Að glata menningarverðmætum eða upphefja Björn Stefán Hallsson skrifar 6. júlí 2012 06:00 Fíngert yfirbragð gömlu húsanna í miðborginni og Þingholtunum eru einstök og algerlega sérstök menningarverðmæti. Þau tilbrigði sem í þeim felast og umhverfi þeirra eru það sem vekur áhuga í byggð Reykjavíkur og skapar aðdráttarafl. Þetta þarf að efla og upphefja með öllum tiltækum ráðum. Hús af sömu gerð verða aldrei byggð aftur í borginni. Fyrir það fyrsta þá væri það ekki hægt miðað við gildandi mannvirkjalög og byggingarreglugerð. Þau hús sem þar eru nú eru allt sem við eigum að þessu leyti. Gera þarf eins mikið úr tilvist þeirra og framast er kostur þannig að þeirra verði notið sem best í borgarumhverfinu. Þetta felst ekki í tillögum sem valdar hafa verið til verðlauna í samkeppninni um Ingólfstorg. Það er komið að algerri nauðsyn á sátt um verðmæti gömlu byggðarinnar, stöðva verður frekara niðurrif og ómarkvissa uppbyggingu og upphefja þau menningarverðmæti sem enn eru til í eldri byggðinni. Það er engu líkara en að fólk hafi ekki lært neitt af offari og óraunhæfum framkvæmdaáætlunum innan gömlu byggðarinnar í Reykjavík í aðdraganda hrunsins. Í verðlaunuðum tillögum samkeppninnar um uppbyggingu við Ingólfstorg er offarið endurvakið í anda 2007. Síðastliðin ár hefur umræðan um byggðina verið með þeim formerkjum að verið væri að snúa af þeirri leið, snúa deiliskipulögum frá ofuráætlunum í átt til byggingarmagns og stærða í eðlilegu samræmi við byggðarmynstrið, að snúa við blaði til sáttar við fíngerð einkenni byggðarinnar. Margt er gott í vinningstillögum en í þeim eru fjölmörg veigamikil atriði sem eru andstæð þessu og dæmigerð fyrir 2007. Í tillögu fyrstu verðlauna má meðal annars nefna eftirfarandi atriði. Samhliða byggingu við Alþingishúsið tókst að vinna með og styrkja fínlegt yfirbragð húsa meðfram Kirkjustræti andspænis Landsímahúsinu. Tillagan gerir ráð fyrir að byggja við Landsímahúsið að gangstéttarbrún gagnstætt húsunum með 4-5 hæða stórbyggingu og í byggingarstíl sem er afar framandi fyrir umhverfið í heild. Ráðgert er að bæta hæð ofan á núverandi Landsímahús en með því eru lagleg hlutföll byggingarinnar í ásýnd frá Austurvelli stórsköðuð. Útfærsla hækkunarinnar er jafnframt í algeru ósamræmi við gerð hússins og ber neðri hluta byggingarinnar ofurliði. Upp við þak Nasa norðanvert og að Hótel Vík er gert ráð fyrir nýbyggingu álíka hárri Landsímahúsinu. Nasa er samkvæmt því þvingað inn í kverk á milli nýbyggingarinnar og brunagafls Landsímahúss og smágert húsið borið ofurliði stórbygginga í ásýnd frá Austurvelli. Gert er ráð fyrir að Hótel Vík og Aðalstræti 7 standi á núverandi stað. Þeim er „hlíft", eða eins og það er orðað í umsögn um 1. verðlaun: „ … tillaga sem tekur tillit til sögu Kvosarinnar … sýnir markvissa uppbyggingu án niðurrifs eða tilfærslu á gömlum húsum." Þar stöðvast virðing fyrir húsunum, menningarverðmætum þeirra, og gildi í borgarmyndinni. Á milli Hótel Víkur og Aðalstrætis 7 er ráðgert að reisa nýbyggingu sömu gerðar og sú sem ráðgerð er til suðurs frá hótelinu að Nasa. Stærð, hlutföll og bein tengsl gafl í gafl bera húsin gersamlega ofurliði. Á núverandi stað munu húsin standa áfram í skugga Aðalstrætis 9 og Landsímahúss, en sú neikvæða staða er aukin enn frekar með ofangreindum byggingum á milli þeirra og að Nasa. Þar við situr ekki hvað varðar tillitsleysi við verðmæti þessara húsa. Tvö afgerandi atriði koma þar við sögu. Annars vegar er fyrirhugað að framlengja Vallarstræti í fyrri mynd framan við húsin að Aðalstræti. Framlengingin, rétt eins og núverandi Vallarstræti á milli Austurvallar og Veltusunds, mun dæmd til að vera dimmt sund í skugga hárra bygginga og þau áhrif aukin frekar en hitt. Hins vegar er gert ráð fyrir þriggja hæða samfelldri byggð á Ingólfstorgi milli Vallarstrætis og Austurstrætis. Við það hverfa gömlu húsin tvö endanlega inn í skuggalega bakgötu og menningarleg verðmæti og fínleg gerð og yfirbragð verða algerlega hulin sjónum borgarbúa. Hliðarverkun þessa hluta tillögunar eiga aðrar alvarlegar afleiðingar. Við þetta tapast möguleiki á að Ingólfstorg eigi ásýnd með fíngerðu mynstri gamalla húsa á þrjár hliðar og í góðum tengslum við byggðamynstur Grjótaþorps. Hliðin til suðurs verður ný hlið framandi byggingarlistar, ekki ósvipað því sem risið hefur á síðustu áratugum til vesturs og suðurs við torgið. Það er ólíklegt að það verði góð skipti. Önnur hlið á tillögunni hvað þetta varðar er að Ingólfstorg verður stytt verulega, um rýmið frá Austurstræti að Vallarstræti. Það er hugsanlegt að stytta megi torgið en eiga þarf við það með varfærni varðandi rými þess og birtuskilyrði. Ráðgerð byggð í framhaldi Austurstrætis að Aðalstræti er áætluð 3 hæðir og samfelld. Sem slík myndar hún vegg sem mun bæði minnka rýmið í raun og, það sem verra er, rýra tilfinningu fyrir rýmd staðarins og umhverfi þess verulega frá því sem nú er. Sé fólki alvara með að snúa við þeirri óheillaþróun sem átti sér stað fyrir 2007 þá verður það að vera meira en orðin innantóm, það verður jafnframt að sjást í verki, í áætlunum og framkvæmdum. Höfundur er byggingarfulltrúinn í Reykjavík. Ofangreindar skoðanir eru höfundarins en ekki settar fram í nafni embættis byggingarfulltrúans í Reykjavík. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur. Mest lesið Svona getum komið í veg fyrir að Katrín vinni Björn B. Björnsson Skoðun Halla Tómasdóttir og Sólskinsdrengurinn Margrét Dagmar Ericsdóttir Skoðun Ég vil óumdeildan forseta Guðrún Jónsdóttir Skoðun Ísrael verður að hætta að drepa saklausa borgara á Gaza Guðmundur Ingi Guðbrandsson Skoðun Að kjósa með hjartanu! Ásdís Guðmundsdóttir Skoðun Gallar frambjóðandans - hjálparhönd til óákveðinna Gunnar Helgason Skoðun Kvenskörung á Bessastaði Þorbergur Þórsson Skoðun Þess vegna er Halla Hrund efst Gunnhildur Fríða Hallgrímsdóttir Skoðun Vopnið gegn hatri Kristín Sigrún Áss Sigurðardóttir Skoðun Brjótum heimsblað! Hallgrímur Helgason Skoðun Skoðun Skoðun Ísrael verður að hætta að drepa saklausa borgara á Gaza Guðmundur Ingi Guðbrandsson skrifar Skoðun Að kjósa með hjartanu! Ásdís Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Heilt kjörtímabil án árangurs í loftslagsmálum Andrés Ingi Jónsson skrifar Skoðun „Nema í alveg sérstökum tilvikum“ Sigurður Örn Hilmarsson skrifar Skoðun Forseti Íslands – Katrín Jakobsdóttir Guðjón Þórir Sigfússon skrifar Skoðun Baldur er leiðtogi og mannasættir Karl Ágúst Ipsen skrifar Skoðun Fyrir börnin okkar Gunnar Ingi Valgeirsson skrifar Skoðun Stjórnvöld eru stefnulaus í barna- og fjölskyldumálum Lúðvík Júlíusson skrifar Skoðun Halla Hrund fyrir framtíðina Þóra Árnadóttir skrifar Skoðun Halla Tómasdóttir og Sólskinsdrengurinn Margrét Dagmar Ericsdóttir skrifar Skoðun Ferðamálastefna til framtíðar Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Fótbolti og forseti Tómas Ingi Tómasson skrifar Skoðun Taktík. - Fyrir fegurðina og lýðræðið Gunnlaugur Ólafsson skrifar Skoðun Kjósum Baldur fyrir