tveggja, EES og ESB, með skýrum rökum og fjölbreyttum blæ. Jón Baldvin varð upp á sitt eindæmi fyrstur erlendra utanríkisráðherra til að viðurkenna sjálfstæði Eystrasaltsríkjanna 1991 þegar þau stóðu vinafá frammi fyrir Rauða hernum sem bjóst til blóðbaðs. Jón fór einn síns liðs gegn ríkisstjórnum annarra Nató-ríkja, þ.m.t. eru Bandaríkin, Frakkland og Þýzkaland, sem studdu Sovétríkin gegn sjálfstæðisóskum Eystrasaltsríkjanna af ótta við að umbótaviðleitni Mikhails Gorbachov, aðalritara Sovézka kommúnistaflokksins, myndi sigla í strand ef eining Sovétríkjanna rofnaði. Jón Baldvin naut einnig heima fyrir lítils stuðnings við þetta djarfa framtak sem reyndist þó vel grundað þegar upp var staðið og skipti sköpum enda er hann þjóðhetja í Litháen og heiðursborgari í höfuðborginni Vilníus þar sem ein gatan nálægt þinghúsinu heitir Íslandsstræti. Í Tallinn, höfuðborg Eistlands, stendur utanríkisráðuneytið við Íslandstorg. Greining Jóns Baldvins á Eystrasaltsríkjunum þar sem hann hefur starfað sem gistikennari í háskólum og einnig á Sovétríkjunum og hruni þeirra er leiftrandi skýr og rímar vel, eins og allur málflutningur hans yfirhöfuð, við skoðanir margra fræðimanna. Sovétríkin hrundu undan eigin þunga, segir Jón, þar eð stjórnmálastéttin sjálf missti trúna á sovétskipulaginu, sumir segja strax 1968, aðrir 1978. Skýring Jóns kemur heim og saman við frásögn Ians Shapiro, suðurafrísks prófessors í Yale-háskóla, sem hátt settur Kremlverji bauð milligöngu um einkasölu sovézkra kjarnavopna til aðskilnaðarstjórnarinnar í Suður-Afríku.Svona eiga sýslumenn að vera Framlag Jóns Baldvins til stjórnmála innan lands og utan er ekki bundið við þau átta ár sem hann gegndi ráðherradómi í misjöfnum veðrum. Hann hefur aldrei látið deigan síga heldur berst hann áfram ótrauður fyrir hugsjónum sínum kominn á níræðisaldur. Hann heldur fram kostum norræna líkansins þar sem hagkvæmni og réttlæti haldast í hendur, útmálar frelsis- og friðarhugsjón Evrópuríkjanna innan vébanda ESB af miklum þrótti og gagnrýnir um leið þróun bandarísks samfélags í átt til aukins ójafnaðar til að undirstrika andstæðurnar. Hann fjallar einnig um hrunið 2008 og dregur ekkert undan (bls. 141): „Erlendir aðilar sem fást við að rannsaka ferla rússneskra mafíupeninga um Norðurlönd beina sjónum sínum að eignarhaldsfélögum rússneskra mafíuforingja á eyjum í Karíbahafi. Í leiðinni hafa þeir rekið augun í fjölda eignarhaldsfélaga, þar sem ráða má í íslenskan uppruna … Á það eftir að koma á daginn að tök fáeinna auðjöfra á öllum helstu auðsuppsprettum íslensks efnahagslífs og stofnunum þeirra voru slík að þeir komust upp með hvað sem var í skjóli leynilegs valds yfir mönnum og stofnunum? … Verður niðurstaðan sú að innviðir og aðalstofnanir íslenska lýðveldisins hafi verið gegnrotnar af spillingu? … Er tími til kominn að efna til allsherjar hreingerningar á stofnunum íslenska lýðveldisins og moka út öllum skítnum sem þar hefur hlaðist upp á bak við áferðarfalleg fortjöld? Við getum ekki lengur slegið því á frest að endurskoða stjórnarskrá ríkisins og grundvallarþætti stjórnskipunarinnar.“ Þetta skrifaði Jón Baldvin í Morgunblaðið 25. nóvember 2008. Þeim mun sárar svíður honum að eftir hrun „hefur kerfið verið endurreist að mestu eftir óbreyttri forskrift“ (bls. 330). Svona eiga fv. sýslumenn að vera. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Birtist í Fréttablaðinu Þorvaldur Gylfason Mest lesið Hvernig spyr ég gervigreind til að fá besta svarið? Björgmundur Örn Guðmundsson Skoðun Veimiltítustjórn og tugþúsundir dáinna barna Viðar Hreinsson Skoðun Við ákærum – hver sveik strandveiðisjómenn? Kjartan Páll Sveinsson Skoðun Þið voruð í partýinu líka! Gísli Sigurður Gunnlaugsson Skoðun Af hverju varð heimsókn framkvæmdastjóra ESB að NATO-fundi? Helen Ólafsdóttir Skoðun Ertu bitur? Björn Leví Gunnarsson Skoðun Klassapróf fína fólksins – eða hvernig erfingjar kenna okkur að lifa Sigríður Svanborgardóttir Skoðun Er hægt að læra af draumum? Sigurður Árni Reynisson Skoðun Herra, má ég fá meiri graut? Magnús Þór Jónsson Skoðun Opið bréf til fullorðna fólksins Úlfhildur Elísa Hróbjartsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Hvernig spyr ég gervigreind til að fá besta svarið? Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Ertu bitur? Björn Leví Gunnarsson skrifar Skoðun Er hægt að læra af draumum? Sigurður Árni Reynisson skrifar Skoðun Afstæði Ábyrgðar Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Klassapróf fína fólksins – eða hvernig erfingjar kenna okkur að lifa Sigríður Svanborgardóttir skrifar Skoðun Fjárhagslegt virði vörumerkja Elías Larsen skrifar Skoðun Við ákærum – hver sveik strandveiðisjómenn? Kjartan Páll Sveinsson skrifar Skoðun Þið voruð í partýinu líka! Gísli Sigurður Gunnlaugsson skrifar Skoðun Af hverju varð heimsókn framkvæmdastjóra ESB að NATO-fundi? Helen Ólafsdóttir skrifar Skoðun Veimiltítustjórn og tugþúsundir dáinna barna Viðar Hreinsson skrifar Skoðun Bragðefni eru ekki vandamálið - Bann við þeim myndi skaða lýðheilsu Abdullah Shihab Wahid skrifar Skoðun Swuayda blæðir: Hróp sem heimurinn heyrir ekki Mouna Nasr skrifar Skoðun Skattar fyrst, svo allt hitt – og hagræðingin sem gleymdist Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Áfangasigur í baráttunni við hernaðinn gegn heimkynnum villta laxins Ingólfur Ásgeirsson,Árni Baldursson skrifar Skoðun Þetta er allt hinum að kenna! Helgi Brynjarsson skrifar Skoðun Þjóðþrifamálin sem stjórnarandstaðan fórnaði á altari útgerðanna Heimir Már Pétursson skrifar Skoðun Sleppir ekki takinu svo auðveldlega aftur Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Opið bréf til fullorðna fólksins Úlfhildur Elísa Hróbjartsdóttir skrifar Skoðun Vill Sjálfstæðisflokkurinn láta taka sig alvarlega? Dagbjört Hákonardóttir skrifar Skoðun Þjórsá í hættu – Hvammsvirkjun og rof á náttúrulegu ástandi árinnar Gunnar Þór Jónsson skrifar Skoðun Undirbúum börnin fyrir skólann með hjálp gervigreindar Sigvaldi Einarsson skrifar Skoðun Enginn skilinn eftir á götunni Dagmar Valsdóttir skrifar Skoðun Ég hef ofurtrú á manneskjunni í forvörnum og öryggi á bæjarhátíðunum Arnrún María Magnúsdóttir skrifar Skoðun Stúdentar eiga ekki að borga fyrir vanfjármögnun háskólanna Ármann Leifsson,María Björk Stefánsdóttir skrifar Skoðun Hví borgar útgerðin – ekki malarnáman? Guðmundur Edgarsson skrifar Skoðun Vantraust Flokks fólksins á Viðreisn Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun 48 daga blekking: Loforð sem leiðir til lögbrota? Svanur Guðmundsson skrifar Skoðun Frá vinnuþræli til ríkisborgara: Ég er innflytjandi sem þið getið ekki losnað við Ian McDonald skrifar Skoðun Málþóf á kostnað ungs fólks Lísa Margrét Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Tóbakslausar nikótínvörur - Tímabært að horfast í augu við staðreyndir Bjarni Freyr Guðmundsson skrifar Sjá meira
