Að ná endum saman Haukur Hilmarsson skrifar 3. september 2015 09:00 Heit umræða hefur verið í samfélaginu um erfiðleika við að ná endum saman. Háværar raddir gagnrýna hve stór hópur samfélagsins þarf að lifa við of hátt verðlag og lágar tekjur. Þegar hópurinn stækkar og hinn almenna vinnandi borgara fer að skorta lífsgæði þá vex óánægjan eins og við þekkjum vel í dag. Sú lausn sem við kunnum til að bregðast við þessum hækkunum er krafa um hærri laun. Í sögulegu samhengi er sú hegðun okkar vel sýnileg. Þegar útgjöld hækka og hækka þar til við erum farin að skerða lífsgæði okkar finnum við skortinn og þá fer af stað þrýstingur á auknar tekjur. Þegar það er orðið sérstaklega erfitt að standa undir lágmarks lífsgæðum okkar þá látum við í okkur heyra og ef allt þrýtur förum við í verkfall þar til um semst og við fáum hærri tekjur. Það er vissulega rökrétt að auka tekjur og fá mannsæmandi laun til að geta mætt hækkuðu matarverði og almennt hækkun á öllum útgjöldum, en sögulega séð hefur í hvert sinn sem laun hækka í landinu farið af stað bylgja verðhækkana og verðbólga sem á stuttum tíma setur okkur oftar en ekki í sömu spor.Hvert fara peningarnir?Hvert mannsbarn sækir sín lífsgæði með útgjöldum og allir þurfa að mæta sömu útgjöldum. Öll þurfum við mat, föt og húsnæði og öll viljum við að bæta hug og lund með alls kyns afþreyingu. Tekjur og útgjöld mynda báðar hliðar fjármála okkar og á meðan við verjum aðeins aðra hliðina þá er sótt að okkur frá hinni. Þess vegna er nauðsynlegt að mæta hækkunum á útgjöldum með aukinni neytendavernd. Lausnin er að horfa á hvert peningurinn fer. Einföld ráð eins og yfirlit yfir öll útgjöld og að nota innkaupalista geta fært okkur allt að 30 prósenta lækkun á útgjöldum. Það er miklu meiri kjarabót en launahækkanir almennt færa okkur. Þegar við sem heild veljum að sniðganga kostnaðarsamar vörur og heimtum lægra verð fyrir þær þá breytum við verðlagi, sem hefur áhrif á okkur öll.Íslendingar eru ekki kröfuharðir neytendurOkkur hefur verið kennt að til þess að eignast vörur þá tökum við lán og greiðum þannig ekki bara uppsett verð heldur kostnað þar ofan á. Kaupmenn, þjónustusalar og atvinnurekendur hafa síðan lært inn á hve léleg almenn neytendavakt er á Íslandi og við lélegir verðmótmælendur. Það virðist vera lítið loft í okkur gagnvart verðhækkunum. Mér er minnistætt þegar vörubílstjórar mótmæltu hækkuðu eldsneytisverði árið 2008 en þá stóðu aðrir eldsneytiskaupendur ekki lengi með þeim. Að því er virtist gátum við ekki tekið höndum saman og varið útgjöldin. Ástæða alls þessa er að við kunnum lítið eða ekkert að vernda útgjöldin okkar. Meira en helmingur þjóðarinnar hefur ekkert yfirlit og eftirlit með sínum eigin útgjöldum og þess vegna er eðlilegt að við séum ekkert að hugsa um almenna neytendavernd. Þegar við erum ekkert að skoða verð og hvað við gerum við peninginn okkar geta kaupmenn nánast selt okkur hvað sem er á hvaða verði sem er.