öryggi okkar allra Ragnheiður Hergeirsdóttir skrifar Skoðun Svona getum komið í veg fyrir að Katrín vinni Björn B. Björnsson skrifar Skoðun Þess vegna er Halla Hrund efst Gunnhildur Fríða Hallgrímsdóttir skrifar Skoðun Forsetakosning, auðlindir í þágu almennings Gunnar Hrafn Birgisson skrifar Skoðun Halla Tómasdóttir lætur verkin tala Sigurborg Arnarsdóttir skrifar Skoðun Forsetakosningar: Menningarlegt forræði fjórða valdsins Meyvant Þórólfsson skrifar Skoðun Hver á að vera minn forseti? Auður Aþena Einarsdóttir skrifar Skoðun Halla Hrund – með víðtæka þekkingu á áskorunum samtímans Kristín Vala Ragnarsdóttir skrifar Skoðun Einstakt tækifæri til listnáms í Myndlistaskólanum í Reykjavík fyrir einstaklinga með þroskaskerðingu Björg Jóna Birgisdóttir skrifar Skoðun Vélakaup valdaelítunnar skal að vettugi hafa Ívar Hauksson skrifar Skoðun Báðar eru þær góður kostur, Katrín og Halla Hrund. Reynir Böðvarsson skrifar Skoðun Orkan hjá Höllu Hrund Sara Oskarsson skrifar Skoðun Kjósum Baldur fyrir unga fólkið Brynja Kristín Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Náttúrubarnið Katrín Jakobsdóttir Álfhildur Leifsdóttir,Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir,Sigríður Gísladóttir skrifar Skoðun Mér finnst á mig hlustað Tinna Martinsdóttir skrifar Skoðun Vopnið gegn hatri Kristín Sigrún Áss Sigurðardóttir skrifar Skoðun Þjóðhöfðinginn Katrín Sigríður Gísladóttir skrifar Sjá meira
Fíngert yfirbragð gömlu húsanna í miðborginni og Þingholtunum eru einstök og algerlega sérstök menningarverðmæti. Þau tilbrigði sem í þeim felast og umhverfi þeirra eru það sem vekur áhuga í byggð Reykjavíkur og skapar aðdráttarafl. Þetta þarf að efla og upphefja með öllum tiltækum ráðum. Hús af sömu gerð verða aldrei byggð aftur í borginni. Fyrir það fyrsta þá væri það ekki hægt miðað við gildandi mannvirkjalög og byggingarreglugerð. Þau hús sem þar eru nú eru allt sem við eigum að þessu leyti. Gera þarf eins mikið úr tilvist þeirra og framast er kostur þannig að þeirra verði notið sem best í borgarumhverfinu. Þetta felst ekki í tillögum sem valdar hafa verið til verðlauna í samkeppninni um Ingólfstorg. Það er komið að algerri nauðsyn á sátt um verðmæti gömlu byggðarinnar, stöðva verður frekara niðurrif og ómarkvissa uppbyggingu og upphefja þau menningarverðmæti sem enn eru til í eldri byggðinni. Það er engu líkara en að fólk hafi ekki lært neitt af offari og óraunhæfum framkvæmdaáætlunum innan gömlu byggðarinnar í Reykjavík í aðdraganda hrunsins. Í verðlaunuðum tillögum samkeppninnar um uppbyggingu við Ingólfstorg er offarið endurvakið í anda 2007. Síðastliðin ár hefur umræðan um byggðina verið með þeim formerkjum að verið væri að snúa af þeirri leið, snúa deiliskipulögum frá ofuráætlunum í átt til byggingarmagns og stærða í eðlilegu samræmi við byggðarmynstrið, að snúa við blaði til sáttar við fíngerð einkenni byggðarinnar. Margt er gott í vinningstillögum en í þeim eru fjölmörg veigamikil atriði sem eru andstæð þessu og dæmigerð fyrir 2007. Í tillögu fyrstu verðlauna má meðal annars nefna eftirfarandi atriði. Samhliða byggingu við Alþingishúsið tókst að vinna með og styrkja fínlegt yfirbragð húsa meðfram Kirkjustræti andspænis Landsímahúsinu. Tillagan gerir ráð fyrir að byggja við Landsímahúsið að gangstéttarbrún gagnstætt húsunum með 4-5 hæða stórbyggingu og í byggingarstíl sem er afar framandi fyrir umhverfið í heild. Ráðgert er að bæta hæð ofan á núverandi Landsímahús en með því eru lagleg hlutföll