Umferðarmenning á Íslandi – góð eða slæm? Kristján Ólafur Guðnason skrifar 14. september 2013 07:00 Þegar rætt er og ritað um umferðarmenningu hér á landi er það gjarnan á neikvæðan hátt. Dónaskapur og tillitsleysi í umferð þykir landlæg. Virðingarleysi gagnvart umferðarlögum og umferðarreglum einnig. Í þessum anda berast lögreglu margar ábendingar um hegðun í umferð sem ekki þykir til eftirbreytni, sé stórhættuleg og nánast allir stunda. Þessum ábendingum fylgir gjarnan neðanmáls að það sem kvartað er yfir sýni svo ekki verði um villst að umferðarmenning hér á landi sé verri en í öðrum löndum; að slík hegðun í umferð þekkist hvergi á byggðu bóli nema hér. Lögregla hefur í gegnum tíðina móttekið þessar tilkynningar og brugðist við eftir efnum og aðstæðum, án þess þó að hafa nægjanleg gögn í höndum til að staðreyna eða meta hvort rétt sé með farið. Með betri skráningu gagna og úrvinnslu hjá lögreglu og Samgöngustofu meðal annars, auk kannana sem framkvæmdar hafa verið, hefur lögregla öðlast betri forsendur en áður til að meta ástand í umferðarmálum hverju sinni. Ákvarðanir um nauðsynlegar aðgerðir hafa þannig orðið upplýstari og markvissari en ella. Gögnin gefa auk þess möguleika á að leggja mat á umferðarmenningu hér á landi í samanburði við önnur lönd og hvort okkur fari fram eða aftur miðað við þróun hér innanlands. Þannig hefur fjöldi banaslysa verið borinn saman við önnur norræn ríki sem þykja standa hvað best að vígi í umferðarmálum í veröldinni. Orsakir slysa hér á landi hafa einnig verið skoðaðar og þróun þeirra síðustu ár.Jákvæðari sjálfsmynd Helstu niðurstöður eru þær að banaslys hér á hverja 100.000 íbúa, samkvæmt gögnum Samgöngustofu, eru sambærileg í fjölda að meðaltali og annars staðar á Norðurlöndunum á árunum 2003 til 2012. Ef eingöngu er litið til talna fyrir árið 2012 eru fæst banaslys hér á landi eða 2,8 á hverja 100.000 íbúa. Flest eru þau í Finnlandi eða 4,7. Slysum í umferð hér á landi fækkar auk þess um 32% frá árinu 2008. Slysum sem rekja má til áhættuhegðunar í umferð fækkar þannig einnig, svo sem brot gegn stöðvunarskyldu og biðskyldu, akstur mót rauðu ljósi og ölvunar- og hraðakstur. Svo virðist því sem fullyrðingar um lélega umferðarmenningu hér á landi, miðað við fyrirliggjandi gögn, séu án mikillar innstæðu. Hana má þó vissulega bæta. Umferðarslysum það sem af er þessu ári hefur til að mynda fjölgað lítillega á höfuðborgarsvæðinu miðað við árið 2012 og alvarleg slys orðið nýverið. Það er óásættanlegt. Ein leið til að koma í veg fyrir slys gæti verið að byggja upp jákvæðari sjálfsmynd okkar sem vegfarenda með breyttri umræðu. Þar eigum við innstæðu samanber jákvæða þróun í fjölda slysa og samanburð við aðrar norrænar þjóðir. Leyfum okkur í það minnsta að njóta sannmælis. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Sá tapar sem fyrstur nefnir nasistana: gengisfelling orðsins „rasisti“ Birgir Finnsson Skoðun Þegar þeir sem segjast þjóna þjóðinni ráðast á hana Ágústa Árnadóttir Skoðun Tómstunda- og félagsfræðinemar harma ákvörðun Akureyrarbæjar Hópur nemenda í tómstunda- og félagsmálafræði við HÍ Skoðun Nefhjól á Austurvelli – Skiptir öryggi fólks á fjölmennasta svæði landsins ekki máli? Daði Rafnsson,Kristján Vigfússon,Margrét Manda Jónsdóttir,Martin Swift Skoðun Miðjumoð í húsnæðismálum og áróður Viðskiptaráðs Jón Ferdínand Estherarson,Unnur Rán Reynisdóttir,Arnar Páll Gunnlaugsson Skoðun Raunir ríka fólksins og bænir þess Jónas Yngvi Ásgrímsson Skoðun Þjóð sem lætur kyrrt liggja? Magnús Árni Skjöld Magnússon Skoðun Óður til Sigga sjéní Ingvi Þór Georgsson Skoðun Talið við okkur áður en þið talið um okkur Ian McDonald Skoðun Umbætur í innkaupum hins opinbera á upplýsingatækni Lilja Björk Guðmundsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun ,,Skildu rétt, hvar skórinn að