Nýtt og réttlátara skattkerfi

Ríkisstjórnin hefur lagt fram tillögur sínar að réttlátara tekjuskattskerfi. Meginmarkmið þess er að tryggja réttláta dreifingu skattbyrðanna sem og að færa til baka þær byrðar sem ríkisstjórnir undanfarinna áratuga hafa velt af þeim tekjuhæstu yfir á þá tekjulægstu.

Svínaflesk og ávaxtakökur

Við sem tökum reglulega til í geymslunni okkar á hverjum áratug byrjum verkið venjulega á töluverðu kvíðakasti. Frá því síðast hafa bæst við furðumargir kassar með óþekktu innihaldi sem þarf að skoða vandlega og taka yfirvegaða afstöðu til. Við sjáum okkur áhyggjufull í anda potast í gegnum eldgamlar glósubækur úr eðlisfræðitímum í menntó, reynandi enn að telja okkur trú um að kannski geti þær komið í góðar þarfir. Engjast í valkvíða yfir því hvort óbærilega postulínið sem Dúdda frænka handmálaði og gaf af kærleika eigi að fara eða vera.

Gjá milli geira?

Nú þegar landsmenn standa frammi fyrir miklum skattahækkunum og niðurskurði í rekstri hins opinbera er gríðarlega mikilvægt að skattgreiðendur hafi það á tilfinningunni að allir séu að bera sinn hluta af byrðinni. Landsmenn verða að upplifa að þeir séu allir í sama liði - að allir séu að leggja sitt af mörkum eftir efni og aðstæðum.

Gegnsæ þrotameðferð

Halldór Árnason skrifar um þrotameðferðir Krafan var að allt skyldi upp á borðinu við uppgjör eftir hrunið. Margir óttast að bak við luktar dyr banka verði miklar eignatilfærslur, þar sem innvígðir fá samkeppnislaust að kaupa fyrirtæki, með afskrifuðum skuldum.

Nauðgun án frekari valdbeitingar

Ofbeldi gegn konum er mun algengari ástæða fyrir heilsubresti kvenna en umferðarslys og malaría samanlagt. Þetta er sláandi fullyrðing en sönn. Nú stendur yfir árlegt 16 daga átak gegn kynbundnu ofbeldi. Markmið 16 daga átaksins er að vekja athygli á að kynbundið ofbeldi ógnar lífi og heilsu kvenna um allan heim og ekki síður að knýja á um afnám þess.

Samkeppni í boði ríkisins

Frjáls samkeppni á mörkuðum hérlendis á undir högg að sækja. Hvort sem litið er til rekstrar á sviði bankaþjónustu, bílaumboða eða bókabúða er staðreyndin sú að ríkið hefur tekið yfir rekstur fjölda fyrirtækja. Þessi fyrirtæki eru nú rekin sem sjálfstæðar einingar í þeirri - oft veiku von - að verðmæti þeirra aukist með tímanum og verði á endanum söluvara. Þetta ‘nýja Ísland’ verðum við væntanlega að búa við um eitthvert skeið og leita leiða til að sætta okkur við.

Dómskerfið: Annar möguleiki í stöðunni

Burðir dómstóla til að sinna eftirköstum efnahagshrunsins hafa verið í kastljósinu að undanförnu. Aukinn málafjöldi á nær öllum sviðum hefur valdið töluverðu álagi á dómskerfið og allar líkur eru á að framhald verði á þeirri þróun, líkt og kom fram í nýlegri ályktun Lögmannafélags Íslands. Þar hefur sérstaklega verið bent á stórfellda aukningu í munnlega fluttum einkamálum, ágreiningsmál vegna gjaldþrota, sakamál og tilkomu greiðsluaðlögunarmála.

Góð áform fóru út um þúfur

Fyrir viku lét forsætisráðherra þau boð út ganga að öllum hindrunum yrði rutt úr vegi nýs álvers í Helguvík. Fram til þessa hefur stefnumótun í orkunýtingarmálum alfarið verið á höndum VG þó að Samfylkingin fari með málaflokkinn að nafninu til.

Opið bréf til Katrínar Júlíusdóttur

Sæl Kata. Ég er algjörlega ruglaður. Mér skilst að Samfylkingin styðji 360.000 tonna álver í Helguvík og það með hraði. Helst byrja næsta vor.

Leyfi til afnota af líkama annarra

Í Fréttablaðinu hinn 12. nóvember sl. birtist grein eftir Sigríði Hjaltested, aðstoðarsaksóknara í kynferðisbrotamálum hjá lögreglunni á höfuðborgarsvæðinu, undir fyrirsögninni „Að horfa jafnt til sýknu og sektar".

Erum við of kærulaus?

Kynlíf líta flestir á sem mikilvægan hluta af sjálfum sér og lífi sínu. Það getur treyst sambönd og gefið lífinu meiri lit. Sé kynlíf stundað með ábyrgð veitir það gjarnan mikla ánægju og vellíðan, kraft og hamingju. Að ýmsu þarf að huga ef svo á að verða. Gagnkvæm virðing, traust og hlýja þarf að ríkja milli þeirra sem í hlut eiga auk virðingar fyrir sjálfum sér. Einnig þarf að koma til þroski til að kunna að tjá sig, setja mörk og virða þau, gefa og þiggja og tryggja öryggi kynlífsins. Vanti eitthvað upp á getur það spillt ánægjunni. Skoðum síðastnefnda þáttinn - öryggið.

Rjúfum vítahringinn

Finnar lentu í því eftir þeirra kreppu á fyrri hluta tíunda áratugarins að missa stóran hóp ungs fólks í vítahring langtímaatvinnuleysis og félagslegrar einangrunar. Þaðan komust margir ekki aftur og urðu með tímanum háðir fjárhagslegri aðstoð til langframa. Þetta hafði velferðarráð Reykjavíkur í huga þegar það samþykkti nýlega að efna til átaks til þess að stuðla að félagslegri virkni fólks sem fær fjárhagsaðstoð frá borginni.

Feitur fíkill

Gatið hægra megin

Í kjölfar búsáhaldabyltingarinnar töldu margir að nýtt pólitískt landslag yrði til á Íslandi. Niðurstaðan í kosningunum í vor varð þó önnur. Eftir að talið hafði verið upp úr kjörkössunum kom í ljós að hinn gamalgróni fjórflokkur hafði styrkt sig í sessi.

Tekjutengjum sjómannaafsláttinn

Frá því er greint í fréttum Ríkisútvarpsins 25.11.2009 að dæmi séu um að hásetahlutur á fjölveiðiskipum sem svo eru nefnd geti farið í 30 milljónir króna á ári. Jafnframt er tekið fram að gjarnan séu 2 menn um hvert pláss á slíkum skipum. Árslaun einstakra starfsmanna á fjölveiðiskipi geta þá rokkað á milli 15 og 35-40 milljóna króna eftir því hvort um háseta eða yfirmann er að ræða. Með öðrum orðum: Tekjur þessara aðila sveiflast frá því að vera rífleg forsætisráðherralaun og yfir í það að losa laun forsætisráðherra og 2ja óbreyttra þingmanna að auki! En þar með er ekki allt talið því almenningur leggur sérhverjum einstaklingi í þessum hópi til 100 til 200 þúsund krónur á ári í formi skattafsláttar, sjómannaafsláttarins. Ríkisskattstjóri upplýsir að heildarkostnaður ríkissjóðs vegna sjómannaafsláttarins nemi um 1,1 milljarði króna.

Í naglabúðinni

Fyrir rúmri viku var dagur íslenskrar tungu og upphófst af því hin árlega umræða um hnignun íslenskunnar. Á hverju ári sekkur íslensk tunga spönn dýpra ofan í kokið á okkur, ef marka má umræðuna. Miðað við áhyggjukórinn, sem hefur kyrjað svo lengi sem ég man eftir mér, ætti tungan reyndar að vera löngu komin ofan í vélindað, búin að leysast upp í meltingarveginum og spýtast út um rassgatið á okkur í kekkjóttum enskuslettum.

Vinir í raun?

Nú þegar harðnað hefur á dalnum á Íslandi hefur skýrt komið í ljós hversu brýnt það er fyrir okkur að eiga vini í raun. Við ætlumst til að aðrar þjóðir sýni stöðu okkar skilning og komi okkur til aðstoðar. Á sama tíma og við höfum þessar væntingar til vina okkar má spyrja sig hvort við Íslendingar sjálfir séum vinir í raun.

Ég nam land á Íslandi

Eins og forfeður okkar sem fóru frá landinu sínu fór ég líka frá landinu mínu í leit að nýjum tækifærum. Alveg eins og þeir skapaði ég mér líf hér á Íslandi. Og alveg eins og þeir fannst mér stundum að mér tækist það ekki.

Menningaruppeldi

Fyrir frumkvæði Samfylkingar og VG í borgarstjórn voru tveir starfshópar settir á laggirnar árið 2007. Báðir áttu að grandskoða hvernig efla mætti list- og menningaruppeldi í leik- og grunnskólum borgarinnar. Margar góðar tillögur eru afrakstur vinnunnar auk mikilvægrar upplýsinga um stöðu listgreinakennslu og menningaruppeldis í skólum borgarinnar. Eins fór fram mikilvæg úttekt á samstarfi skóla við menningarstofnanir og kröftug, þverfagleg umræða átti sér stað.

Jafnréttismál í öndvegi

Í samstarfsyfirlýsingu ríkisstjórnarinnar var jafnrétti kynja, mannréttindi og kvenfrelsi meðal þeirra gilda sem voru sett í öndvegi með afgerandi hætti. Skipuð hefur verið sérstök ráðherranefnd um jafnréttismál til þess að fylgja þessari stefnumótun eftir og er henni ætlað að efla forystu og samhæfingu í sérstökum forgangs- og áherslumálum á þessu sviði.

Úr vörn í sókn

Í upphafi ársins vorum við framsóknarmenn samankomnir á fjölmennasta og glæsilegasta flokksþingi Framsóknarflokksins fyrr og síðar. Þar var kjörin ný forysta og margar breytingar gerðar á stefnu flokksins. Í kjölfarið sóttum við fram í kosningum til Alþingis og það skilaði sér í því að tveir þingmenn koma nú úr röðum framsóknarmanna í Reykjavík. Ekki mátti miklu muna að undirritaður yrði sá þriðji.

Vegið að góðu fyrirtæki

Morgunblaðið hefur farið mikinn undanfarið gegn Högum. Af einhverjum ástæðum hafa fréttir af endurskipulagningu fyrirtækisins farið illa í þá í Hádegismóum. Blaðið heimtar nýtt eignarhald. Með ástæðulausum aðdróttunum er vegið að góðu fyrirtæki og um leið reynt að rýra eignir kröfuhafa Arion banka.

Fríkirkjuprestur á villigötum

Í hátíðarriti vegna 110 ára afmælis Fríkirkjunnar í Reykjavík, sem fylgdi Fréttablaðinu nýlega, er grein eftir séra Hjört Magna Jóhannsson um lagafrumvarp að nýjum þjóðkirkjulögum. Í þessari grein eru þvílíkar dylgjur, rangfærslur og vísvitandi blekkingar að ekki verður hjá því komist að andmæla og minna á þau orð Ara fróða að skylt sé að hafa það heldur er sannara reynist.

Þagnameistarinn

Umsátrið eftir Styrmi Gunnarsson, fyrrum ritstjóra Morgunblaðsins, er furðusmíð. Bókin vitnar um takmarkaðan skilning höfundarins og helzta heimildarmanns hans, fyrrum seðlabankastjóra, á efnahagsmálum. Við þetta bætist vandræðaleg hlutdrægni höfundarins ásamt veikri sannmæliskennd. Að lesa bókina er hálfpartinn eins og að hlusta á Richard Nixon seint um kvöld, en þó án formælinganna, sem voru fangamark Nixons. Styrmir notar engin stóryrði.

Hin mædda miðja

Heldri herramönnum sem hættir eru í pólitíkinni og lifa á vænum eftirlaunum er tíðrætt þessi dægrin um brúarsmíð í pólitísku lífi landsmanna. Brúin sú er vitaskuld með annan enda í landi þeirra sem misstu völdin í lýðræðislegum kosningum fyrir fáum mánuðum. Eins og það sé sami skikinn undir Framsókn og Sjálfstæðisflokknum, en þaðan liggur brúin: hinn endinn á brúnni er umluktur óveðursskýjum, enda vandséð að hinir hugprúðu brúarsmiðir andans viti vel hver á að annast brúarsporðinn á hinum bakkanum. Brúarsmíðin byggist á gömlu hugtaki hægri og vinstri og ákallið hljómar til hinnar svokölluðu miðjuhreyfingar í íslenskum stjórnmálum.

Hvað er gjaldþrot?

Hvenær setur maður fyrirtæki á hausinn, og hvenær setur maður fyrirtæki ekki á hausinn. Hingað til hefur þetta atriði verið nokkuð skýrt. Fyrirtæki sem ekki getur greitt skuldir sínar, það er gjaldþrota fyrirtæki.

Kvenlíkaminn vígvöllur í stríði

Kerfisbundnar nauðganir á konum í svokölluðum „nauðgunarbúðum“ voru liður í þjóðernishreinsunum serbneska stjórnarhersins á múslimum í Bosníu árið 1992-1995. Talið er að um 500 þúsund konum og stúlkum hafi verið nauðgað þegar þjóðarmorðin í Rúanda voru framin árið 1994.

Eins og ekkert hafi gerst

Opinber stjórnmálaumræða síðustu vikurnar um það hvernig bregðast skuli við kreppunni á Íslandi ber vitni um að sumir stjórnmálaforingjar eru ekki reiðubúnir að draga lærdóm af hrakföllum síðustu missera og taka til endurskoðunar þá stefnu sem flestum ber saman um að átti mikinn þátt í þeim.

Sannfæringarskorturinn

Mig skortir sannfæringu. Ég get aldrei verið alveg hundrað prósent viss um eitthvað. Jú, jú, hvernig læt ég. Hitler hafði rangt fyrir sér, íslenska fjármálaútrásin var geðveiki og Bítlarnir eru betri en Stóns. En ég meina, svona í sambandi við málefni sem er búið að vera að tönglast á hérna árum saman: Ég get aldrei komist á einhverja skoðun og verið alveg rosalega ákveðinn á henni. Ég get ekki einu sinni kosið sama flokkinn aftur og aftur.

Með almannahagsmuni að leiðarljósi

Fullyrðingar um að búið sé að slá skjaldborg um hrunbankana og hrunfyrirtæki heyrast nú æ oftar. Bankarnir eru gagnrýndir fyrir að starfa á sömu forsendum og fyrir hrun og fyrir að afskrifa skuldir fjárglæframanna og fákeppnisfyrirtækja.

Lyfjafyrirtæki og blekkingar

Sífellt koma fram fleiri sönnunargögn um að læknar við suma af helstu læknaháskólum Bandaríkjanna setji nafn sitt á vísindagreinar sem skrifaðar eru af hulduhöfundum fyrir lyfjafyrirtækin". Þessu er haldið fram í frétt sem birtist í New York Times 4. ágúst sl. og því bætt við að greinarnar séu skrifaðar til þess að auka sölu á lyfjum. Ef við horfum sérstaklega til geðlyfja er þetta ekki nýtt vandamál. Hvernig geta læknar svívirt Hippókratesareiðinn með þessu móti?

Brú yfir miðjuna

Eftir því sem lengra líður fer fleira í handaskolum hjá ríkisstjórninni og samstaða innan hennar er bágborin. En sósíalísk einkenni stjórnarstefnunnar eru að koma betur í ljós. Ríkisstjórnin er ekki vinstristjórn, eins og það heiti hefur verið skilið hingað til, heldur fyrsta sósíalistastjórn á Íslandi. Allir vita að sósíalistum fellur vel að eyða arði sem frjálst atvinnulíf hefur skapað, en sósíalistum er fátt verr gefið en að blása lífi í frjálst athafnalíf eða örva það til verðmætasköpunar með arðbærum rekstri til kjarabóta fyrir almenning.

Auðlindin og hugvitið

Gamall starfsbróðir minn, Hafliði Helgason að nafni, sagði mér eitt sinn þá kenningu að heillavænlegast væri að hafa einungis temmilega mikið af hæfileikum en þeim mun meira af þrautseigju. Vegna þess að þeir sem hafa mikla hæfileika eru líklegir til þess að misnota þá eða telja sig þurfa að hafa minna fyrir hlutunum uns einn góðan veðurdag að lífið sjálft sýnir þeim með voveiflegum hætti að það sé hinn mesti misskilningur. Sá sem hefur minna af hæfileikum er hins vegar meðvitaður um að hann þarf að sinna sínu viðfangsefni af alúð ef vel eigi að vera og það leiðir hann á gæfubraut.

Jöfn tækifæri og bjartari framtíð

Fyrir tuttugu árum tóku röskar konur sig saman og stofnuðu Landsnefnd UNIFEM á Íslandi. Þær höfðu sömu hugsjónir að leiðarljósi og fjöldi réttsýnna einstaklinga um allan heim: Að bæta stöðu kvenna þar sem réttindi þeirra eru ekki virt að fullu, tækifæri þeirra eru takmörkuð og frelsi ekki virt.

Staðreyndir um fjárhagsstöðu OR

Í ljósi umræðu undanfarnar vikur um fjárhagsstöðu Orkuveitu Reykjavíkur vil ég koma á framfæri upplýsingum úr reikningum Orkuveitunnar, ef það mætti varpa skýrara ljósi á stöðu fyrirtækisins.

Kjötkrókurinn

Í haust fór ég eins og stundum áður á hátíð franska blaðsins L"Humanité, sem er e.k. „þjóðhátíð" franskra kommúnista og haldin árlega í úthverfi fyrir norðan París. Allt var þar með gamalkunnum hætti, í tjaldbúðinni voru veitingastaðir með alls kyns sérréttum, verslanir af hinu fjölbreyttasta tagi, salir fyrir umræður og svo höfðu tónlistarmenn komið sér fyrir hér og þar með pípur sínar, bumbur o.fl. Ég horfði á flamenco-dans meðan ég borðaði, hlýddi á Múhameðstrúar-rapp, mætti risastórri brúðu í líki ljóshærðrar konu sem dansaði, enda maður falinn undir pilsinu, keypti ólífuolíusápur í búð Palestínumanna, og leit inn á umræðufund þar sem verið var að tala um Evrópusambandið: „Það hefur ákveðnu hlutverki að gegna," sagði ræðumaður, „og ef það gegnir því ekki eiga Frakkar að segja sig úr því."

Stefnuleysi og virðingarleysi

Illa gengur að umgangast skipulag hér á landi með þeim hætti að það geti nýst eins og til er ætlast. Að skipulag sé rammi sem framkvæmdir eigi að rúmast innan og segi fyrir um það hvernig nýta skuli land nú og í framtíðinni.

Styrkjum konur

Landsnefnd UNIFEM á Íslandi hefur nú verið starfandi í 20 ár. En hvaða erindi skyldu nú íslenskar konur eiga við alþjóðleg samtök eins og Sameinuðu þjóðirnar og hví skyldum við gerast UNIFEM-systur?

Forvarnarvinna íþróttafélaga

Í ljósi þess að yngsti maðurinn á heimilinu er genginn knattspyrnutrúnni á hönd og hugsar ekki um annað en fótbolta, æfir sig með blöðru í stofunni og með bolta þar sem pláss gefst, þá er eðlilegt að maður hafi nokkrar áhyggjur af Knattspyrnusamsambandinu. Er þetta sá félagsskapur sem maður vill að sjö ára peyi tengist sterkum böndum?

Frestur er bestur

Eitt fjölmargra metnaðarfullra mála ríkisstjórnarinnar er stofnun sérstaks stjórnlagaþings. Slík stofnun hefði það að markmiði að endurskoða stjórnarskrá Íslands í veigamiklum atriðum og felur hugmyndin í sér viðurkenningu á þeirri óþægilegu staðreynd að Alþingi hefur á liðnum árum og áratugum reynst ófært um að koma sér saman um ýmsar mikilvægar breytingar. Ekki má samt gera of lítið úr því sem þó hefur áunnist, til dæmis hefur mannréttindakafli stjórnarskrárinnar verið rækilega endurskoðaður með ágætum árangri.

Silfurslegið myrkur

38 ljóðabækur eru skráðar í Bókatíðindi í ár. Það er eilítið færra en í fyrra þegar þær voru 53 en það var líka met. Það er heldur ekki magnið sem skiptir mestu, heldur gæðin og nú hafa mörg afbragðsskáld sent frá sér ljóðabækur. Ber þar fyrst að nefna ljóðasafn Ingibjargar Haraldsdóttur. Það er undurfagurt með silfurlitaðri skreytingu á kápu og síðan er það svo eigulegt að í raun ætti að dreifa því inn á hvert heimili. Þeir sem ætla að gefa silfur­safnið hennar Ingibjargar í jólagjöf er bent á að Dimma gaf fyrir nokkru út geisladisk með upplestri skáldsins. Ekki ónýtt ef hann fylgdi með.

Flutningskostnaður hækkaður

Ríkisstjórnin kann að forgangs­raða; eftir sínu höfði. Nú hefur hún tekið ákvörðun um að hækka flutningskostnað á landsbyggðinni með sérstakri skattlagningu undir yfirskini umhverfisverndar.

Skaðlegar skattahækkanir

Um þessar mundir er verið að taka mjög afdrifaríkar ákvarðanir í skattamálum hér á landi. Skattahækkanir upp á tugi milljarða munu draga almenning og atvinnulíf hér á landi enn meira niður, auka atvinnuleysi og verðbólgu og veikja baráttukraft þjóðarinnar. Neysla mun minnka, sem mun hafa áhrif á fjölmörg fyrirtæki og lækka þannig skatttekjur ríkisins. Skattkerfið verður flóknara með fleiri skattþrepum. Aukinn skattur verður lagður á sparnað fólks með umtalsverðri hækkun fjármagnstekjuskatts og hækkun á tryggingargjaldi sem er beinn launaskattur á fyrirtæki. Eignarskattur er nánast eins og eignaupptaka. Engin vissa er svo fyrir því að þessi aukna skattheimta muni skila sér. Á sama tíma er fólk að taka á sig launafrystingu og jafnvel launalækkun.

Hví má ekki leita samstöðu?

Að ákveðnu marki er ný tekjuöflun ríkissjóðs óhjákvæmileg við ríkjandi aðstæður. Þar hefur ríkisstjórnin rétt fyrir sér. Framsóknarflokkurinn virðist að vísu ekki telja hennar þörf. Sjálfstæðisflokkurinn hefur á hinn bóginn teflt fram nýjum hugmyndum til umræðu.

Opin og gagnsæ útboð – allra hagur

Á undanförnum vikum hafa birst fréttir um þá ákvörðun Reykjavíkurborgar að semja við byggingarfélagið Eykt um framkvæmdir á horni Lækjargötu og Austurstrætis en verkið var boðið út nú í haust. Ýjað hefur verið að því í þessum fréttum að eitthvað óeðlilegt hafi verið við ákvörðun borgaryfirvalda í málinu. Þetta er rangt.