„Hver einasta mínúta frá þessum degi er greypt í hugann“ Atli Ísleifsson skrifar 20. desember 2014 22:01 Guðrún Kristín Einarsdóttir, formaður Norðfirðingafélagsins í Reykjavík. Vísir/GVA/Facebook „Svona atburður mun alltaf lifa með Norðfirðingum. Allir Norðfirðingar um allan heim hugsa heim þennan dag,“ segir Guðrún Kristín Einarsdóttir, formaður Norðfirðingafélagsins í Reykjavík, en fjörutíu ár eru í dag liðin frá því að tólf manns fórust í snjóflóðum á Neskaupstað þann 20. desember 1974. Guðrún Kristín var nýkomin af kyrrðarstund í Fella- og Hólakirkju þegar Vísir náði tali af henni í kvöld. „Þetta er tíunda árið í röð þar sem Norðfirðingafélagið stendur fyrir kyrrðarstund á þessum degi til að minnast þeirra látnu,“ segir Guðrún sem áætlar að um hundrað manns hafi verið komnir saman í kirkjunni í kvöld. Hún segir þetta hafa verið mjög fallega stund, sem sé í raun orðinn ómissandi fyrir alla Norðfirðinga fyrir sunnan. „Þetta var og er reyndar enn mjög þungur dagur. Það fjörutíu ár liðin en maður man þetta eins og þetta hafi gerst í gær. Sjálf var ég ekki nema þrettán ára þegar þetta gerðist en hver einasta mínúta frá þessum degi er greypt í hugann.“Einna erfiðast að vita ekki neittGuðrún Kristín rifjar upp að það var búið að snjóa mjög mikið dagana fyrir flóðin. „Ég man að ég var í gagnfræðiskólanum og við vorum að undirbúa jólaskemmtunina sem átti að vera þarna um kvöldið. Svo er hringt út í skóla og okkur er tilkynnt að það hafi fallið snjóflóð inn við Bræðslu. Það vissi enginn neitt en svo komu fréttir að það hafi fallið annað snjóflóð og þá var til dæmis ákveðið að aflýsa jólaskemmtuninni. Svo var mjög langur tími þar sem enginn vissi neitt. Það var eitt það erfiðasta, að ekki vita neitt.“ Nokkru síðar hafi svo borist fréttir af því að snjóflóðin hafi fallið á Bræðsluna og frystihúsið. „Þetta eru náttúrulega stórir vinnustaðir en sem betur fer þá var öll vinnsla hætt í frystihúsinu. Það var verið að þrífa fyrir jólin, þannig að það var ekki nein fiskvinnsla í gangi og því færri í húsunum en vanalega. Það má því segja að það hafi verið lán í óláni, því annars hefði mikið fleira fólk lent í flóðinu.“ Guðrún Kristín segir að þetta hafi verið mjög erfiður tími. „Það voru margir sem voru týndir þannig að það voru gleðifréttir þegar einhver fannst á lífi og sorgarfréttir þegar aðrir fundust dánir. Séra Svavar [Stefánsson] lagði líka út frá því áðan að sorgin og gleðin væru systur sem haldist oft í hendur.“ Séra Svavar er sóknarprestur í Fella- og Hólakirkju en tók til starfa á Neskaupstað árið eftir að snjóflóðin á Neskaupstað og hefur kyrrðarstund Norðfirðingafélagsins verið haldin í Fella- og Hólakirkju síðastliðin tíu ár.Tvö mannskæð snjóflóð með skömmu millibiliSnjóflóð féllu úr flestum giljum á Neskaupstað þennan dag og tvö þeirra með skelfilegum afleiðingum. Flóðin áttu sér stað með skömmu millibili um klukkan tvö um miðjan dag. Í því fyrra, Bræðsluflóðinu svokallaða, létust sjö, en í því síðara, Mánaflóðinu, létust fimm. „Það var meðal annars maður sem misst bæði börnin sín tvö, konuna og húsið.“ Guðrún Kristín segir að seinna flóðið hafi fallið á svokölluðu Mánasvæði, þar sem var vinnusvæði en einnig íbúðarhús með skrifstofu í. „Það varð giftusamleg björgun þar. Það var ung kona með ungabarn sem var í risi á húsinu. Þau flutu ofan á flóðinu og lifðu en það voru konur á miðhæðinni þarna sem fóru í flóðinu. Flóðin fóru ekki inn í bæinn sjálfan heldur fyrir innan þar sem vinnslusvæðið er.