Hvaða framandi lífverur eru umhverfisvandamál á Íslandi? Seinni hluti 23. febrúar 2011 11:00 Hópur fjórtán vistfræðinga mundar stílvopnið í grein í Fréttablaðinu þann 20. janúar síðastliðinn, undir yfirskriftinni „Ágengar framandi lífverur eru umhverfisvandamál". Helstu rök sem fjórtánmenningarnir færa fyrir nauðsyn á altæku banni, með sértækum eftir á undanþágum, við innflutningi og dreifingu framandi lífvera er annars vegar þeirra eigin túlkun á því hvað felst í aðild Íslands að alþjóðasamningum og hins vegar að þeir sjálfir og að heita má allt „vistfræðasamfélagið" sé sammála þeirri túlkun. Fyrir hvorugri skoðun eru færð viðunandi rök í greininni og heldur ekki í frumvarpstillögunum um breytingar á völdum kafla náttúruverndarlaganna. Hitt þarf hin íslenska þjóð að fá að vita, að í hinum alþjóðlega fræða- og vísindaheimi er mjög að aukast gagnrýni á „innrásarlíffræðinga" meðal vistfræðinga, fyrir skort á gagnrýni, raunprófunum og öðrum viðurkenndum vísindalegum vinnubrögðum. Verulegar efasemdir eru komnar fram um vísindalegar forsendur þeirra staðhæfinga sem hafðar eru uppi og það óljósa orðfæri um þá „gríðarlegu ógn sem líffjölbreytni stafar af framandi ágengum tegundum". Sérstaklega á það við um hlut plantna sem orsök tegundaútrýmingar eða minnkandi líffjölbreytni þótt tilflutningur þekktra afránsdýra sé varhugaverður. Hvergi í íslenskum rannsóknum hefur heldur komið fram að innflutningur og dreifing á framandi lífverum hafi valdið tjóni á líffræðilegri fjölbreytni hérlendis nema helst sú að minkur hefur breytt varphegðun fugla og hugsanlega haft önnur staðbundin áhrif. Engri plöntutegund hefur verið útrýmt af innfluttum plöntutegundum svo vitað sé og fjölbreytni gróðurríkisins hefur sannanlega aukist þegar talið er í tegundum og fjölbreytileika vistkerfa. Við sjáum merki þess hvar sem við förum um landið okkar. Margar eftirsóknarverðar fuglategundir hafa fundið sér búsvæði og fjöldi nytsamra skordýra einnig. Það kann að vera að menn greini á um útbreiðslu einstakra tegunda á einstökum svæðum – en tjón á eiginlegri líffjölbreytni hefur ekki verið sýnt fram á. Því teljum við óþarfa að setja um slíkt íþyngjandi lög sem leggjast sem lamandi hönd yfir samfélagið en ná samt ekki tilgangi sínum. Vilji fjórtánmenningarnir sannfæra fólk um að fjárhagslegur, heilsufarslegur eða umhverfislegur skaði af einhverjum tilteknum tegundum sé meiri en ágóðinn, þá hafa þeir öll tækifæri til þess. Þeir geta t.d. farið að stunda rannsóknir á áhrifum framandi tegunda hér á landi og þá haft þær af þeim gæðum sem duga til að fá þær birtar í ritrýndum tímaritum. Á slíkar vísindalegar niðurstöður yrði hlustað. Skógargeirinn hefur verið tilbúinn að stuðla að slíkum rannsóknum, m.a. með verkefninu Skógvist sem unnið var af samviskusemi fyrir nokkrum árum og sýndi fram á að líffjölbreytni (tegundafjölbreytni) minnkaði ekki þegar skógar erlendra trjátegunda voru ræktaðir á mólendi og líffjölbreytnin í þeim skógum var síst minni en í skóglendum innlendra tegunda. Enda er talið