Washington, D.C. – Hann er flugmælskur eins og nær allir Íslendingar vita og margir aðrir. Hitt vita færri að hann er einnig rithöfundur af guðs náð svo sem marka má af nýrri bók hans, Tæpitungulaust, og kom út á sunnudaginn var. Bókin geymir fjölbreytt úrval skrifa hans sem birzt hafa áður á víð og dreif allt frá árinu 1972 og birtast nú á einum stað. Höfundur bókarinnar, Jón Baldvin Hannibalsson, fv. utanríkisráðherra, birtist lesendum sínum sem öflugur málsvari norrænnar jafnaðarstefnu, Evrópu, frelsis og lýðræðis, svo öflugur að enginn stendur honum á sporði. Bókin er ekki samin í sjálfsvörn enda væri slíks ekki að vænta af höfundi sem birti sjálfsævisögu sína Tilhugalíf 2002 (Kolbrún Bergþórsdóttir skráði) og réðst þar harkalega gegn sjálfum sér fyrir að hafa vaðið í villu og svíma í stjórnmálum langt fram á miðjan aldur með því m.a. að binda trúss sitt við rangan foringja, föður sinn. Játning hans þar um vitnar um sjaldgæfan kjark og stórhug eins og ég lýsti hér í blaðinu 14. júlí 2005.Tvö afrek Sem utanríkisráðherra 1988-1995 vann Jón Baldvin tvö einstæð afrek, annað heima fyrir, hitt í útlöndum, afrek sem ekki verða frá honum tekin þótt ýmsir hafi reynt það. Jón Baldvin bar hitann og þungann af inngöngu Íslands á Evrópska efnahagssvæðið (EES) 1994 sem markaði tímamót og hlýtur að teljast eitt heillaríkasta framfaraspor sem Ísland hefur stigið allar götur frá upphafi heimastjórnar. Hinir höfuðflokkarnir þrír slógu úr og í eftir því hvernig vindar blésu, en Jón og flokkur hans, Alþýðuflokkurinn, hvikuðu hvergi og höfðu að endingu frækilegan og fullan sigur. Jón lýsir aðild Íslands að EES sem 70% aðild að ESB og greinir hvort tveggja, EES og ESB, með skýrum rökum og fjölbreyttum blæ. Jón Baldvin varð upp á sitt eindæmi fyrstur erlendra utanríkisráðherra til að viðurkenna sjálfstæði Eystrasaltsríkjanna 1991 þegar þau stóðu vinafá frammi fyrir Rauða hernum sem bjóst til blóðbaðs. Jón fór einn síns liðs gegn ríkisstjórnum annarra Nató-ríkja, þ.m.t. eru Bandaríkin, Frakkland og Þýzkaland, sem studdu Sovétríkin gegn sjálfstæðisóskum Eystrasaltsríkjanna af ótta við að umbótaviðleitni Mikhails Gorbachov, aðalritara Sovézka kommúnistaflokksins, myndi sigla í strand ef eining Sovétríkjanna rofnaði. Jón Baldvin naut einnig heima fyrir lítils stuðnings við þetta djarfa framtak sem reyndist þó vel grundað þegar upp var staðið og skipti sköpum enda er hann þjóðhetja í Litháen og heiðursborgari í höfuðborginni Vilníus þar sem ein gatan nálægt þinghúsinu heitir Íslandsstræti. Í Tallinn, höfuðborg Eistlands, stendur utanríkisráðuneytið við Íslandstorg. Greining Jóns Baldvins á Eystrasaltsríkjunum þar sem hann hefur starfað sem gistikennari í háskólum og einnig á Sovétríkjunum og hruni þeirra er leiftrandi skýr og rímar vel, eins og allur málflutningur hans yfirhöfuð, við skoðanir margra fræðimanna. Sovétríkin hrundu undan eigin þunga, segir Jón, þar eð stjórnmálastéttin sjálf missti trúna á sovétskipulaginu, sumir segja strax 1968, aðrir 1978. Skýring Jóns