Heilinn sjálfur breytist með neyslu kannabisefna Matthías Arngrímsson skrifar 13. nóvember 2014 07:00 Tvær rannsóknir sem skoðuðu heilastarfsemi og langtíma afleiðingar kannabisneyslu birtust í virtum fagtímaritum í apríl á þessu ári. Er kannabis ávanabindandi? Er það öruggt? Skoðum niðurstöðurnar. Í fyrri rannsókninni sem birtist í The Journal of Neuroscience notuðu höfundar segulómunartækni (e. Magnetic Resonance Imaging, MRI) til að skoða heila ungra kannabisneytenda sem reyktu sér til afþreyingar. Þeir skoðuðu sérstaklega þau svæði heilans sem tengjast fíkn. Fyrri rannsóknir hafa sýnt að önnur ávanabindandi lyf hafa áhrif á það svæði heilans sem hefur með tilfinningar og hvatir að gera, sérstaklega á möndlu (e. Nucleus amygdala) sem stjórnar og samhæfir tilfinningaáreiti og á aðlegukjarna (e. Nucleus accumbens) sem stjórnar ánægju og gleði, þar með talið hlátri. Við vitum líka að með því að setja kannabisefni í heila rottu verða breytingar í þeim heilasvæðum sem tengjast fíkn. Það er hins vegar stórt stökk frá því að setja kannabisefni í rottuheila og að þekkja áhrif kannabisreykinga á fólk. Í þessari rannsókn sem meðal annars var unnin við Harvard-háskóla fengu rannsóknaraðilar til liðs við sig 40 manna hóp ungs fólks – 20 neytendur kannabis og 20 sem reykja ekki kannabis – til að sjá hvort fylgni sé milli rottuheila og heila mennta- og háskólanemenda. Það kom á daginn að heilar þeirra sem reyktu kannabis höfðu breyst að stærð, þéttleika og yfirborðslögun bæði í möndlungskjarna og aðlegukjarna. Rannsóknaraðilar skrifuðu: „Þessar upplýsingar gefa til kynna að neysla marijúana tengist breytingum í fíknistöðvum heilans og tauganeti umbunarstöðvanna, einnig í ungu fólki sem neytir sér til afþreyingar. Efla þarf forvarnir Þessi rannsókn og aðrar rannsóknir sem leiddu að þessari sýna svo ekki verður um villst að kannabisneysla veldur breytingum á heilanum sem líffæri og þær breytingar tengjast fíkn. Sömuleiðis kom í ljós að þessi áhrif sáust í ungu fólki sem var ekki háð efninu. Hvaða áhrif hefur þá aukin neysla kannabisefna á heilann? Niðurstöður seinni rannsóknarinnar birtust í náttúrutímaritinu; Neuropsychopharmacology. Aftur var segulómun notuð til að fá svör við spurningunni um áhrif kannabisneyslu á heila mannsins miðað við heila rottu. Í þetta skiptið var mikil neysla reglulegra marijúananeytenda borin saman við litla neyslu þeirra sem reykja einstaka sinnum sér til afþreyingar til að athuga hvort breytingar heilans væru meiri eftir aukna neyslu. Skoðunin náði yfir svæðin sem tengjast fíkn en einnig var skoðuð heildarbreytingin í uppbyggingu heilans. Hvernig hefur marijúananeysla áhrif á heilann? Rannsóknin leiddi í ljós að gráa efnið minnkaði í öllum þeim svæðum heilans sem hafa mikið af kannabisviðtökum. Randkerfi heilans er eitt af þessum svæðum en það stýrir hvatningu og tilfinningum. Hér kemur svo mikilvægt atriði: magn breytinganna réðst af tveimur þáttum, i) mikilli neyslu og ii) því ef neysla hófst á unglingsárum. Gráa efnið í heila þeirra sem neyttu kannabis reglulega og mikið minnkaði, og sömuleiðis þeirra sem byrjuðu ungir að reykja efnið. Nú skulum við skoða aftur spurningarnar tvær: Er marijúana/kannabis/gras/hass ávanabindandi? Já, og það verða greinilegar breytingar í umbunarkerfi heilans. Er marijúana