Gervigreindin og atvinnulífið Þorsteinn Siglaugsson skrifar 24. september 2024 08:32 Veturinn 2022/23 markaði mikilvæg tímamót, en þá tók mannkynið að uppgötva möguleika spunagreindarinnar (e. generative AI). Nú er ljóst að þessi tækni er komin til að vera og fyrirtæki um allan heim eru tekin að nýta hana á markvissan hátt í rekstri. Haustráðstefna Stjórnvísi sem haldin verður miðvikudaginn 25. september er einmitt helguð gervigreindinni, en þetta árið ber ráðstefnan yfirskriftina „Snjöll framtíð“. Aukinn áhugi á gervigreind Nýleg rannsókn McKinsey sýnir að 65% fyrirtækja nota nú reglulega gervigreind, sem er næstum tvöfalt meira en fyrir aðeins tíu mánuðum síðan. Þetta endurspeglar þann mikla vöxt sem hefur orðið í notkun gervigreindar almennt á heimsvísu. Gervigreind hefur verið tekin í notkun á fleiri sviðum en áður. Síðastliðin sex ár var hlutfall fyrirtækja sem nota gervigreind í kringum 50%, en nú hefur það á skömmum tíma hækkað í 72%. Sérstaklega hefur áhuginn aukist í atvinnugreinum eins og fagþjónustu, þar sem mestar breytingar hafa orðið. Í dag er gervigreind mest notuð á þeim sviðum þar sem hún getur skapað mestan virðisauka, eins og í markaðssetningu, sölu og þróun vöru og þjónustu. Þetta er í samræmi við fyrri rannsóknir sem sýna að gervigreind getur skapað mest verðmæti á þessum sviðum. Það sem vekur sérstaka athygli er að notkun gervigreindar í markaðssetningu og sölu hefur meira en tvöfaldast frá árinu 2023. Það eru ekki aðeins fyrirtæki og stofnanir sem nýta sér gervigreind heldur hefur persónuleg notkun hennar einnig aukist verulega. Millistjórnendur eru t.d. mun líklegri en áður til að nota gervigreind í bæði vinnu og persónulegu lífi. Sérstaklega hefur notkunin aukist í Asíu og Kína. Fjárfesting í gervigreind hefur aukist umtalsvert Fyrirtæki eru farin að fjárfesta verulega í gervigreind, og niðurstöður McKinsey sýna að margar atvinnugreinar verja nú í gervigreind meira en 5% af því fjármagni sem fer í hugbúnaðarfjárfestingar almennt. Enn sem komið er er meira fé varið í hefðbundin greiningartól en í gervigreind, en búast má við að þetta breytist hratt á næstu misserum. En á hvaða sviðum skilar fjárfestingin sér best? Í rannsókn McKinsey kemur m.a. fram að notkun gervigreindar hefur lækkað kostnað í mannauðsmálum og aukið tekjur vegna betri birgðastýringar. Þetta eru dæmi um hvernig gervigreind er að skila raunverulegum virðisauka í starfsemi fyrirtækja. Áskoranir og áhætta við notkun gervigreindar Eins og á við um allar nýjungar fylgir margs konar áhætta notkun gervigreindar. Rannsóknin leiðir í ljós að 44% fyrirtækja hafa orðið fyrir neikvæðum afleiðingum vegna gervigreindar, þar á meðal gagnvart netöryggi, en einnig vegna villna. Mest áberandi er tjón vegna ónákvæmni líkananna, sem í raun sýnir fyrst og fremst að við eigum enn talsvert í land hvað varðar skilning á virkni líkananna og kunnáttu í notkun þeirra. Það er ekki aðeins nóg að innleiða gervigreind, heldur þarf einnig að huga að ábyrgri notkun hennar. Samkvæmt niðurstöðum McKinsey hefur aðeins lítill hluti fyrirtækja sett upp reglur og verkferla til að tryggja ábyrga notkun gervigreindar, sem sýnir að enn er mikil þörf á að bæta fræðslu og innleiðingu öryggisráðstafana. Hvernig ná fyrirtæki bestum árangri með gervigreind? Þrátt fyrir áskoranirnar hafa sum fyrirtæki náð miklum árangri með notkun gervigreindar. Þessi fyrirtæki nota gervigreind á mörgum sviðum, svo sem í áhættustýringu, lögfræðileg verkefni og birgðastýringu. Þau hafa einnig rekist á ýmiss konar áhættu, en með því að fylgja skýrum vinnureglum hafa þau náð að lágmarka áhættu og hámarka ávinning. Þau fyrirtæki