Segir kulnun oft tengjast slæmum stjórnunarháttum og aðbúnaði Margrét Helga Erlingsdóttir skrifar 27. júlí 2018 17:00 Árelía Eydís Guðmundsdóttir, dósent við Háskóla Íslands segir að yfirmenn geti gert ráðstafanir til að sporna gegn kulnun starfsfólks. vísir/anton Að undanförnu hefur mikið verið rætt og ritað um kulnun í starfi og mikil áhersla hefur verið lögð á að einstaklingar þekki einkenni kulnunar svo hægt sé að grípa í taumana fyrr en síðar. Þegar einstaklingar kulna í starfi eru þeir líkamlega og tilfinningalega örmagna og kulnun virðist benda til þess að viðkomandi hafi glímt við streitu í of langan tíma. Umræðan hefur að mestu beinst að starfsfólkinu sjálfu og það minnt á mikilvægi þess að þekkja sín mörk í vinnunni. Öllu minna hefur farið fyrir þætti yfirmanna í því ástandi sem hefur skapast. Samkvæmt ársskýrslu VR frá árinu 2017 hefur greiðsla sjúkradagpeninga aukist um 72,7 prósent frá árinu 2006 eins kom fram í kvöldfréttum Stöðvar 2 í gær. Geðlæknir hjá Forvarna-og streituskólanum segir veikindi tengd streitu og kulnun í starfi aukast hér á landi. Árelía Eydís Guðmundsdóttir, dósent í leiðtogafræðum við viðskiptafræðideild Háskóla Íslands, segir að ábyrgð og þáttur yfirmanna sé mikill þegar komi að þessum vaxandi vanda í samfélaginu. Þeir hafi mest um það að segja hvers konar vinnumenning skapast inn á vinnustöðum og geta lagað vinnustaðina betur að þörfum starfsmanna og þar af leiðandi bætt heilsu þeirra. Hún segir að þjálfun yfirmanna í góðum stjórnunarháttum sé lykilþáttur í því að sporna gegn ískyggilegri þróun á vinnumarkaði. Árelía segir að það sé vel þekkt að kulnun sé meiri á ákveðnum deildum og ákveðnum sviðum sem bendi til þess að um stjórnunarvandamál sé að ræða.Skyndilausnir og plástrar duga ekki lengur Greiningarvinna á vinnustaðnum er það fyrsta sem Árelía mælir með fyrir yfirmenn. „Það þýðir ekkert að bjóða upp á einhverjar skyndilausnir og plástra,“ segir Árelía. Það dugi ekki að fara í eina helgarferð út á land því vandinn verð enn fyrir hendi að ferð lokinni. Það þurfi að breyta hönnuninni og ráðast að rót vandans hver sem hún kann að vera og oftast komi hún í ljós eftir því sem greiningarvinnunni vindur fram.Kulnun í starfi er vaxandi vandamál hér á landi.vísir/gettySjálfstæði og sköpun í starfi eykur vinnugleði Árelía segir að það sem spili stærstan þátt í kulnun sé þegar starfsfólk hafi ekkert yfir starfi sínu og vinnu að segja. „Þar er mesta hættan; þegar störf allt of einhæf og þú hefur ekkert um það að segja hvernig þú vinnur, hvenær þú vinnur, með hvaða hætti og svo framvegis.“ Það verði til þess að draga úr vinnugleði starfsmannsins. Stuðningur yfirmanna skipti sköpum Þá segir hún að stuðningur næsta yfirmanns sé mikilvæg breyta í jöfnunni. „Ef yfirmaðurinn þinn er þannig að hann eða hún öskrar stöðugt á þig í hvert sinn sem þú gerir mistök og dregur úr, það sem á ensku er kallað „empowerment“ þá mun það hafa áhrif“. Slæm vinnumenning mikill streituvaldur Vinnumenning er stór áhrifaþáttur þegar kemur að streitu segir Árelía sem bætir við að yfirmenn hafa mikið um það að segja hvernig vinnumenning er við lýði. „Sýnir fólk samhygð? Er þetta þannig að ef það er mikið álag á þér og þú ert að takast á við eitthvað erfitt í þínu lífi að þá fáirðu samhygð samstarfsmanna?