kemur heim og saman við frásögn Ians Shapiro, suðurafrísks prófessors í Yale-háskóla, sem hátt settur Kremlverji bauð milligöngu um einkasölu sovézkra kjarnavopna til aðskilnaðarstjórnarinnar í Suður-Afríku.Svona eiga sýslumenn að vera Framlag Jóns Baldvins til stjórnmála innan lands og utan er ekki bundið við þau átta ár sem hann gegndi ráðherradómi í misjöfnum veðrum. Hann hefur aldrei látið deigan síga heldur berst hann áfram ótrauður fyrir hugsjónum sínum kominn á níræðisaldur. Hann heldur fram kostum norræna líkansins þar sem hagkvæmni og réttlæti haldast í hendur, útmálar frelsis- og friðarhugsjón Evrópuríkjanna innan vébanda ESB af miklum þrótti og gagnrýnir um leið þróun bandarísks samfélags í átt til aukins ójafnaðar til að undirstrika andstæðurnar. Hann fjallar einnig um hrunið 2008 og dregur ekkert undan (bls. 141): „Erlendir aðilar sem fást við að rannsaka ferla rússneskra mafíupeninga um Norðurlönd beina sjónum sínum að eignarhaldsfélögum rússneskra mafíuforingja á eyjum í Karíbahafi. Í leiðinni hafa þeir rekið augun í fjölda eignarhaldsfélaga, þar sem ráða má í íslenskan uppruna … Á það eftir að koma á daginn að tök fáeinna auðjöfra á öllum helstu auðsuppsprettum íslensks efnahagslífs og stofnunum þeirra voru slík að þeir komust upp með hvað sem var í skjóli leynilegs valds yfir mönnum og stofnunum? … Verður niðurstaðan sú að innviðir og aðalstofnanir íslenska lýðveldisins hafi verið gegnrotnar af spillingu? … Er tími til kominn að efna til allsherjar hreingerningar á stofnunum íslenska lýðveldisins og moka út öllum skítnum sem þar hefur hlaðist upp á bak við áferðarfalleg fortjöld? Við getum ekki lengur slegið því á frest að endurskoða stjórnarskrá ríkisins og grundvallarþætti stjórnskipunarinnar.“ Þetta skrifaði Jón Baldvin í Morgunblaðið 25. nóvember 2008. Þeim mun sárar svíður honum að eftir hrun „hefur kerfið verið endurreist að mestu eftir óbreyttri forskrift“ (bls. 330). Svona eiga fv. sýslumenn að vera.
Klassapróf fína fólksins – eða hvernig erfingjar kenna okkur að lifa Sigríður Svanborgardóttir Skoðun
Skoðun Klassapróf fína fólksins – eða hvernig erfingjar kenna okkur að lifa Sigríður Svanborgardóttir skrifar
Skoðun Bragðefni eru ekki vandamálið - Bann við þeim myndi skaða lýðheilsu Abdullah Shihab Wahid skrifar
Skoðun Skattar fyrst, svo allt hitt – og hagræðingin sem gleymdist Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar
Skoðun Áfangasigur í baráttunni við hernaðinn gegn heimkynnum villta laxins Ingólfur Ásgeirsson,Árni Baldursson skrifar
Skoðun Þjóðþrifamálin sem stjórnarandstaðan fórnaði á altari útgerðanna Heimir Már Pétursson skrifar
Skoðun Þjórsá í hættu – Hvammsvirkjun og rof á náttúrulegu ástandi árinnar Gunnar Þór Jónsson skrifar
Skoðun Ég hef ofurtrú á manneskjunni í forvörnum og öryggi á bæjarhátíðunum Arnrún María Magnúsdóttir skrifar
Skoðun Stúdentar eiga ekki að borga fyrir vanfjármögnun háskólanna Ármann Leifsson,María Björk Stefánsdóttir skrifar
Skoðun Frá vinnuþræli til ríkisborgara: Ég er innflytjandi sem þið getið ekki losnað við Ian McDonald skrifar
Skoðun Tóbakslausar nikótínvörur - Tímabært að horfast í augu við staðreyndir Bjarni Freyr Guðmundsson skrifar
Klassapróf fína fólksins – eða hvernig erfingjar kenna okkur að lifa Sigríður Svanborgardóttir Skoðun