Í fullorðinna tölu? 4. apríl 2013 07:00 Ég man hversu upprifin ég var þegar amma mín sagði mér frá sinni fermingu. Hún sagði að það hefði verið merkilegur dagur því þann dag hefði hún komist í fullorðinna tölu og fengið sitt fyrsta úr. Amma mín, sem fæddist í torfbæ norður í landi, sagði að öllu hefði verið til tjaldað til að gera daginn sem glæsilegastan. Ég var átta ára og það sem vakti mesta athygli mína var að ég yrði fullorðin eftir aðeins nokkur ár og fengi þá loksins að njóta allra þeirra forréttinda sem mér voru meinuð sem barni. Eftir því sem að nær dró fermingardeginum jókst áhuginn á því að verða fullorðin, en ekki á fermingunni sjálfri. Hvernig átti ég að vita hvort ég væri kristin eða ekki? Og ef svo væri, vildi ég vera það um alla tíð? Eftir mikla umhugsun tilkynnti ég fjölskyldunni að ég ætlaði svo sannarlega að komast í fullorðinna tölu um vorið en vildi ekki láta ferma mig. Undirtektirnar voru ekki jákvæðar, nema frá föðurömmu minni sem var prestsekkja. Hún sagðist vel skilja að ég gæti ekki tekið þessa ákvörðun á þessum tímapunkti því ég væri bara barn. Að lokum fékk ég það í gegn að fermast ekki. Hvort maður fermist eða ekki hefur engin úrslitaáhrif á framtíð manns en það er erfitt fyrir ungt fólk að fara gegn venjum samfélagsins. Á hverri mínútu ganga þúsundir ungra stúlkna í gegnum mun afdrifaríkari athöfn, oftast gegn vilja sínum; þær eru gefnar í hjónabönd. Þrátt fyrir að lög í velflestum samfélögum segi til um að börn þurfi að hafi náð 18 ára aldri til að giftast er meðalaldur brúða víða 14 ár og í Bangladess eru 12 prósent brúða gift undir 12 ára aldri. Vandinn er víðtækur en 39 þúsund stúlkur eru gefnar í hjónaband á hverjum degi! Ef ekkert verður að gert verða 140 milljónir stúlkna giftar á næstu tíu árum. Ástæður þess að stúlkur eru gefnar í hjónaband á unga aldri eru ekki einfaldar. Flestar hafa þó lítið eða ekkert val. Rótgróið kynjamisrétti, samfélagslegur þrýstingur, fátækt foreldra og skortur á tækifærum til menntunar og atvinnu eru þó helstu ástæður þessa víðtæka vanda.Upprætum barnabrúðkaup Afnám ofbeldis gegn stúlkubarninu er áhersluatriði Styrktarsjóðs UN Women í ár. Sjóðurinn leggur mikla áherslu á að stuðla að hugarfarsbreytingu svo hjónabönd stúlkna verði afnumin. Rannsóknir sýna að slík hjónabönd hafa víðtæk áhrif á samfélagið í heilsufarslegu, efnahagslegu sem og félagslegu tilliti. Stúlkur sem giftast kornungar fá síður tækifæri til að mennta sig og eiga þar af leiðandi síður kost á góðu starfi sem gerir þær efnahagslega sjálfstæðar. Einnig eru ómenntaðar mæður ólíklegri til að hvetja sín börn til menntunar og að brjótast þannig úr fátækt. Mæðradauði er gífurlega hár á meðal unglingsstúlkna í þróunarríkjum og helsta dánarástæða stúlkna á aldrinum 15 til 18 ára er vandamál á meðgöngu eða við fæðingu. Flestar þessara ungu mæðra eru í hjónabandi. Meðganga og fæðing ógna ekki einungis lífi mæðranna, ungbarnadauði er 50% hærri meðal barna unglingsstúlkna en mæðra á þrítugsaldri. Rannsóknir sýna að stúlkur sem giftast ungar eru mun líklegri en aðrar til að verða fyrir líkamlegu, andlegu og kynferðislegu ofbeldi. Valdamunur stúlknanna og eiginmannanna hindrar þær í að krefjast réttinda sinna og oft hamlar tengdafjölskylda stúlkum að eiga í samskiptum við fjölskyldu sína og vini. Mikilvægt er að koma í veg fyrir að slík hjónabönd eigi sér stað og við verðum að stuðla að valdeflingu þeirra stúlkna sem nú þegar eru giftar. Þjóðarleiðtogar hafa sammælst um mikilvægi þess að draga úr fátækt fyrir árið 2015. Til þess að árangur náist verðum við að taka höndum saman. Mikilvægur liður í því er að raddir hinna fjölmörgu barnabrúða fái að heyrast og skilningur á stöðu þeirra vaxi. UN Women á Íslandi hefur hrundið af stað auglýsingaherferð sem minnir okkur á að 14 ára stúlkur eru ekki komnar í fullorðinna tölu. Á síðustu hundrað árum hefur orðið mikil hugarfarsbreyting á Íslandi varðandi hlutverk kynjanna og ólíkra kynslóða í samfélaginu. Hefðir eru nefnilega ekki óbreytanlegar. Líkt og mannréttindafrömuðurinn Desmond Tutu minnir á: „Hefðir lifa ekki einar og sér, þær eru búnar til af fólki. Þess vegna getum við breytt þeim. Ég hef séð slíkar breytingar sjálfur. Upprætum barnabrúðkaup á einni kynslóð. Þetta eru börn, ekki brúðir." Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Jarðakaup í nýjum tilgangi Halla Hrund Logadóttir Skoðun Forsetaframboð í Fellini stíl Stefán Ólafsson Skoðun Borgar þú 65 prósent skatt af þínum tekjum? Guðfinnur Sigurvinsson Skoðun Brúarsmið á Bessastaði Jóhanna Vigdís Guðmundsdóttir Skoðun Norska veiðistöðin Friðrik Erlingsson Skoðun Af auðvaldsmönnum og undirlægjuhætti Ester Hilmarsdóttir Skoðun Ég kýs… Gísli Ásgeirsson Skoðun Nú getum við brotið blað Ragnheiður Davíðsdóttir Skoðun Sjálfbær framtíð Vestfjarða Sigríður Ólöf Kristjánsdóttir,Aðalsteinn Óskarsson Skoðun Öll með? – 4.020 kr. hækkun fyrir skatt eftir 16 mánuði! Unnur Helga Óttarsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Ég kýs… Gísli Ásgeirsson skrifar Skoðun Forsetaframboð í Fellini stíl Stefán Ólafsson skrifar Skoðun Borgar þú 65 prósent skatt af þínum tekjum? Guðfinnur Sigurvinsson skrifar Skoðun Brúarsmið á Bessastaði Jóhanna Vigdís Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Nú getum við brotið blað Ragnheiður Davíðsdóttir skrifar Skoðun Við þurfum loftslagsaðgerðir, ekki grænþvott Andrés Ingi Jónsson skrifar Skoðun Af hverju bara hálft skref áfram? Gísli Rafn Ólafsson skrifar Skoðun Baldur í þágu mannúðar og samfélags Anna María Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Hvar er Reykjavegur? Ari Trausti Guðmundsson skrifar Skoðun Af auðvaldsmönnum og undirlægjuhætti Ester Hilmarsdóttir skrifar Skoðun Hafðu áhrif á líf barna Ída Björg Unnarsdóttir skrifar Skoðun Stórbætum samgöngur Logi Einarsson skrifar Skoðun Norska veiðistöðin Friðrik Erlingsson skrifar Skoðun Köllum það réttu nafni: Fordóma Derek Terell Allen skrifar Skoðun Ótrúverðugt plan að annars góðum markmiðum Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Formleg uppgjöf Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Örlætisgerningur Vilhjálmur H. Vilhjálmsson skrifar Skoðun Fjármunum veitt þangað sem neyðin er mest Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Sjálfbær framtíð Vestfjarða Sigríður Ólöf Kristjánsdóttir,Aðalsteinn Óskarsson skrifar Skoðun Burt með pólitík á Bessastöðum Kristmundur Carter skrifar Skoðun Náttúran njóti vafans, ótímabundið Bjarkey Olsen Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Íþróttir fyrir öll, jöfnum og bætum leikinn Hólmfríður Sigþórsdóttir,Anna Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Nýr „loftslagsvænn“ iðnaður - neikvæð áhrif á lífríki og fiskveiðar Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir skrifar Skoðun „Almennings“ samgöngur? Bragi Gunnlaugsson skrifar Skoðun Góður forseti G. Pétur Matthíasson skrifar Skoðun Hvers vegna Halla Tómasdóttir? Guðjón Sigurðsson skrifar Skoðun Heimildin sem hvarf úr frumvarpi matvælaráðherra Vala Árnadóttir skrifar Skoðun Sníða sér stakk eftir vexti Guðni Magnús Ingvason skrifar Skoðun Norskir herrar eða íslenskir? Þóra Bergný Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Af hverju ertu að bjóða þig fram? Sigurður Ragnarsson skrifar Sjá meira
