Öruggir skoteldar - ánægjuleg áramót Birna Hreiðarsdóttir skrifar 10. janúar 2015 07:00 Slys af völdum skotelda virðast óumflýjanleg um hver áramót og í kjölfarið upphefst umræða um hættur sem fylgja skoteldum. Þá er m.a. rökrætt hvort eðlilegt sé að leyfa sölu á stórum skotkökum til almennings og sýnist sitt hverjum. En er það svo að ánægja af skoteldum minnki í beinu hlutfalli við sprengikraftinn og komi þannig niður á áramótagleði landans? Því verður að svara neitandi. Sé litið til núgildandi lagaumhverfis þá veitir lögreglustjórinn á höfuðborgarsvæðinu leyfi til innflutnings á skoteldum, hefur eftirlit með skoteldum á markaði og rannsakar jafnframt slys sem verða af völdum skotelda. Þetta er löngu úrelt kerfi, Lögreglan hefur ærin verkefni og það ætti að vera markmið stjórnvalda að fela öðrum aðilum stjórnsýsluverkefni eins og innflutningsleyfi og eftirlit á markað með vöru. Tilskipun 2007/23/EB um markaðssetningu á flugeldavörum (skoteldar falla hér undir) hefur verið tekin inn í EES-samninginn, en tilskipunin kveður m.a. á um samræmt flokkunarkerfi skotelda. Það byggist á hættumati mismunandi tegunda og settar eru reglur um nauðsynlega öryggisstaðla fyrir slíkar vörur. Markmið tilskipunarinnar er að tryggja að öryggi og heilsa manna njóti öflugrar verndar, bæði hvað varðar einkanot og einnig þegar nota á skotelda í atvinnuskyni. Samkvæmt upplýsingum EFTA-dómstólsins bar Íslandi að innleiða tilskipunina í íslenska löggjöf fyrir 1. nóvember 2012, sem var ekki gert. Dómstóllinn kvað upp dóm þann 24. september sl. þar sem stjórnvöld voru gerð ábyrgð vegna vanefnda á innleiðingunni. Slíkt er afar óheppilegt því það getur hugsanlega bakað stjórnvöldum skaðabótaskyldu. Auðvitað erum það síðan við – almenningur – sem borgum brúsann þegar og ef á það reynir.Daga ítrekað uppi Það sem virðist standa framförum á þessu sviði fyrir þrifum er að frumvörp sem lögð hafa verið fyrir Alþingi um breytingar á vopnalögum nr. 16/1988 (en skoteldar falla undir þá löggjöf), hafa ítrekað dagað uppi í meðförum þingsins. Ef Alþingi sér ekki fært að breyta vopnalögum verður einfaldlega að fara aðra leið til að þoka málum áleiðis. Augljósa lausnin er að semja sérlög um skotelda. Hér er að stórum hluta um sérhæfða CE-merkta neytendavöru að ræða sem lýtur sérstökum lögmálum og hefur takmarkaða skírskotun til efnis vopnalaga. Samkvæmt nýrri og endurbættri tilskipun ESB um flugeldavörur nr. 2013/29/EB skulu aðildarríki innleiða efni tilskipunarinnar fyrir 1. júlí 2015. Á sama tíma fellur tilskipun 2007/23/EB úr gildi, sem reyndar aldrei tókst að innleiða hér á landi! Óskandi væri að stjórnvöld taki nú til óspilltra málanna og komi þessum málum í ásættanlegt horf sem allra fyrst. Í núgildandi reglugerð um skotelda eru fjórir flokkar skotelda taldir upp, en flokkunin er ruglingsleg sem leiðir til þess að auðvelt getur verið að flokka skotelda á rangan hátt. Í þessu sambandi má rifja upp bruna sem varð í skoteldageymslu í Hollandi árið 2000, þar sem 21 lést og 