Hverju nennum við þá? Hreiðar Már Árnason skrifar 1. nóvember 2014 12:45 Dræm þátttaka í kosningum á Íslandi er staðreynd sé litið til sveitastjórnakosninga árið 2014. Ný hafin skráning á kjörsókn einstaklinga eftir aldri hefur þannig veitt okkur áður ómögulega sýn inn í aldursdreifingu kjörsóknar og verður að segja að niðurstöðurnar eru okkur sem starfa að málefnum æsku landsins nokkuð sláandi. Er þetta sérstaklega merkilegt með tilliti til þeirrar staðreyndar að áhuga íslendinga og þá sér í lagi ungra Íslendinga á stjórnmálum er afar svipaður því sem við höfum séð í gegnum tíðina sé litið til kosningarannsóknar Ólafs Þ. Harðarsonar. Mikið hefur borið á þeirri staðreynd í umfjöllun fjölmiðla að um 30% þeirra sem ekki mættu á kjörstað, en svöruðu könnunni, hafi ekki gert það vegna þess að sá hinn sami hafi ekki „nennt“ að mæta. (Gæsalappirnar í þessu tilviki þjóna afar mikilvægum tilgangi þar sem erfitt er að alhæfa um merkingu orðsins að nenna sé stærra samhengi ekki gefið.) Er sú tala sótt í greiningu Félagsvísindastofnunar á mögulegum ástæðum þess að kjörsókn hafa verið líkt og raunir báru vitni. Hinsvegar kemur þó sterkast fram, í um 41% tilvika að þeir sem ekki sóttu kjörstaði hafi ekki átt sér samsvörun með neinum af þeim stjórnmálaflokkum sem voru í framboði eða ekki talið þá höfða til sín. Áhugvert er að velta fyrir sér hvers vegna svo stór hópur aðspurðra telji sig ekki hafa fundið samsvörun með nokkrum af þeim stjórnmálaflokkum sem fram buðu í áður nefndum kosningu. Sérstaklega með það sem gefna staðreynd að sjaldan hafi valmöguleikarnir verið jafn margir. Þetta vekur upp spurningar um það hvað það sé þá eiginlega sem unga fólkið vilji, ef ekki einn af þeim urmul flokka sem fram buðu.Hefur ungt fólk hreinlega ekki áhuga á stjórnmálum? Mögulega er ég einhverskonar pólitísk Pollýanna en mitt nærumhverfi og reynsla í starfi innan æskulýðsfélaga landsins leyfir mér að halda að svo sé ekki. Í starfi mínu sem formaður Landssambands Æskulýðsfélaga sé ég á degi hverjum að unga fólkinu í þessu landi er ekki sama. Þess til stuðnings nefni ég og ber á borð afar fjölbreytt og blómlegt starf sjálfstæðra, ungmennarekinna æskulýðsfélaga sem beita sér fyrir afar ólíkum málefnum með afar ólíkum hætti. Hefur gróskan í vexti frjálsra félagasamtaka á Íslandi sjaldan verið meiri, þrátt fyrir að stuðningur hins opinbera við málaflokkunn hafi í mínum minnum aldrei verið lakari. Þetta frumkvæði og þessi drifkraftur gefur mér að ekki skorti á áhugann á málefnum og úrbótum í samfélagi okkar. Heldur virðist þetta undirstrika rofið á milli málefnalegrar þátttöku ungs fólks í samfélaginu og svo stjórmálaþátttöku hinsvegar vegar. Hefur í seinni tíð grafið nokkuð undan beinni aðkomu einstaklinga að starfi stjórnmálaflokka og í staðin hefur orðið mikil aukning í þátttöku fólks fyrir báráttu sértækari málefna. Þessi sveigjanleiki í því með hvaða hætti og að hvaða málefnum fólk beitir sér virðist þannig vera að taka yfir beinni aðkomu fólks að starfi stjórnmálaflokka. Þetta leyfi ég mér að halda hefur stuðlað að því að einstaklingar og þá sérstaklega ungt fólk áttar sig oft ekki á tengingu þeirra málefna sem það skiptir hve mestu við stjórnmálaumræðuna í landinu sem um leið veldur því að einstaklingar skila sér