Nánast óheyrt að fólk biðji um líknardráp Una Sighvatsdóttir skrifar 14. janúar 2016 20:00 Lítil sem engin umræða hefur farið fram hér á landi um lögleiðingu líknardráps. Samkvæmt nýrri skoðanakönnun Siðmenntar virðast þó þrír af hverjum fjórum Íslendingum hlynntir líknardrápi en aðeins 7% andvíg. Þótt dæmi séu þess að Íslendingar hafi farið til meginlands Evrópu til að fá læknisaðstoð við sjálfsvíg segir Valgerður Sigurðardóttir, yfirlæknir á líknardeild Landspítalans, að í 25 ára starfi hafi innan við fimm sjúklingar gert slíka kröfu. „Það kemur ótrúlega sjaldan upp. Margir ræða þessar hugsanir sínar, sem er mjög skiljanlegt og maður tekur alltaf þessa umræðu, skoðar stöðuna og veltir upp hvaða möguleikar eru fyrir hendi. Stundum er þetta hluti af þunglyndi,stundum er þetta mjög ákveðin lífsskoðun, en það eru afar, afar fáir sem óska eftir því að fá deyðandi sprautu," segir Valgerður.Í könnun Siðmenntar sögðust tveir af hverjum þremur hlyntir líknardrápi en aðeins 7,1% voru andvíg.Lífslöngun Niðurstöður könnunar Siðmenntar gefa til kynna vaxandi stuðning við líknardráp því síðast þegar afstaða Íslendinga var könnuð til líknardráps, af Pricewaterhouse Coopers árið 2001, var tæplega helmingur (46,6%) landsmanna fylgjandi en þriðjungur andvígur. Valgerður segir nýju tölurnar ekki koma á óvart því þær séu sambærilegar við skoðanakannanir á nágrannalöndunum. „Mín skoðun er sú að þetta liggi svolítið í tíðarandanum, að fólk vill hafa stjórn á öllu í lífi sínu og telur sig geta það. Það er ekki fyrr en maður lendir í annarri aðstöðu sem maður uppgötvar að maður hefur ekki öll völd." Hún segir fullkomlega skiljanlegt að slíkar vangaveltur kvikni á erfiðum tímum. „Þegar fólk verður fyrir áföllum kemur allur tilfinningaskalinn fram og það hvarflar að manni hvort ekki sé best að hætta þessu öllu saman. Það er bara eðlilegur hluti af því að ganga í gegnum erfiða lífsreynslu. Hinsvegar sýni erlendar rannsóknir að fólk hafi sterkari skoðanir á líknardrápi eftir því sem það stendur fjær dauðanum. „Svo þegar dauðinn blasir við og fólk skynjar að það á lítinn tíma eftir, þá styrkist lífslöngunin aftur og hver stund verður dýrmætari."Frá líknardeild Landspítala þar sem boðið er upp á meðferð sem miðar að því að bæta lífsgæði fólks með ólæknandi sjúkdóma.Heilbrigðisstarfsmenn vilja fæstir framkvæma líknardráp Frelsi einstaklingsins til að deyja er ein helsta röksemdin fyrir líknardrápi. Um leið vaknar sú spurningin hvort sjálfræði sjúklingsins takmarkist ekki við frelsi heilbrigðisstarfsfólks til að deyða ekki annan mann. Fyrir 20 árum var gerð íslensk könnun um viðhorf heilbrigðisstarfsmanna sem sýndi að aðeins 2% þeirra gátu hugsað sér að verða við sjúklings um líknardráp. Valgerður er ekki sammála því sem sumir halda fram að aðeins sé stigsmunur á líknandi meðferð annars vegar og líknardrápi hinsvegar. „Það er meira en stigsmunur því markmiðin eru mjög ólík. Markmið líknardráps er að deyða sjúklinginn, að drepa hann í raun og veru, en markmið líknandi meðferðar er að lina þjáningu. Og í líknardrápi þá gefurðu bara einn skammt, dauðlegan skammt. Í líknarmeðferð notarðu margskonar lyf og miðar alla skammta við einstaklinginn til að reyna að halda eins mikilli færni og meðvitund og hægt er eða einstaklingur óskar. Þannig að fyrir mér er þetta meira en stigsmunur, það er algjör eðlismunur."Enginn vill deyja í þraut og þjáningu Hún bendir jafnframt á að mikil framþróun hafi orðið í líknandi