944 slösuðust. Í ljós kom að næstum 90% skoteldanna sem voru í geymslunni höfðu verið rangt flokkaðir. Með endurbættri löggjöf mætti koma í veg fyrir að slíkt gerðist hér á landi. Heildarinnflutningur skotelda 2014 nam um 300 milljónum króna samkvæmt upplýsingum Hagstofunnar. Kannski verða breyttar reglur til þess að dýrir og öflugir skoteldar hverfi af neytendamarkaði og sala skotelda dragist eitthvað saman. Það er hins vegar með öllu óeðlilegt að tengja saman skoteldasölu um áramótin við fjáröflun björgunarsveita og íþróttafélaga í þeim mæli sem verið hefur hingað til. Finna verður aðrar leiðir til að fjármagna þá þjóðhagslegu mikilvægu starfsemi sem þessir aðilar inna af hendi. Í ljósi alvarlegra slysa af völdum skotelda hljóta allir að skilja mikilvægi þess að færa þessi mál til betri vegar. Umræðan verður hins vegar að fara fram á málefnalegum grunni án hávaða og upphrópana. Tökum höndum saman og útrýmum slysum af völdum skotelda. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Hinsegin samfélagið á heimili í Hafnarfirði Valdimar Víðisson Skoðun Blóðugar afleiðingar lyga Hjörvar Sigurðsson Skoðun Alvöru fjárlög fyrir venjulegt fólk Þórður Snær Júlíusson Skoðun Berklar, Krakk og Rough Sleep Guðmundur Ingi Þóroddsson Skoðun Hvar er textinn? Sigurlín Margrét Sigurðardóttir Skoðun Hafa börn frjálsan vilja? Sigurður Árni Reynisson Skoðun Áhrif Vesturlanda og vöxtur Kína Jón Sigurgeirsson Skoðun Jafnréttisstofa í 25 ár: Er þetta ekki komið? Martha Lilja Olsen Skoðun Verndum líffræðilega fjölbreytni í hafi! Laura Sólveig Lefort Scheefer,Valgerður Árnadóttir,Þorgerður María Þorbjarnardóttir Skoðun Lygin um flóttamenn á Íslandi Jón Frímann Jónsson Skoðun Skoðun Skoðun Verndum líffræðilega fjölbreytni í hafi! Laura Sólveig Lefort Scheefer,Valgerður Árnadóttir,Þorgerður María Þorbjarnardóttir skrifar Skoðun Jafnréttisstofa í 25 ár: Er þetta ekki komið? Martha Lilja Olsen skrifar Skoðun Hvar er textinn? Sigurlín Margrét Sigurðardóttir skrifar Skoðun Berklar, Krakk og Rough Sleep Guðmundur Ingi Þóroddsson skrifar Skoðun Blóðugar afleiðingar lyga Hjörvar Sigurðsson skrifar Skoðun Hinsegin samfélagið á heimili í Hafnarfirði Valdimar Víðisson skrifar Skoðun Áhrif Vesturlanda og vöxtur Kína Jón Sigurgeirsson skrifar Skoðun Alvöru fjárlög fyrir venjulegt fólk Þórður Snær Júlíusson skrifar Skoðun Hafa börn frjálsan vilja? Sigurður Árni Reynisson skrifar Skoðun Dagur sjálfsvígsforvarna – tryggjum raunverulegt aðgengi að sálfræðimeðferð Pétur Maack Þorsteinsson skrifar Skoðun Hvers vegna halda Íslendingar með Dönum? Júlíus Valsson skrifar Skoðun Hvað varð um þinn minnsta bróður? Birna Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Rétturinn til að verða bergnuminn Dofri Hermannsson skrifar Skoðun Þriðja leiðin í námsmati stuðlar að snemmtækri íhlutun Íris E. Gísladóttir skrifar Skoðun Alþjóðadagur sjálfsvígsforvarna Alma D. Möller skrifar Skoðun Hækkun skrásetningargjalds – Segjum sannleikann Eiríkur Kúld Viktorsson skrifar Skoðun