Vandi leikskólanna er atvinnulífið – ekki öfugt Sindri Þór Sigríðarson skrifar 20. október 2017 08:45 Ég hef lengi verið þeirrar skoðunar að skilningur á stjórnun og hugtakinu „mannauður“ sé hvort um sig af skornum skammti hér á landi. Í rannsókn sem ég vann að við Háskólann í Reykjavík, undir stjórn Dr. Páls Ríkharðssonar, var litið til notkunar innan íslenskra fyrirtækja á stjórnkerfum og stjórnarháttum (e. Management control). Kom í ljós að stjórnendur íslenskra fyrirtækja höfðu margir hverjir einungis grundvallar þekkingu á stjórnkerfum og stjórnunaraðferðum sem þekkst hafa í nágrannalöndum okkar um árabil. Fyrir þessu eru sögulegar skýringar. Smæð, fámenni og nánd eru sumar þeirra. Landlæg frændhygli, hagsmunapot og skipulagsleysi eru aðrar. Ein sú veigamesta, að mínu mati, er þó hve ný af nálinni öll fjölbreytni er á íslenskum vinnumarkaði. Það eru ekki nema fáeinir áratugir síðan atvinna á Íslandi var fyrst og fremst verkamannavinna. Störf þar sem lausnin við öllum vanda var ýmist að lengja vinnudaginn eða fjölga starfsfólki. Þetta viðhorf virðist svo brennimerkt í atvinnulífið að það lifir enn góðu lífi í nútíma þar sem það á ekki við. Niðurstaðan er mælanlega lægri framleiðni en í okkar samanburðarlöndum sem aftur rýrir samkeppnishæfni Íslands á ýmsum sviðum. Samkvæmt Íslandsskýrslu alþjóðlega ráðgjafafyrirtækisins McKinsey árið 2012 er framleiðni hér á landi um tuttugu prósentustigum lægri en í nágrannalöndum okkar. Þegar Viðskiptaráð uppfærði útreikningana árið 2016 kom í ljós óbreytt niðurstaða. Starfskraftur á Íslandi framleiðir sem sagt tuttugu prósentustigum minna á hverri klukkustund að meðaltali en starfsbróðir hans í Noregi, Svíþjóð eða Danmörku. Hvernig bregst atvinnulífið svo við þessu ástandi? Jú, það kallar á lengri vinnudaga og fleira fólk. Ef eina verkfæri manns er hamar þá eru allar hindranirnar nagli. Hvað hefur þetta allt að gera með leikskólana? Jú, þessi aukna viðvera fullorðins fólks kallar á stóraukinn „geymslutíma“ barna. Leikskólarnir eru ekki lengur stofnun þroska og lærdóms heldur opinber barnapössun og þjónusta við atvinnulífið. Viðhorf sem Samtök Atvinnulífsins hafa ítrekað viðrað og viðhorf sem sýnir sig leynt og ljóst í launum og aðbúnaði leikskólakennara sem og þeirri staðreynd að leikskólakerfið er fyrir löngu komið að þolmörkum. Þessu verður að breyta! Ef ekki fyrir okkur sjálf þá fyrir börnin okkar. Björt framtíð vill beita sér fyrir marghliða alsherjarátaki með það fyrir augum að sem flestir geti unnið við það sem þeir gera best, með góðum afköstum á fjölskylduvænum vinnutíma. Svo í stað þess að breyta leikskólum landsins í einhverskonar dvalarheimili aldraðra hvar amma og afi geta dregið fram lífið með barnapössun; í stað þess að draga úr vægi frummenntunar barna; í stað þess að geyma börnin meira og lengur svo mamma og pabbi geti unnið meira og lengur og plástrað þannig höfuð íslensks atvinnulífs svo því megi áfram berja við steininn... ráðast þá að rót vandans. Gerum skólakerfið aðlaðandi vinnustað í augum komandi kynslóða og gerum atvinnulífið almennt mannúðlegra og fjölskylduvænna með styttri vinnuviku og sveigjanlegri vinnutíma. Drögum það inn í 21. öldina