þér kreppir. Skildu, hver í bönd þig hneppti og hneppir.” (EB) Þorsteinn Sæmundsson skrifar Skoðun Við erum réttindalaus Sigurlín Margrét Sigurðardóttir skrifar Skoðun Raunir ríka fólksins og bænir þess Jónas Yngvi Ásgrímsson skrifar Skoðun Myglaða nestisboxið og gleymda sítrónan María Rut Kristinsdóttir skrifar Skoðun Talið við okkur áður en þið talið um okkur Ian McDonald skrifar Skoðun Björgunarleiðangur fyrir Heimsmarkmiðin Antonio Guterres skrifar Skoðun Átti ekki að klára dæmið í geðheilbrigðismálum? Ingveldur Anna Sigurðardóttir skrifar Skoðun Tómstunda- og félagsfræðinemar harma ákvörðun Akureyrarbæjar Hópur nemenda í tómstunda- og félagsmálafræði við HÍ skrifar Skoðun Nefhjól á Austurvelli – Skiptir öryggi fólks á fjölmennasta svæði landsins ekki máli? Daði Rafnsson,Kristján Vigfússon,Margrét Manda Jónsdóttir,Martin Swift skrifar Skoðun Óður til Sigga sjéní Ingvi Þór Georgsson skrifar Skoðun Álframleiðsla á Íslandi er ekki bara mikilvæg fyrir Ísland Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar Skoðun Miðjumoð í húsnæðismálum og áróður Viðskiptaráðs Jón Ferdínand Estherarson,Unnur Rán Reynisdóttir,Arnar Páll Gunnlaugsson skrifar Skoðun Örvæntingafullir endó-sjúklingar Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Þjóð sem lætur kyrrt liggja? Magnús Árni Skjöld Magnússon skrifar Skoðun Umbætur í innkaupum hins opinbera á upplýsingatækni Lilja Björk Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Losar Alþingi um leyfisveitinga-flækjuna? Katrín Helga Hallgrímsdóttir skrifar Skoðun Dómsdagur nálgast! Hólmgeir Baldursson skrifar Skoðun Er slysahætta í kringum sorpílátið heima hjá þér? Anna Jóna Kjartansdóttir,Pétur Gísli Jónsson skrifar Skoðun Ég og Parkinson – leitin að greiningu og leiðin til betra lífs Guðrún Einarsdóttir skrifar Skoðun Hvers vegna borga foreldrar í Kópavogi mest? Eydís Inga Valsdóttir skrifar Skoðun Sá tapar sem fyrstur nefnir nasistana: gengisfelling orðsins „rasisti“ Birgir Finnsson skrifar Skoðun Aðgengi er lykill að sjálfstæði, þátttöku og virkni Þuríður Harpa Sigurðardóttir skrifar Skoðun Hagsmunir heildarinnar - Fjórði kafli: Joshua Fought The Battle of Jericho Hannes Örn Blandon skrifar Skoðun Þetta unga fólk getur bara haldið kjafti Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Kveðjum sjálfhverfa og fyrirsjáanlega manninn Halldóra Mogensen skrifar Skoðun Hefur ekki náð sér á strik síðan Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Betri vegir, fleiri lögreglumenn og hægt að komast í meðferð á sumrin Þórður Snær Júlíusson skrifar Skoðun Austurland skilar verðmætum – innviðirnir þurfa að fylgja Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Faglegt mat eða lukka? IV. Faglegt mat og ósvaraðar spurningar Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Skipulögð glæpastarfsemi er ógn við samfélagið Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Sjá meira
Þegar rætt er og ritað um umferðarmenningu hér á landi er það gjarnan á neikvæðan hátt. Dónaskapur og tillitsleysi í umferð þykir landlæg. Virðingarleysi gagnvart umferðarlögum og umferðarreglum einnig. Í þessum anda berast lögreglu margar ábendingar um hegðun í umferð sem ekki þykir til eftirbreytni, sé stórhættuleg og nánast allir stunda. Þessum ábendingum fylgir gjarnan neðanmáls að það sem kvartað er yfir sýni svo ekki verði um villst að umferðarmenning hér á landi sé verri en í öðrum löndum; að slík hegðun í umferð þekkist hvergi á byggðu bóli nema hér. Lögregla hefur í gegnum tíðina móttekið þessar tilkynningar og brugðist við eftir efnum og aðstæðum, án þess þó að hafa nægjanleg gögn í höndum til að staðreyna eða meta hvort rétt sé með farið. Með betri skráningu gagna og úrvinnslu hjá lögreglu og Samgöngustofu meðal annars, auk kannana sem framkvæmdar hafa verið, hefur lögregla öðlast