Ég, veiðiþjófurinn Einar S. Ólafsson stangveiðimaður skrifar 1. maí 2014 07:00 Ég, veiðiþjófurinn, ætla að leggja hérna nokkur orð í belg. Ég hef verið að velta því fyrir mér síðan þetta mál kom upp, hvernig á því gæti staðið að þjóðgarðsvörður legði svona mikið upp úr því að kæra veiðimann með nokkra urriða. Mér fannst undarlegt að úr því yrði svona mikið fár. Mér fannst líka undarlegt að það var komið í fjölmiðla áður en ég, hinn kærði, heyrði af því. Einhverja hagsmuni virtist þjóðgarðsvörður hafa af því að gera málið að fjölmiðlamáli. Það gerðist ekki bara fyrir tilviljun. Þannig að ég sannfærðist mjög fljótlega um það að hér héngi eitthvað meira á spýtunni. Enda kom í ljós að í kæru lögfræðings Þingvallanefndar, þar sem ég er kærður fyrir „meintar ólöglegar veiðar“, er setning sem er forsenda kærunnar og afhjúpar raunverulegan tilgang hennar, að ég tel. Setningin er eitthvað á þessa leið að lögmaður Þingvallanefndar efast um lögmæti veiðileyfasölu Kárastaða í Þingvallasveit. Á íslensku: Þingvallanefnd ásælist veiðirétt ábúenda á Kárastöðum. Í þessu samhengi langar mig að rifja það upp þegar Laxveiðilögin vöru sett á sínum tíma. Þau eru í grunninn mjög einföld, og hljóma svona: Laxveiðar í sjó eru bannaðar. En þó er þeim lögbýlum sem hafa haft hlunnindi af slíkum veiðum og skapast hefur hefð fyrir, heimilt að halda þeim áfram. Það vill segja, að löggjafaþing Íslendinga setti lög, en hefðin fyrir hlunnindaveiðum var sterkari en lögin. Nú, ef við yfirfærum þessa réttarfarslegu staðreynd yfir á þetta mál sem hér er upp komið, setjum það svo í samhengi við setninguna sem er í fyrrgreindri kæru, þar sem dreginn er í efa ótvíræður og óskilyrtur og þar að auki framseljanlegur veiðiréttur Kárastaða, gefur augaleið að ef löggjafinn hafði ekki vald til þess að svipta lögbýli réttinum til að veiða lax í sjó, þeirra sem hefðin hafði skapast hjá, þá verður erfitt held ég fyrir Þingvallanefnd eða þjóðgarðsvörð að finna þann dómara sem mundi dæma þann veiðirétt af Kárastöðum. Sjáiði til, samhengið er þetta. Ef dómari kæmist að þeirri niðurstöðu að ég væri sekur, þrátt fyrir að hafa keypt veiðileyfi á Kárastöðum, sem þjóðgarðsverði var raunar fullkunnugt um, hefði hann um leið samþykkt það sjónarmið Þingvallanefndar að veiðileyfasala Kárastaða væri markleysa. Fyrir einhverjum árum var þjóðgarðurinn á Þingvöllum stækkaður og nær í dag, allavega að einhverju leyti, yfir jörðina á lögbýlinu Kárastaðir. Sjálfsagt er það á þeim forsendum sem þjóðgarðsvörður telur sig geta ráðskast með veiðirétt umrædds lögbýlis. En stækkun þjóðgarðs getur ekkert frekar en lög um laxveiðar í sjó skert með nokkru móti veiðirétt eða veiðihefð fyrir löndum lögbýla. Þjóðgarðurinn getur sett reglur um veiði fyrir sínu landi, og hefur gert, en getur aldrei seilst með það regluverk inn á landsvæði skráðra lögbýla. Þar eru það eigendur eða ábúendur sem einir geta sett reglur um það hvernig veiðum skuli háttað innan sinna landamerkja. Um Þingvallavatn er ekki eiginlegt veiðifélag, í almennum skilningi. Það heitir Veiðifélag Þingvallavatns en er í raun félagskapur veiðiréttarhafa við Þingvallavatn. Og setur því ekki almennar reglur um veiðar í vatninu. Það er á hendi hvers og eins veiðirétthafa með hvaða hætti veiðar eru stundaðar. Þetta mál snýst afskaplega lítið um mína persónu, þó svo að nafnið mitt sé í kærunni. Hér er, með óttalega subbulegri stjórnsýslu, verið að reyna að stækka áhrifasvæði sitt. Þjóðgarðsvörður hefur látið út úr sér setningar sem allar bera þess keim að til standi að víkka út tjaldhælana, eins og: Ætli það sé ekki best að kaupa