ekki á kjörstað. Því velti ég því fyrir mér hvort það sé í raun ekkert í málefnastarfi þeirra stjórnmálaflokka sem til sveitastjórna buðu sem olli því kosningaþátttaka var jafn lök og við höfum nú fengið staðfest eða hvort við þurfum að stokka upp í, ekki aðeins því hvernig við lýtum á stjórnmál og hvernig stjórnmálamenninginn í landinu býður fólki til þátttöku heldur einnig og sér í lagi hvernig framkvæmd kosninga er háttað. Sveigjanleiki fólks og fjölbreytni í pólitískri þátttöku, breyttar hefðir og venjur samfélagsmiðlasamfélagsins hlýtur að þurfa að hafa áhrif á það hvernig við framkvæmum kosningar. Í sömu rannsókn og áður hefur verið bent á, svaraði meirihluti þeirra sem ekki kaus, að sá hinn sami hefði líklega kosið hefði verið boðið uppá möguleikann á því að kjósa rafrænt. Málefni og starf stjórnmálaflokkanna verður að taka til til greina að ungt fólk sér ekki samsvörun með þeim málefnum sem þau lögðu fram og þarfnast þar af leiðandi úrbóta. Við sem samfélag þurfum að eiga samtal um það hvernig við viljum að virkni lýðræðisins fari fram og að gera okkur grein fyrir því að þessi málefni eru engum óviðkomandi. Við þurfum að styrkja stoðir sjálftætt starfandi æskulýðsfélaga sem er margsannað að eykur áhuga og pólitíska þátttöku ungs fólks. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Málið á að endurspegla fólkið í landinu Birta Björnsdóttir Skoðun Okkar forseti Þráinn Farestveit Skoðun Það sem býr í Höllu Hrund Viðar Hreinsson Skoðun Útrýming mannsins á RÚV Vala Hafstað Skoðun Ég Gísli Hvanndal Jakobsson ætla í framboð til Alþingis með Vinstri grænum Gísli Hvanndal Jakobsson Skoðun Garðbæingur á ímyndunarbömmer í Nígeríu Kristín Ólafsdóttir Skoðun Katrín eða Halla Hrund? Reynir Böðvarsson Skoðun Starfsgetumat er kerfisbreytingin - ekki dass af báðu í mixtúru fyrir aumingja! María Pétursdóttir Skoðun Fjarheilbrigðisþjónusta Lilja Rannveig Sigurgeirsdóttir Skoðun Almannahagsmunir, fúsk eða spilling? Brynjar Níelsson Skoðun Skoðun Skoðun Fjarheilbrigðisþjónusta Lilja Rannveig Sigurgeirsdóttir skrifar Skoðun Ég Gísli Hvanndal Jakobsson ætla í framboð til Alþingis með Vinstri grænum Gísli Hvanndal Jakobsson skrifar Skoðun Forsetaframbjóðandi með sömu tölu og Jesú Gunnar Karl Halldórsson skrifar Skoðun Einfaldara fyrirkomulag tilvísana Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Málið á að endurspegla fólkið í landinu Birta Björnsdóttir skrifar Skoðun Hreyfing og tengsl Jóhanna Stefáns Bjarkardóttir skrifar Skoðun Eru byssur meira fullorðins? Oddný G. Harðardóttir skrifar Skoðun Ríkisbáknið fyrir sig Gunnlaugur Stefánsson skrifar Skoðun Hjartastaður – hvaðan ertu? Anna Sigríður Melsteð skrifar Skoðun Er Evrópa að hverfa af kortinu? Guðmundur Einarsson skrifar Skoðun Garðbæingur á ímyndunarbömmer í Nígeríu Kristín Ólafsdóttir skrifar Skoðun Úkraínustríðið, skotvopnakaup Íslands og NATO? Hilmar Þór Hilmarsson skrifar Skoðun Okkar forseti Þráinn Farestveit skrifar Skoðun Ekki hika við að kjósa með hjartanu Rósa Steinunn Solveigar Sturludóttir skrifar Skoðun Tíminn er núna, stöðvum hvalveiðar! Hópur andstæðinga hvalveiða skrifar Skoðun Starfsgetumat gæti kostað líf Svanberg Hreinsson skrifar Skoðun Starfsgetumat er kerfisbreytingin - ekki dass af báðu í mixtúru fyrir aumingja! María