Mælir með skaðabótamáli 1. júlí 2005 00:01 "Lögreglurannsókn efnahagsbrotadeildar ríkislögreglustjóra hefur nú staðið stanslaust, eftir því sem í veðri er látið vaka, allt frá 28. ágúst 2002 eða í tvö ár og níu mánuði án þess að sakborningum hafi verið gerð formleg grein fyrir gangi málsins og hugsanlegum rannsóknarlokum. Þótt margt sé óljóst um umfang og eðli þessarar lögreglurannsóknar, gagnsemi hennar og líklegan árangur, má þó fullyrða að hún tekur sífellt á sig nýjar myndir með nýjum sakarefnum, jafnóðum og eldri sakarefni eru skýrð eða hrakin af hálfu Baugs Group hf, stjórnenda félagsins, lögfræðinga og endurskoðenda." Þannig ritar Jónatan Þórmundsson lagaprófessor í nýrri lögfræðilegri álitsgerð sinni um Baugsmálið, sem hófst með húsleit efnahagsbrotadeildar ríkislögreglustjóra fyrir nærri þremur árum. Úrskurðurinn um húsleitarheimildina hvíldi á ásökunum Jóns Geralds Sullenberger um að Jón Ásgeir Jóhannesson stjórnarformaður Baugs og Tryggvi Jónsson forstjóri hefðu dregið sér fé frá félaginu. Jónatan Þórmundsson hefur margt við lögreglurannsóknina að athuga í álitsgerð sinni, en tekur fram að við margs konar hindranir sé að glíma. Hann nefnir einkum þá leynd sem hvílir yfir rannsókninni af hálfu ríkislögreglustjóra. Skemmtibáturinn í Flórida Eftir að hafa rakið einkenni auðgunarbrota snýr lagaprófessorinn sér að því að rekja sakargiftir og segir þær einfaldlega ótraustar. Annars vegar voru Jón Ásgeir og Tryggvi sakaðir um að hafa með tilbúnum og röngum reikningum látið Baug hf. greiða hátt í 500 þúsund bandaríkjadali til kaupa á skemmtibáti í Bandaríkjunum. Þennan bát voru þeir sagðir eiga persónulega í félagi við áðurnefndan Jón Gerald. Í öðru lagi voru sakargiftir þær að stjórnendur Baugs hefðu gefið út tilhæfulausan reikning í nafni Nordica Inc á Baug, sem síðar hefði verið gjaldfærður hjá félaginu án þess að nokkur verðmæti kæmu fyrir þá upphæð. Fjárhæð þessa reiknings nam tæpum 600 þúsund bandaríkjadölum. Um þetta segir Jónatan Þórmundsson: "Niðurstaða mín um báða liði þessara sakargifta er því sú að sakfellingargrundvöllur sé nánast óhugsandi, ef til málshöfðunar kæmi út af þessum viðskiptum. Til þess standa sakarefnin á of veikum grunni og sönnun óhugsandi gegn rökstuddum skýringum og skjalfestum gögnum sakborninga. Þar að auki voru (og eru) hagsmunir hinna kærðu stjórnenda og félagsins svo samofnir, að það verður að teljast afar langsótt refsiréttarlega séð að stilla þessum aðilum upp sem gerendum og brotaþolum. Hvorki hluthafar, lánardrottnar né aðrir viðskiptamenn hafa, svo að vitað sé, kvartað yfir meðferð fjármuna, ráðstöfunum stjórnenda né yfirleitt upplifað fyrirtækið Baug Group hf. sem fórnarlamb í einhverjum fjárhagslegum hráskinnaleik. Eina undantekningin, sem hér sannar regluna, eru staðhæfingar fyrrum viðskiptafélaga og kæranda málsins." Sakarefnin eru fjölmörg önnur. Þau tengjast bankaábyrgðum, hugsanlegum umboðssvikum, kaffiviðskiptum í Færeyjum, viðskiptum með hluti í eignarhaldsfélögunum Gaumi Holding og