Það er til lausnHáskólaprent selur verkefnabókina Betri fjármál, sem er fræðsluefni á íslensku sem hjálpar þér að taka fyrstu skrefin í átt að hagsæld. Bókin veitir þér vitneskju og yfirlit yfir fjármálin, hvernig við setjum markmið og lærum góða hegðun í fjármálum. Ávinningurinn af góðu yfirliti og skynsömum innkaupum er ekki bara lægra vöruverð til heimilisins heldur mun það hafa áhrif á allt samfélagið. Líkur á verðbólgu minnka og lífsgæðin batna jafnt yfir alla. Hver veit nema að góð verðvernd á húsnæðismarkaði snúi stöðunni úr græðgissjónarmiðum sem ýta upp húsnæðisverði yfir í að leiga og sala á húsnæði verði að þjónustuiðnaði við íbúa landsins. Að bæta fjármálin þín er þinn hagur. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Sá tapar sem fyrstur nefnir nasistana: gengisfelling orðsins „rasisti“ Birgir Finnsson Skoðun Þegar þeir sem segjast þjóna þjóðinni ráðast á hana Ágústa Árnadóttir Skoðun Tómstunda- og félagsfræðinemar harma ákvörðun Akureyrarbæjar Hópur nemenda í tómstunda- og félagsmálafræði við HÍ Skoðun Nefhjól á Austurvelli – Skiptir öryggi fólks á fjölmennasta svæði landsins ekki máli? Daði Rafnsson,Kristján Vigfússon,Margrét Manda Jónsdóttir,Martin Swift Skoðun Miðjumoð í húsnæðismálum og áróður Viðskiptaráðs Jón Ferdínand Estherarson,Unnur Rán Reynisdóttir,Arnar Páll Gunnlaugsson Skoðun Raunir ríka fólksins og bænir þess Jónas Yngvi Ásgrímsson Skoðun Þjóð sem lætur kyrrt liggja? Magnús Árni Skjöld Magnússon Skoðun Talið við okkur áður en þið talið um okkur Ian McDonald Skoðun Óður til Sigga sjéní Ingvi Þór Georgsson Skoðun Umbætur í innkaupum hins opinbera á upplýsingatækni Lilja Björk Guðmundsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Við erum réttindalaus Sigurlín Margrét Sigurðardóttir skrifar Skoðun Raunir ríka fólksins og bænir þess Jónas Yngvi Ásgrímsson skrifar Skoðun Myglaða nestisboxið og gleymda sítrónan María Rut Kristinsdóttir skrifar Skoðun Talið við okkur áður en þið talið um okkur Ian McDonald skrifar Skoðun Björgunarleiðangur fyrir Heimsmarkmiðin Antonio Guterres skrifar Skoðun Átti ekki að klára dæmið í geðheilbrigðismálum? Ingveldur Anna Sigurðardóttir skrifar Skoðun Tómstunda- og félagsfræðinemar harma ákvörðun Akureyrarbæjar Hópur nemenda í tómstunda- og félagsmálafræði við HÍ skrifar Skoðun Nefhjól á Austurvelli – Skiptir öryggi fólks á fjölmennasta svæði landsins ekki máli? Daði Rafnsson,Kristján Vigfússon,Margrét Manda Jónsdóttir,Martin Swift skrifar Skoðun Óður til Sigga sjéní Ingvi Þór Georgsson skrifar Skoðun Álframleiðsla á Íslandi er ekki bara mikilvæg fyrir Ísland Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar Skoðun Miðjumoð í húsnæðismálum og áróður Viðskiptaráðs Jón Ferdínand Estherarson,Unnur Rán Reynisdóttir,Arnar Páll Gunnlaugsson skrifar Skoðun Örvæntingafullir endó-sjúklingar Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Þjóð sem lætur kyrrt liggja? Magnús Árni Skjöld Magnússon skrifar Skoðun Umbætur í innkaupum hins opinbera á upplýsingatækni Lilja Björk Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Losar Alþingi um leyfisveitinga-flækjuna? Katrín Helga Hallgrímsdóttir skrifar Skoðun Dómsdagur nálgast! Hólmgeir Baldursson skrifar Skoðun Er slysahætta í kringum sorpílátið heima hjá þér? Anna Jóna Kjartansdóttir,Pétur Gísli Jónsson skrifar Skoðun Ég og Parkinson – leitin að greiningu og leiðin til betra lífs Guðrún Einarsdóttir skrifar Skoðun Hvers vegna borga foreldrar í Kópavogi mest? Eydís Inga Valsdóttir skrifar Skoðun Sá tapar sem fyrstur nefnir nasistana: gengisfelling orðsins „rasisti“ Birgir Finnsson skrifar Skoðun Aðgengi er lykill að sjálfstæði, þátttöku og virkni Þuríður Harpa Sigurðardóttir skrifar Skoðun Hagsmunir heildarinnar - Fjórði kafli: Joshua Fought The Battle of Jericho Hannes Örn Blandon skrifar Skoðun Þetta unga fólk getur bara haldið kjafti Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Kveðjum sjálfhverfa og fyrirsjáanlega manninn Halldóra Mogensen skrifar Skoðun Hefur ekki náð sér á strik síðan Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Betri vegir, fleiri lögreglumenn og hægt að komast í meðferð á sumrin Þórður Snær Júlíusson skrifar Skoðun Austurland skilar verðmætum – innviðirnir þurfa að fylgja Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Faglegt mat eða lukka? IV. Faglegt mat og ósvaraðar spurningar Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Skipulögð glæpastarfsemi er ógn við samfélagið Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Við erum 40 árum á eftir Einar Sverrisson skrifar Sjá meira
Heit umræða hefur verið í samfélaginu um erfiðleika við að ná endum saman. Háværar raddir gagnrýna hve stór hópur samfélagsins þarf að lifa við of hátt verðlag og lágar tekjur. Þegar hópurinn stækkar og hinn almenna vinnandi borgara fer að skorta lífsgæði þá vex óánægjan eins og við þekkjum vel í dag. Sú lausn sem við kunnum til að bregðast við þessum hækkunum er krafa um hærri laun. Í sögulegu samhengi er sú hegðun okkar vel sýnileg. Þegar útgjöld hækka og hækka þar til við erum farin að skerða lífsgæði okkar finnum við skortinn og þá fer af stað þrýstingur á auknar tekjur. Þegar það er orðið sérstaklega erfitt að standa undir lágmarks lífsgæðum okkar þá látum við í okkur heyra og ef allt þrýtur förum við í verkfall þar til um semst og við fáum hærri tekjur. Það er vissulega rökrétt að auka tekjur og fá mannsæmandi laun til að geta mætt hækkuðu matarverði og almennt hækkun á öllum útgjöldum, en sögulega séð hefur í hvert sinn sem laun hækka í landinu farið af stað bylgja verðhækkana og verðbólga sem á stuttum tíma setur okkur oftar en ekki í sömu spor.Hvert fara peningarnir?Hvert mannsbarn sækir sín lífsgæði með útgjöldum og allir þurfa að mæta sömu útgjöldum. Öll þurfum við mat, föt og húsnæði og öll viljum við að bæta hug og lund með alls kyns afþreyingu. Tekjur og útgjöld mynda báðar hliðar fjármála okkar og á meðan við verjum aðeins aðra hliðina þá er sótt að okkur frá hinni. Þess vegna er nauðsynlegt að mæta hækkunum á útgjöldum með aukinni neytendavernd. Lausnin er að horfa á hvert peningurinn fer. Einföld ráð eins og yfirlit yfir öll útgjöld og að nota innkaupalista geta fært okkur allt að 30 prósenta lækkun á útgjöldum. Það er miklu meiri kjarabót en launahækkanir almennt færa okkur. Þegar við sem heild veljum að sniðganga kostnaðarsamar vörur og heimtum lægra verð fyrir þær þá breytum við verðlagi, sem hefur áhrif á okkur öll.