“Ólafur Þór Ævarsson, geðlæknir hjá Forvarna og streituskólanum, segir að fyrirtæki þurfi að gæta að því að búa ekki til umhverfi þar sem eðlilegt þykir að vinna langt fram á kvöld.vísir/gettyTaka þurfi mið af fjölbreyttum einstaklingum innan starfsliðsins Árelía segir að yfirmenn verði í auknum mæli að horfa til fjölbreytileika innan starfsmannahópsins. Það sé ekki hægt að stýra fyrirtækjum eins og allir starfsmenn séu eins og hafi sömu þarfir. „Þess vegna þurfa stjórnendur þjálfun. „Intróvertar“ í opnu rými eiga bágt og „extrovertar“ í lokuðu rými eiga bágt og sumir eru svakalega nákvæmir og dafna vel í umhverfi þar sem nákvæmni er krafist og aðrir „fríka út“ þegar þeir þurfa að vera of nákvæmir,“ segir Árelía. Taka þurfi í auknum mæli mið af þörfum starfsfólksins þannig að því líði sem best í vinnunni. „Við erum mismunandi frá náttúrunnar hendi; hvernig vinnustaðamóral og stjórnunarhætti við þolum. Það þarf að taka tillit til þess.“ Aðspurð segir Árelía að íslensk fyrirtæki séu í auknum mæli að átta sig á umfangi vandans. Fyrirtæki séu farin að hanna vinnuaðstöðuna með hag starfsfólks í fyrirrúmi eins og að útbúa sérstakt hugleiðsluherbergi. Þá séu stjórnendur farnir að flétta núvitundarþjálfun inn í vinnudaginn. Fyrir utan þjáningu starfsfólksins sem glímir við kulnun í starfi sé það „brjálæðislega dýrt“ bæði fyrir samfélagið og fyrirtæki að fólk hrökklist úr starfi af þessum sökum. „Þú vilt halda í fólkið sem hefur þessa framleiðni, hefur jákvæð áhrif á aðra og hefur kunnáttu og færni sem þarf til. Ef þetta fólk er að fara þá ertu með stjórnunarvandamál,“ segir Árelía sem segir þjálfun yfirmanna lykilatriði í baráttunni gegn kulnun. Leiðtogafærni sé ekki meðfædd heldur færni sem fólk öðlist með þjálfun. Tengdar fréttir Vísbendingar um að sífellt fleiri finni fyrir kulnun 1. maí 2018 20:30 Veikindi tengd streitu og kulnun í starfi að aukast hér á landi Einkennin eru fyrst og fremst depurð, kvíði og svefntruflanir en kulnun er lýsing á ástandi um að vera undir of miklu álagi. 26. júlí 2018 20:15 Mest lesið Árásarmaðurinn ölvaður Íslendingur Innlent Formaður og gjaldkeri Vorstjörnunnar kærð fyrir efnahagsbrot Innlent Ráðist á rútubílstjóra og vegfarendur yfirbuguðu árásarmanninn Innlent Greindi þátt almennings og fjölmiðla í máli „strokufangans“ Innlent Sagður hafa tæmt sjóði flokksins og rekur nýja stjórn úr húsnæðinu Innlent Hættu leit eftir þrjá tíma að þeim sem féll útbyrðis úr Norrænu Erlent Mikil reiði á Þingeyri vegna flutnings fóðurstöðvar Arctic Fish Innlent „Samfélagsleg ábyrgð þessa fyrirtækis virðist ekki vera nein“ Innlent Halla forseti blandar sér í götuljósaumræðuna Innlent Vonar að Rauði krossinn endurskoði afstöðu sína Innlent Fleiri fréttir Ekkert samkomulag í höfn enn um þinglok Hringsund um Ísland skapi verðmæta þekkingu Óákveðin hvort hún fari aftur fram fyrir Sósíalista: „Mér finnst þetta bara orðið bull“ Tugir missa vinnuna í sumar Segir ráðherra sjálfum í lófa lagið að breyta leikreglum svo ágóðinn rati vestur Segir gömlu samræmdu prófin ekki hafa mælt það sem þurfti Múmínlundurinn verður Ævintýraskógur á meðan leyst er úr höfundarrétti Störf á landsbyggðinni, skortur á sérfræðiþekkingu kennara og óperugala Sektaður fyrir að vera á 101 kílómetra hraða í 101 Rektorar allra íslenskra háskóla lýsa yfir miklum áhyggjum Ekki gagnlegt að stilla fyrirtækjum upp gegn starfsfólki Krefst aðkomu Vinstri grænna að endurmótun varnarmálastefnu Skýrslutökum írsku lögreglunnar lokið Veðurstofan nýtir ofurtölvu til að herma eftir hraunflæði „Samfélagsleg ábyrgð þessa fyrirtækis virðist ekki vera nein“ Óhress innviðaráðherra, öryggis- og varnarmál og ofurtölva Árásarmaðurinn ölvaður Íslendingur Ný kirkjuhandbók og kaldar kveðjur til ferðaþjónustunnar Ráðist á rútubílstjóra og vegfarendur yfirbuguðu árásarmanninn „Langflestir Grindvíkingar búa utan Grindavíkurbæjar“ Formaður og gjaldkeri Vorstjörnunnar kærð fyrir efnahagsbrot Mikil reiði á Þingeyri vegna flutnings fóðurstöðvar Arctic Fish Ráðherra vill tryggja betra eftirlit með Sjúkratryggingum Íslands Segir tölurnar sláandi og vill bregðast við „Ég vorkenni því fólki sem lét narra sig í þessa vegferð“ Sósíalistar deila um peninga og metþátttaka í ólöglegri baráttugöngu Kostnaður vegna kynja- og jafnréttismála sextán milljónir Svifvængjaflugslys við Reynisfjall Handtóku ökumann eftir eftirför á Sæbraut Vonar að Rauði krossinn endurskoði afstöðu sína Sjá meira
Að undanförnu hefur mikið verið rætt og ritað um kulnun í starfi og mikil áhersla hefur verið lögð á að einstaklingar þekki einkenni kulnunar svo hægt sé að grípa í taumana fyrr en síðar. Þegar einstaklingar kulna í starfi eru þeir líkamlega og tilfinningalega örmagna og kulnun virðist benda til þess að viðkomandi hafi glímt við streitu í of langan tíma. Umræðan hefur að mestu beinst að starfsfólkinu sjálfu og það minnt á mikilvægi þess að þekkja sín mörk í vinnunni. Öllu minna hefur farið fyrir þætti yfirmanna í því ástandi sem hefur skapast. Samkvæmt ársskýrslu VR frá árinu 2017 hefur greiðsla sjúkradagpeninga aukist um 72,7 prósent frá árinu 2006 eins kom fram í kvöldfréttum Stöðvar 2 í gær. Geðlæknir hjá Forvarna-og streituskólanum segir veikindi tengd streitu og kulnun í starfi aukast hér á landi. Árelía Eydís Guðmundsdóttir, dósent í leiðtogafræðum við viðskiptafræðideild Háskóla Íslands, segir að ábyrgð og þáttur yfirmanna sé mikill þegar komi að þessum vaxandi vanda í samfélaginu. Þeir hafi mest um það að segja hvers konar vinnumenning skapast inn á vinnustöðum og geta lagað vinnustaðina betur að þörfum starfsmanna og þar af leiðandi bætt heilsu þeirra. Hún segir að þjálfun yfirmanna í góðum stjórnunarháttum sé lykilþáttur í því að sporna gegn ískyggilegri þróun á vinnumarkaði. Árelía segir að það sé vel þekkt að kulnun sé meiri á ákveðnum deildum og ákveðnum sviðum sem bendi til þess að um stjórnunarvandamál sé að ræða.Skyndilausnir og plástrar duga ekki lengur