Pétursdóttir skrifar Skoðun Það sem býr í Höllu Hrund Viðar Hreinsson skrifar Skoðun Grjótmulningsverksmiðja umfram blómleg tækifæri komandi kynslóða? Ása Berglind Hjálmarsdóttir,Berglind Friðriksdóttir,Böðvar Guðbjörn Jónsson,Guðmundur Oddgeirsson,Gunnsteinn R. Ómarsson,Hrafnhildur Hlín Hjartardóttir,Hrafnhildur Lilja Harðardóttir,Hrönn Guðmundsdóttir,Sigfús Benóný Harðarson skrifar Skoðun Fjórða læknaferðin endurgreidd Líneik Anna Sævarsdóttir skrifar Skoðun Réttlætingar og lygar Ísraels Yousef Tamimi skrifar Skoðun Versta kerfi í heimi? Sigurjón Þórðarson skrifar Skoðun Má ég taka þátt … í lífinu? Vilhjálmur Hjálmarsson skrifar Skoðun Með réttlætið að leiðarljósi Bergdís Sigurðardóttir skrifar Skoðun Katrín eða Halla Hrund? Reynir Böðvarsson skrifar Skoðun Sterk, rökföst og réttsýn rödd skrifar Skoðun Helga Þórisdóttir - Minn forseti Valdimar Óskarsson skrifar Skoðun Styðjum Katrínu Jakobsdóttur Gerður Ólafsdóttir skrifar Skoðun Hvaðan kemur þessi ótti við tilfinningar? Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Lyf og dáleiðsla Hannes Björnsson skrifar Sjá meira
Dræm þátttaka í kosningum á Íslandi er staðreynd sé litið til sveitastjórnakosninga árið 2014. Ný hafin skráning á kjörsókn einstaklinga eftir aldri hefur þannig veitt okkur áður ómögulega sýn inn í aldursdreifingu kjörsóknar og verður að segja að niðurstöðurnar eru okkur sem starfa að málefnum æsku landsins nokkuð sláandi. Er þetta sérstaklega merkilegt með tilliti til þeirrar staðreyndar að áhuga íslendinga og þá sér í lagi ungra Íslendinga á stjórnmálum er afar svipaður því sem við höfum séð í gegnum tíðina sé litið til kosningarannsóknar Ólafs Þ. Harðarsonar. Mikið hefur borið á þeirri staðreynd í umfjöllun fjölmiðla að um 30% þeirra sem ekki mættu á kjörstað, en svöruðu könnunni, hafi ekki gert það vegna þess að sá hinn sami hafi ekki „nennt“ að mæta. (Gæsalappirnar í þessu tilviki þjóna afar mikilvægum tilgangi þar sem erfitt er að alhæfa um merkingu orðsins að nenna sé stærra samhengi ekki gefið.) Er sú tala sótt í greiningu Félagsvísindastofnunar á mögulegum ástæðum þess að kjörsókn hafa verið líkt og raunir báru vitni. Hinsvegar kemur þó sterkast fram, í um 41% tilvika að þeir sem ekki sóttu kjörstaði hafi ekki átt sér samsvörun með neinum af þeim stjórnmálaflokkum sem voru í framboði eða ekki talið þá höfða til sín. Áhugvert er að velta fyrir sér hvers vegna svo stór hópur aðspurðra telji sig ekki hafa fundið samsvörun með nokkrum af þeim stjórnmálaflokkum sem fram buðu í áður nefndum kosningu. Sérstaklega með það sem gefna staðreynd að sjaldan hafi valmöguleikarnir verið jafn margir. Þetta vekur upp spurningar um það hvað það sé þá eiginlega sem unga fólkið vilji, ef ekki einn af þeim urmul flokka sem fram buðu.Hefur ungt fólk hreinlega ekki áhuga á stjórnmálum? Mögulega er ég einhverskonar pólitísk Pollýanna en mitt nærumhverfi og reynsla í starfi innan æskulýðsfélaga landsins leyfir mér að halda að svo sé ekki. Í starfi mínu sem formaður Landssambands Æskulýðsfélaga sé ég á degi hverjum að unga fólkinu í þessu landi er ekki sama. Þess til stuðnings nefni ég og ber á borð afar fjölbreytt og blómlegt starf sjálfstæðra, ungmennarekinna æskulýðsfélaga sem beita sér fyrir afar ólíkum málefnum með afar ólíkum