Alþjóðlegur sjálfsvígsforvarnardagur – mikilvægi samtals og samkenndar Ellen Calmon skrifar Skoðun Hvaða módel ertu? Heiðdís Geirsdóttir skrifar Skoðun Tilgáta um brjálsemi þjóðarleiðtoga Gunnar Björgvinsson skrifar Skoðun Blóðbað í Súdan: Framtíðarannáll? Stefán Jón Hafstein skrifar Skoðun Sparnaðartillögur á kostnað atvinnulausra Finnbjörn A Hermannsson,Sonja Ýr Þorbergsdóttir skrifar Skoðun Atvinnustefna þarf líka að fjalla um rótgrónar atvinnugreinar Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar Skoðun Á að hita upp allan Faxaflóann? Eiríkur Hjálmarsson skrifar Skoðun Á tímamótum: Sameinuðu þjóðirnar í 80 ár Vala Karen Viðarsdóttir,Védís Ólafsdóttir skrifar Skoðun Borgar sig að vanmeta menntun? Kolbrún Halldórsdóttir skrifar Skoðun Samfylkingin hækkar gjöld á háskólanema Guðmundur Ingi Guðbrandsson skrifar Skoðun Aðgerðaáætlun í menntamálum ekki markviss Ingólfur Ásgeir Jóhannesson,Hermína Gunnþórsdóttir skrifar Skoðun Héraðsvötnin eru hjartsláttur fjarðarins Rakel Hinriksdóttir skrifar Skoðun Lygin um flóttamenn á Íslandi Jón Frímann Jónsson skrifar Skoðun Mismunun skýrir aukningu erlendra fanga Guðmundur Ingi Þóroddsson skrifar Sjá meira
Slys af völdum skotelda virðast óumflýjanleg um hver áramót og í kjölfarið upphefst umræða um hættur sem fylgja skoteldum. Þá er m.a. rökrætt hvort eðlilegt sé að leyfa sölu á stórum skotkökum til almennings og sýnist sitt hverjum. En er það svo að ánægja af skoteldum minnki í beinu hlutfalli við sprengikraftinn og komi þannig niður á áramótagleði landans? Því verður að svara neitandi. Sé litið til núgildandi lagaumhverfis þá veitir lögreglustjórinn á höfuðborgarsvæðinu leyfi til innflutnings á skoteldum, hefur eftirlit með skoteldum á markaði og rannsakar jafnframt slys sem verða af völdum skotelda. Þetta er löngu úrelt kerfi, Lögreglan hefur ærin verkefni og það ætti að vera markmið stjórnvalda að fela öðrum aðilum stjórnsýsluverkefni eins og innflutningsleyfi og eftirlit á markað með vöru. Tilskipun 2007/23/EB um markaðssetningu á flugeldavörum (skoteldar falla hér undir) hefur verið tekin inn í EES-samninginn, en tilskipunin kveður m.a. á um samræmt flokkunarkerfi skotelda. Það byggist á hættumati mismunandi tegunda og settar eru reglur um nauðsynlega öryggisstaðla fyrir slíkar vörur. Markmið tilskipunarinnar er að tryggja að öryggi og heilsa manna njóti öflugrar verndar, bæði hvað varðar einkanot og einnig þegar nota á skotelda í atvinnuskyni. Samkvæmt upplýsingum EFTA-dómstólsins bar Íslandi að innleiða tilskipunina í íslenska löggjöf fyrir 1. nóvember 2012, sem var ekki gert. Dómstóllinn kvað upp dóm þann 24. september sl. þar sem stjórnvöld voru gerð ábyrgð vegna vanefnda á innleiðingunni. Slíkt er afar óheppilegt því það getur hugsanlega bakað stjórnvöldum skaðabótaskyldu. Auðvitað erum það síðan við – almenningur – sem borgum brúsann þegar og ef á það reynir.Daga ítrekað uppi Það sem virðist standa framförum á þessu sviði fyrir þrifum er að frumvörp sem lögð hafa verið fyrir