
Hver er þriðja leiðin
Margir Íslendingar virðast eiga erfitt með að skilja þetta, en afstaða þeirra er þversagnakennd. Þeim finnst að þjóðir heims, einkum þær sem nálægt búa, skuldi þeim eitthvað, einhverja vináttu sem eigi að koma fram í fjárstuðningi og tilhliðrunarsemi. Ef aðrar þjóðir treysta ekki Íslendingum eða hafa aðra hagsmuni er það af því að þær eru okkur óvinveittar. Þannig þótti mörgum sem Norðurlandaþjóðir væru orðnar okkur óvinveittar þegar þær vildu ekki rétta okkur óútfyllta ávísun meðan alls óvíst var hvort við réðum við þann vanda sem við höfðum steypt okkur í. Reyndar urðu þessar þjóðir síðan fyrstar til að rétta fram hjálparhönd þegar líkur voru til að hér yrði framfylgt skynsamlegri endurreisnaráætlun undir eftirliti. Nú greinir menn á um hvernig eigi að skipta milli þjóða þeim makríl sem veiðist í Norður-Atlantshafi. Ísland heldur þar að venju fast á sínum málstað. Það gera aðrar þjóðir líka, en eru þær óvinir okkar þess vegna? Fyrr á öldum hefði getað orðið stríð út af þessu. Hvernig ætli það hefði endað fyrir Ísland og Færeyjar? Sem betur fer vilja hinir máttarmeiri nú fara samningaleið í deilumálum og lúta alþjóðalögum.
Enginn getur neitað því að umsókn Íslands um aðild að Evrópusambandinu er í uppnámi. Allir stjórnmálaflokkar nema einn virðast hafa harðnað í afstöðu sinni gegn inngöngu, og meirihluti þjóðarinnar er á móti. Takist að ljúka samningaferlinu er ekki mjög líklegt að málefnalegar ástæður muni ráða úrslitum í atkvæðagreiðslu. Fjölmargir andstæðinganna eru fyrirfram ákveðnir í að Ísland megi aldrei ganga í Evrópusambandið, jafnvel ekki þótt það sé meira en hálft inni sem áhrifalítill fylgifiskur. Sannarlega væri þörf á að ræða án slagorða og upphrópana hvað felst í fullveldi og hvernig sé farsælast vopnlausri smáþjóð að gæta þess.
Þótt ég sjái flest jákvætt við þróunina í Evrópu, þegar ég hugsa til þess valkosts að hún hefði ekki orðið, er ég ekki svo sannfærður um að Ísland eigi að ganga þar inn að ég þurfi ekki að vita hvað það mundi fela í sér. Við þurfum að leiða samningana til lykta, en Evrópa er í vanda, og vel getur verið skynsamlegt að fara hægt í samningum og bíða með ákvörðun þangað til farið er að skýrast hvernig úr vandanum verður leyst. Hafa verður í huga að fjármálakreppa er — ef reynslan lýgur ekki — ástand sem gengur yfir. Aðild eða ekki aðild snýst um afstöðu og framtíðarsýn til langs tíma en ekki tímabundinn vanda. En miklu skiptir vitaskuld hvaða lausnir verða fundnar, hvernig fjármála- og myntkreppa verður leyst og hvaða áhrif það hefur á hinn pólitíska samruna.
Þeir sem andsnúnir eru því að Ísland sæki um og, ef hagstæðir samningar nást, gangi í Evrópusambandið, skulda okkur hinum greinargerð fyrir sinni framtíðarsýn. Það næsta sem henni verður komist er að við eigum að halda krónunni, hafa skynsamlega og trausta hagstjórn og — að flestra dómi að minnsta kosti, þótt það hafi ekki mikið verið rætt — vera áfram hluti af EES. Er þessi framtíðarsýn trúverðug?
Gefum okkur að Íslendingum takist að koma á traustri hagstjórn af eigin rammleik. Til þess er ekki nóg að hafa taumhald á ríkisfjármálum heldur þarf einkageirinn, fjármálakerfið og hinn almenni borgari einnig að haga málum sínum skynsamlega. Hve langan tíma mun taka að byggja upp traust okkar og annarra á því að okkur takist þetta og að einkagjaldmiðill okkar sé trausts verður? Hvað mun sá biðtími kosta okkur? Hve mikið af aflandskrónum og sparifé mun flýja land með fyrirsjáanlegum áhrifum á gengi og lífskjör?
Getum við byggt upp traust á efnahagsstjórn okkar og gjaldmiðli meðan gjaldeyrishöft eru í gildi? Hve lengi getum við búið við gjaldeyrishöft án þess að það skaði efnahag og fjármálasiðferði (ég gef mér að það geti versnað)? Hve lengi getum við verið hluti af EES með gjaldeyrishöft?
Getur verið að valkostir okkar séu tveir: að ganga í Evrópusambandið og hefja samvinnuferli um myntsamstarf EÐA hverfa aftur til áranna fyrir inngöngu í EES, búa við gjaldeyrishöft og standa utan bandalaga? Sjálfsagt eru ýmsir sem telja þetta góðan kost, en ég efa stórlega að það eigi við meirihluta þeirra stjórnmálamanna og almennra kjósenda sem í dag eru andstæðingar samninga við Evrópusambandið og inngöngu í það.
Ég er ekki sérfræðingur um fjármál eða peningamál, og vel má vera að ég sé blindur fyrir þriðju leiðinni, komi ekki auga á hana. Hvenær ætla stjórnmálamenn og sérfræðingar að fara að benda á þriðju leiðina og rökstyðja að hún sé fær?
Skoðun