A-Holding, sakarefni varðandi viðskiptareikninga, greiðslukort og persónuleg útgjöld, lánveitingum til stjórnenda og hluthafa Baugs Group. Í flestum tilvikum telur Jónatan Þórmundsson mikinn vafa á að sekt verði sönnuð. Jónatan Þórmundsson lagaprófessor telur að litlar líkur séu á sakfellingu fyrir auðgunarbrot en miklar líkur séu til þess að blásið verði til málssóknar við birtingu ákæru. Fyrir því segir hann þrjár ástæður. Í fyrsta lagi verði samkrull lögreglu og ákæruvalds í málum að þessu tagi til þess að sami aðili, jafnvel sami einstaklingur taki ákvarðanir um rannsóknaraðgerðir. "Með þessu fyrirkomulagi heyrir sjálfstætt mat ákæruvalds sögunni til. Ákæruvaldið verður þá gegnsýrt af einhliða rannsóknarsjónarmiðum án raunverulegs endurmats sakarefna með stoð í 112 gr. laga nr. 19/1991." Í öðru lagi telur Jónatan hætt við því að umfang ákæru ráðist að nokkru af löngu rannsóknarferli, miklu skjalamagni og tímafrekum bókhaldsathugunum. "Ákæran gæti því mótast af tímaþáttum og sýndarárangri fremur en líklegum horfum á sakfellingu." Í þriðja lagi segir Jónatan orðrétt: "Allt rannsóknarferlið bendir óneitanlega til óvenju mikils ákafa og hörku rannsóknara að ná "árangri" í málinu og talsvert hefur vottað fyrir vafasamri afstöðu rannsóknara til grundvallarreglnanna um sönnunarbyrði ákæruvalds og um sakleysi grunaðs manns uns sekt hans er sönnuð." Jónatan Þórmundsson prófessor hugleiðir í álitsgerð sinni réttarúrræði og réttarkröfur sem sakborningar í Baugsmálinu gætu gripið til. Á grundvelli þeikrrar álitsgerðar hefur stjórn Baugs Group hf. ákveðið að krefja íslenska ríkið um skaðabætur vegna þess tjóns sem fyrirtækið telur sig hafa orðið fyrir af völdum lögreglunnar. Um réttarúrræðin og réttarkröfurnar segir Jónatan meðal annars, að unnt sé að lögsækja ríkið til heimtu skaðabóta vegna tjóns af völdum ólöglegra lögregluaðgerða og óhæfilegra tafa. Hann telur þann kost vænstan að höfða almennt skaðabótamál og segir orðrétt í lok álitsgerðarinnar: "Búast má við, að lögreglurannsókninni yrði þá hraðað og henni lokið fyrr en ella. Jafnframt mundi slík málssókn sýna ákveðinn styrk félagsins út á við og staðfesta þá ímynd, sem ég hef á þessari stundu, að fyrirtækið Baugur Group hf. sé fremur fórnarlamb lögregluaðgerða en lögbrota af hálfu stjórnenda sinna." Fréttir Innlent Lög og regla Mest lesið „Stundin sem við höfum óttast er runnin upp“ Erlent Hermenn bauluðu á Biden, Newsom og blaðamenn Erlent Vinnuslys við Suðurlandsbraut Innlent Halla flytur hátíðarávarpið í stað Kristrúnar Innlent Undirbúa flutning þúsunda til Guantánamo Erlent Sigurður Fannar játar að hafa banað dóttur sinni Innlent Tók smá snúning en aftur kominn á svipaðar slóðir Innlent Fastir á Keflavíkurflugvelli í þrjá daga án útskýringa Innlent Þrjú ár fyrir að svíkja út 156 milljónir og leggja inn á fjölskylduna Innlent Dagur gáttaður á Viðskiptaráði: „Leigufélögin eru ekki andskotinn sjálfur“ Innlent Fleiri fréttir „Þingið hefur verið svipt aðhaldi sínu“ Ógn loftslagsbreytinga við