Greiningarvinna á vinnustaðnum er það fyrsta sem Árelía mælir með fyrir yfirmenn. „Það þýðir ekkert að bjóða upp á einhverjar skyndilausnir og plástra,“ segir Árelía. Það dugi ekki að fara í eina helgarferð út á land því vandinn verð enn fyrir hendi að ferð lokinni. Það þurfi að breyta hönnuninni og ráðast að rót vandans hver sem hún kann að vera og oftast komi hún í ljós eftir því sem greiningarvinnunni vindur fram.Kulnun í starfi er vaxandi vandamál hér á landi.vísir/gettySjálfstæði og sköpun í starfi eykur vinnugleði Árelía segir að það sem spili stærstan þátt í kulnun sé þegar starfsfólk hafi ekkert yfir starfi sínu og vinnu að segja. „Þar er mesta hættan; þegar störf allt of einhæf og þú hefur ekkert um það að segja hvernig þú vinnur, hvenær þú vinnur, með hvaða hætti og svo framvegis.“ Það verði til þess að draga úr vinnugleði starfsmannsins. Stuðningur yfirmanna skipti sköpum Þá segir hún að stuðningur næsta yfirmanns sé mikilvæg breyta í jöfnunni. „Ef yfirmaðurinn þinn er þannig að hann eða hún öskrar stöðugt á þig í hvert sinn sem þú gerir mistök og dregur úr, það sem á ensku er kallað „empowerment“ þá mun það hafa áhrif“. Slæm vinnumenning mikill streituvaldur Vinnumenning er stór áhrifaþáttur þegar kemur að streitu segir Árelía sem bætir við að yfirmenn hafa mikið um það að segja hvernig vinnumenning er við lýði. „Sýnir fólk samhygð? Er þetta þannig að ef það er mikið álag á þér og þú ert að takast á við eitthvað erfitt í þínu lífi að þá fáirðu samhygð samstarfsmanna?“Ólafur Þór Ævarsson, geðlæknir hjá Forvarna og streituskólanum, segir að fyrirtæki þurfi að gæta að því að búa ekki til umhverfi þar sem eðlilegt þykir að vinna langt fram á kvöld.vísir/gettyTaka þurfi mið af fjölbreyttum einstaklingum innan starfsliðsins Árelía segir að yfirmenn verði í auknum mæli að horfa til fjölbreytileika innan starfsmannahópsins. Það sé ekki hægt að stýra fyrirtækjum eins og allir starfsmenn séu eins og hafi sömu þarfir. „Þess vegna þurfa stjórnendur þjálfun. „Intróvertar“ í opnu rými eiga bágt og „extrovertar“ í lokuðu rými eiga bágt og sumir eru svakalega nákvæmir og dafna vel í umhverfi þar sem nákvæmni er krafist og aðrir „fríka út“ þegar þeir þurfa að vera of nákvæmir,“ segir Árelía. Taka þurfi í auknum mæli mið af þörfum starfsfólksins þannig að því líði sem best í vinnunni. „Við erum mismunandi frá náttúrunnar hendi; hvernig vinnustaðamóral og stjórnunarhætti við þolum. Það þarf að taka tillit til þess.“ Aðspurð segir Árelía að íslensk fyrirtæki séu í auknum mæli að átta sig á umfangi vandans. Fyrirtæki séu farin að hanna vinnuaðstöðuna með hag starfsfólks í fyrirrúmi eins og að útbúa sérstakt hugleiðsluherbergi. Þá séu stjórnendur farnir að flétta núvitundarþjálfun inn í vinnudaginn. Fyrir utan þjáningu starfsfólksins sem glímir við kulnun í starfi sé það „brjálæðislega dýrt“ bæði fyrir samfélagið og fyrirtæki að fólk hrökklist úr starfi af þessum sökum. „Þú vilt halda í fólkið sem hefur þessa framleiðni, hefur jákvæð áhrif á aðra og hefur kunnáttu og færni sem þarf til. Ef þetta fólk er að fara þá ertu með stjórnunarvandamál,“ segir Árelía sem segir þjálfun yfirmanna lykilatriði í baráttunni gegn kulnun. Leiðtogafærni sé ekki meðfædd heldur færni sem fólk öðlist með þjálfun.
