Vandi hinnar óstöðugu krónu – greinum vandann Efnahagsnefnd Viðreisnar skrifar 28. mars 2017 07:00 Sú stjórn er tók við völdum í janúar hefur m.a. sett sér það markmið að minnka vaxtakostnað hér á landi sem er mun þyngri fyrir heimili og atvinnulíf en í öðrum löndum. Jafnframt er heitið að draga úr þeim miklu sveiflum sem verið hafa á gengi krónunnar, en þær hafa stuðlað að óstöðugleika og skýra að nokkru hvers vegna vextir hérlendis eru að jafnaði mun hærri en í okkar helstu viðmiðunarlöndum. Fleira kemur einnig til s.s. smæð gjaldmiðilsins og óstöðugleiki í ríkisfjármálum og útflutningstekjum. Nýverið var skipuð verkefnisstjórn til að endurmeta peninga- og gjaldmiðilsstefnu Íslands. Hún skal kanna hvaða umbætur hægt er að gera á núverandi peningastefnu, sem og að meta hvaða aðrar útfærslur á gengisstefnu koma til greina, svo sem hefðbundið fastgengi eða fastgengi í formi myntráðs. Í þessari vinnu er afar mikilvægt að opin og hleypidómalaus umræða fari fram um kosti og galla mismunandi leiða í peningamálum, þ.m.t. atriði er varða alla kostnaðarþætti viðkomandi peningastefnu – sem ekki hefur verið gert til þessa. Þetta er brýnt þar sem fagleg og rétt greining er forsenda árangursríkrar stefnumótunar. Almenningur á rétt á því að vita meira um þessi mál þar sem kostnaður núverandi peningastefnu er umtalsverður og varðar bæði fólk og fyrirtæki. Allt frá lokum fyrri heimsstyrjaldar hefur stjórn peningamála á Íslandi verið í ólestri og gengi krónunnar verið fellt til að rétta af þjóðarskútuna eftir efnahagsleg áföll sem oftar en ekki stöfuðu af mistökum í hagstjórn. Eftir mikið fall krónunnar kringum hrun hefur krónan styrkst aftur. Síðastliðin tvö ár hefur gengi hennar hækkað um 35% gagnvart sterlingspundi, um 22% gagnvart evru og um 20% gagnvart Bandaríkjadal þrátt fyrir mikil inngrip Seðlabankans.Veikir samkeppnisstöðu Þessi gengishækkun veldur vanda hjá útflutningsgreinum, ekki síst sjávarútvegi, sprotafyrirtækjum og ferðaþjónustu, til viðbótar við háa vexti hér á landi. Þetta veikir samkeppnisaðstöðu landsins og hætta er á að grafið sé undan stöðugleika og sjálfbærum hagvexti og kaupmætti til lengri tíma. Hæpið er að reikna með að niðursveiflur séu úr sögunni þótt vel ári í bili. Þær raddir gerast nú háværari að íslensk stjórnvöld grípi í taumana og reyni að spyrna við fótum gagnvart frekari styrkingu krónunnar. Hvernig ætti að gera það í núverandi peningakerfi án verulegs kostnaðar er hins vegar ekki augljóst. Vandi krónunnar endurspeglast í ýmsum myndum, s.s. mun hærri vöxtum en erlendis, miklum gengissveiflum, gjaldeyrishöftum sem að hluta eru enn til staðar, erfiðu aðgengi að erlendum fjármálamörkuðum, krónan er hvergi skráð á erlendum mörkuðum, meiri viðskiptakostnaði o.fl. Þessi vandi lendir ekki bara á fyrirtækjum – heldur einnig og ekki síður á almenningi, í formi hærri vaxta og stökkbreyttra lána á umliðnum árum. Viðreisn hefur lagt þunga áherslu á að tekið verði upp myntráð í stað núverandi peningastefnu. Þannig er gengisstöðugleiki tryggður, dregið úr vaxtamun við útlönd og skapaðar forsendur fyrir langtímaverðstöðugleika og samkeppnishæft atvinnulíf. Til að þroska faglega og málefnalega umræðu um þessi mál, sem er grunnur að árangursríkri stefnumótun, mun Viðreisn halda fundi á næstunni sem auglýstir verða, þar sem flutt verða fagleg erindi og reynslusögur einstaklinga sagðar. Við hvetjum alla áhugasama um lækkun á kostnaði vegna hárra vaxta, gengisbreytingar og annan kostnað krónunnar til að fylgjast með og mæta. Baldur Pétursson Björn Ólafsson Sveinbjörn Finnsson Sveinn Agnarsson í efnahagsnefnd Viðreisnar Greinin birtist fyrst í Fréttablaðinu. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Til hamingju með daginn! Árni Guðmundsson Skoðun Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun Svar við bréfi Ingós: 3.233.700.000 krónur Runólfur Ágústsson Skoðun Núll prósent skynsemi Lára G. Sigurðardóttir Skoðun Að fórna hamingju fyrir verslunarfrelsi Gunnar Hersveinn Skoðun Birgir Þórarinsson er enn að Hjálmtýr Heiðdal Skoðun Ljúgandi málpípa Sjálfstæðisflokksins Tómas Kristjánsson Skoðun Hvers eiga Vestfirðingar að gjalda? Ingólfur Ásgeirsson Skoðun Þegar kvíðinn tekur völdin Sóley Dröfn Davíðsdóttir Skoðun Skömm stjórnvalda - íslensk börn með erlendan bakgrunn Birna Gunnlaugsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Til hamingju með daginn! Árni Guðmundsson skrifar Skoðun Vetur að vori - stuðningur eftir óveður Bjarkey Olsen Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Skömm stjórnvalda - íslensk börn með erlendan bakgrunn Birna Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Að fórna hamingju fyrir verslunarfrelsi Gunnar Hersveinn skrifar Skoðun Er þensla vegna íbúðauppbyggingar? Jónas Atli Gunnarsson skrifar Skoðun Birgir Þórarinsson er enn að Hjálmtýr Heiðdal skrifar Skoðun Viðurkennum þjóðarmorð á Armenum Eiríkur Rögnvaldsson skrifar Skoðun Þegar kvíðinn tekur völdin Sóley Dröfn Davíðsdóttir skrifar Skoðun Atvinnulífið og fíkniefnasalan Ólafur Kjartansson skrifar Skoðun Drasl Hafþór Reynisson skrifar Skoðun Er lýðræðinu viðbjargandi? Reynir Böðvarsson skrifar Skoðun Þegar forréttindafólk í valdastöðu skerðir mannréttindi jaðarsettra hópa Sema Erla Serdaroglu skrifar Skoðun Forsetapróf Auður Guðna Sigurðardóttir skrifar Skoðun Aukin sala áfengis ógnar grundvallarmarkmiðum lýðheilsu Aðalsteinn Gunnarsson skrifar Skoðun Svik VG í jafnréttismálum Jana Salóme Ingibjargar Jósepsdóttir skrifar Skoðun Spennandi tímar fyrir ungt fólk í Hafnarfirði Kristín Thoroddsen,Margrét Vala Marteinsdóttir skrifar Skoðun Ingólfur krítar liðugt Kristinn H. Gunnarsson skrifar Skoðun Fáu spáð en vel fylgst með Ari Trausti Guðmundsson skrifar Skoðun Armæða um íslenska tungu Hermann Stefánsson skrifar Skoðun Það eru lög í landinu Líneik Anna Sævarsdóttir skrifar Skoðun Svar við bréfi Ingós: 3.233.700.000 krónur Runólfur Ágústsson skrifar Skoðun Úr buffi í klút Gunnhildur Birna Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Rétturinn til heilnæms umhverfis vs bæjaryfirvöld Hafnarfjarðar Björg Sveinsdóttir skrifar Skoðun Málsvari minksins Lárus Karl Arnbjarnarson skrifar Skoðun Skuldum við 17 þúsund íbúðir á höfuðborgarsvæðinu? Sigurður Stefánsson skrifar Skoðun Förum vel með byggingarvörur Eyþór Bjarki Sigurbjörnsson skrifar Skoðun Gerum betur Kristín B. Jónsdóttir skrifar Skoðun Á tæpustu tungu Eiríkur Örn Norðdahl skrifar Skoðun Aðför að ungmennum (Í minningu Hamarsins) Óskar Steinn Jónínuson Ómarsson skrifar Skoðun „Betur borgandi ferðamenn“ Bjarnheiður Hallsdóttir skrifar Sjá meira