öruggt? Nei, og því fyrr sem þú byrjar að reykja og þeim mun meira sem þú reykir með tímanum, því meiri og hættulegri verða breytingarnar á heilanum. Hvort sem þú heldur að marijúana í læknisfræðilegum tilgangi ætti að vera löglegt eða ekki, þá er kominn tími til að viðurkenna að þetta er öflugt og hættulegt eiturlyf sem breytir heilanum sem líffæri og gerir þig að fíkli með þeim fylgikvillum og erfiðleikum sem því fylgja. Forvarnir í grunnskólum landsins hafa skilað miklu þegar áfengisneysla er annars vegar. Það er kominn tími til að efla forvarnir gegn kannabis því við verðum að verja börnin okkar. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Matthías Arngrímsson Mest lesið Hver er ábyrgð Icelandair? Sævar Þór Jónsson Skoðun ChatGPT um íslenska húsnæðismarkaðinn Yngvi Ómar Sighvatsson Skoðun Eiga íbúðir að vera heimili fólks eða fjárfestingarkostur og munaðarvara? - Seinni hluti Magnea Marinósdóttir Skoðun Almenningssamgöngur á höfuðborgarsvæðinu - Samanburður við nágrannalöndin Þórarinn Hjaltason Skoðun Ísland: Landið sem unga fólkið flykkist til Kristófer Már Maronsson Skoðun Hvað lærum við af hinum sem er ósammála? Samtal um loftslagsmál Haukur Logi Jóhannsson Skoðun Það sem við vökvum, það vex: Taktu stjórn á algóritma samfélagsmiðla og huga þínum Steindór Þórarinsson Skoðun Tölum um það sem er í boði fyrir ungt fólk Bjarney Rún Haraldsdóttir,Eva Rós Ólafsdóttir Skoðun Ísland: Landið sem unga fólkið flýr Einar Jóhannes Guðnason Skoðun Milljónir úr launaumslögum til vopnakaupa Ástþór Magnússon Skoðun Skoðun Skoðun Stöðvum vopnakaupin – skrifum undir Hildur Þórðardóttir skrifar Skoðun Íslenski skorturinn Björg Eva Erlendsdóttir skrifar Skoðun Ofhugsanir: orsök & afleiðing Sara Pálsdóttir skrifar Skoðun Ísland: Landið sem unga fólkið flykkist til Kristófer Már Maronsson skrifar Skoðun Öldrunarþjónustan – tækifæri og áskoranir Sandra B. Franks skrifar Skoðun ChatGPT um íslenska húsnæðismarkaðinn Yngvi Ómar Sighvatsson skrifar Skoðun Milljónir úr launaumslögum til vopnakaupa Ástþór Magnússon skrifar Skoðun Í orði en ekki á borði - stuðningur Íslands við Úkraínu Erlingur Erlingsson skrifar Skoðun Hvað lærum við af hinum sem er ósammála? Samtal um loftslagsmál Haukur Logi Jóhannsson skrifar Skoðun Fatlað fólk á Íslandi Alma Ýr Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Tölum um það sem er í boði fyrir ungt fólk Bjarney Rún Haraldsdóttir,Eva Rós Ólafsdóttir skrifar Skoðun Hver er ábyrgð Icelandair? Sævar Þór Jónsson skrifar Skoðun Gervigreindin og atvinnulífið Þorsteinn Siglaugsson skrifar Skoðun Eiga íbúðir að vera heimili fólks eða fjárfestingarkostur og munaðarvara? - Seinni hluti Magnea Marinósdóttir skrifar Skoðun Það sem við vökvum, það vex: Taktu stjórn á algóritma samfélagsmiðla og huga þínum Steindór Þórarinsson skrifar Skoðun Almenningssamgöngur á höfuðborgarsvæðinu - Samanburður við nágrannalöndin Þórarinn Hjaltason skrifar Skoðun Eins og þú kallar í skóginn….. – við þurfum að þora að ræða viðkvæmu málin Björn Bjarki Þorsteinsson,Unnur Valborg Hilmarsdóttir skrifar Skoðun Hinn stóri pakki ósýnilegrar reynslu Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun GOGG, GOGG, GOGG og aftur GOGG Guðrún Njálsdóttir skrifar Skoðun Eru sumir íslenskir stjórnmálamenn að bergmála áróður Kremlar? Guðni Freyr Öfjörð skrifar