Flug og vellir Eggert Ásgeirsson skrifar 18. september 2013 06:00 Ungur fylgdist ég með lendingarstað flugvéla á Briemstúni í Vatnsmýri (sjóflugvéla í Vatnagörðum og Skerjafirði). Þar var vagga alþjóðaflugþjónustu sem dagaði uppi sem umdeildur innanlands- og þotuliðsvöllur. Hef ég orðið vitni að tveimur dauðaslysum þar, enda hefur völlurinn blasað við út um gluggann hjá mér svo lengi sem ég man. Ég man bæði Balbo og Lindberg. Ég dróst inn í deilur þegar ég annaðist hljóðmælingu fyrir borgarlæknisembættið á 5. og 6. áratugunum. Þá var býsna mikið millilandaflug og sundurþykkja um völlinn vegna hávaða. Flugmálastjórn dró þá þegar taum „flugsins“ og þótti, með réttu eða röngu, lítið vit í efasemdum heilbrigðiseftirlits um hávaða; gerir sjálfsagt enn. Ég fann fyrir því hve erfitt var að lenda í orðaskaki við flug(mála)menn, sem voru vormenn þjóðarinnar. Það hafði neikvæð áhrif á heimilislíf að fylgjast með og skrá flugferðir úr stofunni okkar og vera oft með hljóðmæli á lofti. Svo skipti ég um starf og bægði frá mér neikvæðum hugsunum í garð „flugsins“. Strax og ég hætti mælingum og skýrslugerð þótti mér sem drægi úr hávaðanum; nema það hafi verið vegna þess að flugumferð fluttist héðan úr bænum að hluta. Einnig varð tvöfalt rúðugler ráðandi. Kannski verða menn enn sáttari með þreföldum rúðum? Alla tíð hefur verið erfitt að fá upplýsingar um hvaða reglur gilda um hvenær sólarhrings flugvöllurinn er opinn; hver skuli vera flugstefna og hvernig reglum er fylgt fram. Ekki fer hjá því að mér verði hugsað í þessa áttina þegar veðrið er gott, fjölskyldan í garðinum að rabba um daginn (flugið) og veginn (flugleiðina); hvort virkilega sé leyfilegt að víkja svo fljótt frá beinni stefnu að flogið sé beint yfir kaffibollann. Nágranni minn skráði einu sinni flugvélar í „snertiflugi“ og taldi fimm ferðir sömu vélar á einni sólskinsklukkustund. Mér skilst að snertilendingar séu að meðaltali 120 á dag. Hvað um hljóðkúta á flugvélar?! En við erum undir fjalaketti, því sá valdamikli „NÝI LANDSPÍTALI“ er í uppsiglingu í nágrenninu. Milli tveggja ríkisstofnana, flugmála og spítala, hefur hræðslubandalag komist á. Sem sé; líf sjúkra og slasaðra á þessu landi á allt sitt undir því komið að þessar stoðir séu klesstar, hvor upp að annarri. Nefna má annað svið sem ég kom líka nálægt, fyrir löngu. Sjúkraflutningar hafa tekið framförum eins og hjálparstörf. Ekki veit ég hvort fleiri hafa veitt því athygli en ég að sírenunotkun í sjúkraflutningum hefur minnkað stórlega. Sama segja fleiri og yngri en ég. Faglegt skipulag sjúkraflutninga, menntun og sérhæfing sjúkraflutningaliðs hefur leitt til þess að ekki er talið að lífið liggi nú jafn oft við í sjúkraflutningum og fyrr. Skipulag hefur leitt til þess að búið er betur að sjúkum og slösuðum og móttaka þeirra tryggari. Því hefur stórlega dregið úr asa, hávaða og slysum í flutningi sjúkra. Hljóðvist sjúklinga og nágranna hefur stórlega batnað, að þessu leyti. Heyrt hef ég kunnáttumenn í slysa- og sjúkrahjálp halda því fram að fyrst og fremst þurfi að undirbúa sjúkling, „stabílísera“ og flytja þá er það hefur tekist. En á þessa staðreynd var lítið minnst fyrr en hún kom upp á yfirborðið í deilum sem risu á Landspítala um launakostnað (auðvitað); ósennilega vegna velferðar sjúklinga, síst vegna staðsetningar flugvallarins. Í umræðu um flugvelli hef ég ekki fengið upplýsingar eða heyrt getið rannsókna á notkun flugvalla og flugvéla, mest rætt um „vindrósir“ á ýmsum heiðum og um afstöðu almennings til málsins, án fræðslu; hvort flugvellir eigi að vera hér eða þar, á