Skoðun

Hróp á hjálp

Finnur Guðmundarson Olguson skrifar

Grundvallargalli á fulltrúalýðræði eins og því sem við búum við á Íslandi er að fólk sem á erfitt með að orða hagsmuni sína og ýta á um að þarfir þess séu teknar alvarlega hverfur hreinlega í umræðunni. Jaðarsett fólk í vímuefnaneyslu og jaðarsettir heimilislausir eru slíkir hópar, jafnfjölbreyttir og þeir eru fjölmennir, en nánast ófærir um að skipuleggja sig pólitískt og berjast fyrir lífsgæðum sem lánsamari borgarar virðast hafa gert með sér einhvers konar þögult samkomulag um að þeir eigi hreinlega ekki skilin. Skeytingarleysið gagnvart fólki sem af ýmsum ástæðum á erfitt með að sækja vinnu, borga leigu og almennt falla inn í hinn þrönga ramma hins „eðlilega“ er svo algjört að furðu sætir.

Einn viðkvæmasti hópurinn samanstendur af jaðarsettu fólki í vímuefnaneyslu sem ofan á það glímir við geðraskanir af ýmsum toga og er í sumum tilvikum heimilislaust. Hópurinn er ekki svo óyfirstíganlega stór að það sé óvinnandi verk að koma til móts við þarfir hans. Hins vegar eru sértæk úrræði, eins og nauðsynleg eru til að auka lífsgæði einstaklinga innan þessa hóps, í eðli sínu dýr og þurfa að vera framkvæmd af metnaði. Öllu ætti að vera til kostað í borg sem stærir sig af áherslu á mannréttindi, alla vega á tyllidögum.

Staðreyndin er hins vegar sú að þegar þetta er skrifað rekur Reykjavíkurborg tvo búsetukjarna fyrir fólk með geðrænan vanda og í vímuefnaneyslu, annan fyrir konur og hinn fyrir karla, með einungis átta rýmum fyrir karlana. Ekkert kemur fram á heimasíðu Reykjavíkurborgar um fjölda rýma fyrir konurnar og sú sem ég talaði við hjá Þjónustumiðstöð Miðborgar og Hlíða fann hreinlega engar upplýsingar um slíkt úrræði hjá þeim, þrátt fyrir að vera öll af vilja gerð.

Þetta óásættanlega litla umfang félagsþjónustu fyrir jaðarsett fólk og litlu meira upplýsingaflæði henni tengt virðist vera dæmigert fyrir Reykjavíkurborg. Gistiskýlið er neyðar­næturskýli, einungis fyrir karlmenn, hefur 20 rými og er lokað frá 10:00–17:00. Það er rekið af kristilegu samtökunum Samhjálp, sem reka einnig Kaffistofu Samhjálpar í Borgartúni, hvort tveggja samkvæmt samningi við Reykjavíkurborg. Konukot er samstarfsverkefni Rauða krossins og borgarinnar. Sú heilsugæsla sem rekin hefur verið gagngert til að koma til móts við jaðarsetta hefur iðulega verið rekin af sjálfboðaliðum frá Rauða krossinum eða úr röðum hjúkrunarnema, með góðum árangri en af takmörkuðum efnum.

Allt í nafni hagræðingar

Í ljósi þessarar tilhneigingar borgarinnar til að skerða þjónustu eða útvista henni til hjálparstofnana, allt í nafni hagræðingar, er kannski við hæfi að spyrja: Er velferðarsvið borgarinnar að gera eitthvað? Jú, vissulega rekur það þrjú stöðugildi „Borgarvarða“, hverra hlutverk virðist fyrst og fremst vera að koma í veg fyrir að „fólk sem á í erfiðleikum vegna vímuefnafíknar og/eða geðsjúkdóma [valdi] öðrum ónæði“ (reykjavik.is/thjonusta/borgarverdir).

Jaðarsett heimilislaust fólk á ekki að þurfa að treysta á góðvild, orku og tíma náungans, þó að vissulega sé slíkt líka mikils metið. Það á heldur ekki að þurfa að treysta á trúarleg samtök. Pólitískt kjörnir borgarfulltrúar þurfa einfaldlega að gyrða sig í brók, slá öðru á frest, takast á við verkefnið af metnaði og linna ekki látum þar til allir fá þak yfir höfuðið og aðgang að lágmarksheilsugæslu þegar þeir þurfa hana, ekki þremur vikum seinna.

Hvernig stendur á því að knattspyrnumaður getur kveikt raunverulega umræðu um þjóðarleikvang í Laugardalnum með einum skilaboðum á Facebook-síðu borgarstjóra, en á sama tíma hefur enginn áhuga á að taka slaginn fyrir fólk sem á hvergi höfði sínu að að halla? Jaðarsettir hafa ekki hátt á samfélagsmiðlum, en það að hundsa þá kerfisbundið er jafn siðlaust fyrir því. Mér er nákvæmlega sama frá hvaða stjórnmálaflokki frumkvæðið kemur og nánast sama hvaðan peningarnir koma. Gerum vel og gerum það núna.




Skoðun

Sjá meira


×