Skoðun Beðið eftir orkumálaráðherra Eggert Valur Guðmundsson,Gunnar Aron Ólason skrifar Skoðun Ísland: Landið sem unga fólkið flýr Einar Jóhannes Guðnason skrifar Skoðun „Við verðum að fylgja lögum“ Hópur listafólks skrifar Skoðun Ég er ekki alki Þorgerður María Þorbjarnardóttir skrifar Skoðun Eiga íbúðir að vera heimili fólks eða fjárfestingarkostur og munaðarvara? Magnea Marinósdóttir skrifar Skoðun „Þetta reddast“ og heilsan að húfi? Alexander Aron Guðjónsson,Ásta Logadóttir skrifar Skoðun Nauðsyn námsgagna Álfhildur Leifsdóttir,Hólmfríður Jennýar Árnadóttir skrifar Skoðun Hvort er ánægjulegra, kynlíf eða verslunarleiðangur? Gró Einarsdóttir skrifar Skoðun Fást engin svör Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Sannleikurinn um Evrópusambandið V: 26 þjóðir hafa hafnað eigin gjaldmiðli, líka Þýzkaland með sitt ofursterka Mark Ole Anton Bieltvedt skrifar Sjá meira
Tvær rannsóknir sem skoðuðu heilastarfsemi og langtíma afleiðingar kannabisneyslu birtust í virtum fagtímaritum í apríl á þessu ári. Er kannabis ávanabindandi? Er það öruggt? Skoðum niðurstöðurnar. Í fyrri rannsókninni sem birtist í The Journal of Neuroscience notuðu höfundar segulómunartækni (e. Magnetic Resonance Imaging, MRI) til að skoða heila ungra kannabisneytenda sem reyktu sér til afþreyingar. Þeir skoðuðu sérstaklega þau svæði heilans sem tengjast fíkn. Fyrri rannsóknir hafa sýnt að önnur ávanabindandi lyf hafa áhrif á það svæði heilans sem hefur með tilfinningar og hvatir að gera, sérstaklega á möndlu (e. Nucleus amygdala) sem stjórnar og samhæfir tilfinningaáreiti og á aðlegukjarna (e. Nucleus accumbens) sem stjórnar ánægju og gleði, þar með talið hlátri. Við vitum líka að með því að setja kannabisefni í heila rottu verða breytingar í þeim heilasvæðum sem tengjast fíkn. Það er hins vegar stórt stökk frá því að setja kannabisefni í rottuheila og að þekkja áhrif kannabisreykinga á fólk. Í þessari rannsókn sem meðal annars var unnin við Harvard-háskóla fengu rannsóknaraðilar til liðs við sig 40 manna hóp ungs fólks – 20 neytendur kannabis og 20 sem reykja ekki kannabis – til að sjá hvort fylgni sé milli rottuheila og heila mennta- og háskólanemenda. Það kom á daginn að heilar þeirra sem reyktu kannabis höfðu breyst að stærð, þéttleika og yfirborðslögun bæði í möndlungskjarna og aðlegukjarna. Rannsóknaraðilar skrifuðu: „Þessar upplýsingar gefa til kynna að neysla marijúana tengist breytingum í fíknistöðvum heilans og tauganeti umbunarstöðvanna, einnig í ungu fólki sem neytir sér til afþreyingar. Efla þarf forvarnir Þessi rannsókn og aðrar rannsóknir sem leiddu að þessari sýna svo ekki verður um villst að kannabisneysla veldur breytingum á heilanum sem líffæri og þær breytingar tengjast fíkn. Sömuleiðis kom í ljós að þessi áhrif sáust í ungu fólki sem var ekki háð efninu. Hvaða áhrif hefur þá aukin neysla kannabisefna á heilann? Niðurstöður seinni rannsóknarinnar birtust í náttúrutímaritinu; Neuropsychopharmacology. Aftur var segulómun notuð til að fá svör við spurningunni um áhrif kannabisneyslu á heila mannsins miðað við heila rottu. Í þetta skiptið var mikil neysla reglulegra marijúananeytenda borin saman við litla neyslu þeirra sem reykja einstaka sinnum sér til afþreyingar til að athuga hvort breytingar heilans væru meiri eftir aukna neyslu. Skoðunin náði yfir svæðin sem tengjast fíkn en einnig var skoðuð heildarbreytingin í uppbyggingu heilans. Hvernig hefur marijúananeysla áhrif á heilann? Rannsóknin leiddi í ljós að gráa efnið minnkaði í öllum þeim svæðum heilans sem hafa mikið af kannabisviðtökum. Randkerfi heilans er eitt af þessum svæðum en það stýrir hvatningu og tilfinningum. Hér kemur svo mikilvægt atriði: magn breytinganna réðst af tveimur þáttum, i) mikilli neyslu og ii) því ef neysla hófst á unglingsárum. Gráa efnið í heila þeirra sem neyttu kannabis reglulega og mikið minnkaði, og sömuleiðis þeirra sem byrjuðu ungir að reykja efnið. Nú skulum við skoða aftur spurningarnar tvær: Er marijúana/kannabis/gras/hass ávanabindandi? Já, og það verða greinilegar breytingar í umbunarkerfi heilans. Er marijúana öruggt? Nei, og því fyrr sem þú byrjar að reykja og þeim mun meira sem þú reykir með tímanum, því meiri og hættulegri verða breytingarnar á heilanum. Hvort sem þú heldur að marijúana í læknisfræðilegum tilgangi ætti að vera löglegt eða ekki, þá er kominn tími til að viðurkenna að þetta er öflugt og hættulegt eiturlyf sem breytir heilanum sem líffæri og gerir þig að fíkli með þeim fylgikvillum og erfiðleikum sem því fylgja. Forvarnir í grunnskólum landsins hafa skilað miklu þegar áfengisneysla er annars vegar. Það er kominn tími til að efla forvarnir gegn kannabis því við verðum að verja börnin okkar.
Eiga íbúðir að vera heimili fólks eða fjárfestingarkostur og munaðarvara? - Seinni hluti Magnea Marinósdóttir Skoðun
Almenningssamgöngur á höfuðborgarsvæðinu - Samanburður við nágrannalöndin Þórarinn Hjaltason Skoðun
Hvað lærum við af hinum sem er ósammála? Samtal um loftslagsmál Haukur Logi Jóhannsson Skoðun
Það sem við vökvum, það vex: Taktu stjórn á algóritma samfélagsmiðla og huga þínum Steindór Þórarinsson Skoðun
Skoðun Hvað lærum við af hinum sem er ósammála? Samtal um loftslagsmál Haukur Logi Jóhannsson skrifar
Skoðun Tölum um það sem er í boði fyrir ungt fólk Bjarney Rún Haraldsdóttir,Eva Rós Ólafsdóttir skrifar
Skoðun Eiga íbúðir að vera heimili fólks eða fjárfestingarkostur og munaðarvara? - Seinni hluti Magnea Marinósdóttir skrifar
Skoðun Það sem við vökvum, það vex: Taktu stjórn á algóritma samfélagsmiðla og huga þínum Steindór Þórarinsson skrifar
Skoðun Almenningssamgöngur á höfuðborgarsvæðinu - Samanburður við nágrannalöndin Þórarinn Hjaltason skrifar
Skoðun Eins og þú kallar í skóginn….. – við þurfum að þora að ræða viðkvæmu málin Björn Bjarki Þorsteinsson,Unnur Valborg Hilmarsdóttir skrifar
Skoðun Eru sumir íslenskir stjórnmálamenn að bergmála áróður Kremlar? Guðni Freyr Öfjörð skrifar
Skoðun Eiga íbúðir að vera heimili fólks eða fjárfestingarkostur og munaðarvara? Magnea Marinósdóttir skrifar
Skoðun Sannleikurinn um Evrópusambandið V: 26 þjóðir hafa hafnað eigin gjaldmiðli, líka Þýzkaland með sitt ofursterka Mark Ole Anton Bieltvedt skrifar
Eiga íbúðir að vera heimili fólks eða fjárfestingarkostur og munaðarvara? - Seinni hluti Magnea Marinósdóttir Skoðun
Almenningssamgöngur á höfuðborgarsvæðinu - Samanburður við nágrannalöndin Þórarinn Hjaltason Skoðun
Hvað lærum við af hinum sem er ósammála? Samtal um loftslagsmál Haukur Logi Jóhannsson Skoðun
Það sem við vökvum, það vex: Taktu stjórn á algóritma samfélagsmiðla og huga þínum Steindór Þórarinsson Skoðun