byggingarinnar í ásýnd frá Austurvelli stórsköðuð. Útfærsla hækkunarinnar er jafnframt í algeru ósamræmi við gerð hússins og ber neðri hluta byggingarinnar ofurliði. Upp við þak Nasa norðanvert og að Hótel Vík er gert ráð fyrir nýbyggingu álíka hárri Landsímahúsinu. Nasa er samkvæmt því þvingað inn í kverk á milli nýbyggingarinnar og brunagafls Landsímahúss og smágert húsið borið ofurliði stórbygginga í ásýnd frá Austurvelli. Gert er ráð fyrir að Hótel Vík og Aðalstræti 7 standi á núverandi stað. Þeim er „hlíft", eða eins og það er orðað í umsögn um 1. verðlaun: „ … tillaga sem tekur tillit til sögu Kvosarinnar … sýnir markvissa uppbyggingu án niðurrifs eða tilfærslu á gömlum húsum." Þar stöðvast virðing fyrir húsunum, menningarverðmætum þeirra, og gildi í borgarmyndinni. Á milli Hótel Víkur og Aðalstrætis 7 er ráðgert að reisa nýbyggingu sömu gerðar og sú sem ráðgerð er til suðurs frá hótelinu að Nasa. Stærð, hlutföll og bein tengsl gafl í gafl bera húsin gersamlega ofurliði. Á núverandi stað munu húsin standa áfram í skugga Aðalstrætis 9 og Landsímahúss, en sú neikvæða staða er aukin enn frekar með ofangreindum byggingum á milli þeirra og að Nasa. Þar við situr ekki hvað varðar tillitsleysi við verðmæti þessara húsa. Tvö afgerandi atriði koma þar við sögu. Annars vegar er fyrirhugað að framlengja Vallarstræti í fyrri mynd framan við húsin að Aðalstræti. Framlengingin, rétt eins og núverandi Vallarstræti á milli Austurvallar og Veltusunds, mun dæmd til að vera dimmt sund í skugga hárra bygginga og þau áhrif aukin frekar en hitt. Hins vegar er gert ráð fyrir þriggja hæða samfelldri byggð á Ingólfstorgi milli Vallarstrætis og Austurstrætis. Við það hverfa gömlu húsin tvö endanlega inn í skuggalega bakgötu og menningarleg verðmæti og fínleg gerð og yfirbragð verða algerlega hulin sjónum borgarbúa. Hliðarverkun þessa hluta tillögunar eiga aðrar alvarlegar afleiðingar. Við þetta tapast möguleiki á að Ingólfstorg eigi ásýnd með fíngerðu mynstri gamalla húsa á þrjár hliðar og í góðum tengslum við byggðamynstur Grjótaþorps. Hliðin til suðurs verður ný hlið framandi byggingarlistar, ekki ósvipað því sem risið hefur á síðustu áratugum til vesturs og suðurs við torgið. Það er ólíklegt að það verði góð skipti. Önnur hlið á tillögunni hvað þetta varðar er að Ingólfstorg verður stytt verulega, um rýmið frá Austurstræti að Vallarstræti. Það er hugsanlegt að stytta megi torgið en eiga þarf við það með varfærni varðandi rými þess og birtuskilyrði. Ráðgerð byggð í framhaldi Austurstrætis að Aðalstræti er áætluð 3 hæðir og samfelld. Sem slík myndar hún vegg sem mun bæði minnka rýmið í raun og, það sem verra er, rýra tilfinningu fyrir rýmd staðarins og umhverfi þess verulega frá því sem nú er. Sé fólki alvara með að snúa við þeirri óheillaþróun sem átti sér stað fyrir 2007 þá verður það að vera meira en orðin innantóm, það verður jafnframt að sjást í verki, í áætlunum og framkvæmdum. Höfundur er byggingarfulltrúinn í Reykjavík. Ofangreindar skoðanir eru höfundarins en ekki settar fram í nafni embættis byggingarfulltrúans í Reykjavík.
Skoðun Halla Hrund – með víðtæka þekkingu á áskorunum samtímans Kristín Vala Ragnarsdóttir skrifar
Skoðun Einstakt tækifæri til listnáms í Myndlistaskólanum í Reykjavík fyrir einstaklinga með þroskaskerðingu Björg Jóna Birgisdóttir skrifar
Skoðun Náttúrubarnið Katrín Jakobsdóttir Álfhildur Leifsdóttir,Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir,Sigríður Gísladóttir skrifar