að skógar heims hýsi um 80% lífbreytileika á landi. Samkvæmt sáttmálanum um líffræðilega fjölbreytni skipta vernd og sjálfbær nýting líffræðilegrar fjölbreytni miklu máli í tengslum við að mæta fæðu-, heilsufars-, og öðrum þörfum sífellt fleira fólks í heiminum og í þeim tilgangi er mikilvægt að hafa aðgang að og deila bæði erfðaauðlindum og tækni. Samkvæmt þessu eru nytjaplöntur sameiginleg arfleifð alls mannkyns. Innflutningur nytjaplantna er, hefur verið og mun áfram verða til aukinnar hagsældar fyrir íbúa þessa heims og ein helsta leiðin til að fullnægja sívaxandi þörfum íbúa jarðarinnar fyrir endurnýjanlegar auðlindir í heimi vaxandi fólksfjölda. Þetta er inntakið í Rio-samningnum en ógn af völdum framandi lífvera er aukaatriði. Gagnrýnin hugsun er einnig ein af forsendum framfara og hornsteinn góðs fræðasamfélags. Trúarkennd og villandi samsuða loðinna og þokukenndra hugtaka sem sett er fram af „fræðasamfélagi", að því er virðist í þeim eina tilgangi að valda ruglingi, hafa pólitísk áhrif og láta tilganginn helga meðalið, er ekki líkleg til að auka hróður þess samfélags né bæta orðræðuna í samfélaginu almennt. Við gerum kröfu á hendur þessum félögum okkar í heimi raunvísinda um vísindalega grundaða umræðu og vandaðri vinnubrögð. Vísindaleg niðurstaða verður ekki sönnuð með neinum meirihluta. Til þess að viðunandi sátt náist um niðurstöðu er öllu meira gagn af vönduðum rannsóknum ásamt opinni og hreinskiptinni umræðu meðal fræðimanna og sem víðast í samfélaginu. Dr. Aðalsteinn Sigurgeirsson, skóg- og erfðafræðingur, formaður Skógfræðingafélags Íslands; dr. Þröstur Eysteinsson, sviðstjóri þjóðskóganna, Skógrækt ríkisins, (SR); dr. Vilhjálmur Lúðvíksson, formaður Garðyrkjufélags Íslands (GÍ); dr. Alexander Robertson, skógfræðingur, prófessor emeritus; Barbara Stanzeit, líffræðingur, fræmeistari GÍ; Björn B. Jónsson, skógfræðingur; framkvæmdastjóri Landssamtaka skógareigenda (LSE); Brynjólfur Jónsson, skógfræðingur; framkvæmdastjóri Skógræktarfélags Íslands (SÍ); dr. Dóra Lúðvíksdóttir, læknir; Edda Björnsdóttir, formaður LSE; Einar Gunnarsson, skógfræðingur, SÍ; Guðríður Helgadóttir, garðyrkjufræðingur, varaformaður GÍ; Jón Loftsson, skógfræðingur, skógræktarstjóri, SR; Magnús Gunnarsson, viðskiptafræðingur, formaður SÍ; Ragnhildur Freysteinsdóttir, umhverfisfræðingur, SÍ; Sigríður Hjartar, lyfja- og sagnfræðingur, fv. formaður GÍ; Valborg Einarsdóttir, garðyrkjufræðingur, framkvæmdastjóri, GÍ; dr. Ragnar Árnason, prófessor við Hagfræðideild HÍ. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Ég á þetta ég má þetta Arnar Atlason Skoðun Héraðsvötnin eru hjartsláttur fjarðarins Rakel Hinriksdóttir Skoðun Lygin um flóttamenn á Íslandi Jón Frímann Jónsson Skoðun Mismunun skýrir aukningu erlendra fanga Guðmundur Ingi Þóroddsson Skoðun Það er allt í lagi að vera þú sjálfur - Opið bréf til Snorra Mássonar Kári Stefánsson Skoðun Á að hita upp allan Faxaflóann? Eiríkur Hjálmarsson Skoðun Störf án staðsetningar - of hátt flækjustig eða rökrétt