fæðuöryggi stórlega vanmetin Fastir á Keflavíkurflugvelli í þrjá daga án útskýringa Hvalurinn kominn út á haf Fastir í flugstöðinni í fjóra daga og Trump-Tesla í Keflavík Sigurður Fannar játar að hafa banað dóttur sinni Bein útsending: Eldhúsdagsumræður á Alþingi Máttu ekki tjalda á Arnarhóli Sterametið mölbrotið í Leifsstöð: Lögðu hald á um 9 lítra af sterum og 44 þúsund töflur Hæstiréttur staðfestir nauðgunardóm Najeb Kolbrún svarar í engu kröfu um að hún skuldi afsökunarbeiðni Vinnuslys við Suðurlandsbraut Fótboltagláp, ráfandi djammarar og nú fljúgandi nefhjól Stendur í stafni fyrir samevrópska nefnd WHO um lýðheilsu Dagur gáttaður á Viðskiptaráði: „Leigufélögin eru ekki andskotinn sjálfur“ Stórauka þjónustu Strætó í lok sumars Bein útsending: Byggjum til framtíðar – með gæði, heilnæmi og sjálfbærni að leiðarljósi Miklar breytingar hjá Play og nefhjól í lausu lofti Háhyrningurinn synti rakleiðis í strand Halla flytur hátíðarávarpið í stað Kristrúnar Olíudreifing sýknuð af tug milljóna króna bótakröfu Costco Segir Ísland stunda hvítþvott í svörum til SÞ Aðalmeðferð hafin í máli Sigurðar Fannars Tók smá snúning en aftur kominn á svipaðar slóðir Neitaði að borga fyrir leigubílinn og braut rúðu í lögreglubíl Hnattræn hlýnun gerði hitabylgjuna í maí hlýrri og mun líklegri en ella Háhyrning rak á land í Grafarvogi Reisa tuttugu bekki til minningar um Bryndísi Klöru Tilfinningaþrungin ræða á þingi SÞ: „Stolt, fötluð, og óendanlega þakklát“ „Hjólið fellur á flugi, auðvitað er það alvarlegt“ Sjá meira
"Lögreglurannsókn efnahagsbrotadeildar ríkislögreglustjóra hefur nú staðið stanslaust, eftir því sem í veðri er látið vaka, allt frá 28. ágúst 2002 eða í tvö ár og níu mánuði án þess að sakborningum hafi verið gerð formleg grein fyrir gangi málsins og hugsanlegum rannsóknarlokum. Þótt margt sé óljóst um umfang og eðli þessarar lögreglurannsóknar, gagnsemi hennar og líklegan árangur, má þó fullyrða að hún tekur sífellt á sig nýjar myndir með nýjum sakarefnum, jafnóðum og eldri sakarefni eru skýrð eða hrakin af hálfu Baugs Group hf, stjórnenda félagsins, lögfræðinga og endurskoðenda." Þannig ritar Jónatan Þórmundsson lagaprófessor í nýrri lögfræðilegri álitsgerð sinni um Baugsmálið, sem hófst með húsleit efnahagsbrotadeildar ríkislögreglustjóra fyrir nærri þremur árum. Úrskurðurinn um húsleitarheimildina hvíldi á ásökunum Jóns Geralds Sullenberger um að Jón Ásgeir Jóhannesson stjórnarformaður Baugs og Tryggvi Jónsson forstjóri hefðu dregið sér fé frá félaginu. Jónatan Þórmundsson hefur margt við lögreglurannsóknina að athuga í álitsgerð sinni, en tekur fram að við margs konar hindranir sé að glíma. Hann nefnir einkum þá leynd sem hvílir yfir rannsókninni af hálfu ríkislögreglustjóra. Skemmtibáturinn í Flórida Eftir að hafa rakið einkenni auðgunarbrota snýr lagaprófessorinn sér að því að rekja sakargiftir og segir þær einfaldlega ótraustar. Annars vegar voru Jón Ásgeir og Tryggvi sakaðir um að hafa með tilbúnum og röngum reikningum látið Baug hf. greiða