Berum við ábyrgð á eigin heilsu? Geir Gunnar Markússon skrifar 6. júní 2014 07:00 Í nýlegri skýrslu Alþjóða heilbrigðisstofnunarinnar (WHO) kemur fram að gríðarlegur kostnaður fer í meðhöndla lífsstílssjúkdóma hér á landi en sáralítið fé fer í forvarnir. Í þessari skýrslu kemur fram að um 68.000 góð æviár séu töpuð vegna lífsstílssjúkdóma hér á landi með tilheyrandi kostnaði fyrir okkur sjálf og þjóðfélagið. Til enn frekari staðfestingar á alvöru málsins þá bendir nýleg rannsókn einnig til að íslenskir karlmenn séu þeir næstfeitustu í Vestur-Evrópu og íslenskar konur tróni á toppnum! Í kjölfar þessara frétta þá ítrekaði Kristján Þór Júlíusson heilbrigðisráðherra að það væri vilji hjá honum til að auka forvarnir í heilbrigðismálum. En ég held að við ættum að hætta að reyna að treysta á stjórnmálamenn til að efla heilsu okkar og taka málin í okkar eigin hendur því við sjálf erum mesta og besta forvörnin. Við getum því miður ekki skellt ábyrgðinni á heilsu OKKAR á heilbrigðiskerfið og síst á þessum krepputímum. Hugum að því hvað við getum gert til að efla heilsu okkar, því hún er jú það dýrmætasta sem við eigum. Því miður uppgötva of margir það ekki fyrr en of seint (og dýrt í leiðinni)! Það er nauðsynlegt að við veltum fyrir okkur hvers vegna við erum að leita læknis og nýta okkur heilbrigðiskerfið okkar. Mikið af þeim „sjúkdómum“ sem eru að hrjá okkur í dag eru þessir svokölluðu lífsstílssjúkdómar s.s. sykursýki, offita, hjarta- og æðasjúkdómar, ýmis krabbamein, þunglyndi og stoðkerfisvandamál. Jónas Kristjánsson læknir, stofnandi Náttúrulækningafélags Íslands (NLFÍ) og Heilsustofnunar NLFÍ, skrifaði í ritið Heilsuvernd árið 1947 (2. árg., 1. hefti): „Vér eigum ekki í höggi við sjúkdóma, heldur við rangar lífsvenjur. Útrýmið hinum röngu lífsvenjum, og sjúkdómarnir munu hverfa af sjálfu sér.“ Í sömu grein heldur hann áfram að lesa okkur pistilinn: „Heilsuleysi menningarþjóða og vaxandi hrörnun er engin tilviljun, heldur beinar afleiðingar rangra lifnaðarhátta, rangrar, ónáttúrulegrar og dauðrar fæðu, of lítillar hreyfingar og útilokunar frá hreinu lofti og sól. Allt er þetta í andstöðu við lögmál lífsins og náttúrunnar.“ Hvar liggur OKKAR ábyrgð á þessum lífsstílssjúkdómum? Hafa markaðsöfl tölvuleikja, sjónvarpsþátta, óholla skyndibitans og tilbúna matarins í búðinni náð yfirhöndinni í lífsvenjum okkar? Komumst við ekki út úr vítahring þess að neyta óhollrar fæðu eða er framboðið ekki nógu gott af góðri og næringarríkri fæðu sem styrkir okkur í stað þess að veikja okkur? Er framboðið á afþreyingarefni í sjónvarpi og tölvum orðið þvílíkt að við komumst hreinlega ekki upp úr sófanum? Þegar við förum á bílnum út í búð sem er 500 metra í burtu, notum aldrei stiga eða aðra nauðsynlega hreyfingu þegar hún býðst, er okkur kannski ekki viðbjargandi í þessari baráttu við hina illvígu lífsstílssjúkdóma? Tökum eftir því að orð Jónasar Kristjánssonar voru skrifuð fyrir 67 árum! Þá voru alls engar tölvur, bílar voru ekki algengir, búðahillur voru ekki uppfullar af gervimat, sykraðir gosdrykkir voru ekki seldir í 2 lítra kippum á tilboði. Skyndibitastaðir þekktust varla á Íslandi og sjónvarpið var ekki komið í loftið (gerðist ekki fyrr en árið 1966)! Það er því miður ekki hægt að vera vitur eftir á en núna árið 2014 verður heilsubylting að hefjast. Því