Ég man hversu upprifin ég var þegar amma mín sagði mér frá sinni fermingu. Hún sagði að það hefði verið merkilegur dagur því þann dag hefði hún komist í fullorðinna tölu og fengið sitt fyrsta úr. Amma mín, sem fæddist í torfbæ norður í landi, sagði að öllu hefði verið til tjaldað til að gera daginn sem glæsilegastan. Ég var átta ára og það sem vakti mesta athygli mína var að ég yrði fullorðin eftir aðeins nokkur ár og fengi þá loksins að njóta allra þeirra forréttinda sem mér voru meinuð sem barni. Eftir því sem að nær dró fermingardeginum jókst áhuginn á því að verða fullorðin, en ekki á fermingunni sjálfri. Hvernig átti ég að vita hvort ég væri kristin eða ekki? Og ef svo væri, vildi ég vera það um alla tíð? Eftir mikla umhugsun tilkynnti ég fjölskyldunni að ég ætlaði svo sannarlega að komast í fullorðinna tölu um vorið en vildi ekki láta ferma mig. Undirtektirnar voru ekki jákvæðar, nema frá föðurömmu minni sem var prestsekkja. Hún sagðist vel skilja að ég gæti ekki tekið þessa ákvörðun á þessum tímapunkti því ég væri bara barn. Að lokum fékk ég það í gegn að fermast ekki. Hvort maður fermist eða ekki hefur engin úrslitaáhrif á framtíð manns en það er erfitt fyrir ungt fólk að fara gegn venjum samfélagsins. Á hverri mínútu ganga þúsundir ungra stúlkna í gegnum mun afdrifaríkari athöfn, oftast gegn vilja sínum; þær eru gefnar í hjónabönd. Þrátt fyrir að lög í velflestum samfélögum segi til um að börn þurfi að hafi náð 18 ára aldri til að giftast er meðalaldur brúða víða 14 ár og í Bangladess eru 12 prósent brúða gift undir 12 ára aldri. Vandinn er víðtækur en 39 þúsund stúlkur eru gefnar í hjónaband á hverjum degi! Ef ekkert verður að gert verða 140 milljónir stúlkna giftar á næstu tíu árum. Ástæður þess að stúlkur eru gefnar í hjónaband á unga aldri eru ekki einfaldar. Flestar hafa þó lítið eða ekkert val. Rótgróið kynjamisrétti, samfélagslegur þrýstingur, fátækt foreldra og skortur á tækifærum til menntunar og atvinnu eru þó helstu ástæður þessa víðtæka vanda.Upprætum barnabrúðkaup Afnám ofbeldis gegn stúlkubarninu er áhersluatriði Styrktarsjóðs UN Women í ár. Sjóðurinn leggur mikla áherslu á að stuðla að hugarfarsbreytingu svo hjónabönd stúlkna verði afnumin. Rannsóknir sýna að slík hjónabönd hafa víðtæk áhrif á samfélagið í heilsufarslegu, efnahagslegu sem og félagslegu tilliti. Stúlkur sem giftast kornungar fá síður tækifæri til að mennta sig og eiga þar af leiðandi síður kost á góðu starfi sem gerir þær efnahagslega sjálfstæðar. Einnig eru ómenntaðar mæður ólíklegri til að hvetja sín börn til menntunar og að brjótast þannig úr fátækt. Mæðradauði er gífurlega hár á meðal unglingsstúlkna í þróunarríkjum og helsta dánarástæða stúlkna á aldrinum 15 til 18 ára er vandamál á meðgöngu eða við fæðingu. Flestar þessara ungu mæðra eru í hjónabandi. Meðganga og fæðing ógna ekki einungis lífi mæðranna, ungbarnadauði er 50% hærri meðal barna unglingsstúlkna en mæðra á þrítugsaldri. Rannsóknir sýna að stúlkur sem giftast ungar eru mun líklegri en aðrar til að verða fyrir líkamlegu, andlegu og kynferðislegu ofbeldi. Valdamunur stúlknanna og eiginmannanna hindrar þær í að krefjast réttinda sinna og oft hamlar tengdafjölskylda stúlkum að eiga í samskiptum við fjölskyldu sína og vini. Mikilvægt er að koma í veg fyrir að slík hjónabönd eigi sér stað og við verðum að stuðla að valdeflingu þeirra stúlkna sem nú þegar eru giftar. Þjóðarleiðtogar hafa sammælst um mikilvægi þess að draga úr fátækt fyrir árið 2015. Til þess að árangur náist verðum við að taka höndum saman. Mikilvægur liður í því er að raddir hinna fjölmörgu barnabrúða fái að heyrast og skilningur á stöðu þeirra vaxi. UN Women á Íslandi hefur hrundið af stað auglýsingaherferð sem minnir okkur á að 14 ára stúlkur eru ekki komnar í fullorðinna tölu. Á síðustu hundrað árum hefur orðið mikil hugarfarsbreyting á Íslandi varðandi hlutverk kynjanna og ólíkra kynslóða í samfélaginu. Hefðir eru nefnilega ekki óbreytanlegar. Líkt og mannréttindafrömuðurinn Desmond Tutu minnir á: „Hefðir lifa ekki einar og sér, þær eru búnar til af fólki. Þess vegna getum við breytt þeim. Ég hef séð slíkar breytingar sjálfur. Upprætum barnabrúðkaup á einni kynslóð. Þetta eru börn, ekki brúðir."
Skoðun Íþróttir fyrir öll, jöfnum og bætum leikinn Hólmfríður Sigþórsdóttir,Anna Þorsteinsdóttir skrifar
Skoðun Nýr „loftslagsvænn“ iðnaður - neikvæð áhrif á lífríki og fiskveiðar Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir skrifar