“Rosalegt áfall fyrir bæinnGuðrún Kristín segir snjóflóðin hafa verið rosalegt áfall fyrir bæinn. „Frystihúsið og síldarvinnslan var stærsti vinnustaðurinn á Neskaupstað, og er ennþá, en starfsemin fór öll í flóðunum. „Ég hitti einmitt manninn sem var forstjóri Síldarvinnslunnar þá á kyrrðarstundinni áðan og hann sagði að allt árið á eftir hafi verið endalaus uppbygging. Það var verið að grafa upp úr rústunum, en hann vissi ekki hvort hann gæti borgað laun. Það var auðvitað engin vinnsla í gangi þar sem það var ekkert frystihús.“ Hún segist ekki hafa áttað sig ekki á því sem krakki hvað þetta hafði ofboðsleg áhrif á atvinnulíf í bænum. „Á þessum tíma var líka bara einn prestur á svæðinu með allt þetta á sínum herðum, sem gerðist þennan dag, þennan vetur og árin á eftir. 20. desember var þungur dagur og er enn.“Áfallahjálpin barst rúmum tuttugu árum síðarAð sögn Guðrúnar Kristínar fór umræðan um snjóflóðin á Neskaupstað almennilega í gang í kjölfar þess að snjóflóðin féllu í Súðavík og á Flateyri árið 1995. „Það var voðalega lítið rætt fram að því, en þá barst fyrst áfallahjálpin heim. Það var engin áfallahjálp fyrir þá sem lentu í þessu heima fyrr en rúmum tuttugu árum síðar. Ég missti ekki mitt fólk, en það voru bekkjarsystkini og vinir sem misstu foreldra sína. Þetta fólk fékk enga áfallahjálp fyrr en snjóflóðin féllu fyrir vestan. Þá ýfðist þetta allt saman upp og síðan þá hefur þetta verið rætt opinskátt.“ Mest lesið Senda þjóðinni „skýr skilaboð“ á óróatímum Innlent 33 ára sósíalisti hafði betur gegn Cuomo í New York Erlent Segja manninn hafa glímt við alvarleg veikindi Innlent Bretar eignast aftur herþotur sem geta flutt kjarnorkuvopn Erlent Ræddu veiðigjöldin til að ganga hálf fjögur Innlent Ný skýrsla: Bandaríkjunum mistókst að eyðileggja kjarnorkumannvirki Írana Erlent Skildi ekki hvers vegna kennarinn var ekki rekinn Innlent Slagsmál á hóteli í miðborginni Innlent Trump gefur lítið fyrir Pentagon skýrsluna og segir árásina hafa heppnast fullkomlega Erlent Margir í vandræðum vegna of skyggðra rúðna Innlent Fleiri fréttir Verður nýr skólameistari á Húsavík Senda þjóðinni „skýr skilaboð“ á óróatímum Skildi ekki hvers vegna kennarinn var ekki rekinn Ræddu veiðigjöldin til að ganga hálf fjögur Slagsmál á hóteli í miðborginni Margir í vandræðum vegna of skyggðra rúðna Tillögur um skattalækkanir felldar: Segir ótrúlegt að hlusta á rök „Skattfylkingarinnar“ Segja manninn hafa glímt við alvarleg veikindi Reiður Trump, fiskeldisáform í Eyjafirði og fjölbragðaglíma Efla samstarf Háskóla Íslands og Íslenskrar erfðagreiningar Vilja bjóða út eftirlit en meirihlutanum líst ekkert á það Stuðningur við veiðigjaldafrumvarpið dregst saman Ekki um sama þvott að ræða í Björg og Fönn Páll skipstjóri krefur Ríkisútvarpið um milljónir króna „Þetta rugl í Kastljósi í gær af hálfu forsætisráðherra er skammarlegt“ Vopnahlé í Miðausturlöndum í hættu og veiðigjöldin enn til umræðu Eldur í tveimur taugrindum Sektaður um 240 þúsund fyrir að halda sauðfé í Grindavík Fundað á Alþingi fram á nótt og framhald strax klukkan tíu Breytingar á lögum um sjúkratryggingar mismuni eftir efnahagsstöðu 42 prósent fanga erlendir ríkisborgarar Sé tilraun til að þagga niður í gagnrýni Fjögur búsetuúrræði Vinnumálastofnunar standa auð Ísraelar samþykkja vopnahlé Trumps Æf vegna ummæla Kristrúnar um falsfréttir: „Þessi skammarlegu, ómaklegu ummæli“ Engar stórvirkjanir í Skagafirði en opið að fara í Kjalölduveitu Ísland muni ekki verja fimm prósentum til varnarmála Mikill reykur eftir að kviknaði í annarri efnalaug „Við erum auðvitað ekki komin þangað“ Telja einhvern hér á landi búa yfir vitneskju um hvað kom fyrir Jón Þröst Sjá meira