sem mestum árangri hafa náð hafa einnig sýnt fram á mikilvægi sérsniðinna lausna. Þrátt fyrir að mörg fyrirtæki séu enn að nýta gervigreindarlausnir sem eru tiltækar á almennum markaði, þá eru það sérsniðnar og sérsmíðaðar lausnir sem skila mestum árangri. Þetta kallar á að fyrirtæki hugsi stórt og endurhanni vinnuferla sína í kringum gervigreind. Gervigreind, ákvarðanataka og óskráð þekking Þegar horft er til framtíðar er ljóst að gervigreind mun halda áfram að þróast og verða ómissandi þáttur í rekstri fyrirtækja. Til að ná árangri þurfa fyrirtæki að vera tilbúin að aðlagast, huga að bæði tækni- og mannauðsþáttum og sérsníða lausnir til að ná hámarksárangri. Gervigreind mun ekki aðeins breyta því hvernig fyrirtæki starfa heldur einnig hvernig þau hugsa um og nálgast ákvarðanatöku. Óskráð þekking er meginhluti þeirrar þekkingar sem til staðar er innan fyrirtækja og fram að tilkomu spunagreindarinnar nýttist gervigreind lítt til að vinna með hana. En með mállíkönunum hefur þetta gjörbreyst og fyrirtæki sem ná að innleiða mótaðar aðferðir við ákvarðanatöku munu geta stórbætt eigin ákvarðanir og hámarkað þannig samkeppnishæfni sína. Höfundur er sérfræðingur í hagnýtingu gervigreindar og höfundur Frá óvissu til árangurs: Skýr hugsun og listin að taka betri ákvarðanir. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Þorsteinn Siglaugsson Gervigreind Mest lesið Óvirðing við lýðræðislegar hefðir, gegn stjórnarskrá, trúnaðarbrot gagnvart kjósendum Arnar Þór Jónsson Skoðun Lík brennd í Grafarvogi Diljá Mist Einarsdóttir Skoðun Þeir sem verja stórútgerðina – og heimsvaldastefnuna Karl Héðinn Kristjánsson Skoðun Gervigreindin beisluð Hanna Kristín Skaftadóttir,Helga Sigrún Harðardóttir Skoðun Betri vegur til Þorlákshafnar er samkeppnismál Ólafur Stephensen Skoðun Elsku Íslendingar, styðjum saman Grindavík Dagmar Valsdóttir Skoðun Óboðlegt ástand á Landspítala – okkar sjónarhorn Hildur Jónsdóttir,Einar Freyr Ingason,Þórir Bergsson Skoðun Á jaðrinum með Jesú Daníel Ágúst Gautason Skoðun Er handahlaup valdeflandi? Davíð Már Sigurðsson Skoðun Orðhengilsháttur og lygar Elín Erna Steinarsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Hver á að fá súrefnisgrímuna fyrst? Agnar Már Másson skrifar Skoðun Baráttan um kjör eldra fólks Jónína Björk Óskarsdóttir skrifar Skoðun Menntamál íslenskra grunnskólabarna hafa verið til umfjöllunar – sem er vel. Miklu verra er tilefnið Karen Rúnarsdóttir skrifar Skoðun Elsku Íslendingar, styðjum saman Grindavík Dagmar Valsdóttir skrifar Skoðun Svigrúm Eydísar á fölskum grunni Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Betri vegur til Þorlákshafnar er samkeppnismál Ólafur Stephensen skrifar Skoðun Óvirðing við lýðræðislegar hefðir, gegn stjórnarskrá, trúnaðarbrot gagnvart kjósendum Arnar Þór Jónsson skrifar Skoðun Lík brennd í Grafarvogi Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Er handahlaup valdeflandi? Davíð Már Sigurðsson skrifar Skoðun Á jaðrinum með Jesú Daníel Ágúst Gautason skrifar Skoðun Þeir sem verja stórútgerðina – og heimsvaldastefnuna Karl Héðinn Kristjánsson skrifar Skoðun Gervigreindin beisluð Hanna Kristín Skaftadóttir,Helga Sigrún Harðardóttir skrifar Skoðun Kúnstin að vera ósammála sjálfum sér Heiða Ingimarsdóttir skrifar Skoðun Óboðlegt ástand á Landspítala – okkar sjónarhorn Hildur Jónsdóttir,Einar Freyr Ingason,Þórir Bergsson skrifar Skoðun Geislameðferð sem lífsbjörg Ingibjörg Isaksen skrifar Skoðun Þetta eru ekki eðlileg vinnubrögð Bryndís Haraldsdóttir skrifar Skoðun Stöðvum helvíti á jörðu Birna Þórarinsdóttir,Bjarni Gíslason,Gísli Rafn Ólafsson,Sigríður Schram,Stella Samúelsdóttir,Tótla I. Sæmundsdóttir skrifar Skoðun Hversu mikið er nóg? Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar Skoðun Til þeirra sem fagna Sigurður Gísli Bond Snorrason skrifar Skoðun Að semja er ekki veikleiki – það er forsenda lýðræðis Elliði Vignisson skrifar Skoðun Tekist á um hvort lýðræðið á Íslandi sé virkt eða hvort hefðaréttur sé á völdum Þórður Snær Júlíusson skrifar Skoðun Sumar og sól – en ekki alltaf sátt í sálinni Ellen Calmon skrifar Skoðun Að flokka hver vinnur og hver tapar Tryggvi Rúnar Brynjarsson skrifar Skoðun Hagur hluthafanna alltaf og undantekningarlaust í forgangi Jón Kaldal skrifar Skoðun Má berja blaðamenn? Sigríður Dögg Auðunsdóttir skrifar Skoðun Nýr rektor og 2025 – tímamót í háskólamálum Ástráður Eysteinsson,Magnús Karl Magnússon,Margrét Helga Ögmundsdóttir,Tinna Laufey Ásgeirsdóttir skrifar Skoðun Vonir um vopnahlé eins og hálmstrá Sveinn Rúnar Hauksson skrifar Skoðun Samfélagið innan samfélagsins Sigríður Svanborgardóttir skrifar Skoðun Til hamingju Íslendingar með nýja Óperu Andri Björn Róbertsson skrifar Skoðun Hvers vegna hatar SFS smábáta? Svarið tengist veiðigjöldum Kjartan Páll Sveinsson skrifar Sjá meira
Veturinn 2022/23 markaði mikilvæg tímamót, en þá tók mannkynið að uppgötva möguleika spunagreindarinnar (e. generative AI). Nú er ljóst að þessi tækni er komin til að vera og fyrirtæki um allan heim eru tekin að nýta hana á markvissan hátt í rekstri. Haustráðstefna Stjórnvísi sem haldin verður miðvikudaginn 25. september er einmitt helguð gervigreindinni, en þetta árið ber ráðstefnan yfirskriftina „Snjöll framtíð“. Aukinn áhugi á gervigreind Nýleg rannsókn McKinsey sýnir að 65% fyrirtækja nota nú reglulega gervigreind, sem er næstum tvöfalt meira en fyrir aðeins tíu mánuðum síðan. Þetta endurspeglar þann mikla vöxt sem hefur orðið í notkun gervigreindar almennt á heimsvísu. Gervigreind hefur verið tekin í notkun á fleiri sviðum en áður. Síðastliðin sex ár var hlutfall fyrirtækja sem nota gervigreind í kringum 50%, en nú hefur það á skömmum tíma hækkað í 72%. Sérstaklega hefur áhuginn aukist í atvinnugreinum eins og fagþjónustu, þar sem mestar breytingar hafa orðið. Í dag er gervigreind mest notuð á þeim sviðum þar sem hún getur skapað mestan virðisauka, eins og í markaðssetningu, sölu og þróun vöru og þjónustu. Þetta er í samræmi við fyrri rannsóknir sem sýna að gervigreind getur skapað mest verðmæti á þessum sviðum. Það sem vekur sérstaka athygli er að notkun gervigreindar í markaðssetningu og sölu hefur meira en tvöfaldast frá árinu 2023. Það eru ekki aðeins fyrirtæki og stofnanir sem nýta sér gervigreind heldur hefur persónuleg notkun hennar einnig aukist verulega. Millistjórnendur eru t.d. mun líklegri en áður til að nota gervigreind í bæði vinnu og persónulegu lífi. Sérstaklega hefur notkunin aukist í Asíu og Kína. Fjárfesting í gervigreind hefur aukist umtalsvert Fyrirtæki eru farin að fjárfesta verulega í gervigreind, og niðurstöður McKinsey sýna að margar atvinnugreinar verja nú í gervigreind meira en 5% af því fjármagni sem fer í hugbúnaðarfjárfestingar almennt. Enn sem komið er er meira fé varið í hefðbundin greiningartól en í gervigreind, en búast má við að þetta breytist hratt á næstu misserum. En á hvaða sviðum skilar fjárfestingin sér best? Í rannsókn McKinsey kemur m.a. fram að notkun gervigreindar hefur lækkað kostnað í mannauðsmálum og aukið tekjur vegna betri birgðastýringar. Þetta eru dæmi um hvernig gervigreind er að skila raunverulegum virðisauka í starfsemi fyrirtækja. Áskoranir og áhætta við notkun gervigreindar Eins og á við um allar nýjungar fylgir margs konar áhætta notkun