„Ímyndir skipta máli“ Herdís Sveinsdóttir skrifar 19. nóvember 2018 20:43 Í skýrslu Ríkisendurskoðunar Hjúkrunarfræðingar, mönnun, menntun og starfsumhverfi sem kom út í október 2017 hvetur Ríkisendurskoðun mennta- og menningarmálaráðuneyti til að beita sér fyrir fjölgun nema í hjúkrunarfræði. Mikilvægt sé að hraða nýliðun innan hjúkrunar vegna þess skorts sem nú þegar er á starfandi hjúkrunarfræðingum en einnig vegna þess að um fimmtungur þeirra öðlast rétt til töku lífeyris á næstu þremur árum. Í framhaldi af þessu hefur ráðuneytið óskað eftir því að Háskóli Íslands og Háskólinn á Akureyri vinni að mótun tillagna um hvernig fjölga megi útskrifuðum hjúkrunarfræðingum. Það er öllum sem starfa innan heilbrigðisþjónustunnar ljóst að um grafalvarlegt ástand er að ræða. Heilsu og velferð þjóðarinnar allrar er stefnt í hættu ef mönnun hjúkrunarfræðinga fer undir hættumörk. Félag íslenskra hjúkrunarfræðinga ásamt Háskóla Íslands og Háskólanum á Akureyri hafa á undanförnum árum staðið fyrir nokkrum verkefnum til að breyta viðhorfum almennings um hjúkrunarfræðinga og störf þeirra og til að fjölga karlmönnum í hjúkrun. Mikilvægt er að þegar ungt fólk velur sér starfsvettvang til framtíðar hafi það raunsanna mynd af því hvað störf á þeim vettvangi fela í sér. Hjúkrunarstarfið er gífurlega fjölbreytt starf. Það felur í sér náin samskipti við fólk á þeirra viðkvæmustu stundum, þekkingu á flóknum klínískum meðferðum ásamt getu til að veita meðferðina, skipulagningu og útdeilingu verkefna á sjúkradeildum, mannaforráð auk faglegrar og fjárhagslegrar ábyrgðar og fleira. Nám í hjúkrunarfræði ætti að höfða til mjög margra en ákveðin viðhorf í samfélaginu geta valdið því að stór hópur ungs fólks sjái hjúkrunarfræðina ekki sem valkost þegar það velur sér námsleið. Það á við um flesta stráka og margar stelpur sem sjá ekki möguleikana í hjúkrunarstarfinu. Átta sig kannski ekki á því að af framkvæmdastjórum sjö klínískra sviða Landspítala eru fimm hjúkrunarfræðingar. Að mínu mati er ástæða þess að hjúkrunarfræðingum eru falin æðstu stjórnunarstörf spítalans m.a. sú að dagleg störf hjúkrunarfræðinga felast, auk þess að sinna sjúklingum af natni, í því að fást við flæði upplýsinga og samskipti, hrærast í síbreytilegu umhverfi og láta hlutina ganga upp. Ein af þekktari söngkonum þjóðarinnar, Birgitta Haukdal, hefur haslað sér völl á barnabókamarkaðnum. Nú í haust gaf hún út bókina „Lára fer til læknis“ og skrifaði hjúkrunarfræðingurinn Sólveig Auður Hauksdóttir pistil á facebók, sem ratað hefur víða, um þá skaðlegu ímynd hjúkrunarfræðinga sem fram kemur í bók Birgittu. Bandaríski blaðamaðurinn og rithöfundurinn, Suzanne Gordon, hefur skrifað mikið um öryggi í heilbrigðiskerfum nútímans, öryggi sjúklinga, hjúkrun, teymisvinnu og fleira. Hún hefur komið til Íslands og haldið fyrirlestra fyrir heilbrigðisstarfsfólk um mikilvægi þess að almenningur þekki störf hjúkrunarfræðinga. Hún hefur rakið með mýmörgum dæmum að ef sjúklingur veit ekki af þekkingu og færni hjúkrunarfræðingsins þegar hann leitar til heilbrigðisstofnunar getur það valdið því að sjúklingurinn spyr hjúkrunarfræðinginn ekki spurninga sem geta skipt sköpum um meðferð hans eða hann vantreystir því sem hjúkrunarfræðingurinn hefur fram að færa. Röng ímynd hjúkrunarfræðinga getur því verið sjúklingnum skaðleg. Af þessum ástæðum hafa fjölmargir hjúkrunarfræðingar „líkað við“ og deilt færslu Sólveigar. Það er óásættanlegt að einstaklingar sem gefa sig út fyrir að skrifa fyrir ung börn kynni sér ekki betur aðstæður sem þeir skrifa um, vinni ekki rannsóknavinnuna. Það er jafnframt ekki hægt að afsaka slæm vinnubrögð útgefanda bókarinnar, Forlagsins, fyrir að vinna ekki betur með höfundi. Sif Sigmarsdóttir, skrifaði fyrir nokkrum dögum um það góða fólk sem stendur að baki hverri útgefinni bók. Því miður þá tel ég að það hafi ekki staðið sig við vinnslu þessarar bókar þar sem eldgömlum, úreltum og jafnvel skaðlegum viðhorfum um hjúkrunarfræðinga er haldið fram. Steininn tók þó úr í pistli Guðmundar Steingrímssonar Góð týpa sem birtist í Fréttablaðinu í dag. Á Guðmund er hlustað, hann er fyrrverandi alþingismaður og ætti að þekkja mjög vel til í heilbrigðiskerfinu en velur að smætta ofangreinda umræðu niður í umræðu um starfsheitið hjúkrunarfræðingur eða hjúkrunarkona. „Jú, jú, auðvitað ekki rétt“ skrifar hann, „ en slökum samt á“. Það er varhugavert á okkar litla barnabókamarkaði að vanda ekki vel til verka. Það felur ekki í sér „forskriftarbækur“ heldur einvörðungu að höfundar kynni sér nútímann og hvernig staðið er að verki í dag. Birgittu óska ég alls hins besta á hennar rithöfundarferli.Höfundur er prófessor og deildarforseti Hjúkrunarfræðideildar Háskóla Íslands. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið „Mér sýnist Inga Sæland fá talsvert út úr þessu“ Sigurjón Arnórsson Skoðun Eru stjórnarandstæðingar viljandi að misskilja samsköttun? Þórhallur Valur Benónýsson Skoðun Spilavíti er og verður spilavíti Tryggvi Rúnar Brynjarsson Skoðun Þjónusturof hefst í dag Hanna Birna Valdimarsdóttir Skoðun Verjum frelsið og mannréttindin Sigurjón Njarðarson Skoðun Viðhorf sem mótar veruleikann – inngilding á orði og á borði Sóldís Birta Reynisdóttir Skoðun Mótórhjólasamtök á Íslandi – hvers vegna öll þessi læti? Helgi Gunnlaugsson Skoðun Skortur á metnaði í loftslagsmálum Svandís Svavarsdóttir,Guðmundur Ingi Guðbrandsson Skoðun Þegar lýðheilsa, lýðræði og loftslagið eru í húfi, ekki efla samstarf við Bandaríkin Davíð Aron Routley Skoðun Árangur hefst hér. Með þér. Guðrún Högnadóttir Skoðun Skoðun Skoðun Tími til kominn að styðja öll framúrskarandi ungmenni Karólína Helga Símonardóttir skrifar Skoðun Hvað með dansinn? Lilja Björk Haraldsdóttir skrifar Skoðun Mótórhjólasamtök á Íslandi – hvers vegna öll þessi læti? Helgi Gunnlaugsson skrifar Skoðun Viðhorf sem mótar veruleikann – inngilding á orði og á borði Sóldís Birta Reynisdóttir skrifar Skoðun „Mér sýnist Inga Sæland fá talsvert út úr þessu“ Sigurjón Arnórsson skrifar Skoðun Árangur hefst hér. Með þér. Guðrún Högnadóttir skrifar Skoðun Þegar lýðheilsa, lýðræði og loftslagið eru í húfi, ekki efla samstarf við Bandaríkin Davíð Aron Routley skrifar Skoðun Þjónusturof hefst í dag Hanna Birna Valdimarsdóttir skrifar Skoðun Verjum frelsið og mannréttindin Sigurjón Njarðarson skrifar Skoðun Spilavíti er og verður spilavíti Tryggvi Rúnar Brynjarsson skrifar Skoðun Skortur á metnaði í loftslagsmálum Svandís Svavarsdóttir,Guðmundur Ingi Guðbrandsson skrifar Skoðun Eru stjórnarandstæðingar viljandi að misskilja samsköttun? Þórhallur Valur Benónýsson skrifar Skoðun Orðræða mótar menningu – og menningin mótar okkur öll Jóhanna Bárðardóttir skrifar Skoðun Eitt spilakort, betri spilamenning – er skaðaminnkandi Ingvar