heilbrigðiskerfið er fjársvelt og mikið af fjármagninu fer í að „lækna“ lífsstílssjúkdóma okkar. Jónas Kristjánsson hafði rétt fyrir sér og við ættum að taka orð hans alvarlega. Hættum að nota heilbrigðiskerfið til að meðhöndla alla þessa lífsstílssjúkdóma og notum það frekar til að lækna okkur af „alvöru“ sjúkdómum sem við ráðum ekki við sjálf með líferni okkar. Þá getum við líka notað peninga sem eru afgangs í forvarnir til heilsueflingar, uppbyggingar skóla, leikskóla og öldrunarstofnana. Ég hvet hvern einasta landsmann til að horfa í spegil og spyrja sig spurningarinnar: „Ber ég ábyrgð á eigin heilsu?“ Og í framhaldi af því að spyrja: „Er ég að gera allt sem ég get til þess að axla þessa ábyrgð“? Þetta er líklega það svið lífernis okkar þar sem hvað fæstir eru að axla nauðsynlega ábyrgð. Hví berum við flest svo mikla ábyrgð á börnum okkar og starfi en svo þegar kemur að heilsu okkar þá hafa flestir gleymt því hvað er að taka ábyrgð? Við Íslendingar erum afkomendur víkinga og hreystimanna sem settust hér að á þessari köldu eyju í Norður-Atlantshafinu. Tölur WHO benda til þess að við séum á góðri leið með að verða andstæða forfeðra okkar, því þessir lífsstílssjúkdómar sem eru að tröllríða íslensku samfélagi eru ekki að gera okkur að hreystimönnum. Gerum okkur greiða, tökum ábyrgð á eigin heilsu, enginn gerir það fyrir okkar! Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Burt með pólitík á Bessastöðum Kristmundur Carter Skoðun Örlætisgerningur Vilhjálmur H. Vilhjálmsson Skoðun „Almennings“ samgöngur? Bragi Gunnlaugsson Skoðun Nýr „loftslagsvænn“ iðnaður - neikvæð áhrif á lífríki og fiskveiðar Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun Náttúran njóti vafans, ótímabundið Bjarkey Olsen Gunnarsdóttir Skoðun Sjálfbær framtíð Vestfjarða Sigríður Ólöf Kristjánsdóttir,Aðalsteinn Óskarsson Skoðun Öll með? – 4.020 kr. hækkun fyrir skatt eftir 16 mánuði! Unnur Helga Óttarsdóttir Skoðun Íþróttir fyrir öll, jöfnum og bætum leikinn Hólmfríður Sigþórsdóttir,Anna Þorsteinsdóttir Skoðun Fjármunum veitt þangað sem neyðin er mest Diljá Mist Einarsdóttir Skoðun Góður forseti G. Pétur Matthíasson Skoðun Skoðun Skoðun Formleg uppgjöf Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Örlætisgerningur Vilhjálmur H. Vilhjálmsson skrifar Skoðun Fjármunum veitt þangað sem neyðin er mest Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Sjálfbær framtíð Vestfjarða Sigríður Ólöf Kristjánsdóttir,Aðalsteinn Óskarsson skrifar Skoðun Burt með pólitík á Bessastöðum Kristmundur Carter skrifar Skoðun Náttúran njóti vafans, ótímabundið Bjarkey Olsen Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Íþróttir fyrir öll, jöfnum og bætum leikinn Hólmfríður Sigþórsdóttir,Anna Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Nýr „loftslagsvænn“ iðnaður - neikvæð áhrif á lífríki og fiskveiðar Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir skrifar Skoðun „Almennings“ samgöngur? Bragi Gunnlaugsson skrifar Skoðun Góður forseti G. Pétur Matthíasson skrifar Skoðun Hvers vegna Halla Tómasdóttir? Guðjón Sigurðsson skrifar Skoðun Heimildin sem hvarf úr frumvarpi matvælaráðherra Vala Árnadóttir skrifar Skoðun Sníða sér stakk eftir vexti Guðni Magnús Ingvason skrifar Skoðun Norskir herrar eða íslenskir? Þóra Bergný Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Af