líkt og gert hefur verið í okkar nágrannalöndum og sláum þannig tvær flugur í einu höggi: Bætum umhverfi leikskóla og aukum framleiðni sem aftur bætir afkomu og samkeppnisstöðu Íslands. Fjölskyldu- og barnvænni framtíð er Björt framtíð.Höfundur er pabbi, viðskiptafræðingur og á lista Bjartrar framtíðar í Reykjavíkurkjördæmi Norður Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Sá tapar sem fyrstur nefnir nasistana: gengisfelling orðsins „rasisti“ Birgir Finnsson Skoðun Nefhjól á Austurvelli – Skiptir öryggi fólks á fjölmennasta svæði landsins ekki máli? Daði Rafnsson,Kristján Vigfússon,Margrét Manda Jónsdóttir,Martin Swift Skoðun Tómstunda- og félagsfræðinemar harma ákvörðun Akureyrarbæjar Hópur nemenda í tómstunda- og félagsmálafræði við HÍ Skoðun Þjóð sem lætur kyrrt liggja? Magnús Árni Skjöld Magnússon Skoðun Miðjumoð í húsnæðismálum og áróður Viðskiptaráðs Jón Ferdínand Estherarson,Unnur Rán Reynisdóttir,Arnar Páll Gunnlaugsson Skoðun Umbætur í innkaupum hins opinbera á upplýsingatækni Lilja Björk Guðmundsdóttir Skoðun Losar Alþingi um leyfisveitinga-flækjuna? Katrín Helga Hallgrímsdóttir Skoðun Óður til Sigga sjéní Ingvi Þór Georgsson Skoðun Örvæntingafullir endó-sjúklingar Diljá Mist Einarsdóttir Skoðun Álframleiðsla á Íslandi er ekki bara mikilvæg fyrir Ísland Guðríður Eldey Arnardóttir Skoðun Skoðun Skoðun Talið við okkur áður en þið talið um okkur Ian McDonald skrifar Skoðun Björgunarleiðangur fyrir Heimsmarkmiðin Antonio Guterres skrifar Skoðun Átti ekki að klára dæmið í geðheilbrigðismálum? Ingveldur Anna Sigurðardóttir skrifar Skoðun Tómstunda- og félagsfræðinemar harma ákvörðun Akureyrarbæjar Hópur nemenda í tómstunda- og félagsmálafræði við HÍ skrifar Skoðun Nefhjól á Austurvelli – Skiptir öryggi fólks á fjölmennasta svæði landsins ekki máli? Daði Rafnsson,Kristján Vigfússon,Margrét Manda Jónsdóttir,Martin Swift skrifar Skoðun Óður til Sigga sjéní Ingvi Þór Georgsson skrifar Skoðun Álframleiðsla á Íslandi er ekki bara mikilvæg fyrir Ísland Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar Skoðun Miðjumoð í húsnæðismálum og áróður Viðskiptaráðs Jón Ferdínand Estherarson,Unnur Rán Reynisdóttir,Arnar Páll Gunnlaugsson skrifar Skoðun Örvæntingafullir endó-sjúklingar Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Þjóð sem lætur kyrrt liggja? Magnús Árni Skjöld Magnússon skrifar Skoðun Umbætur í innkaupum hins opinbera á upplýsingatækni Lilja Björk Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Losar Alþingi um leyfisveitinga-flækjuna? Katrín Helga Hallgrímsdóttir skrifar Skoðun Dómsdagur nálgast! Hólmgeir Baldursson skrifar Skoðun Er slysahætta í kringum sorpílátið heima hjá þér? Anna Jóna Kjartansdóttir,Pétur Gísli Jónsson skrifar Skoðun Ég og Parkinson – leitin að greiningu og leiðin til betra lífs Guðrún Einarsdóttir skrifar Skoðun Hvers vegna borga foreldrar í Kópavogi mest? Eydís Inga Valsdóttir skrifar Skoðun Sá tapar sem fyrstur nefnir nasistana: gengisfelling orðsins „rasisti“ Birgir Finnsson skrifar Skoðun Aðgengi er lykill að sjálfstæði, þátttöku og virkni Þuríður Harpa Sigurðardóttir skrifar Skoðun Hagsmunir heildarinnar - Fjórði kafli: Joshua Fought The Battle of