Örn Ingvarsson skrifar Skoðun Sameining sem eflir íslenskan landbúnað Egill Gautason skrifar Skoðun Konur sem stinga hvor aðra í bakið Sigríður Svanborgardóttir skrifar Skoðun Fjölbreytileiki er styrkleiki Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar Skoðun Það er list að lifa með krabbameini Hlíf Steingrímsdóttir skrifar Skoðun Um kynjafræði og pólítík Hanna Björg Vilhjálmsdóttir skrifar Skoðun Við fylgjum þér frá getnaði til grafar Benedikt S. Benediktsson skrifar Skoðun Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir skrifar Skoðun Ef þið bara hefðuð séð heiminn út frá mínum augum: Börn & ADHD Stefán Þorri Helgason skrifar Skoðun 112. liðurinn í aðgerðaáætlun í menntamálum? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson skrifar Skoðun Konur á örorku Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir skrifar Skoðun Drambið okkar Júlíus Valsson skrifar Skoðun Við vitum Guðrún Jónsdóttir skrifar Skoðun Ekki sama hvaðan gott kemur Magnea Gná Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Börn í meðferð eiga rétt á fagfólki orð duga ekki lengur! Steindór Þórarinsson skrifar Skoðun Greindarskerðing eða ofurgáfur með gervigreind Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Að hafa hemil á nýjum ófjármögnuðum útgjöldum er lykillinn að sjálfbærum rekstri sveitarfélaga Jón Ingi Hákonarson skrifar Sjá meira
Í skýrslu Ríkisendurskoðunar Hjúkrunarfræðingar, mönnun, menntun og starfsumhverfi sem kom út í október 2017 hvetur Ríkisendurskoðun mennta- og menningarmálaráðuneyti til að beita sér fyrir fjölgun nema í hjúkrunarfræði. Mikilvægt sé að hraða nýliðun innan hjúkrunar vegna þess skorts sem nú þegar er á starfandi hjúkrunarfræðingum en einnig vegna þess að um fimmtungur þeirra öðlast rétt til töku lífeyris á næstu þremur árum. Í framhaldi af þessu hefur ráðuneytið óskað eftir því að Háskóli Íslands og Háskólinn á Akureyri vinni að mótun tillagna um hvernig fjölga megi útskrifuðum hjúkrunarfræðingum. Það er öllum sem starfa innan heilbrigðisþjónustunnar ljóst að um grafalvarlegt ástand er að ræða. Heilsu og velferð þjóðarinnar allrar er stefnt í hættu ef mönnun hjúkrunarfræðinga fer undir hættumörk. Félag íslenskra hjúkrunarfræðinga ásamt Háskóla Íslands og Háskólanum á Akureyri hafa á undanförnum árum staðið fyrir nokkrum verkefnum til að breyta viðhorfum almennings um hjúkrunarfræðinga og störf þeirra og til að fjölga karlmönnum í hjúkrun. Mikilvægt er að þegar ungt fólk velur sér starfsvettvang til framtíðar hafi það raunsanna mynd af því hvað störf á þeim vettvangi fela í sér. Hjúkrunarstarfið er gífurlega fjölbreytt starf. Það felur í sér náin samskipti við fólk á þeirra viðkvæmustu stundum, þekkingu á flóknum klínískum meðferðum ásamt getu til að veita meðferðina, skipulagningu og útdeilingu verkefna á sjúkradeildum, mannaforráð auk faglegrar og fjárhagslegrar ábyrgðar og fleira. Nám í hjúkrunarfræði ætti að höfða til mjög margra en ákveðin viðhorf í samfélaginu geta valdið því að stór hópur ungs fólks sjái hjúkrunarfræðina ekki sem valkost þegar það velur sér námsleið. Það á við um flesta stráka og margar stelpur sem sjá ekki möguleikana í hjúkrunarstarfinu. Átta sig kannski ekki á því að af framkvæmdastjórum sjö klínískra sviða Landspítala eru fimm hjúkrunarfræðingar. Að mínu mati er ástæða þess að hjúkrunarfræðingum eru falin æðstu stjórnunarstörf spítalans