meðferð undanfarinn rúman áratug. „Það vill enginn deyja í þraut og þjáningu, en það er hægt að gera mjög mikið, svo óskaplega margt til þess að fólki líði betur." Fyrst og fremst telur hún þó sýnt að frekari rannsókna og umræðu sé þörf um líknardráp. „Það er náttúrulega pólitísk ákvörðun sem þarf að taka, en fyrst og fremst þarf að ræða þessa hluti. Alveg eins og umræðan um dauðann. Þetta eru hlutir sem ekki eru almennt ræddir en þurfa að ræðast því samfélag okkar er að breytast mjög mikið." Tengdar fréttir Unga fólkið hafnar sköpunarsögunni Í nýrri skoðanakönnun kemur fram að yfirgnæfandi hlutfall Íslendinga styður líknandi dauða. Trúuðu fólki fer fækkandi og meirihluti er hlynntur aðskilnaði ríkis og kirkju. Framkvæmdastjóri Siðmenntar segir að hópar veraldlega þenkjandi fólks fari vaxandi. 14. janúar 2016 07:00 Meirihluti svarenda í könnun Siðmenntar hlynntur líknandi dauða Siðmennt segir að sú staðhæfing að íslenska þjóðin sé kristin þjóð ekki í samræmi við niðurstöðu könnunarinnar. 13. janúar 2016 17:00 Mest lesið Sindri Freyr er látinn Innlent Voru látin í einhvern tíma áður en lögregla fór inn Innlent Biður kvikmyndagerðarmanninn afsökunar Innlent Tvö látin en ekkert bendi til saknæms atburðar Innlent Mótor bátsins var of stór og mennirnir ekki í björgunarvestum Innlent „Okkar hlutverk að halda utan um hvert annað“ Innlent Áfengi og fíkniefni mældust í stýrimanninum Innlent Vill kvittanir frá framboði Höllu Innlent Lögregla rannsakar andlát í Bolungarvík Innlent Áhyggjur læknanna ótímabærar og byggðar á misskilningi Innlent Fleiri fréttir „Fyrirvarinn var í rauninni enginn“ Fyrstu tölur frá Reykjavík ættu að gefa góða mynd af úrslitum „Er búinn að blokka 237 manneskjur á tíu dögum“ Katrín græði stórum á vangetu kjósenda til að kjósa taktískt Andlát í Bolungarvík og forsetaefni í slorinu Héraðsdómur ruddur vegna fjölskyldutengsla og fyrri starfa dómara Áfengi og fíkniefni mældust í stýrimanninum Tvíburafolöld mætt í heiminn í Suðurnesjabæ Ferðafólki bjargað úr sjálfheldu við Þiðriksvallavatn Þriðjungur þekkir ekki neitt til Eiríks og Viktors Sindri Freyr er látinn Voru látin í einhvern tíma áður en lögregla fór inn Vill sjá leiðtoga á Norðurlöndunum en ekki aumingja og gungur Mótor bátsins var of stór og mennirnir ekki í björgunarvestum Óttast að þvingun og nauðung verði færð í lög Andlát til rannsóknar í Bolungarvík Áhyggjur læknanna ótímabærar og byggðar á misskilningi Ástandið í Hafnarfirði geti haft langvarandi áhrif á börn „Okkar hlutverk að halda utan um hvert annað“ Ræddu lokasprett æsispennandi kosningabaráttu Biður kvikmyndagerðarmanninn afsökunar Tvö látin en ekkert bendi til saknæms atburðar Enginn í haldi í tengslum við mannslát í Bolungarvík Slökkvilið kallað út vegna sprenginga í Hafnarfirði Lögregla rannsakar andlát í Bolungarvík Vill kvittanir frá framboði Höllu Baráttan um Bessastaði gæti orðið gífurlega spennandi Háspennubilun í Breiðholti Gæti haft gríðarlega þýðingu fyrir Ísafjörð Tafir á Miklubraut í sumar vegna framkvæmda Sjá meira
Lítil sem engin umræða hefur farið fram hér á landi um lögleiðingu líknardráps. Samkvæmt nýrri skoðanakönnun Siðmenntar virðast þó þrír af hverjum fjórum Íslendingum hlynntir líknardrápi en aðeins 7% andvíg. Þótt dæmi séu þess að Íslendingar hafi farið til meginlands Evrópu til að fá læknisaðstoð við sjálfsvíg segir Valgerður Sigurðardóttir, yfirlæknir á líknardeild Landspítalans, að í 25 ára starfi hafi innan við fimm sjúklingar gert slíka kröfu. „Það kemur ótrúlega sjaldan upp. Margir ræða þessar hugsanir sínar, sem er mjög skiljanlegt og maður tekur alltaf þessa umræðu, skoðar stöðuna og veltir upp hvaða möguleikar eru fyrir hendi. Stundum er þetta hluti af þunglyndi,stundum er þetta mjög ákveðin lífsskoðun, en það eru afar, afar fáir sem óska eftir því að fá deyðandi sprautu," segir Valgerður.Í könnun Siðmenntar sögðust tveir af hverjum þremur hlyntir líknardrápi en aðeins 7,1% voru andvíg.Lífslöngun Niðurstöður könnunar Siðmenntar gefa til kynna vaxandi stuðning við líknardráp því síðast þegar afstaða Íslendinga var könnuð til líknardráps, af Pricewaterhouse Coopers árið 2001, var tæplega helmingur (46,6%) landsmanna fylgjandi en þriðjungur andvígur. Valgerður segir nýju tölurnar ekki koma á óvart því þær séu sambærilegar við skoðanakannanir á nágrannalöndunum. „Mín skoðun er sú að þetta liggi svolítið í tíðarandanum, að fólk vill hafa stjórn á öllu í lífi sínu og telur sig geta það. Það er ekki fyrr en maður lendir í annarri aðstöðu sem maður uppgötvar að maður hefur ekki öll völd." Hún segir fullkomlega skiljanlegt að slíkar vangaveltur kvikni á erfiðum tímum. „Þegar fólk verður fyrir áföllum kemur allur tilfinningaskalinn fram og það hvarflar að manni hvort ekki sé best að hætta þessu öllu saman. Það er bara eðlilegur hluti af því að ganga í gegnum erfiða lífsreynslu. Hinsvegar sýni erlendar rannsóknir að fólk hafi sterkari skoðanir á líknardrápi eftir því sem það stendur fjær dauðanum. „Svo þegar dauðinn blasir við og fólk skynjar að það á lítinn tíma eftir, þá styrkist lífslöngunin aftur og hver stund verður dýrmætari."Frá líknardeild Landspítala þar sem boðið er upp á meðferð sem miðar að því að bæta lífsgæði fólks með ólæknandi sjúkdóma.Heilbrigðisstarfsmenn vilja fæstir framkvæma líknardráp Frelsi einstaklingsins til að deyja er ein helsta röksemdin fyrir líknardrápi. Um leið vaknar sú spurningin hvort sjálfræði sjúklingsins takmarkist ekki við frelsi heilbrigðisstarfsfólks til að deyða ekki annan mann. Fyrir 20 árum var gerð íslensk könnun um viðhorf heilbrigðisstarfsmanna sem sýndi að aðeins 2% þeirra gátu hugsað sér að verða við sjúklings um líknardráp. Valgerður er ekki sammála því sem sumir halda fram að aðeins sé stigsmunur á líknandi meðferð annars vegar og líknardrápi hinsvegar. „Það er meira en stigsmunur því markmiðin eru mjög ólík. Markmið líknardráps er að deyða sjúklinginn, að drepa hann í raun og veru, en markmið líknandi meðferðar er að lina þjáningu. Og í líknardrápi þá gefurðu bara einn skammt, dauðlegan skammt. Í líknarmeðferð notarðu margskonar lyf og miðar alla skammta við einstaklinginn til að reyna að halda eins mikilli færni og meðvitund og hægt er eða einstaklingur óskar. Þannig að fyrir mér er þetta meira en stigsmunur, það er algjör eðlismunur."Enginn vill deyja í þraut og þjáningu Hún bendir jafnframt á að mikil framþróun hafi orðið í líknandi meðferð undanfarinn rúman áratug. „Það vill enginn deyja í þraut og þjáningu, en það er hægt að gera mjög mikið, svo óskaplega margt til þess að fólki líði betur." Fyrst og fremst telur hún þó sýnt að frekari rannsókna og umræðu sé þörf um líknardráp. „Það er náttúrulega pólitísk ákvörðun sem þarf að taka, en fyrst og fremst þarf að ræða þessa hluti. Alveg eins og umræðan um dauðann. Þetta eru hlutir sem ekki eru almennt ræddir en þurfa að ræðast því samfélag okkar er að breytast mjög mikið."