upp netaveiðirétt bænda í vatninu, og: Ef að það reynist rétt að verið sé að drepa urriða veiddan í net og á stöng í stórum stíl í vatninu, verður að bregðast við því. Í báðum ofangreindum setningum talar hann eins og sá sem valdið hefur. Hann setti ekki fram spurningu um það hvort bændur myndu hugsanlega vilja selja netaveiðirétt sinn, heldur gefur það í skyn með orðavalinu að það sé á hans valdi að einfaldlega framkvæma kaupin. Nú í seinni setningunni talar hann eins og hann einn eigi urriðann í vatninu. Hvað ef landeigendur og aðrir veiðirétthafar hafa bara engan áhuga á því að bregðast við urriðadrápi?? Af setningunni mætti ætla að hann einn ætti eða gæti ráðstafað öllum urriða í Þingvallavatni, stærsta náttúrulega stöðuvatni Íslands. Land þjóðgarðsins, það land sem þjóðgarðurinn raunverulega á, er einungis lítill hluti af því landsvæði sem að vatninu liggur og er það einlæg ráðlegging mín til allra sem að eiga hagsmuna að gæta, að spyrna við því karlmannlega fótum að áhrif þjóðgarðsmanna verði meiri við vatnið en sem nemur því hlutfalli. Gætum okkar vel á því að leggjast ekki á sveif með friðunarsinnum sem sýna af sér tilburði offara. Slíkir tilburðir hafa oftast forspárgildi. Sá dagur gæti nefnilega komið að friðunarsinnar fengju heldur meira í gegn en við ætluðum okkur. Með bestu veiðikveðjum, hinn kærði. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Orðhengilsháttur og lygar Elín Erna Steinarsdóttir Skoðun Tekist á um hvort lýðræðið á Íslandi sé virkt eða hvort hefðaréttur sé á völdum Þórður Snær Júlíusson Skoðun Hagur hluthafanna alltaf og undantekningarlaust í forgangi Jón Kaldal Skoðun Sumar og sól – en ekki alltaf sátt í sálinni Ellen Calmon Skoðun Nýr rektor og 2025 – tímamót í háskólamálum Ástráður Eysteinsson,Magnús Karl Magnússon,Margrét Helga Ögmundsdóttir,Tinna Laufey Ásgeirsdóttir Skoðun Má berja blaðamenn? Sigríður Dögg Auðunsdóttir Skoðun Það sem ekki má segja um það sem enginn vill sjá Viðar Hreinsson Skoðun Halldór 05.07.2025 Halldór Baldursson Halldór Að flokka hver vinnur og hver tapar Tryggvi Rúnar Brynjarsson Skoðun „Oft er flagð undir fögru skinni“ Guðmunda G. Guðmundsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Tekist á um hvort lýðræðið á Íslandi sé virkt eða hvort hefðaréttur sé á völdum Þórður Snær Júlíusson skrifar Skoðun Sumar og sól – en ekki alltaf sátt í sálinni Ellen Calmon skrifar Skoðun Að flokka hver vinnur og hver tapar Tryggvi Rúnar Brynjarsson skrifar Skoðun Hagur hluthafanna alltaf og undantekningarlaust í forgangi Jón Kaldal skrifar Skoðun Má berja blaðamenn? Sigríður Dögg Auðunsdóttir skrifar Skoðun Nýr rektor og 2025 – tímamót í háskólamálum Ástráður Eysteinsson,Magnús Karl Magnússon,Margrét Helga Ögmundsdóttir,Tinna Laufey Ásgeirsdóttir skrifar Skoðun Vonir um vopnahlé eins og hálmstrá Sveinn Rúnar Hauksson skrifar Skoðun Samfélagið innan samfélagsins Sigríður Svanborgardóttir skrifar Skoðun Til hamingju Íslendingar með nýja Óperu Andri Björn Róbertsson skrifar Skoðun Hvers vegna hatar SFS smábáta? Svarið tengist veiðigjöldum Kjartan Páll Sveinsson skrifar Skoðun „Oft er flagð undir fögru skinni“ Guðmunda G. Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Orðhengilsháttur og lygar Elín Erna Steinarsdóttir skrifar Skoðun Fjögurra daga vinnuvika – nýr veruleiki? Sigvaldi Einarsson skrifar Skoðun Ráðherra gengur fram án laga Svanur Guðmundsson skrifar Skoðun Hagkvæmur kostur utan friðlands Jóna Bjarnadóttir skrifar Skoðun Gagnsæi og inntak Halldóra Lillý Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Sumargjöf Þórunn Sigurðardóttir skrifar Skoðun Hannað fyrir miklu stærri markaði Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Grafarvogur framtíðar verður til Sara Björg Sigurðardóttir skrifar Skoðun Málþófið um veiðigjöldin vekur miskunnsama Samverja Sigurjón Þórðarson skrifar Skoðun Menntastefna 2030 Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar Skoðun Ágætu fyrrum samstarfsaðilar á Þjóðminjasafni Íslands Uggi Jónsson skrifar Skoðun Ferðamannaþorpin - Náttúruvá Þóra B. Hafsteinsdóttir skrifar Skoðun Vonarsvæði fyrir framtíðina – ábyrgð stjórnvalda kallar á verndun Huld Hafliðadóttir,Heimir Harðarson skrifar Skoðun Laxaharmleikur Jóhannes Sturlaugsson skrifar Skoðun Lýðræðið í skötulíki! Lilja Rafney Magnúsdóttir skrifar Skoðun Stærðfræðikennari sem kann ekki að reikna? (Og getur ekki lært það!) Brynjólfur Þorvarðsson skrifar Skoðun Íslendingar greiða sama hlutfall útgjalda í mat og Norðurlöndin Margrét Gísladóttir skrifar Skoðun Til varnar jafnlaunavottun Magnea Marinósdóttir skrifar Skoðun Heimaþjónusta og velferðartækni: Lykillinn að sjálfbæru heilbrigðiskerfi Auður Guðmundsdóttir skrifar Sjá meira
Ég, veiðiþjófurinn, ætla að leggja hérna nokkur orð í belg. Ég hef verið að velta því fyrir mér síðan þetta mál kom upp, hvernig á því gæti staðið að þjóðgarðsvörður legði svona mikið upp úr því að kæra veiðimann með nokkra urriða. Mér fannst undarlegt að úr því yrði svona mikið fár. Mér fannst líka undarlegt að það var komið í fjölmiðla áður en ég, hinn kærði, heyrði af því. Einhverja hagsmuni virtist þjóðgarðsvörður hafa af því að gera málið að fjölmiðlamáli. Það gerðist ekki bara fyrir tilviljun. Þannig að ég sannfærðist mjög fljótlega um það að hér héngi eitthvað meira á spýtunni. Enda kom í ljós að í kæru lögfræðings Þingvallanefndar, þar sem ég er kærður fyrir „meintar ólöglegar veiðar“, er setning sem er forsenda kærunnar og afhjúpar raunverulegan tilgang hennar, að ég tel. Setningin er eitthvað á þessa leið að lögmaður Þingvallanefndar efast um lögmæti veiðileyfasölu Kárastaða í Þingvallasveit. Á íslensku: Þingvallanefnd ásælist veiðirétt ábúenda á Kárastöðum. Í þessu samhengi langar mig að rifja það upp þegar Laxveiðilögin vöru sett á sínum tíma. Þau eru í grunninn mjög einföld, og hljóma svona: Laxveiðar í sjó eru bannaðar. En þó er þeim lögbýlum sem hafa haft hlunnindi af slíkum veiðum og skapast hefur hefð fyrir, heimilt að halda þeim áfram. Það vill segja, að löggjafaþing Íslendinga setti lög, en hefðin fyrir hlunnindaveiðum var sterkari en lögin. Nú, ef við yfirfærum þessa réttarfarslegu staðreynd yfir á þetta mál sem hér er upp komið, setjum það svo í samhengi við setninguna sem er í fyrrgreindri kæru, þar sem dreginn er í efa ótvíræður og óskilyrtur og þar að auki framseljanlegur veiðiréttur Kárastaða, gefur augaleið að ef löggjafinn hafði ekki vald til þess að svipta lögbýli réttinum til að veiða lax í sjó, þeirra sem hefðin hafði skapast hjá, þá verður erfitt held ég fyrir Þingvallanefnd eða þjóðgarðsvörð að finna þann dómara sem mundi dæma þann veiðirétt af Kárastöðum. Sjáiði til, samhengið er þetta. Ef dómari kæmist að þeirri niðurstöðu að ég væri sekur, þrátt fyrir að hafa keypt veiðileyfi á Kárastöðum, sem þjóðgarðsverði var raunar fullkunnugt um, hefði hann um leið samþykkt það sjónarmið Þingvallanefndar að veiðileyfasala Kárastaða væri markleysa. Fyrir einhverjum árum var þjóðgarðurinn á Þingvöllum stækkaður og nær í dag, allavega að einhverju leyti, yfir jörðina á lögbýlinu Kárastaðir. Sjálfsagt er það á þeim forsendum sem þjóðgarðsvörður telur sig geta ráðskast með veiðirétt umrædds lögbýlis. En stækkun