Samkeppnisumhverfi sprotafyrirtækja verður að breyta Ingvaldur Thor Einarsson skrifar 25. október 2017 07:00 Ég rek sprotafyrirtæki. Ég þrífst á því að finna nýjar lausnir sem ögra kyrrstöðu og skapa ný tækifæri. Eitthvað sem breytir vinnuaðferðum og verklagi til hins betra. Það er mín köllun og mér finnst áskorunin skemmtileg. Það er erfitt, ánægjulegt og allt þar á milli að reka sprotafyrirtæki. Helsta áskorun sprotafyrirtækja er að hafa fjármagn til að skapa og þróa hugmyndir og lausnir. Mikilvægasti hlekkurinn í þeirri vinnu er að geta umkringt sig fagfólki sem getur sífellt fært fyrirtækið skörinni ofar. En þar stendur einmitt hnífurinn í kúnni. Samkeppnisumhverfi sprotafyrirtækja á Íslandi er nefnilega mjög erfitt, þar sem lítil og nýstofnuð fyrirtæki þurfa að keppa við rótgróin fyrirtæki á markaði um hæfileikaríkt starfsfólk. Það er raunin að stærri fyrirtæki hafa greiðari aðgang að fjármagni og geta fjármagnað sinn rekstur á mun betri kjörum en sprotafyrirtæki. Því geta þau almennt boðið bæði hærri laun og stöðugra starfsumhverfi en sprotafyrirtæki. Lágt atvinnuleysi og há laun gera íslenskum sprotafyrirtækjum erfitt um vik og hafa margir í sprotaumhverfinu gripið á það ráð að úthýsa vinnu og verkefnum til fjarrænna landa þar sem hægt er að ráða hæft fólk á mun lægri launum. Er það eitthvað sem við Íslendingar viljum gera? Viljum við ekki frekar nýta íslenskt hugvit til að efla nýsköpun og vöxt sprotafyrirtækja í landinu? Viljum við ekki styðja við sprotana okkar og gera þeim kleift að vaxa og ná fótfestu í nýjum mörkuðum og byggja upp umhverfi sem hvetur fólk til að láta drauma sína rætast? Nú göngum við til kosninga næstkomandi laugardag og mér finnst lítið sem ekkert hafa verið rætt um umhverfi sprotafyrirtækja og nýsköpun á Íslandi. Samt er þessi iðnaður gífurlega stór og eru tækifæri Íslendinga fjölmörg á þessu sviði, sem gæti leitt til gríðarlegrar verðmætasköpunar á komandi árum. Mér finnst því einkennilegt að stjórnmálaflokkar beiti sér lítið sem ekkert fyrir þessum málaflokki, sem gæti hagnast börnum okkar og barnabörnum umtalsvert. Vissulega hefur tryggingagjaldið verið mikið til umræðu undanfarið, en það er skattur sem leggst ofan á launakostnað fyrirtækja. Tryggingagjaldið var hækkað til muna eftir bankahrunið 2008 til að standa undir vaxandi kostnaði vegna atvinnuleysis. Síðan þá hefur það lækkað lítið eitt, en varla neitt til að tala um, þó að atvinnuleysi sé hér í lágmarki. Sprotafyrirtæki eiga erfitt með að standa undir þessari skattlagningu þar sem þau eru að jafnaði með hærri rekstrargjöld en rekstrartekjur. Í mínum huga væri æskilegt að stjórnvöld væru með ívilnandi aðgerðir fyrir sprotafyrirtæki með færri en 10 starfsmenn, þar sem þessi fyrirtæki myndu greiða lægra tryggingagjald. Þar sem 3/4 af vinnandi fólki á Íslandi starfa hjá fyrirtækjum með yfir 10 starfsmenn væru áhrif slíkrar ívilnunar vart teljandi fyrir ríkissjóð. Enn fremur þarf að hjálpa sprotafyrirtækjum að ná í og halda hæfileikaríku starfsfólki. Á árunum fyrir hrun lögðu mörg sprotafyrirtæki í hugverkaiðnaði upp laupana þar sem þau gátu ekki keppt við fjármálastofnanir um hæft starfsfólk. Mikil gróska hefur verið í hugverkaiðnaðinum síðustu áratugi og gæti hann fest sig í sessi sem fjórða meginstoð atvinnulífsins, ásamt sjávarútvegi, stóriðju og ferðamannaiðnaði, ef greinin fengi aðstoð við uppbyggingu. Eitt af því sem mér finnst vert að skoða þegar kemur að launum í sprotafyrirtækjum væri að leita til