Tengdar fréttir Vísbendingar um að sífellt fleiri finni fyrir kulnun 1. maí 2018 20:30 Veikindi tengd streitu og kulnun í starfi að aukast hér á landi Einkennin eru fyrst og fremst depurð, kvíði og svefntruflanir en kulnun er lýsing á ástandi um að vera undir of miklu álagi. 26. júlí 2018 20:15 Mest lesið Árásarmaðurinn ölvaður Íslendingur Innlent Formaður og gjaldkeri Vorstjörnunnar kærð fyrir efnahagsbrot Innlent Ráðist á rútubílstjóra og vegfarendur yfirbuguðu árásarmanninn Innlent Greindi þátt almennings og fjölmiðla í máli „strokufangans“ Innlent Sagður hafa tæmt sjóði flokksins og rekur nýja stjórn úr húsnæðinu Innlent Hættu leit eftir þrjá tíma að þeim sem féll útbyrðis úr Norrænu Erlent Mikil reiði á Þingeyri vegna flutnings fóðurstöðvar Arctic Fish Innlent „Samfélagsleg ábyrgð þessa fyrirtækis virðist ekki vera nein“ Innlent Halla forseti blandar sér í götuljósaumræðuna Innlent Vonar að Rauði krossinn endurskoði afstöðu sína Innlent Fleiri fréttir Ekkert samkomulag í höfn enn um þinglok Hringsund um Ísland skapi verðmæta þekkingu Óákveðin hvort hún fari aftur fram fyrir Sósíalista: „Mér finnst þetta bara orðið bull“ Tugir missa vinnuna í sumar Segir ráðherra sjálfum í lófa lagið að breyta leikreglum svo ágóðinn rati vestur Segir gömlu samræmdu prófin ekki hafa mælt það sem þurfti Múmínlundurinn verður Ævintýraskógur á meðan leyst er úr höfundarrétti Störf á landsbyggðinni, skortur á sérfræðiþekkingu kennara og óperugala Sektaður fyrir að vera á 101 kílómetra hraða í 101 Rektorar allra íslenskra háskóla lýsa yfir miklum áhyggjum Ekki gagnlegt að stilla fyrirtækjum upp gegn starfsfólki Krefst aðkomu Vinstri grænna að endurmótun varnarmálastefnu Skýrslutökum írsku lögreglunnar lokið Veðurstofan nýtir ofurtölvu til að herma eftir hraunflæði „Samfélagsleg ábyrgð þessa fyrirtækis virðist ekki vera nein“ Óhress innviðaráðherra, öryggis- og varnarmál og ofurtölva Árásarmaðurinn ölvaður Íslendingur Ný kirkjuhandbók og kaldar kveðjur til ferðaþjónustunnar Ráðist á rútubílstjóra og vegfarendur yfirbuguðu árásarmanninn „Langflestir Grindvíkingar búa utan Grindavíkurbæjar“ Formaður og gjaldkeri Vorstjörnunnar kærð fyrir efnahagsbrot Mikil reiði á Þingeyri vegna flutnings fóðurstöðvar Arctic Fish Ráðherra vill tryggja betra eftirlit með Sjúkratryggingum Íslands Segir tölurnar sláandi og vill bregðast við „Ég vorkenni því fólki sem lét narra sig í þessa vegferð“ Sósíalistar deila um peninga og metþátttaka í ólöglegri baráttugöngu Kostnaður vegna kynja- og jafnréttismála sextán milljónir Svifvængjaflugslys við Reynisfjall Handtóku ökumann eftir eftirför á Sæbraut Vonar að Rauði krossinn endurskoði afstöðu sína Sjá meira
Veikindi tengd streitu og kulnun í starfi að aukast hér á landi Einkennin eru fyrst og fremst depurð, kvíði og svefntruflanir en kulnun er lýsing á ástandi um að vera undir of miklu álagi. 26. júlí 2018 20:15