Íslendingar eru ekki kröfuharðir neytendurOkkur hefur verið kennt að til þess að eignast vörur þá tökum við lán og greiðum þannig ekki bara uppsett verð heldur kostnað þar ofan á. Kaupmenn, þjónustusalar og atvinnurekendur hafa síðan lært inn á hve léleg almenn neytendavakt er á Íslandi og við lélegir verðmótmælendur. Það virðist vera lítið loft í okkur gagnvart verðhækkunum. Mér er minnistætt þegar vörubílstjórar mótmæltu hækkuðu eldsneytisverði árið 2008 en þá stóðu aðrir eldsneytiskaupendur ekki lengi með þeim. Að því er virtist gátum við ekki tekið höndum saman og varið útgjöldin. Ástæða alls þessa er að við kunnum lítið eða ekkert að vernda útgjöldin okkar. Meira en helmingur þjóðarinnar hefur ekkert yfirlit og eftirlit með sínum eigin útgjöldum og þess vegna er eðlilegt að við séum ekkert að hugsa um almenna neytendavernd. Þegar við erum ekkert að skoða verð og hvað við gerum við peninginn okkar geta kaupmenn nánast selt okkur hvað sem er á hvaða verði sem er.Það er til lausnHáskólaprent selur verkefnabókina Betri fjármál, sem er fræðsluefni á íslensku sem hjálpar þér að taka fyrstu skrefin í átt að hagsæld. Bókin veitir þér vitneskju og yfirlit yfir fjármálin, hvernig við setjum markmið og lærum góða hegðun í fjármálum. Ávinningurinn af góðu yfirliti og skynsömum innkaupum er ekki bara lægra vöruverð til heimilisins heldur mun það hafa áhrif á allt samfélagið. Líkur á verðbólgu minnka og lífsgæðin batna jafnt yfir alla. Hver veit nema að góð verðvernd á húsnæðismarkaði snúi stöðunni úr græðgissjónarmiðum sem ýta upp húsnæðisverði yfir í að leiga og sala á húsnæði verði að þjónustuiðnaði við íbúa landsins. Að bæta fjármálin þín er þinn hagur.
Tómstunda- og félagsfræðinemar harma ákvörðun Akureyrarbæjar Hópur nemenda í tómstunda- og félagsmálafræði við HÍ Skoðun
Nefhjól á Austurvelli – Skiptir öryggi fólks á fjölmennasta svæði landsins ekki máli? Daði Rafnsson,Kristján Vigfússon,Margrét Manda Jónsdóttir,Martin Swift Skoðun
Miðjumoð í húsnæðismálum og áróður Viðskiptaráðs Jón Ferdínand Estherarson,Unnur Rán Reynisdóttir,Arnar Páll Gunnlaugsson Skoðun
Skoðun Tómstunda- og félagsfræðinemar harma ákvörðun Akureyrarbæjar Hópur nemenda í tómstunda- og félagsmálafræði við HÍ skrifar
Skoðun Nefhjól á Austurvelli – Skiptir öryggi fólks á fjölmennasta svæði landsins ekki máli? Daði Rafnsson,Kristján Vigfússon,Margrét Manda Jónsdóttir,Martin Swift skrifar
Skoðun Álframleiðsla á Íslandi er ekki bara mikilvæg fyrir Ísland Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar
Skoðun Miðjumoð í húsnæðismálum og áróður Viðskiptaráðs Jón Ferdínand Estherarson,Unnur Rán Reynisdóttir,Arnar Páll Gunnlaugsson skrifar
Skoðun Er slysahætta í kringum sorpílátið heima hjá þér? Anna Jóna Kjartansdóttir,Pétur Gísli Jónsson skrifar
Skoðun Sá tapar sem fyrstur nefnir nasistana: gengisfelling orðsins „rasisti“ Birgir Finnsson skrifar
Skoðun Hagsmunir heildarinnar - Fjórði kafli: Joshua Fought The Battle of Jericho Hannes Örn Blandon skrifar
Skoðun Betri vegir, fleiri lögreglumenn og hægt að komast í meðferð á sumrin Þórður Snær Júlíusson skrifar
Skoðun Austurland skilar verðmætum – innviðirnir þurfa að fylgja Kristinn Karl Brynjarsson skrifar
Tómstunda- og félagsfræðinemar harma ákvörðun Akureyrarbæjar Hópur nemenda í tómstunda- og félagsmálafræði við HÍ Skoðun
Nefhjól á Austurvelli – Skiptir öryggi fólks á fjölmennasta svæði landsins ekki máli? Daði Rafnsson,Kristján Vigfússon,Margrét Manda Jónsdóttir,Martin Swift Skoðun
Miðjumoð í húsnæðismálum og áróður Viðskiptaráðs Jón Ferdínand Estherarson,Unnur Rán Reynisdóttir,Arnar Páll Gunnlaugsson Skoðun