Hvað á það nú að þýða? Hulda Vigdísardóttir skrifar 27. nóvember 2018 14:26 Í síðustu viku flykktist fólk hvaðanæva af landinu í Hörpu að sjá Hnotubrjótinn í uppsetningu Sinfóníuhljómsveitar Íslands og St. Petersburg Festival Ballet. Ungir sem aldnir – já, prúðbúin börn og misspenntir fylgifiskar, kátir listunnendur og aðrir áhugasamir gestir – trítluðu inn í Eldborgarsal til að sjá Maríu dansa við sinn ástkæra hnotubrjót og fylgjast með magnþrungnum bardaga músanna undir hrífandi tónlist Tchaikovskys. Jólagleði skein úr andlitum áhorfenda og eftir taktfast lófatak og nokkur pen húrrahróp héldu gestir aftur heim á leið, glaðir í bragði. Sjálf var ég enn á ungaaldri þegar ég kynntist undraheimi hnotubrjótsins en aðeins fjögurra ára sendi mamma mig í ballett. Að vísu var ég ekki ýkja hrifin af því uppátæki móður minnar í fyrstu þar; mér þótti jú einkar gott að sofa út og naut þess að vera komin í helgarfrí eftir fimm daga hasar á leikskólanum. Um tíma gafst mamma jafnvel upp á því að vekja mig snemma á laugardagsmorgnum og keyra mig upp í Mjódd, þar sem fjórtán litlar ballerínur æfðu plié og léku óskasteina af mikilli innlifun. Einn morguninn rauk ég þó á fætur og klæddi mig í fagurbleikan ballettbúning, sokkabuxur og hálftáskó, mömmu til mikillar undrunar. Ég bað hana að binda hvítt ballettpils utan um mig sem legið hafði ósnert inni í skáp frá því að ég fékk það í afmælisgjöf, og tilkynnti brosandi að nú væri ég sko á leiðinni í ballett. Hún brunaði með mig upp í ballettskóla og ég tiplaði borubrött inn. Eftir tímann komst mamma reyndar að því að umsjónarmenn Stundarinnar okkar, sem þá var í miklu uppáhaldi hjá mér, hefðu mætt í fylgd upptökumanna, sem mynduðu okkur ballerínurnar í bak og fyrir, og viku seinna sást ég sprikla um salinn í túbusjónvarpinu heima í stofu. Hvort sem það var tilviljun að ég skyldi einmitt hafa drifið mig þennan laugardagsmorgun eða hafi átt von á Ástu og Kela í heimsókn, þá mætti ég alla vega samviskusamlega þar eftir og næstu tólf ár. Ég tók snemma miklu ástfóstri við söguna um hnotubrjótinn og músakónginn og á sex ára afmælisdaginn gaf elsku amma mín mér myndbandsspólu með teiknimynd byggða á verkinu sem ég horfði aftur og aftur á. Ég kunni hana sennilega utan að þegar ballettskólinn setti sýninguna upp nokkrum árum síðar og ég flaug um Stóra sviðið í Borgarleikhúsinu sem blómadís í fjólubláu tútú og táskóm. Líklega kannast flestir hér á landi við söguna, enda er Hnotubrjóturinn og músakóngurinn eitt vinsælasta jólaævintýri fyrr og síðar. Litskrúðugar persónur og töfraheimar þeirra gera verkið nær ódauðlegt en rúm tvö hundruð ár eru síðan það birtist fyrst á prenti. Ævintýrið er með þekktari verkum E. T. A. Hoffmanns og á marga vegu ákveðið tímamótaverk í bókmenntasögunni en þegar ég leitaði að því á íslensku greip ég í tómt. Já, þó ótrúlegt megi virðast, hafði verkið aldrei komið út í íslenskri þýðingu. Sem í draumi sá ég ömmu mína sálugu fyrir mér líta upp úr krossgátublaði sínu og horfa furðu lostin á mig úr gamla stólnum sínum. „Hvað segirðu? Getur það verið? Hvað á það nú að þýða?“ Rödd hennar söng inni í mér og eftir frekari eftirgrennslun og árangurslausa leit að íslenskri þýðingu, ákvað ég að láta slag standa og þýða ævintýrið. Þann 6. desember næstkomandi fagna ég því ekki einungis afmæli móður minnar heldur einnig útkomu nýrrar bókar. Ég þekkti söguna fyrst og fremst frá ballettnámi mínu en þó listdans sé magnað tjáningarform kom verk Hoffmanns mér stöðugt á óvart en inn í söguna tvinnast til dæmis annað ævintýri sem fær yfirleitt ekki stórt hlutverk uppi á sviði. Sagan er skrifuð fyrir börn en höfðar þó ekki síður til fullorðinna, enda höfum við jú öll gott af því að gleyma okkur stundum og hverfa inn í heim ævintýrannaHöfundur er M.A. í íslenskri málfræði og þýðandi Hnotubrjótsins og músakóngsins. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Kjósum sterkan leiðtoga Guðlaug Hrönn Jóhannsdóttir Skoðun Sjókvíafúskið mikla Rán Flygenring Skoðun Munu kosningar bjarga Bretlandi? Guðmundur Einarsson Skoðun Síðasti naglinn í líkkistu innanlandsflugs? Eiður Ragnarsson Skoðun Framúrskarandi forseti Ásdís Ólafsdóttir Skoðun Minnislausir molbúar Melkorka Ólafsdóttir Skoðun Vinkona í Ástralíu fékk þessar línur eftir að hafa skoðað gosið á Reykjanesskaga á tölvunni sinni frá aðila á Facebook Matthildur Björnsdóttir Skoðun Þegar orðið einelti er gjaldfellt – Til fylgjenda Katrínar Jakobsdóttur Kolbrá Höskuldsdóttir Skoðun Hvaðan kemur fylgi Katrínar? Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Hrunráðherrar og reynsluboltar Samfylkingarinnar Inga Sæland Skoðun Skoðun Skoðun Kjósum sterkan leiðtoga Guðlaug Hrönn Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Munu kosningar bjarga Bretlandi? Guðmundur Einarsson skrifar Skoðun Hvers konar bull er þetta ! Fjölnir Sæmundsson skrifar Skoðun Líkhús Líneik Anna Sævarsdóttir skrifar Skoðun Áskorun til Hafnarfjarðarbæjar – Þjóðgarð á Reykjanes Davíð Arnar Stefánsson skrifar Skoðun Svar til Páls Winkel Ólafur Ágúst Hraundal skrifar Skoðun Síðasti naglinn í líkkistu innanlandsflugs? Eiður Ragnarsson skrifar Skoðun Forseti lýðveldisins Erlingur Hansson skrifar Skoðun Grípum gullið tækifæri og sendum heiminum skýr skilaboð…aftur Svandís Ingimundardóttir skrifar Skoðun Við elskum föt, eða hvað? Magnús Sigurbjörnsson skrifar Skoðun Virðulegur forseti Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Sjálfstæð Palestína skiptir heiminn máli Steinunn Þóra Árnadóttir skrifar Skoðun Minnislausir molbúar Melkorka Ólafsdóttir skrifar Skoðun Skjáhætta í umferð Gunnar Geir Gunnarsson,Hrefna Sigurjónsdóttir skrifar Skoðun Baldur er mitt örugga val Valgerður Janusdóttir skrifar Skoðun Hrunráðherrar og reynsluboltar Samfylkingarinnar Inga Sæland skrifar Skoðun Ég kýs Baldur Guðrún Rögnvaldardóttir skrifar Skoðun Vinkona í Ástralíu fékk þessar línur eftir að hafa skoðað gosið á Reykjanesskaga á tölvunni sinni frá aðila á Facebook Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Ferðaþjónustan og vaskurinn Pétur Óskarsson skrifar Skoðun Þráhyggja Björns Bjarnasonar Arnar Þór Jónsson skrifar Skoðun Nálægð við stjórnmálin – Ólafur Ragnar og Katrín Össur Skarphéðinsson skrifar Skoðun Einföld og afgerandi skref í þágu líffræðilegrar fjölbreytni Andrés Ingi Jónsson skrifar Skoðun Hvernig standa sveitarfélögin sig í stafrænni þróun? Sigurjón Ólafsson skrifar Skoðun Vald spillir Anna Magnúsdóttir skrifar Skoðun Af hverju skjólshús? Elín Ebba Ásmundsdóttir skrifar Skoðun Sjókvíafúskið mikla Rán Flygenring skrifar Skoðun Almannahagur eða nýfrjálshyggja? Reynir Böðvarsson skrifar Skoðun Halla Hrund – forseti fyrir almanna heill Tryggvi Felixson skrifar Skoðun Hvað veit ég? Ég er bara fangi! Ólafur Ágúst Hraundal skrifar Skoðun Sundtískan Anna Gunndís Guðmundsdóttir skrifar Sjá meira
Í síðustu viku flykktist fólk hvaðanæva af landinu í Hörpu að sjá Hnotubrjótinn í uppsetningu Sinfóníuhljómsveitar Íslands og St. Petersburg Festival Ballet. Ungir sem aldnir – já, prúðbúin börn og misspenntir fylgifiskar, kátir listunnendur og aðrir áhugasamir gestir – trítluðu inn í Eldborgarsal til að sjá Maríu dansa við sinn ástkæra hnotubrjót og fylgjast með magnþrungnum bardaga músanna undir hrífandi tónlist Tchaikovskys. Jólagleði skein úr andlitum áhorfenda og eftir taktfast lófatak og nokkur pen húrrahróp héldu gestir aftur heim á leið, glaðir í bragði. Sjálf var ég enn á ungaaldri þegar ég kynntist undraheimi hnotubrjótsins en aðeins fjögurra ára sendi mamma mig í ballett. Að vísu var ég ekki ýkja hrifin af því uppátæki móður minnar í fyrstu þar; mér þótti jú einkar gott að sofa út og naut þess að vera komin í helgarfrí eftir fimm daga hasar á leikskólanum. Um tíma gafst mamma jafnvel upp á því að vekja mig snemma á laugardagsmorgnum og keyra mig upp í Mjódd, þar sem fjórtán litlar ballerínur æfðu plié og léku óskasteina af mikilli innlifun. Einn morguninn rauk ég þó á fætur og klæddi mig í fagurbleikan ballettbúning, sokkabuxur og hálftáskó, mömmu til mikillar undrunar. Ég bað hana að binda hvítt ballettpils utan um mig sem legið hafði ósnert inni í skáp frá því að ég fékk það í afmælisgjöf, og tilkynnti brosandi að nú væri ég sko á leiðinni í ballett. Hún brunaði með mig upp í ballettskóla og ég tiplaði borubrött inn. Eftir tímann komst mamma reyndar að því að umsjónarmenn Stundarinnar okkar, sem þá var í miklu uppáhaldi hjá mér, hefðu mætt í fylgd upptökumanna, sem mynduðu okkur ballerínurnar í bak og fyrir, og viku seinna sást ég sprikla um salinn í túbusjónvarpinu heima í stofu. Hvort sem það var tilviljun að ég skyldi einmitt hafa drifið mig þennan laugardagsmorgun eða hafi átt von á Ástu og Kela í heimsókn, þá mætti ég alla vega samviskusamlega þar eftir og næstu tólf ár. Ég tók snemma miklu ástfóstri við söguna um hnotubrjótinn og músakónginn og á sex ára afmælisdaginn gaf elsku amma mín mér myndbandsspólu með teiknimynd byggða á verkinu sem ég horfði aftur og aftur á. Ég kunni hana sennilega utan að þegar ballettskólinn setti sýninguna upp nokkrum árum síðar og ég flaug um Stóra sviðið í Borgarleikhúsinu sem blómadís í fjólubláu tútú og táskóm. Líklega kannast flestir hér á landi við söguna, enda er Hnotubrjóturinn og músakóngurinn eitt vinsælasta jólaævintýri fyrr og síðar. Litskrúðugar persónur og töfraheimar þeirra gera verkið nær ódauðlegt en rúm tvö hundruð ár eru síðan það birtist fyrst á prenti. Ævintýrið er með þekktari verkum E. T. A. Hoffmanns og á marga vegu ákveðið tímamótaverk í bókmenntasögunni en þegar ég leitaði að því á íslensku greip ég í tómt. Já, þó ótrúlegt megi virðast, hafði verkið aldrei komið út í íslenskri þýðingu. Sem í draumi sá ég ömmu mína sálugu fyrir mér líta upp úr krossgátublaði sínu og horfa furðu lostin á mig úr gamla stólnum sínum. „Hvað segirðu? Getur það verið? Hvað á það nú að þýða?“ Rödd hennar söng inni í mér og eftir frekari eftirgrennslun og árangurslausa leit að íslenskri þýðingu, ákvað ég að láta slag standa og þýða ævintýrið. Þann 6. desember næstkomandi fagna ég því ekki einungis afmæli móður minnar heldur einnig útkomu nýrrar bókar. Ég þekkti söguna fyrst og fremst frá ballettnámi mínu en þó listdans sé magnað tjáningarform kom verk Hoffmanns mér stöðugt á óvart en inn í söguna tvinnast til dæmis annað ævintýri sem fær yfirleitt ekki stórt hlutverk uppi á sviði. Sagan er skrifuð fyrir börn en höfðar þó ekki síður til fullorðinna, enda höfum við jú öll gott af því að gleyma okkur stundum og hverfa inn í heim ævintýrannaHöfundur er M.A. í íslenskri málfræði og þýðandi Hnotubrjótsins og músakóngsins.
Vinkona í Ástralíu fékk þessar línur eftir að hafa skoðað gosið á Reykjanesskaga á tölvunni sinni frá aðila á Facebook Matthildur Björnsdóttir Skoðun
Þegar orðið einelti er gjaldfellt – Til fylgjenda Katrínar Jakobsdóttur Kolbrá Höskuldsdóttir Skoðun
Skoðun Grípum gullið tækifæri og sendum heiminum skýr skilaboð…aftur Svandís Ingimundardóttir skrifar
Skoðun Vinkona í Ástralíu fékk þessar línur eftir að hafa skoðað gosið á Reykjanesskaga á tölvunni sinni frá aðila á Facebook Matthildur Björnsdóttir skrifar
Vinkona í Ástralíu fékk þessar línur eftir að hafa skoðað gosið á Reykjanesskaga á tölvunni sinni frá aðila á Facebook Matthildur Björnsdóttir Skoðun
Þegar orðið einelti er gjaldfellt – Til fylgjenda Katrínar Jakobsdóttur Kolbrá Höskuldsdóttir Skoðun