heiði, nesi, eyju eða sjávarbotni. Rannsóknir flugskólans Keilis lofa góðu. Margar almannastofnanir hafa „upplýsinga“-fulltrúa í þjónustu sinni, sem bíða eftir því að reitt sé til höggs; ekki endilega gagnvart þjóðinni, heldur þeim sjálfum. Flutningur flugvalla hefur býsna oft átt sér stað. Sjálfur hef ég fylgst með flutningi alþjóðaflugs frá Bromma til Arlanda í Svíþjóð; frá Fornebu til Gardermoen í Noregi og frá Reykjavík til Keflavíkur. Ekki hefur það allt mælst vel fyrir, hinu versta spáð, nema kannski hvað Keflavík áhrærir. Allir eru flugvellirnir í ámóta fjarlægð frá höfuðborgum landanna og reynast vel. Nýlega virti ég fyrir mér umferðina við Gardermoen. Löng leið er þangað frá Ósló en örstutt að fljúga þaðan til t.d. til Bergen eða Stavanger. Flugstöðin er skipt, almenn afgreiðsla, erlent flug annars vegar og innanlandsflug hins vegar, með ágætri þjónustu sem á við (þarf ekki að koma „tax-free“ fyrir í herbergiskytru eins og fyrir Grænlands- og Færeyjafarþega á Vatnsmýrarvelli). Allt með faglegum þjónustu- og menningarblæ. Hraðlestin frá vellinum að aðaljárnbrautarstöðinni virðist hafa verið fljótfærnisákvörðun, tekin í hita augnabliksins, er verjast þurfti andúð, þegar átti að flytja völlinn. Það sama gæti gerst hér. En samhliða lestinni þróast strætisvagnakerfi, til og frá þéttbýlisstöðum og íbúahverfum. Sýnist fólk ánægt, á leið til næstu bæja eða í innanlands- og millilandaflug. Þar kem ég að því, sem mér sýnist lítið hafa verið rætt: Hvert er þjónustusvæði Reykjavíkurvallar? Skagafjörður, Skaftafellssýsla, Húnavatnssýsla o.fl. Hvaðan koma flugfarþegar, hvert eru þeir að fara og í hvaða erindum? Sýnast mér margir landsbyggðarmenn á leið til útlanda þurfa að vera nætursakir í Reykjavík, ef um flug til útlanda er að ræða. Sama þegar komið er til landsins, jafnvel þótt menn séu á eigin bílum. Tímaeyðsla og kostnaður. Fyrir skömmu átti ég leið út á flugvöll og heyrði í útvarpi neikvæðar umræður um flutning Reykjavíkurflugvallarins. Varð mér þá litið yfir bílastæðin sem eru mörg við flugstöðina. Skrapp ég út að afgreiðslu FÍ 24.8. Voru þá 308 bílar á stæðum um hádegisbil þá helgi. Mér var ljóst að starfsmannabílar hlytu að vera nokkrir. Fór þangað aftur 29.8. upp úr miðnætti. Þá voru 189 bílar á stæðinu. Fyrir nokkru fréttist að Flugfélag Íslands vildi, að mér skildist, skipuleggja bílastæði og hefja gjaldtöku. Þá gaf sig fram einhver flugvallastjórn sem bannaði það; sagðist eiga svæðið! Ég vona að ég fari rétt með. Sem sé, bílastæðin eru enn og verða sennilega óbreytt. Hvað er á seyði? Eru hér vélabrögð tengd óbreyttum flugvelli? Mér þykir margt benda til þess að það séu einkum stofnanir, fyrirtæki eða vel efnaðir farþegar sem eiga aukabíla á flugvellinum til að grípa til, á sama hátt og Vestmannaeyingar eiga aukabíla á Landeyjasandi. Er Reykjavíkurflugvöllur kannski fyrst og fremst fyrir þingmenn eða … Fróðlegt að líta til sögunnar og sjá hve tregðulögmálið er ríkt gagnvart breytingum! En hvað segir sagan? Auðvitað að breytingar, hvort sem um er að ræða síma, rafmagn, viðskipti, hömlur, afnám hafta, reglur eða menning breytir samfélaginu, leiðir kannski til framfara þegar til lengri tíma er litið, þótt menn eigi það til að efast um framtíðina. Nú er tilraunin Reykjavíkurflugvöllur fullreynd og kominn tími til nýrrar! Verði flugvöllurinn áfram á sama stað? Þá fer það einhvern veginn! Eftirkomendurnir sjá um sig! Ekki ég! Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Fjárskipti við slit óvígðrar sambúðar: Meginreglur og frávik Sveinn Ævar Sveinsson Skoðun Hæðarveiki og lyf Ari Trausti Guðmundsson Skoðun Landsvirkjun hafin yfir lög Björg Eva Erlendsdóttir Skoðun Stjórnmálin verða að virka Bjarni Benediktsson Skoðun Greiðsla með Vísakorti tryggir ekki endurgreiðslu – forfallatryggingar gagnslausar þegar mest á reynir Erna Guðmundsdóttir Skoðun „Já, hvað með bara að skjóta hann!“ Þórhildur Hjaltadóttir Skoðun Ferðamannaiðnaður? Nei, ferðaþjónusta! Guðmundur Björnsson Skoðun 80.000 manna klóakrennsli í Dýrafjörð í boði Arctic Fish Jón Kaldal Skoðun Trump les tölvupóstinn þinn Mörður Áslaugarson Skoðun Ísrael – brostnir draumar og lygar Ingibjörg Þóra Haraldsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Vegið að börnum í pólitískri aðför að ferðaþjónustunni skrifar Skoðun Hið tæra illa Gunnar Hólmsteinn Ársælsson skrifar Skoðun Ferðamannaiðnaður? Nei, ferðaþjónusta! Guðmundur Björnsson skrifar Skoðun Hæðarveiki og lyf Ari Trausti Guðmundsson skrifar Skoðun Landsvirkjun hafin yfir lög Björg Eva Erlendsdóttir skrifar Skoðun Fjárskipti við slit óvígðrar sambúðar: Meginreglur og frávik Sveinn Ævar Sveinsson skrifar Skoðun Þau eru framtíðin – en fá ekki að njóta nútímans Sigurður Kári skrifar Skoðun Greiðsla með Vísakorti tryggir ekki endurgreiðslu – forfallatryggingar gagnslausar þegar mest á reynir Erna Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Hvers vegna þegir kristin, vestræn menning? Ómar Torfason skrifar Skoðun Trump les tölvupóstinn þinn Mörður Áslaugarson skrifar Skoðun „Já, hvað með bara að skjóta hann!“ Þórhildur Hjaltadóttir skrifar Skoðun Heimar sem þurfa nýja umræðu! Sigurður Árni Reynisson skrifar Skoðun Sársauki annarra og samúðarþreyta Guðrún Jónsdóttir skrifar Skoðun Í minningu sonar – og allra þeirra sem aldrei komu heim Kristín Dýrfjörð,Friðrik Þór Guðmundsson skrifar Skoðun Alþjóðalög eða lögleysa? Urður Hákonardóttir skrifar Skoðun Truman-ríkið: Tilraunir raunheimsins að komast í gegnum gervihvelfinguna Svala Magnea Ásdísardóttir skrifar Skoðun GPT‑5 kemur í ágúst – áskoranir og tækifæri fyrir Ísland Sigvaldi Einarsson skrifar Skoðun Við tölum um vöxt — en gleymum því sem vex Þórdís Hólm Filipsdóttir skrifar Skoðun Verri framkoma en hjá Trump Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Landið talar Davíð Arnar Oddgeirsson skrifar Skoðun Ætla þau að halda áfram að grafa sína eigin gröf? Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Ísrael – brostnir draumar og lygar Ingibjörg Þóra Haraldsdóttir skrifar Skoðun Ein af hverjum fjórum Silja Höllu Egilsdóttir skrifar Skoðun Vertu drusla! Álfhildur Leifsdóttir,Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Þegar hið smáa verður risastórt Sigurjón Þórðarson skrifar Skoðun Þú ert búin að eyðileggja líf mitt!!! Sandra Ósk Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Tekur sér stöðu með Evrópusambandinu Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Feluleikur ríkisstjórnarinnar? Lárus Guðmundsson skrifar Skoðun Ég heiti Elísa og ég er Drusla Elísa Rún Svansdóttir skrifar Skoðun Grindavík má enn bíða Gísli Stefánsson skrifar Sjá meira