erlendra fyrirmynda þar sem fyrirtæki greiða stóran hluta launa í formi kaupréttarsamninga. Þannig skapast hvati fyrir hæft fólk að leggja mikið af mörkum gegn lægri launum, en uppskera ríkulega síðar meir. Til að það gangi þurfa stjórnvöld að gera breytingu á skattlagningu kauprétta sem nú skattleggjast að mestu eins og launatekjur. Stærsti hluti mögulegs ágóða starfsmanna vegna kaupréttarsamninga endar þannig hjá ríkinu í formi skatts. Í skattalögum er heimild til að skattleggja ágóða af kaupréttum starfsmanna sem fjármagnstekjur ef kaupverð er að hámarki 600.000 krónur á ári. Það eru einungis 50.000 krónur á mánuði sem er mjög lágt þak og skapar takmarkaðan fjárhagslegan hvata. Einnig fylgir sú kvöð að starfsmaður þurfi að eiga hlutina í tvö ár eftir nýtingu kaupréttar. Þetta ákvæði er glórulaust enda er kaupréttur starfsmanna í sprotafyrirtækjum almennt innleystur við sölu þeirra. Mín gæfa er að reka sprotafyrirtæki sem var stofnað af einum þekktasta frumkvöðli Norðurlanda, Erik Damgaard. Erik hefur gengið í gegnum hæðir og lægðir sem frumkvöðull, selt fyrirtæki fyrir á annað hundrað milljarða, tapað stórt og rifið sig upp á ný og hefur nú stofnað sprotafyrirtæki á miðjum aldri. Erik heimsækir Ísland 9. nóvember og býð ég öllum alþingismönnum, hverjir sem það verða, að hitta Erik og hlýða á hann miðla reynslu sinni af alþjóðlegu sprotaumhverfi og frumkvöðlastarfi. Ég vona að sem flestir stjórnmálamenn þiggi það boð. Hæft starfsfólk hefur val um vinnu. Það getur valið starf hjá stöndugu fyrirtæki sem býður upp á stöðugt umhverfi og borgar samkeppnishæf laun, eða starfað fyrir sprotafyrirtæki þar sem laun eru almennt lægri og starfsumhverfið býður sífellt upp á nýjar áskoranir. Mér finnst skiljanlegt að hæft fólk, sem hefur lagt út mikinn fórnarkostnað við að afla sér menntunar og er að koma upp fjölskyldu, kjósi fyrri kostinn, enda eru alltaf fá dæmi um íslenska sprota sem hafa sprungið út. Því biðla ég til stjórnmálaflokka, sem keppast um atkvæði þessa dagana, að breyta starfsumhverfi sprotafyrirtækja á Íslandi. Fjárfestum í framtíð þar sem Íslendingar geta blómstrað í nýsköpun. Fjárfestum í framtíð þar sem Ísland skipar sér í fremstu röð í alþjóðlegu viðskiptaumhverfi.Höfundur er framkvæmdastjóri og stofnandi Uniconta á Íslandi. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Kosningar 2017 Mest lesið „Ef hún hefði haft val, hefði konan mín þá kosið að láta heilabilunina hafa sinn gang?” Ingrid Kuhlman Skoðun Er sanngjarnt að hækka virðisaukaskatt á mat og gistingu til að láta erlenda ferðamenn borga meira? Þórir Garðarsson Skoðun Vér erum úr sömu sveit Steinþór Logi Arnarsson Skoðun Heiðmörk: Gaddavír og girðingar Auður Kjartansdóttir Skoðun Réttlát leiðrétting veiðigjalda Elín Íris Fanndal Skoðun Sósíalistaflokkurinn kaus breytingar Karl Héðinn Kristjánsson Skoðun Að vera eða ekki vera – hvað er raunverulegur árangur? Ásta Kristín Sigurjónsdóttir,Inga Hlín Pálsdóttir Skoðun Stéttarkerfi Halldóra Lillý Jóhannsdóttir Skoðun Hamas og átökin við Ísrael – hvað er ekki sagt upphátt? Einar G Harðarson Skoðun Halldór 24.05.2025 Halldór Skoðun Skoðun Sósíalistaflokkurinn kaus breytingar Karl Héðinn Kristjánsson skrifar Skoðun Vér erum úr sömu sveit Steinþór Logi Arnarsson skrifar Skoðun „Ef hún hefði haft val, hefði konan mín þá kosið að láta heilabilunina hafa sinn gang?” Ingrid Kuhlman skrifar Skoðun Réttlát leiðrétting veiðigjalda Elín Íris Fanndal skrifar Skoðun Að vera eða ekki vera – hvað er