„Svona atburður mun alltaf lifa með Norðfirðingum. Allir Norðfirðingar um allan heim hugsa heim þennan dag,“ segir Guðrún Kristín Einarsdóttir, formaður Norðfirðingafélagsins í Reykjavík, en fjörutíu ár eru í dag liðin frá því að tólf manns fórust í snjóflóðum á Neskaupstað þann 20. desember 1974. Guðrún Kristín var nýkomin af kyrrðarstund í Fella- og Hólakirkju þegar Vísir náði tali af henni í kvöld. „Þetta er tíunda árið í röð þar sem Norðfirðingafélagið stendur fyrir kyrrðarstund á þessum degi til að minnast þeirra látnu,“ segir Guðrún sem áætlar að um hundrað manns hafi verið komnir saman í kirkjunni í kvöld. Hún segir þetta hafa verið mjög fallega stund, sem sé í raun orðinn ómissandi fyrir alla Norðfirðinga fyrir sunnan. „Þetta var og er reyndar enn mjög þungur dagur. Það fjörutíu ár liðin en maður man þetta eins og þetta hafi gerst í gær. Sjálf var ég ekki nema þrettán ára þegar þetta gerðist en hver einasta mínúta frá þessum degi er greypt í hugann.“Einna erfiðast að vita ekki neittGuðrún Kristín rifjar upp að það var búið að snjóa mjög mikið dagana fyrir flóðin. „Ég man að ég var í gagnfræðiskólanum og við vorum að undirbúa jólaskemmtunina sem átti að vera þarna um kvöldið. Svo er hringt út í skóla og okkur er tilkynnt að það hafi fallið snjóflóð inn við Bræðslu. Það vissi enginn neitt en svo komu fréttir að það hafi fallið annað snjóflóð og þá var til dæmis ákveðið að aflýsa jólaskemmtuninni. Svo var mjög langur tími þar sem enginn vissi neitt. Það var eitt það erfiðasta, að ekki vita neitt.“ Nokkru síðar hafi svo borist fréttir af því að snjóflóðin hafi fallið á Bræðsluna og frystihúsið. „Þetta eru náttúrulega stórir vinnustaðir en sem betur fer þá var öll vinnsla hætt í frystihúsinu. Það var verið að þrífa fyrir jólin, þannig að það var ekki nein fiskvinnsla í gangi og því færri í húsunum en vanalega. Það má því segja að það hafi verið lán í óláni, því annars hefði mikið fleira fólk lent í flóðinu.“ Guðrún Kristín segir að þetta hafi verið mjög erfiður tími. „Það voru margir sem voru týndir þannig að það voru gleðifréttir þegar einhver fannst á lífi og sorgarfréttir þegar aðrir fundust dánir. Séra Svavar [Stefánsson] lagði líka út frá því áðan að sorgin og gleðin væru systur sem haldist oft í hendur.“ Séra Svavar er sóknarprestur í Fella- og Hólakirkju en tók til starfa á Neskaupstað árið eftir að snjóflóðin á Neskaupstað og hefur kyrrðarstund Norðfirðingafélagsins verið haldin í Fella- og Hólakirkju síðastliðin tíu ár.Tvö mannskæð snjóflóð með skömmu millibiliSnjóflóð féllu úr flestum giljum á Neskaupstað þennan dag og tvö þeirra með skelfilegum afleiðingum. Flóðin áttu sér stað með skömmu millibili um klukkan tvö um miðjan dag. Í því fyrra, Bræðsluflóðinu svokallaða, létust sjö, en í því síðara, Mánaflóðinu, létust fimm. „Það var meðal annars maður sem misst bæði börnin sín tvö, konuna og húsið.“ Guðrún Kristín segir að seinna flóðið hafi fallið á svokölluðu Mánasvæði, þar sem var vinnusvæði en einnig íbúðarhús með skrifstofu í. „Það varð giftusamleg björgun þar. Það var ung kona með ungabarn sem var í risi á húsinu. Þau flutu ofan á flóðinu og lifðu en það voru konur á miðhæðinni þarna sem fóru í flóðinu. Flóðin fóru ekki inn í bæinn sjálfan heldur fyrir innan þar sem vinnslusvæðið er.