Staðfesta umfangsmikil og alvarleg samráðsbrot Samskipa Magnús Jochum Pálsson skrifar 19. mars 2025 20:00 Samráðsmál Samskipa og Eimskipa teygir sig meira en fimmtán ár aftur í tímann. Vísir/Vilhelm Áfrýjunarnefnd samkeppnismála staðfesti umfangsmikil og alvarleg samráðsbrot Samskipa í úrskurði sínum í dag. Þar er Samskipum gert að greiða 2,3 milljarða króna í ríkissjóð og 100 milljón króna sekt fyrir að brjóta gegn upplýsingaskyldu. Þetta kemur fram í tilkynningu á vef Samkeppniseftirlitsins. Þar segir að Samskip hafi skotið ákvörðun Samkeppniseftirlitsins frá 31. ágúst 2023 til áfrýjunarnefndar samkeppnismála og krafist ógildingar hennar. Áfrýjunarnefnd samkeppnismála kvað upp úrskurð sinn í dag og staðfesti að Samskip hafi haft ólögmætt samráð við Eimskip á árunum 2008 til 2013. Fyrir alvarleg og umfangsmikil brot gegn samkeppnislögum EES-samningsins er Samskipum gert að greiða 2,3 milljarða króna sekt í ríkissjóð sem er lækkun sektar frá upphaflegu 4,2 milljarða sektinni. Fyrir að hafa brotið upplýsingaskyldu fyrirtæksins er Samskipum gert að greiða 100 milljón króna sekt. „Nýtt upphaf“ samráðs fyrirtækjanna Rannsókn á samráði Samskipa og Eimskips hófst í kjölfar húsleitar Samkeppniseftirlitsins hjá fyrirtækjunum haustið 2013 og var önnur húsleit framkvæmd á árinu 2014. Í tilkynningunni segir að rannsóknin hafi leitt í ljós að fyrirtækin höfðu haft með sér ólögmætt samráð sem þau hafi ákveðið að auka verulega á árinu 2008 „Með það fyrir augum funduðu æðstu stjórnendur fyrirtækjanna í húsakynnum fjárfestingarfélags aðaleiganda Samskipa 6. júní 2008 þar sem þeir ákváðu að hefja umfangsmikið samráðsverkefni sem var nefnt „Nýtt upphaf“ eða „New beginning“,“ segir í tilkynningunni. Í úrskurði áfrýjunarnefndar er því slegið föstu að Samskip hafi brotið gegn samkeppnislögum EES-samningsins með margþættu og langvarandi ólögmætu samráði við Eimskip á rannsóknartímabilinu. „Þar á meðal var um að ræða samráð fyrirtækjanna á árinu 2008 með verkefninu „Nýtt upphaf“ sem hófst í júní 2008 og hafði það að markmiði að raska samkeppni, auk samráðs sem laut að breytingum á siglingakerfi Eimskips sem komu til framkvæmda í lok júlí sama ár,“ segir í tilkynningunni Einnig sé sannað í úrskurðinum að fyrirtækin hafi viðhaft markaðsskiptingu sem fól í sér að þau forðuðust að keppa um mikilvæga viðskiptavini hvors annars, en sú háttsemi stóð yfir á árunum 2009 til 2012. Fyrirtækin hafi einnig haft með sér samráð um verðlagsmálefni og önnur viðkvæm samkeppnismálefni. Þá segir í tilkynningunni að í úrskurði áfrýjunarnefndar komi fram að nánar tiltekið samstarf Samskipa og Eimskips hafi ekki falið í sér brot en „[a]llt að einu er það niðurstaða málsins að staðfesta beri hina kærðu ákvörðun um veigamestu þætti hennar sem áður hefur verið gerð grein fyrir.“ Sektin metin út frá umfangi og tímalengd Við mat á sektum Samskipa segir áfrýjunarnefnd að horfa verði til þess að brot Samskipa „voru umfangsmikil og áttu sér stað á fjögurra og hálfs árs tímabili, sem nær frá júní 2008 til loka árs 2012 svo sem áður greinir. Brotin hafi átt sér stað á þjóðhagslega mikilvægum mörkuðum þar sem áfrýjendur og Eimskip voru í yfirburðastöðu og fákeppni ríkti. Á rannsóknartímabili málsins hafi virði vöruútflutnings numið 29 til 35 prósentum af vergri landsframleiðslu og virði vöruinnflutnings 26 til 30 prósentum. Meginþorri flutninga til og frá landinu er með skipum og því liggi fyrir að „samráð flutningafyrirtækja getur stuðlað að hækkun á flutningskostnaði og þannig valdið neytendum og fyrirtækjum umtalsverðu tjóni og skert samkeppnishæfni,“ segir í tilkynningunni. Alvarleg brot á upplýsingaskyldu Áfrýjunarnefndin telur að brot Samskipa gegn upplýsingaskyldu samkeppnislaga hafi einnig verið alvarleg enda hafi þau verið til þess fallin að hindra rannsókn málsins. Upplýsingaskylda fyrirtækja sé mikilvæg forsenda skilvirkra rannsókna samkeppnisyfirvalda og því brýnt að viðurlög fyrir brot gegn þeirri skyldu hafi varnaðaráhrif „Þætti Eimskips í brotunum lauk með sátt sem fyrirtækið gerði við Samkeppniseftirlitið á árinu 2021. Með sáttinni viðurkenndi fyrirtækið brot, greiddi stjórnvaldssekt að fjárhæð 1,5 milljarða króna og skuldbatt sig til að grípa til nánar tiltekinna aðgerða í því skyni að koma í veg fyrir frekari brot og stuðla að aukinni samkeppni,“ segir í tilkynningunni. Hafna enn öllum ásökunum og ætla að skoða næstu skref Samskip sendu frá sér yfirlýsingu í kjölfar úrskurðarins. Þar segir að Samskip hafi „frá upphafi hafnað alfarið öllum ásökunum um hvers kyns samráð við Eimskip og með gögnum og rökum svarað ályktunum Samkeppniseftirlitsins, sem settar hafa verið fram án tengsla við gögn málsins og raunveruleg atvik í rekstri skipafélaganna.“ Samskip hafi orðið fyrir miklum kostnaði af málsmeðferð Samkeppniseftirlitsins, sem staðið hefur yfir frá árinu 2010. Málið og framferði eftirlitsins hafi skaðað ímynd og orðspor Samskipa. „Samskip hafa hins vegar talið mikilvægt að gera allt sem í valdi félagsins stendur til að leiða sannleikann í ljós, þrátt fyrir að slík vegferð sé hvort tveggja í senn tímafrek og kostnaðarsöm,“ segir einnig í yfirlýsingunni. Fyrirtækið hafi sex mánuði til að ákveða hvort úrskurður áfrýjunarnefndar verði borinn undir dómstóla. Þá segir að fyrirtækið muni halda áfram málarekstri á hendur Eimskipi vegna „þeirra röngu og tilhæfulausu saka sem Eimskip bar Samskip í sátt sem gerð var við Samkeppniseftirlitið í júní 2021.“ Yfirlýsingar Eimskips hafa valdið Samskipum tjóni sem enn sjái ekki fyrir endann á. „Samskip munu næstu daga og vikur yfirfara nánar forsendur úrskurðar áfrýjunarnefndarinnar og taka í framhaldinu ákvörðun um hvort málinu verði vísað til dómstóla,“ segir í yfirlýsingunni. Félagið muni ekki tjá sig frekar um málið fyrr en að þeirri yfirferð lokinni. Ólöglegt samráð Eimskips og Samskipa Samkeppnismál Skipaflutningar Mest lesið Tillaga Vilhjálms felld með nánast öllum atkvæðum Viðskipti innlent Samruni fyrirtækja: „Það sem ekki þarf að vera leyndarmál er ekki leyndarmál“ Atvinnulíf Einungis áfengi í boði hjá Heimkaupum Viðskipti innlent Vill lýsa yfir vantrausti á stjórnarmann vegna sautján ára tölvubréfs Viðskipti innlent Fjórir sérfræðingar skoða möguleika Íslands í gjaldmiðlamálum Viðskipti innlent Bankastjóri Íslandsbanka: „Ég samdi við Brynju strax á fyrsta alvöru stefnumótinu...“ Atvinnulíf Falið að leiða þjónustu og upplifun hjá Mílu Viðskipti innlent Gátu ekki fært sönnur á fullyrðingar um virkni sveppadropa og dufts Neytendur „Þetta er ekki mjög töff en ég get ekki að þessu gert“ Atvinnulíf Arctic Fish fær heimild til frekara fiskeldis Viðskipti innlent Fleiri fréttir Tillaga Vilhjálms felld með nánast öllum atkvæðum Einungis áfengi í boði hjá Heimkaupum Vill lýsa yfir vantrausti á stjórnarmann vegna sautján ára tölvubréfs Fjórir sérfræðingar skoða möguleika Íslands í gjaldmiðlamálum Arctic Fish fær heimild til frekara fiskeldis Falið að leiða þjónustu og upplifun hjá Mílu Segja lækkun á olíu ekki hafa skilað sér til íslenskra neytenda Einföldun að segja að íslensk ferðaþjónusta sé láglaunagrein „Þetta eru mjög mikil vonbrigði fyrir okkur“ Tekjur Haga jukust á fyrsta ársfjórðungi Bjarni Ingimar ráðinn rekstrarstjóri Avia Húsið selt á 78 milljónir og Jakub þarf að reiða fram milljón Gjaldþrotin námu 1,2 milljörðum króna Stýrivextir líklegast ekki lækkaðir aftur á þessu ári Verðbólgan úr 3,8 prósentum í 4,2 prósent Alltof margir sem sitja eftir með sárt ennið Baldvin tekinn við sem forstjóri Samherja Lánardrottnar slá af milljarð af vöxtum á ári Birta stendur frammi fyrir 1,5 milljarða tapi á Play Ósátt með samráðsleysi stjórnvalda Atvinnuleysi minnkar lítillega Samkaup segja upp tuttugu og tveimur Vonast til að hefja slátrun árið 2028 Öryggismyndavélar á grenndarstöðvum eigi að sporna við sóðaskap Vilja lækka fasteignaskatta um tvo milljarða: „Við eigum fyrir þessu“ Á von á fleiri fyrirtækjum í hópmálssókn gegn Booking.com Þrjú verkefni fengu styrk úr sjóði FrumkvöðlaAuðar Endurskoða áform um 1,5 milljarða skattahækkun Tekjur meiri af erlendum ferðamönnum og færri starfandi í ferðaþjónustu Flokka úrgang í fyrsta sinn á Norðurálsmótinu Sjá meira
Þetta kemur fram í tilkynningu á vef Samkeppniseftirlitsins. Þar segir að Samskip hafi skotið ákvörðun Samkeppniseftirlitsins frá 31. ágúst 2023 til áfrýjunarnefndar samkeppnismála og krafist ógildingar hennar. Áfrýjunarnefnd samkeppnismála kvað upp úrskurð sinn í dag og staðfesti að Samskip hafi haft ólögmætt samráð við Eimskip á árunum 2008 til 2013. Fyrir alvarleg og umfangsmikil brot gegn samkeppnislögum EES-samningsins er Samskipum gert að greiða 2,3 milljarða króna sekt í ríkissjóð sem er lækkun sektar frá upphaflegu 4,2 milljarða sektinni. Fyrir að hafa brotið upplýsingaskyldu fyrirtæksins er Samskipum gert að greiða 100 milljón króna sekt. „Nýtt upphaf“ samráðs fyrirtækjanna Rannsókn á samráði Samskipa og Eimskips hófst í kjölfar húsleitar Samkeppniseftirlitsins hjá fyrirtækjunum haustið 2013 og var önnur húsleit framkvæmd á árinu 2014. Í tilkynningunni segir að rannsóknin hafi leitt í ljós að fyrirtækin höfðu haft með sér ólögmætt samráð sem þau hafi ákveðið að auka verulega á árinu 2008 „Með það fyrir augum funduðu æðstu stjórnendur fyrirtækjanna í húsakynnum fjárfestingarfélags aðaleiganda Samskipa 6. júní 2008 þar sem þeir ákváðu að hefja umfangsmikið samráðsverkefni sem var nefnt „Nýtt upphaf“ eða „New beginning“,“ segir í tilkynningunni. Í úrskurði áfrýjunarnefndar er því slegið föstu að Samskip hafi brotið gegn samkeppnislögum EES-samningsins með margþættu og langvarandi ólögmætu samráði við Eimskip á rannsóknartímabilinu. „Þar á meðal var um að ræða samráð fyrirtækjanna á árinu 2008 með verkefninu „Nýtt upphaf“ sem hófst í júní 2008 og hafði það að markmiði að raska samkeppni, auk samráðs sem laut að breytingum á siglingakerfi Eimskips sem komu til framkvæmda í lok júlí sama ár,“ segir í tilkynningunni Einnig sé sannað í úrskurðinum að fyrirtækin hafi viðhaft markaðsskiptingu sem fól í sér að þau forðuðust að keppa um mikilvæga viðskiptavini hvors annars, en sú háttsemi stóð yfir á árunum 2009 til 2012. Fyrirtækin hafi einnig haft með sér samráð um verðlagsmálefni og önnur viðkvæm samkeppnismálefni. Þá segir í tilkynningunni að í úrskurði áfrýjunarnefndar komi fram að nánar tiltekið samstarf Samskipa og Eimskips hafi ekki falið í sér brot en „[a]llt að einu er það niðurstaða málsins að staðfesta beri hina kærðu ákvörðun um veigamestu þætti hennar sem áður hefur verið gerð grein fyrir.“ Sektin metin út frá umfangi og tímalengd Við mat á sektum Samskipa segir áfrýjunarnefnd að horfa verði til þess að brot Samskipa „voru umfangsmikil og áttu sér stað á fjögurra og hálfs árs tímabili, sem nær frá júní 2008 til loka árs 2012 svo sem áður greinir. Brotin hafi átt sér stað á þjóðhagslega mikilvægum mörkuðum þar sem áfrýjendur og Eimskip voru í yfirburðastöðu og fákeppni ríkti. Á rannsóknartímabili málsins hafi virði vöruútflutnings numið 29 til 35 prósentum af vergri landsframleiðslu og virði vöruinnflutnings 26 til 30 prósentum. Meginþorri flutninga til og frá landinu er með skipum og því liggi fyrir að „samráð flutningafyrirtækja getur stuðlað að hækkun á flutningskostnaði og þannig valdið neytendum og fyrirtækjum umtalsverðu tjóni og skert samkeppnishæfni,“ segir í tilkynningunni. Alvarleg brot á upplýsingaskyldu Áfrýjunarnefndin telur að brot Samskipa gegn upplýsingaskyldu samkeppnislaga hafi einnig verið alvarleg enda hafi þau verið til þess fallin að hindra rannsókn málsins. Upplýsingaskylda fyrirtækja sé mikilvæg forsenda skilvirkra rannsókna samkeppnisyfirvalda og því brýnt að viðurlög fyrir brot gegn þeirri skyldu hafi varnaðaráhrif „Þætti Eimskips í brotunum lauk með sátt sem fyrirtækið gerði við Samkeppniseftirlitið á árinu 2021. Með sáttinni viðurkenndi fyrirtækið brot, greiddi stjórnvaldssekt að fjárhæð 1,5 milljarða króna og skuldbatt sig til að grípa til nánar tiltekinna aðgerða í því skyni að koma í veg fyrir frekari brot og stuðla að aukinni samkeppni,“ segir í tilkynningunni. Hafna enn öllum ásökunum og ætla að skoða næstu skref Samskip sendu frá sér yfirlýsingu í kjölfar úrskurðarins. Þar segir að Samskip hafi „frá upphafi hafnað alfarið öllum ásökunum um hvers kyns samráð við Eimskip og með gögnum og rökum svarað ályktunum Samkeppniseftirlitsins, sem settar hafa verið fram án tengsla við gögn málsins og raunveruleg atvik í rekstri skipafélaganna.“ Samskip hafi orðið fyrir miklum kostnaði af málsmeðferð Samkeppniseftirlitsins, sem staðið hefur yfir frá árinu 2010. Málið og framferði eftirlitsins hafi skaðað ímynd og orðspor Samskipa. „Samskip hafa hins vegar talið mikilvægt að gera allt sem í valdi félagsins stendur til að leiða sannleikann í ljós, þrátt fyrir að slík vegferð sé hvort tveggja í senn tímafrek og kostnaðarsöm,“ segir einnig í yfirlýsingunni. Fyrirtækið hafi sex mánuði til að ákveða hvort úrskurður áfrýjunarnefndar verði borinn undir dómstóla. Þá segir að fyrirtækið muni halda áfram málarekstri á hendur Eimskipi vegna „þeirra röngu og tilhæfulausu saka sem Eimskip bar Samskip í sátt sem gerð var við Samkeppniseftirlitið í júní 2021.“ Yfirlýsingar Eimskips hafa valdið Samskipum tjóni sem enn sjái ekki fyrir endann á. „Samskip munu næstu daga og vikur yfirfara nánar forsendur úrskurðar áfrýjunarnefndarinnar og taka í framhaldinu ákvörðun um hvort málinu verði vísað til dómstóla,“ segir í yfirlýsingunni. Félagið muni ekki tjá sig frekar um málið fyrr en að þeirri yfirferð lokinni.
Ólöglegt samráð Eimskips og Samskipa Samkeppnismál Skipaflutningar Mest lesið Tillaga Vilhjálms felld með nánast öllum atkvæðum Viðskipti innlent Samruni fyrirtækja: „Það sem ekki þarf að vera leyndarmál er ekki leyndarmál“ Atvinnulíf Einungis áfengi í boði hjá Heimkaupum Viðskipti innlent Vill lýsa yfir vantrausti á stjórnarmann vegna sautján ára tölvubréfs Viðskipti innlent Fjórir sérfræðingar skoða möguleika Íslands í gjaldmiðlamálum Viðskipti innlent Bankastjóri Íslandsbanka: „Ég samdi við Brynju strax á fyrsta alvöru stefnumótinu...“ Atvinnulíf Falið að leiða þjónustu og upplifun hjá Mílu Viðskipti innlent Gátu ekki fært sönnur á fullyrðingar um virkni sveppadropa og dufts Neytendur „Þetta er ekki mjög töff en ég get ekki að þessu gert“ Atvinnulíf Arctic Fish fær heimild til frekara fiskeldis Viðskipti innlent Fleiri fréttir Tillaga Vilhjálms felld með nánast öllum atkvæðum Einungis áfengi í boði hjá Heimkaupum Vill lýsa yfir vantrausti á stjórnarmann vegna sautján ára tölvubréfs Fjórir sérfræðingar skoða möguleika Íslands í gjaldmiðlamálum Arctic Fish fær heimild til frekara fiskeldis Falið að leiða þjónustu og upplifun hjá Mílu Segja lækkun á olíu ekki hafa skilað sér til íslenskra neytenda Einföldun að segja að íslensk ferðaþjónusta sé láglaunagrein „Þetta eru mjög mikil vonbrigði fyrir okkur“ Tekjur Haga jukust á fyrsta ársfjórðungi Bjarni Ingimar ráðinn rekstrarstjóri Avia Húsið selt á 78 milljónir og Jakub þarf að reiða fram milljón Gjaldþrotin námu 1,2 milljörðum króna Stýrivextir líklegast ekki lækkaðir aftur á þessu ári Verðbólgan úr 3,8 prósentum í 4,2 prósent Alltof margir sem sitja eftir með sárt ennið Baldvin tekinn við sem forstjóri Samherja Lánardrottnar slá af milljarð af vöxtum á ári Birta stendur frammi fyrir 1,5 milljarða tapi á Play Ósátt með samráðsleysi stjórnvalda Atvinnuleysi minnkar lítillega Samkaup segja upp tuttugu og tveimur Vonast til að hefja slátrun árið 2028 Öryggismyndavélar á grenndarstöðvum eigi að sporna við sóðaskap Vilja lækka fasteignaskatta um tvo milljarða: „Við eigum fyrir þessu“ Á von á fleiri fyrirtækjum í hópmálssókn gegn Booking.com Þrjú verkefni fengu styrk úr sjóði FrumkvöðlaAuðar Endurskoða áform um 1,5 milljarða skattahækkun Tekjur meiri af erlendum ferðamönnum og færri starfandi í ferðaþjónustu Flokka úrgang í fyrsta sinn á Norðurálsmótinu Sjá meira
Bankastjóri Íslandsbanka: „Ég samdi við Brynju strax á fyrsta alvöru stefnumótinu...“ Atvinnulíf
Bankastjóri Íslandsbanka: „Ég samdi við Brynju strax á fyrsta alvöru stefnumótinu...“ Atvinnulíf