Jericho Hannes Örn Blandon skrifar Skoðun Þetta unga fólk getur bara haldið kjafti Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Kveðjum sjálfhverfa og fyrirsjáanlega manninn Halldóra Mogensen skrifar Skoðun Hefur ekki náð sér á strik síðan Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Betri vegir, fleiri lögreglumenn og hægt að komast í meðferð á sumrin Þórður Snær Júlíusson skrifar Skoðun Austurland skilar verðmætum – innviðirnir þurfa að fylgja Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Faglegt mat eða lukka? IV. Faglegt mat og ósvaraðar spurningar Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Skipulögð glæpastarfsemi er ógn við samfélagið Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Við erum 40 árum á eftir Einar Sverrisson skrifar Skoðun Þétting á 27. brautinni Friðjón R. Friðjónsson skrifar Skoðun Þá verður gott að búa á Íslandi Bjarni Karlsson,Jóna Hrönn Bolladóttir skrifar Skoðun Faglegt mat eða lukka? III: Tækifæri fyrir löggjafann Bogi Ragnarsson skrifar Sjá meira
Ég hef lengi verið þeirrar skoðunar að skilningur á stjórnun og hugtakinu „mannauður“ sé hvort um sig af skornum skammti hér á landi. Í rannsókn sem ég vann að við Háskólann í Reykjavík, undir stjórn Dr. Páls Ríkharðssonar, var litið til notkunar innan íslenskra fyrirtækja á stjórnkerfum og stjórnarháttum (e. Management control). Kom í ljós að stjórnendur íslenskra fyrirtækja höfðu margir hverjir einungis grundvallar þekkingu á stjórnkerfum og stjórnunaraðferðum sem þekkst hafa í nágrannalöndum okkar um árabil. Fyrir þessu eru sögulegar skýringar. Smæð, fámenni og nánd eru sumar þeirra. Landlæg frændhygli, hagsmunapot og skipulagsleysi eru aðrar. Ein sú veigamesta, að mínu mati, er þó hve ný af nálinni öll fjölbreytni er á íslenskum vinnumarkaði. Það eru ekki nema fáeinir áratugir síðan atvinna á Íslandi var fyrst og fremst verkamannavinna. Störf þar sem lausnin við öllum vanda var ýmist að lengja vinnudaginn eða fjölga starfsfólki. Þetta viðhorf virðist svo brennimerkt í atvinnulífið að það lifir enn góðu lífi í nútíma þar sem það á ekki við. Niðurstaðan er mælanlega lægri framleiðni en í okkar samanburðarlöndum sem aftur rýrir samkeppnishæfni Íslands á ýmsum sviðum. Samkvæmt Íslandsskýrslu alþjóðlega ráðgjafafyrirtækisins McKinsey árið 2012 er framleiðni hér á landi um tuttugu prósentustigum lægri en í nágrannalöndum okkar. Þegar Viðskiptaráð uppfærði útreikningana árið 2016 kom í ljós óbreytt niðurstaða. Starfskraftur á Íslandi framleiðir sem sagt tuttugu prósentustigum minna á hverri klukkustund að meðaltali en starfsbróðir hans í Noregi, Svíþjóð eða Danmörku. Hvernig bregst atvinnulífið svo við þessu ástandi? Jú, það kallar á lengri vinnudaga og fleira fólk. Ef eina verkfæri manns er hamar þá eru allar hindranirnar nagli. Hvað hefur þetta allt að gera með leikskólana? Jú, þessi aukna viðvera fullorðins fólks kallar á stóraukinn „geymslutíma“ barna. Leikskólarnir eru ekki lengur stofnun þroska og lærdóms heldur opinber barnapössun og þjónusta við atvinnulífið. Viðhorf sem Samtök Atvinnulífsins hafa ítrekað viðrað og viðhorf sem sýnir sig leynt og ljóst í launum og aðbúnaði leikskólakennara sem og þeirri