hátt í 500 þúsund bandaríkjadali til kaupa á skemmtibáti í Bandaríkjunum. Þennan bát voru þeir sagðir eiga persónulega í félagi við áðurnefndan Jón Gerald. Í öðru lagi voru sakargiftir þær að stjórnendur Baugs hefðu gefið út tilhæfulausan reikning í nafni Nordica Inc á Baug, sem síðar hefði verið gjaldfærður hjá félaginu án þess að nokkur verðmæti kæmu fyrir þá upphæð. Fjárhæð þessa reiknings nam tæpum 600 þúsund bandaríkjadölum. Um þetta segir Jónatan Þórmundsson: "Niðurstaða mín um báða liði þessara sakargifta er því sú að sakfellingargrundvöllur sé nánast óhugsandi, ef til málshöfðunar kæmi út af þessum viðskiptum. Til þess standa sakarefnin á of veikum grunni og sönnun óhugsandi gegn rökstuddum skýringum og skjalfestum gögnum sakborninga. Þar að auki voru (og eru) hagsmunir hinna kærðu stjórnenda og félagsins svo samofnir, að það verður að teljast afar langsótt refsiréttarlega séð að stilla þessum aðilum upp sem gerendum og brotaþolum. Hvorki hluthafar, lánardrottnar né aðrir viðskiptamenn hafa, svo að vitað sé, kvartað yfir meðferð fjármuna, ráðstöfunum stjórnenda né yfirleitt upplifað fyrirtækið Baug Group hf. sem fórnarlamb í einhverjum fjárhagslegum hráskinnaleik. Eina undantekningin, sem hér sannar regluna, eru staðhæfingar fyrrum viðskiptafélaga og kæranda málsins." Sakarefnin eru fjölmörg önnur. Þau tengjast bankaábyrgðum, hugsanlegum umboðssvikum, kaffiviðskiptum í Færeyjum, viðskiptum með hluti í eignarhaldsfélögunum Gaumi Holding og A-Holding, sakarefni varðandi viðskiptareikninga, greiðslukort og persónuleg útgjöld, lánveitingum til stjórnenda og hluthafa Baugs Group. Í flestum tilvikum telur Jónatan Þórmundsson mikinn vafa á að sekt verði sönnuð. Jónatan Þórmundsson lagaprófessor telur að litlar líkur séu á sakfellingu fyrir auðgunarbrot en miklar líkur séu til þess að blásið verði til málssóknar við birtingu ákæru. Fyrir því segir hann þrjár ástæður. Í fyrsta lagi verði samkrull lögreglu og ákæruvalds í málum að þessu tagi til þess að sami aðili, jafnvel sami einstaklingur taki ákvarðanir um rannsóknaraðgerðir. "Með þessu fyrirkomulagi heyrir sjálfstætt mat ákæruvalds sögunni til. Ákæruvaldið verður þá gegnsýrt af einhliða rannsóknarsjónarmiðum án raunverulegs endurmats sakarefna með stoð í 112 gr. laga nr. 19/1991." Í öðru lagi telur Jónatan hætt við því að umfang ákæru ráðist að nokkru af löngu rannsóknarferli, miklu skjalamagni og tímafrekum bókhaldsathugunum. "Ákæran gæti því mótast af tímaþáttum og sýndarárangri fremur en líklegum horfum á sakfellingu." Í þriðja lagi segir Jónatan orðrétt: "Allt rannsóknarferlið bendir óneitanlega til óvenju mikils ákafa og hörku rannsóknara að ná "árangri" í málinu og talsvert hefur vottað fyrir vafasamri afstöðu rannsóknara til grundvallarreglnanna um sönnunarbyrði ákæruvalds og um sakleysi grunaðs manns uns sekt hans er sönnuð." Jónatan Þórmundsson prófessor hugleiðir í álitsgerð sinni réttarúrræði og réttarkröfur sem sakborningar í Baugsmálinu gætu gripið til. Á grundvelli þeikrrar