Hjúkrunarfræðingar í takt við nýja tíma
Helga Dagný Sigurjónsdóttir skrifar

NPA miðstöðin 15 ára
Hallgrímur Eymundsson,Þorbera Fjölnisdóttir skrifar

Umhverfisráðherra á réttri leið
Jóhannes Þór Skúlason skrifar

Norðurþing treður yfir varnaðarorð og eignarrétt
Árni Björn Kristbjörnsson skrifar

Lífið í bænum - fyrir suma
Sigurður Kári Harðarson skrifar

Hver á arðinn af sjávarútvegsauðlindinni?
Einar G. Harðarson skrifar

Þegar dómarar eru hluti af vandanum og bókun 35
Sigríður Svanborgardóttir skrifar

Samræmt námsmat er ekki hindrun heldur hjálpartæki
Eiríkur Ólafsson skrifar

Aflögufærir, hafið samband við söngskóla í neyð
Gunnar Guðbjörnsson skrifar

Að neyðast til að meta sína eigin umsókn í opinberan sjóð
Bogi Ragnarsson skrifar

Tími vindorku á Íslandi – Hvað þyrfti til að koma í veg fyrir raforkuskerðingar?
Edvald Edvaldsson skrifar

Fimm ár í feluleik
Ebba Margrét Magnúsdóttir skrifar

Sunnudagsblús ríkisstjórnarinnar
Jens Garðar Helgason skrifar

Hver er í raun í fýlu?
Daði Freyr Ólafsson skrifar

Tálsýn um hugsun
Þorsteinn Siglaugsson skrifar

Handhafar sannleikans og hið gagnslausa væl
Helgi Héðinsson skrifar

Flokkarnir sem raunverulega öttu viðkvæmum hópum saman og þeir sem þrífa upp eftir þá
Þórður Snær Júlíusson skrifar

Gervigreindarskólinn Alpha: Framtíðarsýn fyrir íslenska grunnskóla
Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar

Valdhafar sem óttast þjóð sína eiga ekki skilið völdin
Ágústa Árnadóttir skrifar

Til hamingju með daginn á ný!
Árni Guðmundsson skrifar

Gefðu blóð, gefðu von: saman björgum við lífum
Davíð Stefán Guðmundsson skrifar

Versta sem gæti gerzt
Hjörtur J. Guðmundsson skrifar

Aðlögun á Austurvelli
Heiða Ingimarsdóttir skrifar

Í Kópavogi borga tekjuháir foreldrar leikskólabarna mest, er það svo ósanngjarnt?
Rakel Ýr Isaksen skrifar

Auðlindin er sameign – en verðmætasköpunin er ekki sjálfgefin
Kristinn Karl Brynjarsson skrifar

Brotin stjórnarandstaða í fýlu
Arnar Steinn Þórarinsson skrifar

Úthlutun Matvælasjóðs
Fjóla Einarsdóttir skrifar

Engin haldbær rök fyrir því að dánaraðstoð skaði líknarmeðferð
Ingrid Kuhlman skrifar

Opið bréf til Ölmu Möller, heilbrigðisráðherra
Anna Margrét Hrólfsdóttir,Lilja Guðmundsdóttir skrifar

Réttlæti næst ekki með ranglæti
Ingibjörg Isaksen skrifar