Sú stjórn er tók við völdum í janúar hefur m.a. sett sér það markmið að minnka vaxtakostnað hér á landi sem er mun þyngri fyrir heimili og atvinnulíf en í öðrum löndum. Jafnframt er heitið að draga úr þeim miklu sveiflum sem verið hafa á gengi krónunnar, en þær hafa stuðlað að óstöðugleika og skýra að nokkru hvers vegna vextir hérlendis eru að jafnaði mun hærri en í okkar helstu viðmiðunarlöndum. Fleira kemur einnig til s.s. smæð gjaldmiðilsins og óstöðugleiki í ríkisfjármálum og útflutningstekjum. Nýverið var skipuð verkefnisstjórn til að endurmeta peninga- og gjaldmiðilsstefnu Íslands. Hún skal kanna hvaða umbætur hægt er að gera á núverandi peningastefnu, sem og að meta hvaða aðrar útfærslur á gengisstefnu koma til greina, svo sem hefðbundið fastgengi eða fastgengi í formi myntráðs. Í þessari vinnu er afar mikilvægt að opin og hleypidómalaus umræða fari fram um kosti og galla mismunandi leiða í peningamálum, þ.m.t. atriði er varða alla kostnaðarþætti viðkomandi peningastefnu – sem ekki hefur verið gert til þessa. Þetta er brýnt þar sem fagleg og rétt greining er forsenda árangursríkrar stefnumótunar. Almenningur á rétt á því að vita meira um þessi mál þar sem kostnaður núverandi peningastefnu er umtalsverður og varðar bæði fólk og fyrirtæki. Allt frá lokum fyrri heimsstyrjaldar hefur stjórn peningamála á Íslandi verið í ólestri og gengi krónunnar verið fellt til að rétta af þjóðarskútuna eftir efnahagsleg áföll sem oftar en ekki stöfuðu af mistökum í hagstjórn. Eftir mikið fall krónunnar kringum hrun hefur krónan styrkst aftur. Síðastliðin tvö ár hefur gengi hennar hækkað um 35% gagnvart sterlingspundi, um 22% gagnvart evru og um 20% gagnvart Bandaríkjadal þrátt fyrir mikil inngrip Seðlabankans.Veikir samkeppnisstöðu Þessi gengishækkun veldur vanda hjá útflutningsgreinum, ekki síst sjávarútvegi, sprotafyrirtækjum og ferðaþjónustu, til viðbótar við háa vexti hér á landi. Þetta veikir samkeppnisaðstöðu landsins og hætta er á að grafið sé undan stöðugleika og sjálfbærum hagvexti og kaupmætti til lengri tíma. Hæpið er að reikna með að niðursveiflur séu úr sögunni þótt vel ári í bili. Þær raddir gerast nú háværari að íslensk stjórnvöld grípi í taumana og reyni að spyrna við fótum gagnvart frekari styrkingu krónunnar. Hvernig ætti að gera það í núverandi peningakerfi án verulegs kostnaðar er hins vegar ekki augljóst. Vandi krónunnar endurspeglast í ýmsum myndum, s.s. mun hærri vöxtum en erlendis, miklum gengissveiflum, gjaldeyrishöftum sem að hluta eru enn til staðar, erfiðu aðgengi að erlendum fjármálamörkuðum, krónan er hvergi skráð á erlendum mörkuðum, meiri viðskiptakostnaði o.fl. Þessi vandi lendir ekki bara á fyrirtækjum – heldur einnig og ekki síður á almenningi, í formi hærri vaxta og stökkbreyttra lána á umliðnum árum. Viðreisn hefur lagt þunga áherslu á að tekið verði upp myntráð í stað núverandi peningastefnu. Þannig er gengisstöðugleiki tryggður, dregið úr vaxtamun við útlönd og skapaðar forsendur fyrir langtímaverðstöðugleika og samkeppnishæft atvinnulíf. Til að þroska faglega og málefnalega umræðu um þessi mál, sem er grunnur að árangursríkri stefnumótun, mun Viðreisn halda fundi á næstunni sem auglýstir verða, þar sem flutt verða fagleg erindi og reynslusögur einstaklinga sagðar. Við hvetjum alla áhugasama um lækkun á kostnaði vegna hárra vaxta, gengisbreytingar og annan kostnað krónunnar til að fylgjast með og mæta. Baldur Pétursson Björn Ólafsson Sveinbjörn Finnsson Sveinn Agnarsson í efnahagsnefnd Viðreisnar Greinin birtist fyrst í Fréttablaðinu.
Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun
Skoðun Þegar forréttindafólk í valdastöðu skerðir mannréttindi jaðarsettra hópa Sema Erla Serdaroglu skrifar
Skoðun Spennandi tímar fyrir ungt fólk í Hafnarfirði Kristín Thoroddsen,Margrét Vala Marteinsdóttir skrifar
Skoðun Rétturinn til heilnæms umhverfis vs bæjaryfirvöld Hafnarfjarðar Björg Sveinsdóttir skrifar
Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun