Par+barn: ástarþríhyrningurinn þegar tveir verða þrír Sigrún Júlíusdóttir skrifar 17. október 2017 07:00 Að eignast barn krefst undirbúnings og stuðnings. Pör velja í vaxandi mæli að eignast barn á réttum tíma. Forgangsröð um menntun, persónuleg markmið, starfsframa og barneignir verður sameiginleg ákvörðun sem bæði njóta og bera ábyrgð á. Þrátt fyrir skipulagningu hefur tilkoma barns alltaf mikil og oft óvænt áhrif í parsambandinu. Fjölskyldufræðsla í framhaldsskólum og fjölskyldu- og félagsráðgjöf í heilsugæslu getur hér skipt sköpum.Tveir verða þrír Þau sem áður voru tvö ein, elskendur sem horfðu í augu hvors annars, beina nú augunum að litla krílinu. Tveir verða þrír! Í mannlegum samskiptum er þrenndin, hversu heilbrigð sem hún er, líklega ein flóknasta samskiptaeiningin. Það er erfið staða að verða „þriðja hjól“ eða tvenndin sem þriðji aðilinn er ekki sáttur við. Áður en varir finnur parið að ást og umhugsun í aðeins eina átt, hefur sín takmörk. Móðir og faðir þurfa sinn tíma og parsambandið þarf sína rækt svo breytingin úr tveimur í þrjá styrki sambandið en ógni því ekki. Vitað er að tilfinningaálag og hlutverkaröskun sem fylgir fyrsta skeiðinu eftir fæðingu barns skapa oft sambúðarerfiðleika og auka líkur á skilnaði. Foreldrum, sem nýta sér fræðslu og aðstoð og takast meðvitað á við þessar breyttu aðstæður, tekst oftast að komast hjá blindgötum. Þótt staðan sé flókin er hún kannski sú eðlilegasta af öllum og í raun ávísun á þroska og hamingju.Parsambandið þarf næringu og vernd Rannsóknir og meðferðarreynsla sýna að oft er móðirin svo upptekin af tilfinningasambandinu við nýfædda barnið sitt að hún næstum gleymir að sinna sjálfri sér og makanum. Honum finnst hann þá kannski utanveltu, verður sár og leiður og finnur sér ekki stað í nýja mynstrinu. Þegar hann reynir að vera sjálfum sér nógur, eða vera enn duglegri að vinna, getur móðirin túlkað það sem áhugaleysi um sig og barnið. Tilfinningar vonbrigða og óöryggis takast á hjá báðum. Lyndissveiflur og hormónaröskun móðurinnar gera hana auðsærða, stundum afundna. Ótti við að særa, vera of kröfuharður eða sjálfmiðaður þegar báðir þrá umburðarlyndi og umhyggju koma þá í veg fyrir hreinskiptar samræður. Afleiðingin verður sú að parið fjarlægist þótt þau langi innst inni mest af öllu að deila tilfinningum sínum og hjálpast að. Það er á þessum punkti sem annað eða bæði þurfa að stíga fram, skapa góðar aðstæður fyrir einlægt samtal um nýju stöðuna og allt það flókna sem er að gerast - sumt ljóst en annað leynt. Fjölskylduráðgjöf getur líka losað um hnútana.Að vera í liði Fyrsta kastið eftir fæðingu barns reynir á samstöðu parsins og heilindi. Gott getur verið að afmarka tíma á hverjum degi til að spjalla, gera lista, ræða verkefnin og skipta þeim. Á þessu tímabili kemst parið oft að því að þau hafa ólíkar þarfir og lífssýn, sem er eðlilegt og ekki hindrun í sjálfu sér. Þvert á móti getur parið bætt hvort annað upp. Sambandið verður þá skemmtilegra og fjölbreytilegra, en það reynir á hæfnina til að semja og breyta sér. Við það færast þau nær hvort öðru, finna vináttuna, að þau eru félagar -í liði. Það er líka nauðsynlegt að vera stundum tvö ein. Í göngutúr þar sem hvorki sími, tölva, sjónvarp eða barnagrátur trufla getur verið auðveldara að tala óþvingað saman og finna „spegil“ hvort í öðru, uppörvun, samstöðu og leiðréttingu. Þegar þau gefa meiri gaum hvort að öðru vex traust, nálægð og sátt, og auðveldara verður að hlú að ástarlífinu og skapa rými fyrir samveru, nánd og kynlíf. Þangað sækja þau kraftinn sem gerir þau aflögufær til að standast eðlilegar kröfur sem barn gerir, og deila gleðinni yfir því. Þannig fá þau staðfestingu á ástinni: framtíðarveganesti fyrir sig - og barnið.Vitundarvakning 1001 dags. Höfundur er félagsráðgjafi og prófessor við Háskóla Íslands. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Tengdar fréttir Fyrsti 1001 dagurinn: Ungbörn geta ekki beðið! 1001 hópurinn er hópur fagfólks frá ýmsum stofnunum samfélagsins sem láta sig velferð ungbarna varða. 9. október 2017 06:00 Það er ekkert til sem heitir ungbarn Þessa sérkennilegu staðhæfingu lét virtur barnalæknir og sálgreinir að nafni Donald Winnicott hafa eftir sér upp úr miðri síðustu öld. Með orðum sínum vildi hann vekja athygli á þeirri einföldu staðreynd að án umönnunaraðila eigi barn sér enga lífsvon. 11. október 2017 10:00 Mest lesið Tómstunda- og félagsfræðinemar harma ákvörðun Akureyrarbæjar Hópur nemenda í tómstunda- og félagsmálafræði við HÍ Skoðun Nefhjól á Austurvelli – Skiptir öryggi fólks á fjölmennasta svæði landsins ekki máli? Daði Rafnsson,Kristján Vigfússon,Margrét Manda Jónsdóttir,Martin Swift Skoðun Sá tapar sem fyrstur nefnir nasistana: gengisfelling orðsins „rasisti“ Birgir Finnsson Skoðun Miðjumoð í húsnæðismálum og áróður Viðskiptaráðs Jón Ferdínand Estherarson,Unnur Rán Reynisdóttir,Arnar Páll Gunnlaugsson Skoðun Þjóð sem lætur kyrrt liggja? Magnús Árni Skjöld Magnússon Skoðun Umbætur í innkaupum hins opinbera á upplýsingatækni Lilja Björk Guðmundsdóttir Skoðun Losar Alþingi um leyfisveitinga-flækjuna? Katrín Helga Hallgrímsdóttir Skoðun Óður til Sigga sjéní Ingvi Þór Georgsson Skoðun Talið við okkur áður en þið talið um okkur Ian McDonald Skoðun Örvæntingafullir endó-sjúklingar Diljá Mist Einarsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Talið við okkur áður en þið talið um okkur Ian McDonald skrifar Skoðun Björgunarleiðangur fyrir Heimsmarkmiðin Antonio Guterres skrifar Skoðun Átti ekki að klára dæmið í geðheilbrigðismálum? Ingveldur Anna Sigurðardóttir skrifar Skoðun Tómstunda- og félagsfræðinemar harma ákvörðun Akureyrarbæjar Hópur nemenda í tómstunda- og félagsmálafræði við HÍ skrifar Skoðun Nefhjól á Austurvelli – Skiptir öryggi fólks á fjölmennasta svæði landsins ekki máli? Daði Rafnsson,Kristján Vigfússon,Margrét Manda Jónsdóttir,Martin Swift skrifar Skoðun Óður til Sigga sjéní Ingvi Þór Georgsson skrifar Skoðun Álframleiðsla á Íslandi er ekki bara mikilvæg fyrir Ísland Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar Skoðun Miðjumoð í húsnæðismálum og áróður Viðskiptaráðs Jón Ferdínand Estherarson,Unnur Rán Reynisdóttir,Arnar Páll Gunnlaugsson skrifar Skoðun Örvæntingafullir endó-sjúklingar Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Þjóð sem lætur kyrrt liggja? Magnús Árni Skjöld Magnússon skrifar Skoðun Umbætur í innkaupum hins opinbera á upplýsingatækni Lilja Björk Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Losar Alþingi um leyfisveitinga-flækjuna? Katrín Helga Hallgrímsdóttir skrifar Skoðun Dómsdagur nálgast! Hólmgeir Baldursson skrifar Skoðun Er slysahætta í kringum sorpílátið heima hjá þér? Anna Jóna Kjartansdóttir,Pétur Gísli Jónsson skrifar Skoðun Ég og Parkinson – leitin að greiningu og leiðin til betra lífs Guðrún Einarsdóttir skrifar Skoðun Hvers vegna borga foreldrar í Kópavogi mest? Eydís Inga Valsdóttir skrifar Skoðun Sá tapar sem fyrstur nefnir nasistana: gengisfelling orðsins „rasisti“ Birgir Finnsson skrifar Skoðun Aðgengi er lykill að sjálfstæði, þátttöku og virkni Þuríður Harpa Sigurðardóttir skrifar Skoðun Hagsmunir heildarinnar - Fjórði kafli: Joshua Fought The Battle of Jericho Hannes Örn Blandon skrifar Skoðun Þetta unga fólk getur bara haldið kjafti Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Kveðjum sjálfhverfa og fyrirsjáanlega manninn Halldóra Mogensen skrifar Skoðun Hefur ekki náð sér á strik síðan Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Betri vegir, fleiri lögreglumenn og hægt að komast í meðferð á sumrin Þórður Snær Júlíusson skrifar Skoðun Austurland skilar verðmætum – innviðirnir þurfa að fylgja Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Faglegt mat eða lukka? IV. Faglegt mat og ósvaraðar spurningar Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Skipulögð glæpastarfsemi er ógn við samfélagið Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Við erum 40 árum á eftir Einar Sverrisson skrifar Skoðun Þétting á 27. brautinni Friðjón R. Friðjónsson skrifar Skoðun Þá verður gott að búa á Íslandi Bjarni Karlsson,Jóna Hrönn Bolladóttir skrifar Skoðun Faglegt mat eða lukka? III: Tækifæri fyrir löggjafann Bogi Ragnarsson skrifar Sjá meira
Að eignast barn krefst undirbúnings og stuðnings. Pör velja í vaxandi mæli að eignast barn á réttum tíma. Forgangsröð um menntun, persónuleg markmið, starfsframa og barneignir verður sameiginleg ákvörðun sem bæði njóta og bera ábyrgð á. Þrátt fyrir skipulagningu hefur tilkoma barns alltaf mikil og oft óvænt áhrif í parsambandinu. Fjölskyldufræðsla í framhaldsskólum og fjölskyldu- og félagsráðgjöf í heilsugæslu getur hér skipt sköpum.Tveir verða þrír Þau sem áður voru tvö ein, elskendur sem horfðu í augu hvors annars, beina nú augunum að litla krílinu. Tveir verða þrír! Í mannlegum samskiptum er þrenndin, hversu heilbrigð sem hún er, líklega ein flóknasta samskiptaeiningin. Það er erfið staða að verða „þriðja hjól“ eða tvenndin sem þriðji aðilinn er ekki sáttur við. Áður en varir finnur parið að ást og umhugsun í aðeins eina átt, hefur sín takmörk. Móðir og faðir þurfa sinn tíma og parsambandið þarf sína rækt svo breytingin úr tveimur í þrjá styrki sambandið en ógni því ekki. Vitað er að tilfinningaálag og hlutverkaröskun sem fylgir fyrsta skeiðinu eftir fæðingu barns skapa oft sambúðarerfiðleika og auka líkur á skilnaði. Foreldrum, sem nýta sér fræðslu og aðstoð og takast meðvitað á við þessar breyttu aðstæður, tekst oftast að komast hjá blindgötum. Þótt staðan sé flókin er hún kannski sú eðlilegasta af öllum og í raun ávísun á þroska og hamingju.Parsambandið þarf næringu og vernd Rannsóknir og meðferðarreynsla sýna að oft er móðirin svo upptekin af tilfinningasambandinu við nýfædda barnið sitt að hún næstum gleymir að sinna sjálfri sér og makanum. Honum finnst hann þá kannski utanveltu, verður sár og leiður og finnur sér ekki stað í nýja mynstrinu. Þegar hann reynir að vera sjálfum sér nógur, eða vera enn duglegri að vinna, getur móðirin túlkað það sem áhugaleysi um sig og barnið. Tilfinningar vonbrigða og óöryggis takast á hjá báðum. Lyndissveiflur og hormónaröskun móðurinnar gera hana auðsærða, stundum afundna. Ótti við að særa, vera of kröfuharður eða sjálfmiðaður þegar báðir þrá umburðarlyndi og umhyggju koma þá í veg fyrir hreinskiptar samræður. Afleiðingin verður sú að parið fjarlægist þótt þau langi innst inni mest af öllu að deila tilfinningum sínum og hjálpast að. Það er á þessum punkti sem annað eða bæði þurfa að stíga fram, skapa góðar aðstæður fyrir einlægt samtal um nýju stöðuna og allt það flókna sem er að gerast - sumt ljóst en annað leynt. Fjölskylduráðgjöf getur líka losað um hnútana.Að vera í liði Fyrsta kastið eftir fæðingu barns reynir á samstöðu parsins og heilindi. Gott getur verið að afmarka tíma á hverjum degi til að spjalla, gera lista, ræða verkefnin og skipta þeim. Á þessu tímabili kemst parið oft að því að þau hafa ólíkar þarfir og lífssýn, sem er eðlilegt og ekki hindrun í sjálfu sér. Þvert á móti getur parið bætt hvort annað upp. Sambandið verður þá skemmtilegra og fjölbreytilegra, en það reynir á hæfnina til að semja og breyta sér. Við það færast þau nær hvort öðru, finna vináttuna, að þau eru félagar -í liði. Það er líka nauðsynlegt að vera stundum tvö ein. Í göngutúr þar sem hvorki sími, tölva, sjónvarp eða barnagrátur trufla getur verið auðveldara að tala óþvingað saman og finna „spegil“ hvort í öðru, uppörvun, samstöðu og leiðréttingu. Þegar þau gefa meiri gaum hvort að öðru vex traust, nálægð og sátt, og auðveldara verður að hlú að ástarlífinu og skapa rými fyrir samveru, nánd og kynlíf. Þangað sækja þau kraftinn sem gerir þau aflögufær til að standast eðlilegar kröfur sem barn gerir, og deila gleðinni yfir því. Þannig fá þau staðfestingu á ástinni: framtíðarveganesti fyrir sig - og barnið.Vitundarvakning 1001 dags. Höfundur er félagsráðgjafi og prófessor við Háskóla Íslands.