raunverulegur árangur? Ásta Kristín Sigurjónsdóttir,Inga Hlín Pálsdóttir skrifar Skoðun Er sanngjarnt að hækka virðisaukaskatt á mat og gistingu til að láta erlenda ferðamenn borga meira? Þórir Garðarsson skrifar Skoðun Heiðmörk: Gaddavír og girðingar Auður Kjartansdóttir skrifar Skoðun Tuttugu ár af röddum sem áður voru þaggaðar, og framtíðin er okkar Guðmundur Ingi Þóroddsson skrifar Skoðun #blessmeta - önnur grein Guðrún Hrefna Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Hvers virði er lambakjöt? Hafliði Halldórsson skrifar Skoðun Lífið er eins og konfektkassi, þú veist aldrei hvernig mola þú færð Elín Íris Fanndal skrifar Skoðun Þjóðareign, trú og skattar Svanur Guðmundsson skrifar Skoðun Hamas og átökin við Ísrael – hvað er ekki sagt upphátt? Einar G Harðarson skrifar Skoðun Gjaldfrjálsar máltíðir fyrir leikskólabörn Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Næstu sólarhringar á Gaza skipta sköpum Hlynur Már Vilhjálmsson skrifar Skoðun Hvernig gengur nýjum kennurum í grunnskólakennslu? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson,Aðalheiður Anna Erlingsdóttir,Andri Rafn Ottesen,Maríanna Jónsdóttir Maríudóttir,Valgerður S. Bjarnadóttir skrifar Skoðun Huglæg réttlætiskennd og skattar á verðmætasköpun Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Loksins fær þyrlan heimili fyrir norðan Njáll Trausti Friðbertsson skrifar Skoðun Opið bréf til stjórnvalda Elín Ýr Arnar Hafdísardóttir skrifar Skoðun Við skuldum þeim að hlusta Ólafur Adolfsson skrifar Skoðun „Litla stúlkan og ruddarnir“ - Hugleiðing um stöðu Íslands á alþj.vettv. Flosi Þorgeirsson skrifar Skoðun Mikilvæg gagnrýni eða tilraun til valdayfirtöku í Sósíalistaflokknum? Ása Lind Finnbogadóttir skrifar Skoðun Matvælaverð hefur nær þrefaldast frá stofnun Viðskiptaráðs! Sigríður Ingibjörg Ingadóttir skrifar Skoðun Alvarleg staða í umhverfi fréttamiðla Rósa Guðbjartsdóttir skrifar Skoðun Stéttarkerfi Halldóra Lillý Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Stöðvum Hamas. Einungis þannig getum við stöðvað hryllinginn á Gaza BIrgir Finnsson skrifar Skoðun Dagur líffræðilegrar fjölbreytni 2025 Rannveig Magnúsdóttir,Ole Sandberg,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Rebecca Thompson,Skúli Skúlason,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir skrifar Skoðun Æfingin skapar meistarann! Sigurjón Már Fox Gunnarsson skrifar Skoðun 140 sinnum líklegra að verða fyrir eldingu Sigurður G. Guðjónsson skrifar Skoðun Konum í afplánun fjölgar: Með flókin áföll á bakinu Tinna Eyberg Örlygsdóttir,Sigríður Ella Jónsdóttir skrifar Sjá meira
Ég rek sprotafyrirtæki. Ég þrífst á því að finna nýjar lausnir sem ögra kyrrstöðu og skapa ný tækifæri. Eitthvað sem breytir vinnuaðferðum og verklagi til hins betra. Það er mín köllun og mér finnst áskorunin skemmtileg. Það er erfitt, ánægjulegt og allt þar á milli að reka sprotafyrirtæki. Helsta áskorun sprotafyrirtækja er að hafa fjármagn til að skapa og þróa hugmyndir og lausnir. Mikilvægasti hlekkurinn í þeirri vinnu er að geta umkringt sig fagfólki sem getur sífellt fært fyrirtækið skörinni ofar. En þar stendur einmitt hnífurinn í kúnni. Samkeppnisumhverfi sprotafyrirtækja á Íslandi er nefnilega mjög erfitt, þar sem lítil og nýstofnuð fyrirtæki þurfa að keppa við rótgróin fyrirtæki á markaði um hæfileikaríkt starfsfólk. Það er raunin að stærri fyrirtæki hafa greiðari aðgang að fjármagni og geta fjármagnað sinn rekstur á mun betri kjörum en sprotafyrirtæki. Því geta þau almennt boðið bæði hærri laun og stöðugra starfsumhverfi en sprotafyrirtæki. Lágt atvinnuleysi og há laun gera íslenskum sprotafyrirtækjum erfitt um vik og hafa margir í sprotaumhverfinu gripið á það ráð að úthýsa vinnu og verkefnum til fjarrænna landa þar sem hægt er að ráða hæft fólk á mun lægri launum. Er það eitthvað sem við Íslendingar viljum gera? Viljum við ekki frekar nýta íslenskt hugvit til að efla nýsköpun og vöxt sprotafyrirtækja í landinu? Viljum við ekki styðja við sprotana okkar og gera þeim kleift að vaxa og ná fótfestu í nýjum mörkuðum og byggja upp umhverfi sem hvetur fólk til að láta drauma sína rætast? Nú göngum við til kosninga næstkomandi laugardag og mér finnst lítið sem ekkert hafa verið rætt um umhverfi sprotafyrirtækja og nýsköpun á Íslandi. Samt er þessi iðnaður gífurlega stór og eru tækifæri Íslendinga fjölmörg á þessu sviði, sem gæti leitt til gríðarlegrar verðmætasköpunar á komandi árum. Mér finnst því einkennilegt að stjórnmálaflokkar beiti sér lítið sem ekkert fyrir þessum málaflokki, sem gæti hagnast börnum okkar og barnabörnum umtalsvert. Vissulega hefur tryggingagjaldið verið mikið til umræðu undanfarið, en það er skattur sem leggst ofan á launakostnað fyrirtækja. Tryggingagjaldið var hækkað til muna eftir bankahrunið 2008 til að standa undir vaxandi kostnaði vegna atvinnuleysis. Síðan þá hefur það lækkað lítið eitt, en varla neitt til að tala um, þó að atvinnuleysi sé hér í lágmarki. Sprotafyrirtæki eiga erfitt með að standa undir þessari skattlagningu þar sem þau eru að jafnaði með hærri rekstrargjöld en rekstrartekjur. Í mínum huga væri æskilegt að stjórnvöld væru með ívilnandi aðgerðir fyrir sprotafyrirtæki með færri en 10 starfsmenn, þar sem þessi fyrirtæki myndu greiða lægra tryggingagjald. Þar sem 3/4 af vinnandi fólki á Íslandi starfa hjá fyrirtækjum með yfir 10 starfsmenn væru áhrif slíkrar ívilnunar vart teljandi fyrir ríkissjóð. Enn fremur þarf að hjálpa sprotafyrirtækjum að ná í og halda hæfileikaríku starfsfólki. Á árunum fyrir hrun lögðu mörg sprotafyrirtæki í hugverkaiðnaði upp laupana þar sem þau gátu ekki keppt við fjármálastofnanir um hæft starfsfólk. Mikil gróska hefur verið í hugverkaiðnaðinum síðustu áratugi og gæti hann fest sig í sessi sem fjórða meginstoð atvinnulífsins, ásamt sjávarútvegi, stóriðju og ferðamannaiðnaði, ef greinin fengi aðstoð við uppbyggingu. Eitt af því sem mér finnst vert að skoða þegar kemur að launum í sprotafyrirtækjum væri að leita til erlendra fyrirmynda þar sem fyrirtæki greiða stóran hluta launa í formi kaupréttarsamninga. Þannig skapast hvati fyrir hæft fólk að leggja mikið af mörkum gegn lægri launum, en uppskera ríkulega síðar meir. Til að það gangi þurfa stjórnvöld að gera breytingu á skattlagningu kauprétta sem nú skattleggjast að mestu eins og launatekjur. Stærsti hluti mögulegs ágóða starfsmanna vegna kaupréttarsamninga endar þannig hjá ríkinu í formi skatts. Í skattalögum er heimild til að skattleggja ágóða af kaupréttum starfsmanna sem fjármagnstekjur ef kaupverð er að hámarki 600.000 krónur á ári. Það eru einungis 50.000 krónur á mánuði sem er mjög lágt þak og skapar takmarkaðan fjárhagslegan hvata. Einnig fylgir sú kvöð að starfsmaður þurfi að eiga hlutina í tvö ár eftir nýtingu kaupréttar. Þetta ákvæði er glórulaust enda er kaupréttur starfsmanna í sprotafyrirtækjum almennt innleystur við sölu þeirra. Mín gæfa er að reka sprotafyrirtæki sem var stofnað af einum þekktasta frumkvöðli Norðurlanda, Erik Damgaard. Erik hefur gengið í gegnum hæðir og lægðir sem frumkvöðull, selt fyrirtæki fyrir á annað hundrað milljarða, tapað stórt og rifið sig upp á ný og hefur nú stofnað sprotafyrirtæki á miðjum aldri. Erik heimsækir Ísland 9. nóvember og býð ég öllum alþingismönnum, hverjir sem það verða, að hitta Erik og hlýða á hann miðla reynslu sinni af alþjóðlegu sprotaumhverfi og frumkvöðlastarfi. Ég vona að sem flestir stjórnmálamenn þiggi það boð. Hæft starfsfólk hefur val um vinnu. Það getur valið starf hjá stöndugu fyrirtæki sem býður upp á stöðugt umhverfi og borgar samkeppnishæf laun, eða starfað fyrir sprotafyrirtæki þar sem laun eru almennt lægri og starfsumhverfið býður sífellt upp á nýjar áskoranir. Mér finnst skiljanlegt að hæft fólk, sem hefur lagt út mikinn fórnarkostnað við að afla sér menntunar og er að koma upp fjölskyldu, kjósi fyrri kostinn, enda eru alltaf fá dæmi um íslenska sprota sem hafa sprungið út. Því biðla ég til stjórnmálaflokka, sem keppast um atkvæði þessa dagana, að breyta starfsumhverfi sprotafyrirtækja á Íslandi. Fjárfestum í framtíð þar sem Íslendingar geta blómstrað í nýsköpun. Fjárfestum í framtíð þar sem Ísland skipar sér í fremstu röð í alþjóðlegu viðskiptaumhverfi.Höfundur er framkvæmdastjóri og stofnandi Uniconta á Íslandi.
„Ef hún hefði haft val, hefði konan mín þá kosið að láta heilabilunina hafa sinn gang?” Ingrid Kuhlman Skoðun
Er sanngjarnt að hækka virðisaukaskatt á mat og gistingu til að láta erlenda ferðamenn borga meira? Þórir Garðarsson Skoðun
Að vera eða ekki vera – hvað er raunverulegur árangur? Ásta Kristín Sigurjónsdóttir,Inga Hlín Pálsdóttir Skoðun
Skoðun „Ef hún hefði haft val, hefði konan mín þá kosið að láta heilabilunina hafa sinn gang?” Ingrid Kuhlman skrifar
Skoðun Að vera eða ekki vera – hvað er raunverulegur árangur? Ásta Kristín Sigurjónsdóttir,Inga Hlín Pálsdóttir skrifar
Skoðun Er sanngjarnt að hækka virðisaukaskatt á mat og gistingu til að láta erlenda ferðamenn borga meira? Þórir Garðarsson skrifar
Skoðun Tuttugu ár af röddum sem áður voru þaggaðar, og framtíðin er okkar Guðmundur Ingi Þóroddsson skrifar
Skoðun Lífið er eins og konfektkassi, þú veist aldrei hvernig mola þú færð Elín Íris Fanndal skrifar
Skoðun Hvernig gengur nýjum kennurum í grunnskólakennslu? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson,Aðalheiður Anna Erlingsdóttir,Andri Rafn Ottesen,Maríanna Jónsdóttir Maríudóttir,Valgerður S. Bjarnadóttir skrifar
Skoðun „Litla stúlkan og ruddarnir“ - Hugleiðing um stöðu Íslands á alþj.vettv. Flosi Þorgeirsson skrifar
Skoðun Mikilvæg gagnrýni eða tilraun til valdayfirtöku í Sósíalistaflokknum? Ása Lind Finnbogadóttir skrifar
Skoðun Matvælaverð hefur nær þrefaldast frá stofnun Viðskiptaráðs! Sigríður Ingibjörg Ingadóttir skrifar
Skoðun Dagur líffræðilegrar fjölbreytni 2025 Rannveig Magnúsdóttir,Ole Sandberg,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Rebecca Thompson,Skúli Skúlason,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir skrifar
Skoðun Konum í afplánun fjölgar: Með flókin áföll á bakinu Tinna Eyberg Örlygsdóttir,Sigríður Ella Jónsdóttir skrifar
„Ef hún hefði haft val, hefði konan mín þá kosið að láta heilabilunina hafa sinn gang?” Ingrid Kuhlman Skoðun
Er sanngjarnt að hækka virðisaukaskatt á mat og gistingu til að láta erlenda ferðamenn borga meira? Þórir Garðarsson Skoðun
Að vera eða ekki vera – hvað er raunverulegur árangur? Ásta Kristín Sigurjónsdóttir,Inga Hlín Pálsdóttir Skoðun