hverju ertu að bjóða þig fram? Sigurður Ragnarsson skrifar Skoðun Við styðjum Guðmund Karl! Katrín Valdís Hjartardóttir,Andrea Bóel Bæringsdóttir,Guðbjörg Harpa Ingimundardóttir skrifar Skoðun Hagfræðin á Heimildinni Bjarnheiður Hallsdóttir skrifar Skoðun Hreinleikaþráin Bjarni Karlsson skrifar Skoðun Heimilisleysi blasir við öryrkjum Svanberg Hreinsson skrifar Skoðun Hvað getur Ísland gefið öðrum þjóðum? Gunnar Hersveinn skrifar Skoðun Veðrið, veskið og Íslendingurinn María Rut Kristinsdóttir skrifar Skoðun Að mæðra barn í hjarta sínu Hólmfríður Anna Baldursdóttir skrifar Skoðun Jákvæður orðaforði eykur hamingju og vellíðan Helga Fjóla Sæmundsdóttir skrifar Skoðun Öll með? – 4.020 kr. hækkun fyrir skatt eftir 16 mánuði! Unnur Helga Óttarsdóttir skrifar Skoðun Látum hjartað ráða för Sigrún Traustadóttir skrifar Skoðun Vekjum risann Guðmundur Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Katrín Jakobsdóttir forseti Viðar Pálsson skrifar Skoðun Þjóðarsátt líka fyrir fatlað fólk Geirdís Hanna Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Í ker eða kistu Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Gummi Kalli er rétti kosturinn sem biskup Íslands Áslaug Helga Hálfdánardóttir,Dís Gylfadóttir,Guðni Már Harðarson skrifar Sjá meira
Í nýlegri skýrslu Alþjóða heilbrigðisstofnunarinnar (WHO) kemur fram að gríðarlegur kostnaður fer í meðhöndla lífsstílssjúkdóma hér á landi en sáralítið fé fer í forvarnir. Í þessari skýrslu kemur fram að um 68.000 góð æviár séu töpuð vegna lífsstílssjúkdóma hér á landi með tilheyrandi kostnaði fyrir okkur sjálf og þjóðfélagið. Til enn frekari staðfestingar á alvöru málsins þá bendir nýleg rannsókn einnig til að íslenskir karlmenn séu þeir næstfeitustu í Vestur-Evrópu og íslenskar konur tróni á toppnum! Í kjölfar þessara frétta þá ítrekaði Kristján Þór Júlíusson heilbrigðisráðherra að það væri vilji hjá honum til að auka forvarnir í heilbrigðismálum. En ég held að við ættum að hætta að reyna að treysta á stjórnmálamenn til að efla heilsu okkar og taka málin í okkar eigin hendur því við sjálf erum mesta og besta forvörnin. Við getum því miður ekki skellt ábyrgðinni á heilsu OKKAR á heilbrigðiskerfið og síst á þessum krepputímum. Hugum að því hvað við getum gert til að efla heilsu okkar, því hún er jú það dýrmætasta sem við eigum. Því miður uppgötva of margir það ekki fyrr en of seint (og dýrt í leiðinni)! Það er nauðsynlegt að við veltum fyrir okkur hvers vegna við erum að leita læknis og nýta okkur heilbrigðiskerfið okkar. Mikið af þeim „sjúkdómum“ sem eru að hrjá okkur í dag eru þessir svokölluðu lífsstílssjúkdómar s.s. sykursýki, offita, hjarta- og æðasjúkdómar, ýmis krabbamein, þunglyndi og stoðkerfisvandamál. Jónas Kristjánsson læknir, stofnandi Náttúrulækningafélags Íslands (NLFÍ) og Heilsustofnunar NLFÍ, skrifaði í ritið Heilsuvernd árið 1947 (2. árg., 1. hefti): „Vér eigum ekki í höggi við sjúkdóma, heldur við rangar lífsvenjur. Útrýmið hinum röngu lífsvenjum, og sjúkdómarnir munu hverfa af sjálfu sér.“ Í sömu grein heldur hann áfram að lesa okkur pistilinn: „Heilsuleysi menningarþjóða og vaxandi hrörnun er engin tilviljun, heldur beinar afleiðingar rangra lifnaðarhátta, rangrar, ónáttúrulegrar og dauðrar fæðu, of lítillar hreyfingar og útilokunar frá hreinu lofti og sól. Allt er þetta í andstöðu við lögmál lífsins og náttúrunnar.