betri forsendur en áður til að meta ástand í umferðarmálum hverju sinni. Ákvarðanir um nauðsynlegar aðgerðir hafa þannig orðið upplýstari og markvissari en ella. Gögnin gefa auk þess möguleika á að leggja mat á umferðarmenningu hér á landi í samanburði við önnur lönd og hvort okkur fari fram eða aftur miðað við þróun hér innanlands. Þannig hefur fjöldi banaslysa verið borinn saman við önnur norræn ríki sem þykja standa hvað best að vígi í umferðarmálum í veröldinni. Orsakir slysa hér á landi hafa einnig verið skoðaðar og þróun þeirra síðustu ár.Jákvæðari sjálfsmynd Helstu niðurstöður eru þær að banaslys hér á hverja 100.000 íbúa, samkvæmt gögnum Samgöngustofu, eru sambærileg í fjölda að meðaltali og annars staðar á Norðurlöndunum á árunum 2003 til 2012. Ef eingöngu er litið til talna fyrir árið 2012 eru fæst banaslys hér á landi eða 2,8 á hverja 100.000 íbúa. Flest eru þau í Finnlandi eða 4,7. Slysum í umferð hér á landi fækkar auk þess um 32% frá árinu 2008. Slysum sem rekja má til áhættuhegðunar í umferð fækkar þannig einnig, svo sem brot gegn stöðvunarskyldu og biðskyldu, akstur mót rauðu ljósi og ölvunar- og hraðakstur. Svo virðist því sem fullyrðingar um lélega umferðarmenningu hér á landi, miðað við fyrirliggjandi gögn, séu án mikillar innstæðu. Hana má þó vissulega bæta. Umferðarslysum það sem af er þessu ári hefur til að mynda fjölgað lítillega á höfuðborgarsvæðinu miðað við árið 2012 og alvarleg slys orðið nýverið. Það er óásættanlegt. Ein leið til að koma í veg fyrir slys gæti verið að byggja upp jákvæðari sjálfsmynd okkar sem vegfarenda með breyttri umræðu. Þar eigum við innstæðu samanber jákvæða þróun í fjölda slysa og samanburð við aðrar norrænar þjóðir. Leyfum okkur í það minnsta að njóta sannmælis.
Tómstunda- og félagsfræðinemar harma ákvörðun Akureyrarbæjar Hópur nemenda í tómstunda- og félagsmálafræði við HÍ Skoðun
Nefhjól á Austurvelli – Skiptir öryggi fólks á fjölmennasta svæði landsins ekki máli? Daði Rafnsson,Kristján Vigfússon,Margrét Manda Jónsdóttir,Martin Swift Skoðun
Miðjumoð í húsnæðismálum og áróður Viðskiptaráðs Jón Ferdínand Estherarson,Unnur Rán Reynisdóttir,Arnar Páll Gunnlaugsson Skoðun
Skoðun ,,Skildu rétt, hvar skórinn að þér kreppir. Skildu, hver í bönd þig hneppti og hneppir.” (EB) Þorsteinn Sæmundsson skrifar
Skoðun Tómstunda- og félagsfræðinemar harma ákvörðun Akureyrarbæjar Hópur nemenda í tómstunda- og félagsmálafræði við HÍ skrifar
Skoðun Nefhjól á Austurvelli – Skiptir öryggi fólks á fjölmennasta svæði landsins ekki máli? Daði Rafnsson,Kristján Vigfússon,Margrét Manda Jónsdóttir,Martin Swift skrifar
Skoðun Álframleiðsla á Íslandi er ekki bara mikilvæg fyrir Ísland Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar
Skoðun Miðjumoð í húsnæðismálum og áróður Viðskiptaráðs Jón Ferdínand Estherarson,Unnur Rán Reynisdóttir,Arnar Páll Gunnlaugsson skrifar
Skoðun Er slysahætta í kringum sorpílátið heima hjá þér? Anna Jóna Kjartansdóttir,Pétur Gísli Jónsson skrifar
Skoðun Sá tapar sem fyrstur nefnir nasistana: gengisfelling orðsins „rasisti“ Birgir Finnsson skrifar
Skoðun Hagsmunir heildarinnar - Fjórði kafli: Joshua Fought The Battle of Jericho Hannes Örn Blandon skrifar
Skoðun Betri vegir, fleiri lögreglumenn og hægt að komast í meðferð á sumrin Þórður Snær Júlíusson skrifar
Skoðun Austurland skilar verðmætum – innviðirnir þurfa að fylgja Kristinn Karl Brynjarsson skrifar
Tómstunda- og félagsfræðinemar harma ákvörðun Akureyrarbæjar Hópur nemenda í tómstunda- og félagsmálafræði við HÍ Skoðun
Nefhjól á Austurvelli – Skiptir öryggi fólks á fjölmennasta svæði landsins ekki máli? Daði Rafnsson,Kristján Vigfússon,Margrét Manda Jónsdóttir,Martin Swift Skoðun
Miðjumoð í húsnæðismálum og áróður Viðskiptaráðs Jón Ferdínand Estherarson,Unnur Rán Reynisdóttir,Arnar Páll Gunnlaugsson Skoðun