“Rosalegt áfall fyrir bæinnGuðrún Kristín segir snjóflóðin hafa verið rosalegt áfall fyrir bæinn. „Frystihúsið og síldarvinnslan var stærsti vinnustaðurinn á Neskaupstað, og er ennþá, en starfsemin fór öll í flóðunum. „Ég hitti einmitt manninn sem var forstjóri Síldarvinnslunnar þá á kyrrðarstundinni áðan og hann sagði að allt árið á eftir hafi verið endalaus uppbygging. Það var verið að grafa upp úr rústunum, en hann vissi ekki hvort hann gæti borgað laun. Það var auðvitað engin vinnsla í gangi þar sem það var ekkert frystihús.“ Hún segist ekki hafa áttað sig ekki á því sem krakki hvað þetta hafði ofboðsleg áhrif á atvinnulíf í bænum. „Á þessum tíma var líka bara einn prestur á svæðinu með allt þetta á sínum herðum, sem gerðist þennan dag, þennan vetur og árin á eftir. 20. desember var þungur dagur og er enn.“Áfallahjálpin barst rúmum tuttugu árum síðarAð sögn Guðrúnar Kristínar fór umræðan um snjóflóðin á Neskaupstað almennilega í gang í kjölfar þess að snjóflóðin féllu í Súðavík og á Flateyri árið 1995. „Það var voðalega lítið rætt fram að því, en þá barst fyrst áfallahjálpin heim. Það var engin áfallahjálp fyrir þá sem lentu í þessu heima fyrr en rúmum tuttugu árum síðar. Ég missti ekki mitt fólk, en það voru bekkjarsystkini og vinir sem misstu foreldra sína. Þetta fólk fékk enga áfallahjálp fyrr en snjóflóðin féllu fyrir vestan. Þá ýfðist þetta allt saman upp og síðan þá hefur þetta verið rætt opinskátt.“
Mest lesið Senda þjóðinni „skýr skilaboð“ á óróatímum Innlent 33 ára sósíalisti hafði betur gegn Cuomo í New York Erlent Segja manninn hafa glímt við alvarleg veikindi Innlent Bretar eignast aftur herþotur sem geta flutt kjarnorkuvopn Erlent Ræddu veiðigjöldin til að ganga hálf fjögur Innlent Ný skýrsla: Bandaríkjunum mistókst að eyðileggja kjarnorkumannvirki Írana Erlent Skildi ekki hvers vegna kennarinn var ekki rekinn Innlent Slagsmál á hóteli í miðborginni Innlent Trump gefur lítið fyrir Pentagon skýrsluna og segir árásina hafa heppnast fullkomlega Erlent Margir í vandræðum vegna of skyggðra rúðna Innlent Fleiri fréttir Verður nýr skólameistari á Húsavík Senda þjóðinni „skýr skilaboð“ á óróatímum Skildi ekki hvers vegna kennarinn var ekki rekinn Ræddu veiðigjöldin til að ganga hálf fjögur Slagsmál á hóteli í miðborginni Margir í vandræðum vegna of skyggðra rúðna Tillögur um skattalækkanir felldar: Segir ótrúlegt að hlusta á rök „Skattfylkingarinnar“ Segja manninn hafa glímt við alvarleg veikindi Reiður Trump, fiskeldisáform í Eyjafirði og fjölbragðaglíma Efla samstarf Háskóla Íslands og Íslenskrar erfðagreiningar Vilja bjóða út eftirlit en meirihlutanum líst ekkert á það Stuðningur við veiðigjaldafrumvarpið dregst saman Ekki um sama þvott að ræða í Björg og Fönn Páll skipstjóri krefur Ríkisútvarpið um milljónir króna „Þetta rugl í Kastljósi í gær af hálfu forsætisráðherra er skammarlegt“ Vopnahlé í Miðausturlöndum í hættu og veiðigjöldin enn til umræðu Eldur í tveimur taugrindum Sektaður um 240 þúsund fyrir að halda sauðfé í Grindavík Fundað á Alþingi fram á nótt og framhald strax klukkan tíu Breytingar á lögum um sjúkratryggingar mismuni eftir efnahagsstöðu 42 prósent fanga erlendir ríkisborgarar Sé tilraun til að þagga niður í gagnrýni Fjögur búsetuúrræði Vinnumálastofnunar standa auð Ísraelar samþykkja vopnahlé Trumps Æf vegna ummæla Kristrúnar um falsfréttir: „Þessi skammarlegu, ómaklegu ummæli“ Engar stórvirkjanir í Skagafirði en opið að fara í Kjalölduveitu Ísland muni ekki verja fimm prósentum til varnarmála Mikill reykur eftir að kviknaði í annarri efnalaug „Við erum auðvitað ekki komin þangað“ Telja einhvern hér á landi búa yfir vitneskju um hvað kom fyrir Jón Þröst Sjá meira