framþróun? Hildur Ösp Gylfadóttir,Áslaug Eir Hólmgeirsdóttir Skoðun Varst þú að kaupa gallaða fasteign? Sara Bryndís Þórsdóttir Skoðun Á tímamótum: Sameinuðu þjóðirnar í 80 ár Vala Karen Viðarsdóttir,Védís Ólafsdóttir Skoðun Hlúum að persónumiðaðri nálgun í öldrunarþjónustu Margrét Guðnadóttir Skoðun Skoðun Skoðun Tilgáta um brjálsemi þjóðarleiðtoga Gunnar Björgvinsson skrifar Skoðun Blóðbað í Súdan: Framtíðarannáll? Stefán Jón Hafstein skrifar Skoðun Sparnaðartillögur á kostnað atvinnulausra Finnbjörn A Hermannsson,Sonja Ýr Þorbergsdóttir skrifar Skoðun Atvinnustefna þarf líka að fjalla um rótgrónar atvinnugreinar Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar Skoðun Á að hita upp allan Faxaflóann? Eiríkur Hjálmarsson skrifar Skoðun Á tímamótum: Sameinuðu þjóðirnar í 80 ár Vala Karen Viðarsdóttir,Védís Ólafsdóttir skrifar Skoðun Borgar sig að vanmeta menntun? Kolbrún Halldórsdóttir skrifar Skoðun Samfylkingin hækkar gjöld á háskólanema Guðmundur Ingi Guðbrandsson skrifar Skoðun Aðgerðaáætlun í menntamálum ekki markviss Ingólfur Ásgeir Jóhannesson,Hermína Gunnþórsdóttir skrifar Skoðun Héraðsvötnin eru hjartsláttur fjarðarins Rakel Hinriksdóttir skrifar Skoðun Lygin um flóttamenn á Íslandi Jón Frímann Jónsson skrifar Skoðun Mismunun skýrir aukningu erlendra fanga Guðmundur Ingi Þóroddsson skrifar Skoðun Farsæld barna í fyrirrúmi Bragi Bjarnason skrifar Skoðun Hlúum að persónumiðaðri nálgun í öldrunarþjónustu Margrét Guðnadóttir skrifar Skoðun Viljum við stjórnarandstöðu sem þvælist ekki fyrir? Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Skólar hafa stigið skrefið með góðum árangri Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Varst þú að kaupa gallaða fasteign? Sara Bryndís Þórsdóttir skrifar Skoðun Störf án staðsetningar - of hátt flækjustig eða rökrétt framþróun? Hildur Ösp Gylfadóttir,Áslaug Eir Hólmgeirsdóttir skrifar Skoðun „Glæpir“ Íslendinga Árni Davíðsson skrifar Skoðun Vörusvik Rafmenntar í nafni Kvikmyndaskóla Íslands og afleiðingar þeirra Böðvar Bjarki Pétursson,Friðrik Þór Friðriksson skrifar Skoðun Fleiri átök = verri útkoma í lestri? Birgir Hrafn Birgisson skrifar Skoðun Biðin sem (enn) veikir og tekur Guðlaugur Eyjólfsson skrifar Skoðun Stafrænt netöryggisbelti Hrannar Ásgrímsson skrifar Skoðun Hvert stefnir ráðherra? Aðalsteinn Árni Baldursson skrifar Skoðun Free tuition Colin Fisher skrifar Skoðun Þegar fólkið okkar langar að deyja Sigurborg Sveinsdóttir,Svava Arnardóttir skrifar Skoðun Why protest works Adam Daniel Fishwick skrifar Skoðun Í senn minning og ákvörðun um framtíð Elliði Vignisson skrifar Skoðun Reynslunni ríkari eftir fjárhagsleg áföll síðustu ára Njáll Trausti Friðbertsson skrifar Skoðun Ríkisstjórn lobbýistanna Jón Ferdínand Estherarson skrifar Sjá meira