staðreynd að leikskólakerfið er fyrir löngu komið að þolmörkum. Þessu verður að breyta! Ef ekki fyrir okkur sjálf þá fyrir börnin okkar. Björt framtíð vill beita sér fyrir marghliða alsherjarátaki með það fyrir augum að sem flestir geti unnið við það sem þeir gera best, með góðum afköstum á fjölskylduvænum vinnutíma. Svo í stað þess að breyta leikskólum landsins í einhverskonar dvalarheimili aldraðra hvar amma og afi geta dregið fram lífið með barnapössun; í stað þess að draga úr vægi frummenntunar barna; í stað þess að geyma börnin meira og lengur svo mamma og pabbi geti unnið meira og lengur og plástrað þannig höfuð íslensks atvinnulífs svo því megi áfram berja við steininn... ráðast þá að rót vandans. Gerum skólakerfið aðlaðandi vinnustað í augum komandi kynslóða og gerum atvinnulífið almennt mannúðlegra og fjölskylduvænna með styttri vinnuviku og sveigjanlegri vinnutíma. Drögum það inn í 21. öldina líkt og gert hefur verið í okkar nágrannalöndum og sláum þannig tvær flugur í einu höggi: Bætum umhverfi leikskóla og aukum framleiðni sem aftur bætir afkomu og samkeppnisstöðu Íslands. Fjölskyldu- og barnvænni framtíð er Björt framtíð.Höfundur er pabbi, viðskiptafræðingur og á lista Bjartrar framtíðar í Reykjavíkurkjördæmi Norður
Nefhjól á Austurvelli – Skiptir öryggi fólks á fjölmennasta svæði landsins ekki máli? Daði Rafnsson,Kristján Vigfússon,Margrét Manda Jónsdóttir,Martin Swift Skoðun
Tómstunda- og félagsfræðinemar harma ákvörðun Akureyrarbæjar Hópur nemenda í tómstunda- og félagsmálafræði við HÍ Skoðun
Miðjumoð í húsnæðismálum og áróður Viðskiptaráðs Jón Ferdínand Estherarson,Unnur Rán Reynisdóttir,Arnar Páll Gunnlaugsson Skoðun
Skoðun Tómstunda- og félagsfræðinemar harma ákvörðun Akureyrarbæjar Hópur nemenda í tómstunda- og félagsmálafræði við HÍ skrifar
Skoðun Nefhjól á Austurvelli – Skiptir öryggi fólks á fjölmennasta svæði landsins ekki máli? Daði Rafnsson,Kristján Vigfússon,Margrét Manda Jónsdóttir,Martin Swift skrifar
Skoðun Álframleiðsla á Íslandi er ekki bara mikilvæg fyrir Ísland Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar
Skoðun Miðjumoð í húsnæðismálum og áróður Viðskiptaráðs Jón Ferdínand Estherarson,Unnur Rán Reynisdóttir,Arnar Páll Gunnlaugsson skrifar
Skoðun Er slysahætta í kringum sorpílátið heima hjá þér? Anna Jóna Kjartansdóttir,Pétur Gísli Jónsson skrifar
Skoðun Sá tapar sem fyrstur nefnir nasistana: gengisfelling orðsins „rasisti“ Birgir Finnsson skrifar
Skoðun Hagsmunir heildarinnar - Fjórði kafli: Joshua Fought The Battle of Jericho Hannes Örn Blandon skrifar
Skoðun Betri vegir, fleiri lögreglumenn og hægt að komast í meðferð á sumrin Þórður Snær Júlíusson skrifar
Skoðun Austurland skilar verðmætum – innviðirnir þurfa að fylgja Kristinn Karl Brynjarsson skrifar
Nefhjól á Austurvelli – Skiptir öryggi fólks á fjölmennasta svæði landsins ekki máli? Daði Rafnsson,Kristján Vigfússon,Margrét Manda Jónsdóttir,Martin Swift Skoðun
Tómstunda- og félagsfræðinemar harma ákvörðun Akureyrarbæjar Hópur nemenda í tómstunda- og félagsmálafræði við HÍ Skoðun
Miðjumoð í húsnæðismálum og áróður Viðskiptaráðs Jón Ferdínand Estherarson,Unnur Rán Reynisdóttir,Arnar Páll Gunnlaugsson Skoðun