álitsgerðar hefur stjórn Baugs Group hf. ákveðið að krefja íslenska ríkið um skaðabætur vegna þess tjóns sem fyrirtækið telur sig hafa orðið fyrir af völdum lögreglunnar. Um réttarúrræðin og réttarkröfurnar segir Jónatan meðal annars, að unnt sé að lögsækja ríkið til heimtu skaðabóta vegna tjóns af völdum ólöglegra lögregluaðgerða og óhæfilegra tafa. Hann telur þann kost vænstan að höfða almennt skaðabótamál og segir orðrétt í lok álitsgerðarinnar: "Búast má við, að lögreglurannsókninni yrði þá hraðað og henni lokið fyrr en ella. Jafnframt mundi slík málssókn sýna ákveðinn styrk félagsins út á við og staðfesta þá ímynd, sem ég hef á þessari stundu, að fyrirtækið Baugur Group hf. sé fremur fórnarlamb lögregluaðgerða en lögbrota af hálfu stjórnenda sinna."
Fréttir Innlent Lög og regla Mest lesið „Stundin sem við höfum óttast er runnin upp“ Erlent Hermenn bauluðu á Biden, Newsom og blaðamenn Erlent Vinnuslys við Suðurlandsbraut Innlent Halla flytur hátíðarávarpið í stað Kristrúnar Innlent Undirbúa flutning þúsunda til Guantánamo Erlent Sigurður Fannar játar að hafa banað dóttur sinni Innlent Tók smá snúning en aftur kominn á svipaðar slóðir Innlent Fastir á Keflavíkurflugvelli í þrjá daga án útskýringa Innlent Þrjú ár fyrir að svíkja út 156 milljónir og leggja inn á fjölskylduna Innlent Dagur gáttaður á Viðskiptaráði: „Leigufélögin eru ekki andskotinn sjálfur“ Innlent Fleiri fréttir „Þingið hefur verið svipt aðhaldi sínu“ Ógn loftslagsbreytinga við fæðuöryggi stórlega vanmetin Fastir á Keflavíkurflugvelli í þrjá daga án útskýringa Hvalurinn kominn út á haf Fastir í flugstöðinni í fjóra daga og Trump-Tesla í Keflavík Sigurður Fannar játar að hafa banað dóttur sinni Bein útsending: Eldhúsdagsumræður á Alþingi Máttu ekki tjalda á Arnarhóli Sterametið mölbrotið í Leifsstöð: Lögðu hald á um 9 lítra af sterum og 44 þúsund töflur Hæstiréttur staðfestir nauðgunardóm Najeb Kolbrún svarar í engu kröfu um að hún skuldi afsökunarbeiðni Vinnuslys við Suðurlandsbraut Fótboltagláp, ráfandi djammarar og nú fljúgandi nefhjól Stendur í stafni fyrir samevrópska nefnd WHO um lýðheilsu Dagur gáttaður á Viðskiptaráði: „Leigufélögin eru ekki andskotinn sjálfur“ Stórauka þjónustu Strætó í lok sumars Bein útsending: Byggjum til framtíðar – með gæði, heilnæmi og sjálfbærni að leiðarljósi Miklar breytingar hjá Play og nefhjól í lausu lofti Háhyrningurinn synti rakleiðis í strand Halla flytur hátíðarávarpið í stað Kristrúnar Olíudreifing sýknuð af tug milljóna króna bótakröfu Costco Segir Ísland stunda hvítþvott í svörum til SÞ Aðalmeðferð hafin í máli Sigurðar Fannars Tók smá snúning en aftur kominn á svipaðar slóðir Neitaði að borga fyrir leigubílinn og braut rúðu í lögreglubíl Hnattræn hlýnun gerði hitabylgjuna í maí hlýrri og mun líklegri en ella Háhyrning rak á land í Grafarvogi Reisa tuttugu bekki til minningar um Bryndísi Klöru Tilfinningaþrungin ræða á þingi SÞ: „Stolt, fötluð, og óendanlega þakklát“ „Hjólið fellur á flugi, auðvitað er það alvarlegt“ Sjá meira