Ungur fylgdist ég með lendingarstað flugvéla á Briemstúni í Vatnsmýri (sjóflugvéla í Vatnagörðum og Skerjafirði). Þar var vagga alþjóðaflugþjónustu sem dagaði uppi sem umdeildur innanlands- og þotuliðsvöllur. Hef ég orðið vitni að tveimur dauðaslysum þar, enda hefur völlurinn blasað við út um gluggann hjá mér svo lengi sem ég man. Ég man bæði Balbo og Lindberg. Ég dróst inn í deilur þegar ég annaðist hljóðmælingu fyrir borgarlæknisembættið á 5. og 6. áratugunum. Þá var býsna mikið millilandaflug og sundurþykkja um völlinn vegna hávaða. Flugmálastjórn dró þá þegar taum „flugsins“ og þótti, með réttu eða röngu, lítið vit í efasemdum heilbrigðiseftirlits um hávaða; gerir sjálfsagt enn. Ég fann fyrir því hve erfitt var að lenda í orðaskaki við flug(mála)menn, sem voru vormenn þjóðarinnar. Það hafði neikvæð áhrif á heimilislíf að fylgjast með og skrá flugferðir úr stofunni okkar og vera oft með hljóðmæli á lofti. Svo skipti ég um starf og bægði frá mér neikvæðum hugsunum í garð „flugsins“. Strax og ég hætti mælingum og skýrslugerð þótti mér sem drægi úr hávaðanum; nema það hafi verið vegna þess að flugumferð fluttist héðan úr bænum að hluta. Einnig varð tvöfalt rúðugler ráðandi. Kannski verða menn enn sáttari með þreföldum rúðum? Alla tíð hefur verið erfitt að fá upplýsingar um hvaða reglur gilda um hvenær sólarhrings flugvöllurinn er opinn; hver skuli vera flugstefna og hvernig reglum er fylgt fram. Ekki fer hjá því að mér verði hugsað í þessa áttina þegar veðrið er gott, fjölskyldan í garðinum að rabba um daginn (flugið) og veginn (flugleiðina); hvort virkilega sé leyfilegt að víkja svo fljótt frá beinni stefnu að flogið sé beint yfir kaffibollann. Nágranni minn skráði einu sinni flugvélar í „snertiflugi“ og taldi fimm ferðir sömu vélar á einni sólskinsklukkustund. Mér skilst að snertilendingar séu að meðaltali 120 á dag. Hvað um hljóðkúta á flugvélar?! En við erum undir fjalaketti, því sá valdamikli „NÝI LANDSPÍTALI“ er í uppsiglingu í nágrenninu. Milli tveggja ríkisstofnana, flugmála og spítala, hefur hræðslubandalag komist á. Sem sé; líf sjúkra og slasaðra á þessu landi á allt sitt undir því komið að þessar stoðir séu klesstar, hvor upp að annarri. Nefna má annað svið sem ég kom líka nálægt, fyrir löngu. Sjúkraflutningar hafa tekið framförum eins og hjálparstörf. Ekki veit ég hvort fleiri hafa veitt því athygli en ég að sírenunotkun í sjúkraflutningum hefur minnkað stórlega. Sama segja fleiri og yngri en ég. Faglegt skipulag sjúkraflutninga, menntun og sérhæfing sjúkraflutningaliðs hefur leitt til þess að ekki er talið að lífið liggi nú jafn oft við í sjúkraflutningum og fyrr. Skipulag hefur leitt til þess að búið er betur að sjúkum og slösuðum og móttaka þeirra tryggari. Því hefur stórlega dregið úr asa, hávaða og slysum í flutningi sjúkra. Hljóðvist sjúklinga og nágranna hefur stórlega batnað, að þessu leyti. Heyrt hef ég kunnáttumenn í slysa- og sjúkrahjálp halda því fram að fyrst og fremst þurfi að undirbúa sjúkling, „stabílísera“ og flytja þá er það hefur tekist. En á þessa staðreynd var lítið minnst fyrr en hún kom upp á yfirborðið í deilum sem risu á Landspítala um launakostnað (auðvitað); ósennilega vegna velferðar sjúklinga, síst vegna staðsetningar flugvallarins. Í umræðu um flugvelli hef ég ekki fengið upplýsingar eða heyrt getið rannsókna á notkun flugvalla og flugvéla, mest rætt um „vindrósir“ á ýmsum heiðum og um afstöðu almennings til málsins, án fræðslu; hvort flugvellir eigi að vera hér eða þar, á heiði, nesi, eyju eða sjávarbotni. Rannsóknir flugskólans Keilis lofa góðu. Margar almannastofnanir hafa „upplýsinga“-fulltrúa í þjónustu sinni, sem bíða eftir því að reitt sé til höggs; ekki endilega gagnvart þjóðinni, heldur þeim sjálfum. Flutningur flugvalla hefur býsna oft átt sér stað. Sjálfur hef ég fylgst með flutningi alþjóðaflugs frá Bromma til Arlanda í Svíþjóð; frá Fornebu til Gardermoen í Noregi og frá Reykjavík til Keflavíkur. Ekki hefur það allt mælst vel fyrir, hinu versta spáð, nema kannski hvað Keflavík áhrærir. Allir eru flugvellirnir í ámóta