hætti. Hefur gróskan í vexti frjálsra félagasamtaka á Íslandi sjaldan verið meiri, þrátt fyrir að stuðningur hins opinbera við málaflokkunn hafi í mínum minnum aldrei verið lakari. Þetta frumkvæði og þessi drifkraftur gefur mér að ekki skorti á áhugann á málefnum og úrbótum í samfélagi okkar. Heldur virðist þetta undirstrika rofið á milli málefnalegrar þátttöku ungs fólks í samfélaginu og svo stjórmálaþátttöku hinsvegar vegar. Hefur í seinni tíð grafið nokkuð undan beinni aðkomu einstaklinga að starfi stjórnmálaflokka og í staðin hefur orðið mikil aukning í þátttöku fólks fyrir báráttu sértækari málefna. Þessi sveigjanleiki í því með hvaða hætti og að hvaða málefnum fólk beitir sér virðist þannig vera að taka yfir beinni aðkomu fólks að starfi stjórnmálaflokka. Þetta leyfi ég mér að halda hefur stuðlað að því að einstaklingar og þá sérstaklega ungt fólk áttar sig oft ekki á tengingu þeirra málefna sem það skiptir hve mestu við stjórnmálaumræðuna í landinu sem um leið veldur því að einstaklingar skila sér ekki á kjörstað. Því velti ég því fyrir mér hvort það sé í raun ekkert í málefnastarfi þeirra stjórnmálaflokka sem til sveitastjórna buðu sem olli því kosningaþátttaka var jafn lök og við höfum nú fengið staðfest eða hvort við þurfum að stokka upp í, ekki aðeins því hvernig við lýtum á stjórnmál og hvernig stjórnmálamenninginn í landinu býður fólki til þátttöku heldur einnig og sér í lagi hvernig framkvæmd kosninga er háttað. Sveigjanleiki fólks og fjölbreytni í pólitískri þátttöku, breyttar hefðir og venjur samfélagsmiðlasamfélagsins hlýtur að þurfa að hafa áhrif á það hvernig við framkvæmum kosningar. Í sömu rannsókn og áður hefur verið bent á, svaraði meirihluti þeirra sem ekki kaus, að sá hinn sami hefði líklega kosið hefði verið boðið uppá möguleikann á því að kjósa rafrænt. Málefni og starf stjórnmálaflokkanna verður að taka til til greina að ungt fólk sér ekki samsvörun með þeim málefnum sem þau lögðu fram og þarfnast þar af leiðandi úrbóta. Við sem samfélag þurfum að eiga samtal um það hvernig við viljum að virkni lýðræðisins fari fram og að gera okkur grein fyrir því að þessi málefni eru engum óviðkomandi. Við þurfum að styrkja stoðir sjálftætt starfandi æskulýðsfélaga sem er margsannað að eykur áhuga og pólitíska þátttöku ungs fólks.
Ég Gísli Hvanndal Jakobsson ætla í framboð til Alþingis með Vinstri grænum Gísli Hvanndal Jakobsson Skoðun
Starfsgetumat er kerfisbreytingin - ekki dass af báðu í mixtúru fyrir aumingja! María Pétursdóttir Skoðun
Skoðun Ég Gísli Hvanndal Jakobsson ætla í framboð til Alþingis með Vinstri grænum Gísli Hvanndal Jakobsson skrifar
Skoðun Starfsgetumat er kerfisbreytingin - ekki dass af báðu í mixtúru fyrir aumingja! María Pétursdóttir skrifar
Skoðun Grjótmulningsverksmiðja umfram blómleg tækifæri komandi kynslóða? Ása Berglind Hjálmarsdóttir,Berglind Friðriksdóttir,Böðvar Guðbjörn Jónsson,Guðmundur Oddgeirsson,Gunnsteinn R. Ómarsson,Hrafnhildur Hlín Hjartardóttir,Hrafnhildur Lilja Harðardóttir,Hrönn Guðmundsdóttir,Sigfús Benóný Harðarson skrifar
Ég Gísli Hvanndal Jakobsson ætla í framboð til Alþingis með Vinstri grænum Gísli Hvanndal Jakobsson Skoðun
Starfsgetumat er kerfisbreytingin - ekki dass af báðu í mixtúru fyrir aumingja! María Pétursdóttir Skoðun