Alþingi um breytingar á vopnalögum nr. 16/1988 (en skoteldar falla undir þá löggjöf), hafa ítrekað dagað uppi í meðförum þingsins. Ef Alþingi sér ekki fært að breyta vopnalögum verður einfaldlega að fara aðra leið til að þoka málum áleiðis. Augljósa lausnin er að semja sérlög um skotelda. Hér er að stórum hluta um sérhæfða CE-merkta neytendavöru að ræða sem lýtur sérstökum lögmálum og hefur takmarkaða skírskotun til efnis vopnalaga. Samkvæmt nýrri og endurbættri tilskipun ESB um flugeldavörur nr. 2013/29/EB skulu aðildarríki innleiða efni tilskipunarinnar fyrir 1. júlí 2015. Á sama tíma fellur tilskipun 2007/23/EB úr gildi, sem reyndar aldrei tókst að innleiða hér á landi! Óskandi væri að stjórnvöld taki nú til óspilltra málanna og komi þessum málum í ásættanlegt horf sem allra fyrst. Í núgildandi reglugerð um skotelda eru fjórir flokkar skotelda taldir upp, en flokkunin er ruglingsleg sem leiðir til þess að auðvelt getur verið að flokka skotelda á rangan hátt. Í þessu sambandi má rifja upp bruna sem varð í skoteldageymslu í Hollandi árið 2000, þar sem 21 lést og 944 slösuðust. Í ljós kom að næstum 90% skoteldanna sem voru í geymslunni höfðu verið rangt flokkaðir. Með endurbættri löggjöf mætti koma í veg fyrir að slíkt gerðist hér á landi. Heildarinnflutningur skotelda 2014 nam um 300 milljónum króna samkvæmt upplýsingum Hagstofunnar. Kannski verða breyttar reglur til þess að dýrir og öflugir skoteldar hverfi af neytendamarkaði og sala skotelda dragist eitthvað saman. Það er hins vegar með öllu óeðlilegt að tengja saman skoteldasölu um áramótin við fjáröflun björgunarsveita og íþróttafélaga í þeim mæli sem verið hefur hingað til. Finna verður aðrar leiðir til að fjármagna þá þjóðhagslegu mikilvægu starfsemi sem þessir aðilar inna af hendi. Í ljósi alvarlegra slysa af völdum skotelda hljóta allir að skilja mikilvægi þess að færa þessi mál til betri vegar. Umræðan verður hins vegar að fara fram á málefnalegum grunni án hávaða og upphrópana. Tökum höndum saman og útrýmum slysum af völdum skotelda.
Verndum líffræðilega fjölbreytni í hafi! Laura Sólveig Lefort Scheefer,Valgerður Árnadóttir,Þorgerður María Þorbjarnardóttir Skoðun
Skoðun Verndum líffræðilega fjölbreytni í hafi! Laura Sólveig Lefort Scheefer,Valgerður Árnadóttir,Þorgerður María Þorbjarnardóttir skrifar
Skoðun Dagur sjálfsvígsforvarna – tryggjum raunverulegt aðgengi að sálfræðimeðferð Pétur Maack Þorsteinsson skrifar
Skoðun Alþjóðlegur sjálfsvígsforvarnardagur – mikilvægi samtals og samkenndar Ellen Calmon skrifar
Skoðun Sparnaðartillögur á kostnað atvinnulausra Finnbjörn A Hermannsson,Sonja Ýr Þorbergsdóttir skrifar
Skoðun Atvinnustefna þarf líka að fjalla um rótgrónar atvinnugreinar Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar
Skoðun Aðgerðaáætlun í menntamálum ekki markviss Ingólfur Ásgeir Jóhannesson,Hermína Gunnþórsdóttir skrifar
Verndum líffræðilega fjölbreytni í hafi! Laura Sólveig Lefort Scheefer,Valgerður Árnadóttir,Þorgerður María Þorbjarnardóttir Skoðun