“ Hvar liggur OKKAR ábyrgð á þessum lífsstílssjúkdómum? Hafa markaðsöfl tölvuleikja, sjónvarpsþátta, óholla skyndibitans og tilbúna matarins í búðinni náð yfirhöndinni í lífsvenjum okkar? Komumst við ekki út úr vítahring þess að neyta óhollrar fæðu eða er framboðið ekki nógu gott af góðri og næringarríkri fæðu sem styrkir okkur í stað þess að veikja okkur? Er framboðið á afþreyingarefni í sjónvarpi og tölvum orðið þvílíkt að við komumst hreinlega ekki upp úr sófanum? Þegar við förum á bílnum út í búð sem er 500 metra í burtu, notum aldrei stiga eða aðra nauðsynlega hreyfingu þegar hún býðst, er okkur kannski ekki viðbjargandi í þessari baráttu við hina illvígu lífsstílssjúkdóma? Tökum eftir því að orð Jónasar Kristjánssonar voru skrifuð fyrir 67 árum! Þá voru alls engar tölvur, bílar voru ekki algengir, búðahillur voru ekki uppfullar af gervimat, sykraðir gosdrykkir voru ekki seldir í 2 lítra kippum á tilboði. Skyndibitastaðir þekktust varla á Íslandi og sjónvarpið var ekki komið í loftið (gerðist ekki fyrr en árið 1966)! Það er því miður ekki hægt að vera vitur eftir á en núna árið 2014 verður heilsubylting að hefjast. Því heilbrigðiskerfið er fjársvelt og mikið af fjármagninu fer í að „lækna“ lífsstílssjúkdóma okkar. Jónas Kristjánsson hafði rétt fyrir sér og við ættum að taka orð hans alvarlega. Hættum að nota heilbrigðiskerfið til að meðhöndla alla þessa lífsstílssjúkdóma og notum það frekar til að lækna okkur af „alvöru“ sjúkdómum sem við ráðum ekki við sjálf með líferni okkar. Þá getum við líka notað peninga sem eru afgangs í forvarnir til heilsueflingar, uppbyggingar skóla, leikskóla og öldrunarstofnana. Ég hvet hvern einasta landsmann til að horfa í spegil og spyrja sig spurningarinnar: „Ber ég ábyrgð á eigin heilsu?“ Og í framhaldi af því að spyrja: „Er ég að gera allt sem ég get til þess að axla þessa ábyrgð“? Þetta er líklega það svið lífernis okkar þar sem hvað fæstir eru að axla nauðsynlega ábyrgð. Hví berum við flest svo mikla ábyrgð á börnum okkar og starfi en svo þegar kemur að heilsu okkar þá hafa flestir gleymt því hvað er að taka ábyrgð? Við Íslendingar erum afkomendur víkinga og hreystimanna sem settust hér að á þessari köldu eyju í Norður-Atlantshafinu. Tölur WHO benda til þess að við séum á góðri leið með að verða andstæða forfeðra okkar, því þessir lífsstílssjúkdómar sem eru að tröllríða íslensku samfélagi eru ekki að gera okkur að hreystimönnum. Gerum okkur greiða, tökum ábyrgð á eigin heilsu, enginn gerir það fyrir okkar!
Nýr „loftslagsvænn“ iðnaður - neikvæð áhrif á lífríki og fiskveiðar Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun
Skoðun Íþróttir fyrir öll, jöfnum og bætum leikinn Hólmfríður Sigþórsdóttir,Anna Þorsteinsdóttir skrifar
Skoðun Nýr „loftslagsvænn“ iðnaður - neikvæð áhrif á lífríki og fiskveiðar Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir skrifar
Skoðun Við styðjum Guðmund Karl! Katrín Valdís Hjartardóttir,Andrea Bóel Bæringsdóttir,Guðbjörg Harpa Ingimundardóttir skrifar
Skoðun Gummi Kalli er rétti kosturinn sem biskup Íslands Áslaug Helga Hálfdánardóttir,Dís Gylfadóttir,Guðni Már Harðarson skrifar
Nýr „loftslagsvænn“ iðnaður - neikvæð áhrif á lífríki og fiskveiðar Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun