Höfuðborg í einangrun? 21. desember 2004 00:01 Reykjavíkurflugvöllur - Þóroddur Bjarnason prófessor Aðstaða mótar afstöðu, um það er víst engum blöðum að fletta. Sú var tíðin að ég bjó á Reynimelnum, ég rölti yfir Suðurgötuna í háskólann á morgnana og Reykjavíkurflugvöllur angraði mig. Hann lúrði þarna í Vatnsmýrinni engum til ánægju á meðan borgin teygði sig til fjalla og miðpunktur hennar fluttist sífellt lengra frá miðbænum. Það var líka óttaleg hljóð-, sjón- og loftmengun af honum, gott ef ekki slysahætta líka. Auk þess hefði hann verið í vegi fyrir mér ef ég hefði spilað keilu og viljað fara fótgangandi í Keiluhöllina í Öskjuhlíð. Á þeim tíma hefði verið rakið að flytja innanlandsflugið til Keflavíkur, og í Vatnsmýrinni hefði eflaust risið vistvænt og krúttlegt háskólahverfi, borginni minni til heilla. Síðar flutti ég norður í land og Reykjavíkurflugvöllur varð skyndilega með eindæmum frábært og vel staðsett umferðarmannvirki. Vegna flugvallarins get ég lokið við morgunkaffið mitt heima í eldhúsi á Oddeyrargötunni klukkan hálfníu að morgni og samt verið kominn niður í Pósthússtræti í Reykjavík fyrir tíu. Ef ég er mættur í Vatnsmýrina fyrir klukkan fimm get ég verið kominn aftur heim til Akureyrar um sexleytið. Væri innanlandsflugið í Keflavík myndi slík bæjarferð kosta mig fjögurra tíma ferðalag báðar leiðir. Nú dreymir mig um iðandi mannlíf í nýrri flugstöðvarbyggingu í miðbænum í Reykjavík, líkt og Hovedbanegården í kóngsins København. Reykvíkingar þurfa ekki eins mikið á flugvellinum sínum að halda og þeir sem borgina sækja heim, svo einfalt er það. Þegar Reykvíkingar eiga erindi til útlanda fara þeir um Keflavíkurflugvöll, og í fljótu bragði finnst sumum að þeir sem erindi eiga til borgarinnar séu heldur ekkert of góðir til þess taka rútuna frá Keflavík. Nýráðinn borgarstjóri Reykjavíkur skapaði sér því nokkrar vinsældir í borginni með yfirlýsingum sínum um að flugvellinum í miðbænum skyldi lokað og svæðið nýtt í þágu borgarinnar. Óþægindin af þeirri ráðstöfun myndi fyrst og fremst bitna á fólki sem ekki hefur atkvæðisrétt í borginni, enda er borgarstjóri ekki kjörinn fulltrúi þeirra. Sú einangrun höfuðborgarinnar sem fylgja myndi lokun Reykjavíkurflugvallar yrði þó ekki að öllu leyti slæm fyrir landsbyggðarfólk. Með beinu flugi til Keflavíkur yrðu til dæmis ferðalög frá Akureyri til stórborga á borð við London, Kaupmannahöfn og New York mun greiðari, og þar með yrði kannski færra að sækja til Reykjavíkur. Með sama hætti myndi ferðamannaþjónusta víða á landsbyggðinni styrkjast við flugsamgöngur um Keflavík, án þess að ferðamenn og pyngjur þeirra hefðu viðkomu í Reykjavík. Fleiri kosti mætti eflaust finna við slíka einangrun Reykjavíkur frá daglegu lífi fólks annars staðar á landinu. Lokun flugvallarins hefði þannig kosti og galla, en hún getur varla talist vera einkamál Reykvíkinga. Æðsta yfirstjórn landsins er staðsett í borginni, og þar eiga einnig helstu stofnanir og fyrirtæki landsins höfuðstöðvar sínar. Það sveitarfélag sem hefur tekið að sér það ábyrgðarhlutverk að vera höfuðborg landsins ætti ekki að geta tekið einhliða ákvörðun um að flugsamgöngur þangað séu til óþurftar. Fólkið í landinu hlýtur að eiga rétt á greiðum samgöngum við höfuðborgina, og sú væna flís af miðbænum sem nú er lögð undir flugvöll ætti að einhverju leyti að vera sameign þjóðarinnar. Deilan um framtíð Reykjavíkurflugvallar stendur í vegi fyrir eðlilegu viðhaldi við þær loftbrýr sem enn tengja miðborgina við ýmsa stærri byggðarkjarna landsins. Flugstöðin í Reykjavík er löngu orðin úr sér gengin, áætlunarstöðum í innanlandsflugi hefur fækkað og samkeppni hefur að mestu lagst af. Fullt verð frá Akureyri til Reykjavík með Flugfélagi Íslands er til dæmis svipað og fullt verð frá Keflavík til Kaupmannahafnar með Iceland Express. Engu að síður er fullskipað í flestar vélar dagsins og farþegum í innanlandsflugi fjölgar ár frá ári. Mikilvægt er að finna samgöngum við höfuðborgina varanlegan farveg í góðri samvinnu við sveitarstjórnir um land allt. Endanleg ábyrgð í því máli hlýtur þó að liggja hjá Alþingi og ríkisstjórn landsins, ekki hjá borgarstjórn Reykjavíkur. Þar hljótum við því að treysta á kjörna fulltrúa okkar á Alþingi að standa vörð um sameiginlega hagsmuni landsbyggðar og höfuðborgar í samgöngumálum, bæði þá sem þegar hafa kvatt sér hljóðs og hina sem enn virðast halda sér til hlés í þessu mikilvæga máli. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Er Ísrael ennþá útvalin þjóð Guðs? Ómar Torfason Skoðun Flokkurinn hans Gunnars Smára? Guðbergur Egill Eyjólfsson Skoðun Fylgið fór vegna fullveldismáls Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Falleinkunn skólakerfis? Helga Þórisdóttir Skoðun Hver borgar brúsann? Ingibjörg Isaksen Skoðun Hvers vegna berðu kross? Hrafnhildur Sigurðardóttir Skoðun Sniðgangan á Rapyd slær öll met Björn B. Björnsson Skoðun Hvar er auðlindarentan? Birta Karen Tryggvadóttir Skoðun Þannig gerum við þetta? Ísak Ernir Kristinsson Skoðun Stærsta framfaraskref í námsmati íslenskra barna í áratugi Guðmundur Ingi Kristinsson Skoðun Skoðun Skoðun Fylgið fór vegna fullveldismáls Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Er Ísrael ennþá útvalin þjóð Guðs? Ómar Torfason skrifar Skoðun Flokkurinn hans Gunnars Smára? Guðbergur Egill Eyjólfsson skrifar Skoðun Raforkuverð: Stórnotendur og almenningur Ingvar Júlíus Baldursson skrifar Skoðun Hætt við að hækka ekki skatta á almenning Bryndís Haraldsdóttir skrifar Skoðun Skattafíkn í skjóli réttlætis: Tímavélin stillt á 2012 Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Hver borgar brúsann? Ingibjörg Isaksen skrifar Skoðun Hvers vegna berðu kross? Hrafnhildur Sigurðardóttir skrifar Skoðun Þannig gerum við þetta? Ísak Ernir Kristinsson skrifar Skoðun Stærsta framfaraskref í námsmati íslenskra barna í áratugi Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar Skoðun Falleinkunn skólakerfis? Helga Þórisdóttir skrifar Skoðun Þjónusta sem gleður – skilar sér beint í kassann Margrét Reynisdóttir skrifar Skoðun Hvar er auðlindarentan? Birta Karen Tryggvadóttir skrifar Skoðun Miðflokkurinn – Rödd skynseminnar í borginni Ómar Már Jónsson skrifar Skoðun Virði barna og ungmenna Álfhildur Leifsdóttir,Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Sættir þú þig við þetta? Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Alþingi gleymir aftur fötluðum börnum Lúðvík Júlíusson skrifar Skoðun Lægri gjöld, fleiri tækifæri Bragi Bjarnason skrifar Skoðun Tölum um stóra valdaframsalsmálið Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Litla landið sem kennir heiminum – Ísland og þróunarsamvinna í gegnum menntun GRÓ skólanna Verena Karlsdóttir,Hreiðar Þór Valtýsson,Þór Heiðar Ásgeirsson skrifar Skoðun Öflugar varnir krefjast stöndugra fréttamiðla Sigríður Dögg Auðunsdóttir skrifar Skoðun Gott frumvarp, en hvað með verklagið? Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Augnablikið Magnús Jóhann Hjartarson skrifar Skoðun Listnám er lífsbjörg – opið bréf til ráðherra mennta, félags og heilbrigðismála, til stuðnings Söngskóla Sigurðar Demetz Dagbjört Andrésdóttir skrifar Skoðun Það þarf ekki að biðjast afsökunar á því að segja satt Þórður Snær Júlíusson skrifar Skoðun Lífeyrissjóðirnir og Íslandsbanki, hluthafafundur á mánudag Bolli Héðinsson skrifar Skoðun „Þegar arkitektinn fer á flug“ - opinber umræða á villigötum Eyrún Arnarsdóttir skrifar Skoðun Heilbrigðiskerfið þarf stjórnvöld með bein í nefinu Svandís Svavarsdóttir skrifar Skoðun Börn eru hvorki veiðigjöld né öryggis- og varnarmál Grímur Atlason skrifar Skoðun Í vörn gegn sjálfum sér? Ólafur Stephensen skrifar Sjá meira
Reykjavíkurflugvöllur - Þóroddur Bjarnason prófessor Aðstaða mótar afstöðu, um það er víst engum blöðum að fletta. Sú var tíðin að ég bjó á Reynimelnum, ég rölti yfir Suðurgötuna í háskólann á morgnana og Reykjavíkurflugvöllur angraði mig. Hann lúrði þarna í Vatnsmýrinni engum til ánægju á meðan borgin teygði sig til fjalla og miðpunktur hennar fluttist sífellt lengra frá miðbænum. Það var líka óttaleg hljóð-, sjón- og loftmengun af honum, gott ef ekki slysahætta líka. Auk þess hefði hann verið í vegi fyrir mér ef ég hefði spilað keilu og viljað fara fótgangandi í Keiluhöllina í Öskjuhlíð. Á þeim tíma hefði verið rakið að flytja innanlandsflugið til Keflavíkur, og í Vatnsmýrinni hefði eflaust risið vistvænt og krúttlegt háskólahverfi, borginni minni til heilla. Síðar flutti ég norður í land og Reykjavíkurflugvöllur varð skyndilega með eindæmum frábært og vel staðsett umferðarmannvirki. Vegna flugvallarins get ég lokið við morgunkaffið mitt heima í eldhúsi á Oddeyrargötunni klukkan hálfníu að morgni og samt verið kominn niður í Pósthússtræti í Reykjavík fyrir tíu. Ef ég er mættur í Vatnsmýrina fyrir klukkan fimm get ég verið kominn aftur heim til Akureyrar um sexleytið. Væri innanlandsflugið í Keflavík myndi slík bæjarferð kosta mig fjögurra tíma ferðalag báðar leiðir. Nú dreymir mig um iðandi mannlíf í nýrri flugstöðvarbyggingu í miðbænum í Reykjavík, líkt og Hovedbanegården í kóngsins København. Reykvíkingar þurfa ekki eins mikið á flugvellinum sínum að halda og þeir sem borgina sækja heim, svo einfalt er það. Þegar Reykvíkingar eiga erindi til útlanda fara þeir um Keflavíkurflugvöll, og í fljótu bragði finnst sumum að þeir sem erindi eiga til borgarinnar séu heldur ekkert of góðir til þess taka rútuna frá Keflavík. Nýráðinn borgarstjóri Reykjavíkur skapaði sér því nokkrar vinsældir í borginni með yfirlýsingum sínum um að flugvellinum í miðbænum skyldi lokað og svæðið nýtt í þágu borgarinnar. Óþægindin af þeirri ráðstöfun myndi fyrst og fremst bitna á fólki sem ekki hefur atkvæðisrétt í borginni, enda er borgarstjóri ekki kjörinn fulltrúi þeirra. Sú einangrun höfuðborgarinnar sem fylgja myndi lokun Reykjavíkurflugvallar yrði þó ekki að öllu leyti slæm fyrir landsbyggðarfólk. Með beinu flugi til Keflavíkur yrðu til dæmis ferðalög frá Akureyri til stórborga á borð við London, Kaupmannahöfn og New York mun greiðari, og þar með yrði kannski færra að sækja til Reykjavíkur. Með sama hætti myndi ferðamannaþjónusta víða á landsbyggðinni styrkjast við flugsamgöngur um Keflavík, án þess að ferðamenn og pyngjur þeirra hefðu viðkomu í Reykjavík. Fleiri kosti mætti eflaust finna við slíka einangrun Reykjavíkur frá daglegu lífi fólks annars staðar á landinu. Lokun flugvallarins hefði þannig kosti og galla, en hún getur varla talist vera einkamál Reykvíkinga. Æðsta yfirstjórn landsins er staðsett í borginni, og þar eiga einnig helstu stofnanir og fyrirtæki landsins höfuðstöðvar sínar. Það sveitarfélag sem hefur tekið að sér það ábyrgðarhlutverk að vera höfuðborg landsins ætti ekki að geta tekið einhliða ákvörðun um að flugsamgöngur þangað séu til óþurftar. Fólkið í landinu hlýtur að eiga rétt á greiðum samgöngum við höfuðborgina, og sú væna flís af miðbænum sem nú er lögð undir flugvöll ætti að einhverju leyti að vera sameign þjóðarinnar. Deilan um framtíð Reykjavíkurflugvallar stendur í vegi fyrir eðlilegu viðhaldi við þær loftbrýr sem enn tengja miðborgina við ýmsa stærri byggðarkjarna landsins. Flugstöðin í Reykjavík er löngu orðin úr sér gengin, áætlunarstöðum í innanlandsflugi hefur fækkað og samkeppni hefur að mestu lagst af. Fullt verð frá Akureyri til Reykjavík með Flugfélagi Íslands er til dæmis svipað og fullt verð frá Keflavík til Kaupmannahafnar með Iceland Express. Engu að síður er fullskipað í flestar vélar dagsins og farþegum í innanlandsflugi fjölgar ár frá ári. Mikilvægt er að finna samgöngum við höfuðborgina varanlegan farveg í góðri samvinnu við sveitarstjórnir um land allt. Endanleg ábyrgð í því máli hlýtur þó að liggja hjá Alþingi og ríkisstjórn landsins, ekki hjá borgarstjórn Reykjavíkur. Þar hljótum við því að treysta á kjörna fulltrúa okkar á Alþingi að standa vörð um sameiginlega hagsmuni landsbyggðar og höfuðborgar í samgöngumálum, bæði þá sem þegar hafa kvatt sér hljóðs og hina sem enn virðast halda sér til hlés í þessu mikilvæga máli.
Skoðun Stærsta framfaraskref í námsmati íslenskra barna í áratugi Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar
Skoðun Litla landið sem kennir heiminum – Ísland og þróunarsamvinna í gegnum menntun GRÓ skólanna Verena Karlsdóttir,Hreiðar Þór Valtýsson,Þór Heiðar Ásgeirsson skrifar
Skoðun Listnám er lífsbjörg – opið bréf til ráðherra mennta, félags og heilbrigðismála, til stuðnings Söngskóla Sigurðar Demetz Dagbjört Andrésdóttir skrifar