Hópur fjórtán vistfræðinga mundar stílvopnið í grein í Fréttablaðinu þann 20. janúar síðastliðinn, undir yfirskriftinni „Ágengar framandi lífverur eru umhverfisvandamál". Helstu rök sem fjórtánmenningarnir færa fyrir nauðsyn á altæku banni, með sértækum eftir á undanþágum, við innflutningi og dreifingu framandi lífvera er annars vegar þeirra eigin túlkun á því hvað felst í aðild Íslands að alþjóðasamningum og hins vegar að þeir sjálfir og að heita má allt „vistfræðasamfélagið" sé sammála þeirri túlkun. Fyrir hvorugri skoðun eru færð viðunandi rök í greininni og heldur ekki í frumvarpstillögunum um breytingar á völdum kafla náttúruverndarlaganna. Hitt þarf hin íslenska þjóð að fá að vita, að í hinum alþjóðlega fræða- og vísindaheimi er mjög að aukast gagnrýni á „innrásarlíffræðinga" meðal vistfræðinga, fyrir skort á gagnrýni, raunprófunum og öðrum viðurkenndum vísindalegum vinnubrögðum. Verulegar efasemdir eru komnar fram um vísindalegar forsendur þeirra staðhæfinga sem hafðar eru uppi og það óljósa orðfæri um þá „gríðarlegu ógn sem líffjölbreytni stafar af framandi ágengum tegundum". Sérstaklega á það við um hlut plantna sem orsök tegundaútrýmingar eða minnkandi líffjölbreytni þótt tilflutningur þekktra afránsdýra sé varhugaverður. Hvergi í íslenskum rannsóknum hefur heldur komið fram að innflutningur og dreifing á framandi lífverum hafi valdið tjóni á líffræðilegri fjölbreytni hérlendis nema helst sú að minkur hefur breytt varphegðun fugla og hugsanlega haft önnur staðbundin áhrif. Engri plöntutegund hefur verið útrýmt af innfluttum plöntutegundum svo vitað sé og fjölbreytni gróðurríkisins hefur sannanlega aukist þegar talið er í tegundum og fjölbreytileika vistkerfa. Við sjáum merki þess hvar sem við förum um landið okkar. Margar eftirsóknarverðar fuglategundir hafa fundið sér búsvæði og fjöldi nytsamra skordýra einnig. Það kann að vera að menn greini á um útbreiðslu einstakra tegunda á einstökum svæðum – en tjón á eiginlegri líffjölbreytni hefur ekki verið sýnt fram á. Því teljum við óþarfa að setja um slíkt íþyngjandi lög sem leggjast sem lamandi hönd yfir samfélagið en ná samt ekki tilgangi sínum. Vilji fjórtánmenningarnir sannfæra fólk um að fjárhagslegur, heilsufarslegur eða umhverfislegur skaði af einhverjum tilteknum tegundum sé meiri en ágóðinn, þá hafa þeir öll tækifæri til þess. Þeir geta t.d. farið að stunda rannsóknir á áhrifum framandi tegunda hér á landi og þá haft þær af þeim gæðum sem duga til að fá þær birtar í ritrýndum tímaritum. Á slíkar vísindalegar niðurstöður yrði hlustað. Skógargeirinn hefur verið tilbúinn að stuðla að slíkum rannsóknum, m.a. með verkefninu Skógvist sem unnið var af samviskusemi fyrir nokkrum árum og sýndi fram á að líffjölbreytni (tegundafjölbreytni) minnkaði ekki þegar skógar erlendra trjátegunda voru ræktaðir á mólendi og líffjölbreytnin í þeim skógum var síst minni en í skóglendum innlendra tegunda. Enda er talið að skógar heims hýsi um 80% lífbreytileika á landi. Samkvæmt sáttmálanum um líffræðilega fjölbreytni skipta vernd og sjálfbær nýting líffræðilegrar fjölbreytni miklu máli í tengslum við að mæta fæðu-, heilsufars-, og öðrum þörfum sífellt fleira fólks í heiminum og í þeim tilgangi er mikilvægt að hafa aðgang að og deila bæði erfðaauðlindum