gervigreindar. Rannsóknin leiðir í ljós að 44% fyrirtækja hafa orðið fyrir neikvæðum afleiðingum vegna gervigreindar, þar á meðal gagnvart netöryggi, en einnig vegna villna. Mest áberandi er tjón vegna ónákvæmni líkananna, sem í raun sýnir fyrst og fremst að við eigum enn talsvert í land hvað varðar skilning á virkni líkananna og kunnáttu í notkun þeirra. Það er ekki aðeins nóg að innleiða gervigreind, heldur þarf einnig að huga að ábyrgri notkun hennar. Samkvæmt niðurstöðum McKinsey hefur aðeins lítill hluti fyrirtækja sett upp reglur og verkferla til að tryggja ábyrga notkun gervigreindar, sem sýnir að enn er mikil þörf á að bæta fræðslu og innleiðingu öryggisráðstafana. Hvernig ná fyrirtæki bestum árangri með gervigreind? Þrátt fyrir áskoranirnar hafa sum fyrirtæki náð miklum árangri með notkun gervigreindar. Þessi fyrirtæki nota gervigreind á mörgum sviðum, svo sem í áhættustýringu, lögfræðileg verkefni og birgðastýringu. Þau hafa einnig rekist á ýmiss konar áhættu, en með því að fylgja skýrum vinnureglum hafa þau náð að lágmarka áhættu og hámarka ávinning. Þau fyrirtæki sem mestum árangri hafa náð hafa einnig sýnt fram á mikilvægi sérsniðinna lausna. Þrátt fyrir að mörg fyrirtæki séu enn að nýta gervigreindarlausnir sem eru tiltækar á almennum markaði, þá eru það sérsniðnar og sérsmíðaðar lausnir sem skila mestum árangri. Þetta kallar á að fyrirtæki hugsi stórt og endurhanni vinnuferla sína í kringum gervigreind. Gervigreind, ákvarðanataka og óskráð þekking Þegar horft er til framtíðar er ljóst að gervigreind mun halda áfram að þróast og verða ómissandi þáttur í rekstri fyrirtækja. Til að ná árangri þurfa fyrirtæki að vera tilbúin að aðlagast, huga að bæði tækni- og mannauðsþáttum og sérsníða lausnir til að ná hámarksárangri. Gervigreind mun ekki aðeins breyta því hvernig fyrirtæki starfa heldur einnig hvernig þau hugsa um og nálgast ákvarðanatöku. Óskráð þekking er meginhluti þeirrar þekkingar sem til staðar er innan fyrirtækja og fram að tilkomu spunagreindarinnar nýttist gervigreind lítt til að vinna með hana. En með mállíkönunum hefur þetta gjörbreyst og fyrirtæki sem ná að innleiða mótaðar aðferðir við ákvarðanatöku munu geta stórbætt eigin ákvarðanir og hámarkað þannig samkeppnishæfni sína. Höfundur er sérfræðingur í hagnýtingu gervigreindar og höfundur Frá óvissu til árangurs: Skýr hugsun og listin að taka betri ákvarðanir.
Óvirðing við lýðræðislegar hefðir, gegn stjórnarskrá, trúnaðarbrot gagnvart kjósendum Arnar Þór Jónsson Skoðun
Óboðlegt ástand á Landspítala – okkar sjónarhorn Hildur Jónsdóttir,Einar Freyr Ingason,Þórir Bergsson Skoðun
Skoðun Menntamál íslenskra grunnskólabarna hafa verið til umfjöllunar – sem er vel. Miklu verra er tilefnið Karen Rúnarsdóttir skrifar
Skoðun Óvirðing við lýðræðislegar hefðir, gegn stjórnarskrá, trúnaðarbrot gagnvart kjósendum Arnar Þór Jónsson skrifar
Skoðun Óboðlegt ástand á Landspítala – okkar sjónarhorn Hildur Jónsdóttir,Einar Freyr Ingason,Þórir Bergsson skrifar
Skoðun Stöðvum helvíti á jörðu Birna Þórarinsdóttir,Bjarni Gíslason,Gísli Rafn Ólafsson,Sigríður Schram,Stella Samúelsdóttir,Tótla I. Sæmundsdóttir skrifar
Skoðun Tekist á um hvort lýðræðið á Íslandi sé virkt eða hvort hefðaréttur sé á völdum Þórður Snær Júlíusson skrifar
Skoðun Nýr rektor og 2025 – tímamót í háskólamálum Ástráður Eysteinsson,Magnús Karl Magnússon,Margrét Helga Ögmundsdóttir,Tinna Laufey Ásgeirsdóttir skrifar
Óvirðing við lýðræðislegar hefðir, gegn stjórnarskrá, trúnaðarbrot gagnvart kjósendum Arnar Þór Jónsson Skoðun
Óboðlegt ástand á Landspítala – okkar sjónarhorn Hildur Jónsdóttir,Einar Freyr Ingason,Þórir Bergsson Skoðun