Tengdar fréttir Unga fólkið hafnar sköpunarsögunni Í nýrri skoðanakönnun kemur fram að yfirgnæfandi hlutfall Íslendinga styður líknandi dauða. Trúuðu fólki fer fækkandi og meirihluti er hlynntur aðskilnaði ríkis og kirkju. Framkvæmdastjóri Siðmenntar segir að hópar veraldlega þenkjandi fólks fari vaxandi. 14. janúar 2016 07:00 Meirihluti svarenda í könnun Siðmenntar hlynntur líknandi dauða Siðmennt segir að sú staðhæfing að íslenska þjóðin sé kristin þjóð ekki í samræmi við niðurstöðu könnunarinnar. 13. janúar 2016 17:00 Mest lesið Sindri Freyr er látinn Innlent Voru látin í einhvern tíma áður en lögregla fór inn Innlent Biður kvikmyndagerðarmanninn afsökunar Innlent Tvö látin en ekkert bendi til saknæms atburðar Innlent Mótor bátsins var of stór og mennirnir ekki í björgunarvestum Innlent „Okkar hlutverk að halda utan um hvert annað“ Innlent Áfengi og fíkniefni mældust í stýrimanninum Innlent Vill kvittanir frá framboði Höllu Innlent Lögregla rannsakar andlát í Bolungarvík Innlent Áhyggjur læknanna ótímabærar og byggðar á misskilningi Innlent Fleiri fréttir „Fyrirvarinn var í rauninni enginn“ Fyrstu tölur frá Reykjavík ættu að gefa góða mynd af úrslitum „Er búinn að blokka 237 manneskjur á tíu dögum“ Katrín græði stórum á vangetu kjósenda til að kjósa taktískt Andlát í Bolungarvík og forsetaefni í slorinu Héraðsdómur ruddur vegna fjölskyldutengsla og fyrri starfa dómara Áfengi og fíkniefni mældust í stýrimanninum Tvíburafolöld mætt í heiminn í Suðurnesjabæ Ferðafólki bjargað úr sjálfheldu við Þiðriksvallavatn Þriðjungur þekkir ekki neitt til Eiríks og Viktors Sindri Freyr er látinn Voru látin í einhvern tíma áður en lögregla fór inn Vill sjá leiðtoga á Norðurlöndunum en ekki aumingja og gungur Mótor bátsins var of stór og mennirnir ekki í björgunarvestum Óttast að þvingun og nauðung verði færð í lög Andlát til rannsóknar í Bolungarvík Áhyggjur læknanna ótímabærar og byggðar á misskilningi Ástandið í Hafnarfirði geti haft langvarandi áhrif á börn „Okkar hlutverk að halda utan um hvert annað“ Ræddu lokasprett æsispennandi kosningabaráttu Biður kvikmyndagerðarmanninn afsökunar Tvö látin en ekkert bendi til saknæms atburðar Enginn í haldi í tengslum við mannslát í Bolungarvík Slökkvilið kallað út vegna sprenginga í Hafnarfirði Lögregla rannsakar andlát í Bolungarvík Vill kvittanir frá framboði Höllu Baráttan um Bessastaði gæti orðið gífurlega spennandi Háspennubilun í Breiðholti Gæti haft gríðarlega þýðingu fyrir Ísafjörð Tafir á Miklubraut í sumar vegna framkvæmda Sjá meira
Unga fólkið hafnar sköpunarsögunni Í nýrri skoðanakönnun kemur fram að yfirgnæfandi hlutfall Íslendinga styður líknandi dauða. Trúuðu fólki fer fækkandi og meirihluti er hlynntur aðskilnaði ríkis og kirkju. Framkvæmdastjóri Siðmenntar segir að hópar veraldlega þenkjandi fólks fari vaxandi. 14. janúar 2016 07:00
Meirihluti svarenda í könnun Siðmenntar hlynntur líknandi dauða Siðmennt segir að sú staðhæfing að íslenska þjóðin sé kristin þjóð ekki í samræmi við niðurstöðu könnunarinnar. 13. janúar 2016 17:00