og tækni. Samkvæmt þessu eru nytjaplöntur sameiginleg arfleifð alls mannkyns. Innflutningur nytjaplantna er, hefur verið og mun áfram verða til aukinnar hagsældar fyrir íbúa þessa heims og ein helsta leiðin til að fullnægja sívaxandi þörfum íbúa jarðarinnar fyrir endurnýjanlegar auðlindir í heimi vaxandi fólksfjölda. Þetta er inntakið í Rio-samningnum en ógn af völdum framandi lífvera er aukaatriði. Gagnrýnin hugsun er einnig ein af forsendum framfara og hornsteinn góðs fræðasamfélags. Trúarkennd og villandi samsuða loðinna og þokukenndra hugtaka sem sett er fram af „fræðasamfélagi", að því er virðist í þeim eina tilgangi að valda ruglingi, hafa pólitísk áhrif og láta tilganginn helga meðalið, er ekki líkleg til að auka hróður þess samfélags né bæta orðræðuna í samfélaginu almennt. Við gerum kröfu á hendur þessum félögum okkar í heimi raunvísinda um vísindalega grundaða umræðu og vandaðri vinnubrögð. Vísindaleg niðurstaða verður ekki sönnuð með neinum meirihluta. Til þess að viðunandi sátt náist um niðurstöðu er öllu meira gagn af vönduðum rannsóknum ásamt opinni og hreinskiptinni umræðu meðal fræðimanna og sem víðast í samfélaginu. Dr. Aðalsteinn Sigurgeirsson, skóg- og erfðafræðingur, formaður Skógfræðingafélags Íslands; dr. Þröstur Eysteinsson, sviðstjóri þjóðskóganna, Skógrækt ríkisins, (SR); dr. Vilhjálmur Lúðvíksson, formaður Garðyrkjufélags Íslands (GÍ); dr. Alexander Robertson, skógfræðingur, prófessor emeritus; Barbara Stanzeit, líffræðingur, fræmeistari GÍ; Björn B. Jónsson, skógfræðingur; framkvæmdastjóri Landssamtaka skógareigenda (LSE); Brynjólfur Jónsson, skógfræðingur; framkvæmdastjóri Skógræktarfélags Íslands (SÍ); dr. Dóra Lúðvíksdóttir, læknir; Edda Björnsdóttir, formaður LSE; Einar Gunnarsson, skógfræðingur, SÍ; Guðríður Helgadóttir, garðyrkjufræðingur, varaformaður GÍ; Jón Loftsson, skógfræðingur, skógræktarstjóri, SR; Magnús Gunnarsson, viðskiptafræðingur, formaður SÍ; Ragnhildur Freysteinsdóttir, umhverfisfræðingur, SÍ; Sigríður Hjartar, lyfja- og sagnfræðingur, fv. formaður GÍ; Valborg Einarsdóttir, garðyrkjufræðingur, framkvæmdastjóri, GÍ; dr. Ragnar Árnason, prófessor við Hagfræðideild HÍ.
Störf án staðsetningar - of hátt flækjustig eða rökrétt framþróun? Hildur Ösp Gylfadóttir,Áslaug Eir Hólmgeirsdóttir Skoðun
Skoðun Sparnaðartillögur á kostnað atvinnulausra Finnbjörn A Hermannsson,Sonja Ýr Þorbergsdóttir skrifar
Skoðun Atvinnustefna þarf líka að fjalla um rótgrónar atvinnugreinar Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar
Skoðun Aðgerðaáætlun í menntamálum ekki markviss Ingólfur Ásgeir Jóhannesson,Hermína Gunnþórsdóttir skrifar
Skoðun Störf án staðsetningar - of hátt flækjustig eða rökrétt framþróun? Hildur Ösp Gylfadóttir,Áslaug Eir Hólmgeirsdóttir skrifar
Skoðun Vörusvik Rafmenntar í nafni Kvikmyndaskóla Íslands og afleiðingar þeirra Böðvar Bjarki Pétursson,Friðrik Þór Friðriksson skrifar
Störf án staðsetningar - of hátt flækjustig eða rökrétt framþróun? Hildur Ösp Gylfadóttir,Áslaug Eir Hólmgeirsdóttir Skoðun