Fyrsti 1001 dagurinn: Ungbörn geta ekki beðið! 1001 hópurinn er hópur fagfólks frá ýmsum stofnunum samfélagsins sem láta sig velferð ungbarna varða. 9. október 2017 06:00
Það er ekkert til sem heitir ungbarn Þessa sérkennilegu staðhæfingu lét virtur barnalæknir og sálgreinir að nafni Donald Winnicott hafa eftir sér upp úr miðri síðustu öld. Með orðum sínum vildi hann vekja athygli á þeirri einföldu staðreynd að án umönnunaraðila eigi barn sér enga lífsvon. 11. október 2017 10:00
Tómstunda- og félagsfræðinemar harma ákvörðun Akureyrarbæjar Hópur nemenda í tómstunda- og félagsmálafræði við HÍ Skoðun
Nefhjól á Austurvelli – Skiptir öryggi fólks á fjölmennasta svæði landsins ekki máli? Daði Rafnsson,Kristján Vigfússon,Margrét Manda Jónsdóttir,Martin Swift Skoðun
Miðjumoð í húsnæðismálum og áróður Viðskiptaráðs Jón Ferdínand Estherarson,Unnur Rán Reynisdóttir,Arnar Páll Gunnlaugsson Skoðun
Skoðun Tómstunda- og félagsfræðinemar harma ákvörðun Akureyrarbæjar Hópur nemenda í tómstunda- og félagsmálafræði við HÍ skrifar
Skoðun Nefhjól á Austurvelli – Skiptir öryggi fólks á fjölmennasta svæði landsins ekki máli? Daði Rafnsson,Kristján Vigfússon,Margrét Manda Jónsdóttir,Martin Swift skrifar
Skoðun Álframleiðsla á Íslandi er ekki bara mikilvæg fyrir Ísland Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar
Skoðun Miðjumoð í húsnæðismálum og áróður Viðskiptaráðs Jón Ferdínand Estherarson,Unnur Rán Reynisdóttir,Arnar Páll Gunnlaugsson skrifar
Skoðun Er slysahætta í kringum sorpílátið heima hjá þér? Anna Jóna Kjartansdóttir,Pétur Gísli Jónsson skrifar
Skoðun Sá tapar sem fyrstur nefnir nasistana: gengisfelling orðsins „rasisti“ Birgir Finnsson skrifar
Skoðun Hagsmunir heildarinnar - Fjórði kafli: Joshua Fought The Battle of Jericho Hannes Örn Blandon skrifar
Skoðun Betri vegir, fleiri lögreglumenn og hægt að komast í meðferð á sumrin Þórður Snær Júlíusson skrifar
Skoðun Austurland skilar verðmætum – innviðirnir þurfa að fylgja Kristinn Karl Brynjarsson skrifar
Tómstunda- og félagsfræðinemar harma ákvörðun Akureyrarbæjar Hópur nemenda í tómstunda- og félagsmálafræði við HÍ Skoðun
Nefhjól á Austurvelli – Skiptir öryggi fólks á fjölmennasta svæði landsins ekki máli? Daði Rafnsson,Kristján Vigfússon,Margrét Manda Jónsdóttir,Martin Swift Skoðun
Miðjumoð í húsnæðismálum og áróður Viðskiptaráðs Jón Ferdínand Estherarson,Unnur Rán Reynisdóttir,Arnar Páll Gunnlaugsson Skoðun