Skoðun

Verða frekari mannaskipti?

Tómas Gunnarsson skrifar
Brennheitu máli skaut upp á Fréttastofu RÚV skömmu fyrir jólahlé Alþingis sem sagt var geta fellt ríkisstjórn Jóhönnu Sigurðardóttur. Var talinn meiri hluti í Þinginu fyrir tillögu Bjarna Benediktssonar, formanns Sjálfstæðisflokksins, um að afturkalla ákæru á hendur Geir Haarde, fyrrv. forsætisráðherra, fyrir Landsdómi, vegna aðgerða og eða aðgerðaleysis Geirs í aðdraganda Bankahrunsins í október 2008.(Þskj. 573 á 140. löggjafarþingi.)

Forseti Alþingis, Ásta Ragnheiður Jóhannesdóttur, náði að forða Alþingi frá allsherjarmálastrandi fyrir jólahlé enda var ákveðið að tillaga Bjarna formanns yrði tekin á dagskrá Alþingis 20. janúar 2012. Ekki var eindrægni um þá niðurstöðu. Ýmsir töldu að í samþykkt tillögunnar fælust ótæk afskipti löggjafans af dómsvaldinu og um leið brot gegn þrískiptingu allsherjarvaldsins. Ónafngreindir lögfræðingar, innan Þings og utan, höfðu talið tillöguna þingtæka, þrátt fyrir að þrír helstu stjórnlagafræðingar lýðveldisins, Bjarni Benediktsson, Ólafur Jóhannesson og Gunnar G. Schram, hefðu áður talið að Alþingi gæti ekki afturkallað mál, sem búið væri að leggja fyrir Landsdóm.

Þremenningarnir rökstuddu ekki niðurstöðu sína. Hafa væntanlega talið rökstuðning óþarfan þar sem afturköllunarrétti Alþingis fylgdi stöðvunar- og stýringarréttur sem færði æðsta ákæruvaldið í Landsdómsmáli frá saksóknara til Alþingis sjálfs.

Tvennt felst í LandsdómsmálinuAðalatriði málsóknarinnar er rannsókn á atvikum og mögulegri sök æðsta embættismanns lýðveldisins, Geirs Haarde, fyrrv. forsætisráðherra, í aðdraganda Bankahrunsins. Þar er möguleg niðurstaða að hann hafi staðið forsvaranlega að verkum niður í að alvarleg mistök og eða að misferli hafi átt sér stað. Þá er enn mögulegt að rannsóknin leiði fram sakir annarra, sem valda ættu öðrum málsóknum, jafnvel fyrir Landsdómi. Líta verður til gífurlegs tjóns af völdum Bankahrunsins, beins taps innlendra og erlendra aðila, svo nemi a.m.k. fimmfaldri þjóðarframleiðslu Íslendinga, stórfellds óbeins taps, atvinnumissis margra og skerðingar tekna, brottflutnings a.m.k. sex þúsunda manna frá Íslandi, umfram aðflutta, á síðustu þremur árum, hækkunar skatta og skertrar opinberrar þjónustu.

Málsóknin fyrir Landsdómi er eina úrræðið til að rannsaka að nokkru marki mögulegar sakir ráðherra. Íslendingar hafa því ríkar ástæður og skyldur til að ljúka rannsókninni faglega og undanbragðalaust. Það gagnast fræðimönnum, innlendum sem erlendum, í mörgum fræðigreinum, til nýrra ályktana og framþróunar. Að hinu leytinu jafnast ekkert á við það skipbrot að hætta málsókninni.

Hinn þáttur málsins, sá veigaminni, er að ákvarða Geir refsingu, fyrir möguleg brot í opinberu starfi. Engum ærlegum manni, hvorki samherja eða andstæðingi Geirs í stjórnmálum, getur verið fagnaðarefni að sakfella hann samkvæmt afgömlum Landsdómslögum, aðeins þung skylda.

Óvænt tillaga og þakkarverðTillaga Bjarna, formanns, er óvænt þar eð sá hluti Alþingis, sem vill fella ríkisstjórnina, virðist ekki vilja láta sína menn sæta opinberu eftirliti, rannsóknum og dómum, sem allar aðrar stéttir verða að sæta. Gengur það? Varla verða fílabeinsturnar varanlegustu húsakynni framtíðarinnar eða hvað? Gæti ekki verið nær að hætta í stjórnmálum?

Tillagan er þakkarverð þar sem hún afhjúpar hvar menn standa í þjóðmálabaráttunni og skerpir línur stjórnmálanna.




Skoðun

Sjá meira


×