m.a. sú að dagleg störf hjúkrunarfræðinga felast, auk þess að sinna sjúklingum af natni, í því að fást við flæði upplýsinga og samskipti, hrærast í síbreytilegu umhverfi og láta hlutina ganga upp. Ein af þekktari söngkonum þjóðarinnar, Birgitta Haukdal, hefur haslað sér völl á barnabókamarkaðnum. Nú í haust gaf hún út bókina „Lára fer til læknis“ og skrifaði hjúkrunarfræðingurinn Sólveig Auður Hauksdóttir pistil á facebók, sem ratað hefur víða, um þá skaðlegu ímynd hjúkrunarfræðinga sem fram kemur í bók Birgittu. Bandaríski blaðamaðurinn og rithöfundurinn, Suzanne Gordon, hefur skrifað mikið um öryggi í heilbrigðiskerfum nútímans, öryggi sjúklinga, hjúkrun, teymisvinnu og fleira. Hún hefur komið til Íslands og haldið fyrirlestra fyrir heilbrigðisstarfsfólk um mikilvægi þess að almenningur þekki störf hjúkrunarfræðinga. Hún hefur rakið með mýmörgum dæmum að ef sjúklingur veit ekki af þekkingu og færni hjúkrunarfræðingsins þegar hann leitar til heilbrigðisstofnunar getur það valdið því að sjúklingurinn spyr hjúkrunarfræðinginn ekki spurninga sem geta skipt sköpum um meðferð hans eða hann vantreystir því sem hjúkrunarfræðingurinn hefur fram að færa. Röng ímynd hjúkrunarfræðinga getur því verið sjúklingnum skaðleg. Af þessum ástæðum hafa fjölmargir hjúkrunarfræðingar „líkað við“ og deilt færslu Sólveigar. Það er óásættanlegt að einstaklingar sem gefa sig út fyrir að skrifa fyrir ung börn kynni sér ekki betur aðstæður sem þeir skrifa um, vinni ekki rannsóknavinnuna. Það er jafnframt ekki hægt að afsaka slæm vinnubrögð útgefanda bókarinnar, Forlagsins, fyrir að vinna ekki betur með höfundi. Sif Sigmarsdóttir, skrifaði fyrir nokkrum dögum um það góða fólk sem stendur að baki hverri útgefinni bók. Því miður þá tel ég að það hafi ekki staðið sig við vinnslu þessarar bókar þar sem eldgömlum, úreltum og jafnvel skaðlegum viðhorfum um hjúkrunarfræðinga er haldið fram. Steininn tók þó úr í pistli Guðmundar Steingrímssonar Góð týpa sem birtist í Fréttablaðinu í dag. Á Guðmund er hlustað, hann er fyrrverandi alþingismaður og ætti að þekkja mjög vel til í heilbrigðiskerfinu en velur að smætta ofangreinda umræðu niður í umræðu um starfsheitið hjúkrunarfræðingur eða hjúkrunarkona. „Jú, jú, auðvitað ekki rétt“ skrifar hann, „ en slökum samt á“. Það er varhugavert á okkar litla barnabókamarkaði að vanda ekki vel til verka. Það felur ekki í sér „forskriftarbækur“ heldur einvörðungu að höfundar kynni sér nútímann og hvernig staðið er að verki í dag. Birgittu óska ég alls hins besta á hennar rithöfundarferli.Höfundur er prófessor og deildarforseti Hjúkrunarfræðideildar Háskóla Íslands.
Þegar lýðheilsa, lýðræði og loftslagið eru í húfi, ekki efla samstarf við Bandaríkin Davíð Aron Routley Skoðun
Skoðun Viðhorf sem mótar veruleikann – inngilding á orði og á borði Sóldís Birta Reynisdóttir skrifar
Skoðun Þegar lýðheilsa, lýðræði og loftslagið eru í húfi, ekki efla samstarf við Bandaríkin Davíð Aron Routley skrifar
Skoðun Eru stjórnarandstæðingar viljandi að misskilja samsköttun? Þórhallur Valur Benónýsson skrifar
Skoðun Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir skrifar
Skoðun Að hafa hemil á nýjum ófjármögnuðum útgjöldum er lykillinn að sjálfbærum rekstri sveitarfélaga Jón Ingi Hákonarson skrifar
Þegar lýðheilsa, lýðræði og loftslagið eru í húfi, ekki efla samstarf við Bandaríkin Davíð Aron Routley Skoðun