fjarlægð frá höfuðborgum landanna og reynast vel. Nýlega virti ég fyrir mér umferðina við Gardermoen. Löng leið er þangað frá Ósló en örstutt að fljúga þaðan til t.d. til Bergen eða Stavanger. Flugstöðin er skipt, almenn afgreiðsla, erlent flug annars vegar og innanlandsflug hins vegar, með ágætri þjónustu sem á við (þarf ekki að koma „tax-free“ fyrir í herbergiskytru eins og fyrir Grænlands- og Færeyjafarþega á Vatnsmýrarvelli). Allt með faglegum þjónustu- og menningarblæ. Hraðlestin frá vellinum að aðaljárnbrautarstöðinni virðist hafa verið fljótfærnisákvörðun, tekin í hita augnabliksins, er verjast þurfti andúð, þegar átti að flytja völlinn. Það sama gæti gerst hér. En samhliða lestinni þróast strætisvagnakerfi, til og frá þéttbýlisstöðum og íbúahverfum. Sýnist fólk ánægt, á leið til næstu bæja eða í innanlands- og millilandaflug. Þar kem ég að því, sem mér sýnist lítið hafa verið rætt: Hvert er þjónustusvæði Reykjavíkurvallar? Skagafjörður, Skaftafellssýsla, Húnavatnssýsla o.fl. Hvaðan koma flugfarþegar, hvert eru þeir að fara og í hvaða erindum? Sýnast mér margir landsbyggðarmenn á leið til útlanda þurfa að vera nætursakir í Reykjavík, ef um flug til útlanda er að ræða. Sama þegar komið er til landsins, jafnvel þótt menn séu á eigin bílum. Tímaeyðsla og kostnaður. Fyrir skömmu átti ég leið út á flugvöll og heyrði í útvarpi neikvæðar umræður um flutning Reykjavíkurflugvallarins. Varð mér þá litið yfir bílastæðin sem eru mörg við flugstöðina. Skrapp ég út að afgreiðslu FÍ 24.8. Voru þá 308 bílar á stæðum um hádegisbil þá helgi. Mér var ljóst að starfsmannabílar hlytu að vera nokkrir. Fór þangað aftur 29.8. upp úr miðnætti. Þá voru 189 bílar á stæðinu. Fyrir nokkru fréttist að Flugfélag Íslands vildi, að mér skildist, skipuleggja bílastæði og hefja gjaldtöku. Þá gaf sig fram einhver flugvallastjórn sem bannaði það; sagðist eiga svæðið! Ég vona að ég fari rétt með. Sem sé, bílastæðin eru enn og verða sennilega óbreytt. Hvað er á seyði? Eru hér vélabrögð tengd óbreyttum flugvelli? Mér þykir margt benda til þess að það séu einkum stofnanir, fyrirtæki eða vel efnaðir farþegar sem eiga aukabíla á flugvellinum til að grípa til, á sama hátt og Vestmannaeyingar eiga aukabíla á Landeyjasandi. Er Reykjavíkurflugvöllur kannski fyrst og fremst fyrir þingmenn eða … Fróðlegt að líta til sögunnar og sjá hve tregðulögmálið er ríkt gagnvart breytingum! En hvað segir sagan? Auðvitað að breytingar, hvort sem um er að ræða síma, rafmagn, viðskipti, hömlur, afnám hafta, reglur eða menning breytir samfélaginu, leiðir kannski til framfara þegar til lengri tíma er litið, þótt menn eigi það til að efast um framtíðina. Nú er tilraunin Reykjavíkurflugvöllur fullreynd og kominn tími til nýrrar! Verði flugvöllurinn áfram á sama stað? Þá fer það einhvern veginn! Eftirkomendurnir sjá um sig! Ekki ég!
Greiðsla með Vísakorti tryggir ekki endurgreiðslu – forfallatryggingar gagnslausar þegar mest á reynir Erna Guðmundsdóttir Skoðun
Skoðun Fjárskipti við slit óvígðrar sambúðar: Meginreglur og frávik Sveinn Ævar Sveinsson skrifar
Skoðun Greiðsla með Vísakorti tryggir ekki endurgreiðslu – forfallatryggingar gagnslausar þegar mest á reynir Erna Guðmundsdóttir skrifar
Skoðun Í minningu sonar – og allra þeirra sem aldrei komu heim Kristín Dýrfjörð,Friðrik Þór Guðmundsson skrifar
Skoðun Truman-ríkið: Tilraunir raunheimsins að komast í gegnum gervihvelfinguna Svala Magnea Ásdísardóttir skrifar
Greiðsla með Vísakorti tryggir ekki endurgreiðslu – forfallatryggingar gagnslausar þegar mest á reynir Erna Guðmundsdóttir Skoðun