þjóðgarðs getur ekkert frekar en lög um laxveiðar í sjó skert með nokkru móti veiðirétt eða veiðihefð fyrir löndum lögbýla. Þjóðgarðurinn getur sett reglur um veiði fyrir sínu landi, og hefur gert, en getur aldrei seilst með það regluverk inn á landsvæði skráðra lögbýla. Þar eru það eigendur eða ábúendur sem einir geta sett reglur um það hvernig veiðum skuli háttað innan sinna landamerkja. Um Þingvallavatn er ekki eiginlegt veiðifélag, í almennum skilningi. Það heitir Veiðifélag Þingvallavatns en er í raun félagskapur veiðiréttarhafa við Þingvallavatn. Og setur því ekki almennar reglur um veiðar í vatninu. Það er á hendi hvers og eins veiðirétthafa með hvaða hætti veiðar eru stundaðar. Þetta mál snýst afskaplega lítið um mína persónu, þó svo að nafnið mitt sé í kærunni. Hér er, með óttalega subbulegri stjórnsýslu, verið að reyna að stækka áhrifasvæði sitt. Þjóðgarðsvörður hefur látið út úr sér setningar sem allar bera þess keim að til standi að víkka út tjaldhælana, eins og: Ætli það sé ekki best að kaupa upp netaveiðirétt bænda í vatninu, og: Ef að það reynist rétt að verið sé að drepa urriða veiddan í net og á stöng í stórum stíl í vatninu, verður að bregðast við því. Í báðum ofangreindum setningum talar hann eins og sá sem valdið hefur. Hann setti ekki fram spurningu um það hvort bændur myndu hugsanlega vilja selja netaveiðirétt sinn, heldur gefur það í skyn með orðavalinu að það sé á hans valdi að einfaldlega framkvæma kaupin. Nú í seinni setningunni talar hann eins og hann einn eigi urriðann í vatninu. Hvað ef landeigendur og aðrir veiðirétthafar hafa bara engan áhuga á því að bregðast við urriðadrápi?? Af setningunni mætti ætla að hann einn ætti eða gæti ráðstafað öllum urriða í Þingvallavatni, stærsta náttúrulega stöðuvatni Íslands. Land þjóðgarðsins, það land sem þjóðgarðurinn raunverulega á, er einungis lítill hluti af því landsvæði sem að vatninu liggur og er það einlæg ráðlegging mín til allra sem að eiga hagsmuna að gæta, að spyrna við því karlmannlega fótum að áhrif þjóðgarðsmanna verði meiri við vatnið en sem nemur því hlutfalli. Gætum okkar vel á því að leggjast ekki á sveif með friðunarsinnum sem sýna af sér tilburði offara. Slíkir tilburðir hafa oftast forspárgildi. Sá dagur gæti nefnilega komið að friðunarsinnar fengju heldur meira í gegn en við ætluðum okkur. Með bestu veiðikveðjum, hinn kærði.
Tekist á um hvort lýðræðið á Íslandi sé virkt eða hvort hefðaréttur sé á völdum Þórður Snær Júlíusson Skoðun
Nýr rektor og 2025 – tímamót í háskólamálum Ástráður Eysteinsson,Magnús Karl Magnússon,Margrét Helga Ögmundsdóttir,Tinna Laufey Ásgeirsdóttir Skoðun
Skoðun Tekist á um hvort lýðræðið á Íslandi sé virkt eða hvort hefðaréttur sé á völdum Þórður Snær Júlíusson skrifar
Skoðun Nýr rektor og 2025 – tímamót í háskólamálum Ástráður Eysteinsson,Magnús Karl Magnússon,Margrét Helga Ögmundsdóttir,Tinna Laufey Ásgeirsdóttir skrifar
Skoðun Vonarsvæði fyrir framtíðina – ábyrgð stjórnvalda kallar á verndun Huld Hafliðadóttir,Heimir Harðarson skrifar
Skoðun Stærðfræðikennari sem kann ekki að reikna? (Og getur ekki lært það!) Brynjólfur Þorvarðsson skrifar
Skoðun Íslendingar greiða sama hlutfall útgjalda í mat og Norðurlöndin Margrét Gísladóttir skrifar
Skoðun Heimaþjónusta og velferðartækni: Lykillinn að sjálfbæru heilbrigðiskerfi Auður Guðmundsdóttir skrifar
Tekist á um hvort lýðræðið á Íslandi sé virkt eða hvort hefðaréttur sé á völdum Þórður Snær Júlíusson Skoðun
Nýr rektor og 2025 – tímamót í háskólamálum Ástráður Eysteinsson,Magnús Karl Magnússon,Margrét Helga Ögmundsdóttir,Tinna Laufey Ásgeirsdóttir Skoðun