Íslenska í Ísafjarðarbæ Ólafur Guðsteinn Kristjánsson skrifar 25. nóvember 2022 13:02 Háskólasetur Vestfjarða hvað er nú það? Eitthvert súkkulaði? Ekki er ólíklegt að landslýður hafi ekki hugmynd um tilvist téðrar menntastofnunar. Það ber ekki að undrast. Háskólasetur Vestfjarða berar ekki bossann á Instagramm og Vestfirðir eru ekki heldur beinlínis í alfaraleið í hugum margra. Fyrir sumum hverjum gætu þeir allt eins verið annað land. Mörg eru þess og dæmi að landsbúar, sæmilega langt gengnir á lífsbrautinni án þess að farið sé að slá í þá, hafi aldrei gerst svo frægir að stíga fæti á umræddan landshluta. Blessaður Vestfjarðakjálkinn er aukinheldur ekki stöðugt í umræðunni. Ekki er þó hægt að neita því að landshlutinn atarna fær örugglega eitthvert vægi í umfjöllun fjölmiðla og þá ekki bara í BÆJARINS BESTA, ÚR VÖR, eða á STRANDIR.IS. Það kemur sannlega fyrir að tæpt sé á honum. Þar að auki má ljóst þykja að Frónbúinn hefir verið iðnari við að sækja Vestfirði heim undanfarin fjögur misseri eða svo. Það var jú vandkvæðum bundið að skutlast til Tene. Engu að síður má næsta víst halda því fram, án þess að vitna í nokkrar einustu heimildir sem er máske ekki til eftirbreytni þegar augnamiðið er að fjalla um stofnun á háskólastigi, að mynd margra af Vestfjörðum litist af gúanó, tékka og víni, snjóflóðum, myrkri, burtseldum kvóta, Verbúðinni, kvikmyndunum Nóa albínóa, París norðursins og Þröstum og þar fram eftir götunum. Also fremur nöturleg mynd. Fólk við borð á Dokkunni brugghús þegar staðið var að svokallaðri hrað-íslensku þar sem lýtur svipuðum formerkjum og speed dating nema þá að hún er hugsuð til að æfa sig í notkun íslensku. Góðu heilli eru ekki allir vestfirskir tónar í moll. Sumir hverjir eru meira að segja í dúr. Og við, ef við ákveðum nú að venda okkur leiftursnöggt yfir í einhvers konar samvitund í anda Jóns Kalmans Stefánssonar sem vel að merkja lætur þríleik sinn Helvíti og himnaríki, Harm englanna og Hjarta mannsins atvikast á Vestfjörðum þótt hann sé reyndar svo ósvífinn að geta þess hvergi í verkunum, viljum gerast svo kræf og hrokafull að telja Háskólasetur Vestfjarða einn af þessum glaðværari tónum. Háskólasetrið leit dagsins ljós 2005 anno domini og er því nokkuð ungt að árum. Upphaflegt markmið hennar var að lyfta upp menntunarstigi á Vestfjörðum ásamt því stuðla að jákvæðri byggðaþróun svo og að bæta ímynd kjálkans. Án þess að útlista út í hörgul hvað það er sem Háskólasetur gerir þá er aðalmálið að þar er hægt að leggja stund á meistaranám í sjávarbyggðafræði og haf- og strandsvæðastjórnun. En Háskólasetur Vestfjarða hefir margt fleira á sinni könnu og er þá loksins komið að eiginlegu ætlunarverki þessa samsetnings; að vekja athygli á íslenskunámskeiðum fyrir útlendinga á vegum Háskólaseturs en þó einna helst á átaki sem Háskólasetur hafði veg og vanda að í samstarfi við Fræðslumiðstöð Vestfjarða og fleiri aðila. Íslenskuvænt samfélag er heiti umgetins átaks og hlaut það, svo við gerumst nú sjálfhælin, viðurkenningu á málræktarþingi Íslenskrar málnefndar, sem haldið var 29. september síðastliðinn, fyrir hvatningu og stuðning við notkun íslenskrar tungu í almannarými. Og til að tæpa ögn á átakinu snýst það í grófum dráttum um að auka brúkunarmöguleika þeirra sem læra íslensku. Það vill nefnilega oft brenna við að Íslendingar séu helst til of óþolinmóðir þegar kemur að „ófullkominni“ íslensku. Aðallega var lögð áhersla á að allir málhafar ættu að geta lagt sitt lóð á vogarskálina til að liðsinna fólki sem lærir málið í þeirri viðleitni þeirra að verða betri í beitingu málsins og að taka þurfi mið af getu fólks, að stundum þurfi að einfalda mál sitt, tala hægar, skýrar, endurtaka, endurorða og jafnvel notast við látbragð. Í grunninn hverfist því málið um að auka vitund fólks um hvað það felur í sér að læra íslensku. Enginn lærir nefnilega íslensku með því að tala sínkt og heilagt ensku né lærir sá hinn sami hana sé ævinlega talað við viðkomandi á einhverju lingua franca (ensku). Var staðið að fjölda ókeypis námskeiða og uppákoma auk þess sem farið var þess á leit við forsvarsmenn staða og stofnana í Ísafjarðarbæ að íslenskan yrði í hávegum höfð með áðurnefnt getustig fólks í huga. Greinar voru skrifaðar og viðtöl voru tekin til að vekja athygli á átakinu. Hafa ber í huga að það er því að gera auðvelt að ná til fólks í litlu bæjarfélagi og var uppátækið efalaust á mýmargra vitorði. Átakið hófst í maí á þessu ári og lauk 16. nóvember á Degi íslenskrar tungu. Íslenskuvænu samfélagi var svo spyrt saman við íslenskunámskeið Háskólaseturs. Háskólasetur hefir nefnilega staðið að íslenskunámskeiðum fyrir skiptinema og aðra áhugasama frá árinu 2007 og ætíð haft það markmið að gera samfélagið að þátttakanda að einhverju leyti, að nærumhverfið verði eins konar framlenging á kennslustofunni, að nemendur geti gengið að því sem vísu að þeir fái notast við lærdóminn í kennslustofunni þegar út á meðal fólks er komið. Með Íslenskuvænu samfélagi var gengið enn lengra með þessa hugmyndafræði og náði hún yfir mun lengra tímabil en námskeiðin standa yfir. Markmiðið er auðvitað að íslenskan sé sett í visst öndvegi, að hún sé töluð uns annað kemur í ljós. Og þá að markaðslega hlutanum. Við erum þess fullviss að íslenskunámskeið Háskólaseturs séu vel úr garði gerð og gagnist fólki. Við erum þess fullviss að vera hér á Ísafirði, á Vestfjörðum, bjóði upp á mörg tækifæri til að æfa sig í notkun tungunnar sakir þess að hér hefir verið unnið markvisst að því að auka vitund fólks gagnvart málinu og tileinkun þess. Gildir þá einu hvort um innfædda, aðkomna, innflytjendur eða flóttafólk er að ræða. Háskólasetur hefir æ haft þessa nálgun að leiðarljósi. Í þessu samhengi megum við til með að benda á grein Michelle Spinei, „Ég tala ekki gótt Íslensku“ sem birtist á www.visir.is 13. september þessa árs. Það má því ljóst þykja að Ísafjörður er góður kostur þegar kemur að tileinkun íslensku. Hvetjum við því fólk til að kynna sér námskeið okkar, skrá sig á þau, fýsi því svo hugur, bendi öðrum á þau, hafi samband við okkur vilji það kynna sér málin nánar, komi vestur, setjist þar að, verði hluti íslenskuvæns samfélags. Eitthvað svoleiðis. Alltént verður haldið áfram með átakið á næsta ári enda mikið verk óunnið í þessum efnum. Hvað sem öllu þessu líður er næsta víst að þú sem last þessa grein á enda veist nú deili á Háskólasetri Vestfjarða og þeirri staðreynd að það vill leggja sitt af mörkum til að stuðla að framgangi íslenskunar. Er sú viðleitni einn marga jákvæðra þátta sem Háskólasetur Vestfjarða stuðlar að svo og hluti margs þess jákvæða sem finna má vestur á fjörðum. Höfundur er umsjónarmaður íslenskunámskeiða Háskólaseturs Vestfjarða og meðlimur í starfshópi Íslenskuvæns samfélags. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Ísafjarðarbær Íslensk tunga Mest lesið Ákall til allra velunnara Sólheima í Grímsnesi Ingibjörg Rósa Björnsdóttir Skoðun Öfgamaður deyr Andri Þorvarðarson Skoðun Börn sem skilja ekki kennarann Ingibjörg Ólöf Isaksen Skoðun Hver hagnast á hatrinu? Halldóra Mogensen Skoðun Er það ekki sjálfsögð krafa að fá bílastæði? Aðalsteinn Haukur Sverrisson Skoðun Halla fer að ræða um frið við einræðisherra Daníel Þröstur Pálsson Skoðun Of lítið, of seint! Hjálmtýr Heiðdal,Magnús Magnússon Skoðun Vissir þú, að.... og eða er þér bara slétt sama Björn Ólafsson Skoðun Skortur á rafiðnaðarfólki ógnar samkeppnishæfni Evrópu Kristján Daníel Sigurbergsson Skoðun Fatlað fólk rukkað með rangindum fyrir bílastæði Haukur Ragnar Hauksson Skoðun Skoðun Skoðun Þegar viðskiptalíkan Vesturlanda er stríð – og almenningur borgar brúsann Steinunn Ólína Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Slökkvum ekki Ljósið Rósa Guðbjartsdóttir skrifar Skoðun Er það ekki sjálfsögð krafa að fá bílastæði? Aðalsteinn Haukur Sverrisson skrifar Skoðun Of lítið, of seint! Hjálmtýr Heiðdal,Magnús Magnússon skrifar Skoðun Halla fer að ræða um frið við einræðisherra Daníel Þröstur Pálsson skrifar Skoðun Ákall til allra velunnara Sólheima í Grímsnesi Ingibjörg Rósa Björnsdóttir skrifar Skoðun Varðveitum vatnið – hugvekja Hópur starfsfólks Náttúruminjasafns Íslands skrifar Skoðun Innviðaskuld við íslenskuna Eiríkur Rögnvaldsson skrifar Skoðun Náttúruvernd er loftslagsaðgerð og loftslagsaðgerðir þjóna náttúrunni Þorgerður María Þorbjarnardóttir skrifar Skoðun Fatlað fólk rukkað með rangindum fyrir bílastæði Haukur Ragnar Hauksson skrifar Skoðun Vissir þú, að.... og eða er þér bara slétt sama Björn Ólafsson skrifar Skoðun Hver hagnast á hatrinu? Halldóra Mogensen skrifar Skoðun Öfgamaður deyr Andri Þorvarðarson skrifar Skoðun Að taka til í orkumálum Guðrún Schmidt skrifar Skoðun Börn sem skilja ekki kennarann Ingibjörg Ólöf Isaksen skrifar Skoðun Skortur á rafiðnaðarfólki ógnar samkeppnishæfni Evrópu Kristján Daníel Sigurbergsson skrifar Skoðun Siglt gegn þjóðarmorði Cyma Farah,Sólveig Ásta Sigurðardóttir skrifar Skoðun Um ópið sem heimurinn ekki heyrir Reham Khaled skrifar Skoðun 30 by 30 - Gefum lífi á jörð smá séns Rósa Líf Darradóttir skrifar Skoðun Hærri greiðslur í fæðingarorlofi Kristján Þórður Snæbjarnarson skrifar Skoðun Skólabærinn Garðabær: Við mælum árangur og gerum stöðugt betur Almar Guðmundsson,Sigríður Hulda Jónsdóttir skrifar Skoðun Stóra spurningin sem fjárlögin svara ekki Sandra B. Franks skrifar Skoðun Námsmat og Matsferill – Tækifæri til umbóta í skólastarfi Sigurbjörg Róbertsdóttir skrifar Skoðun Tími til aðgerða - loftslags- og umhverfismál sett á dagskrá Jóna Þórey Pétursdóttir skrifar Skoðun Setjum á okkur súrefnisgrímuna áður en við björgum heiminum. Nú þarf hinn þögli meirihluti að láta í sér heyra Steindór Þórarinsson skrifar Skoðun Sterkt skólasamfélag á Akureyri, sameiginleg ábyrgð og framtíðarsýn Heimir Örn Árnason skrifar Skoðun Fæðingarhríðir fjórðu iðnbyltingarinnar: Til fjármálafyrirtækja Klara Nótt Egilson skrifar Skoðun „AMOC straumurinn", enn ein heimsendaspáin... Valgerður Árnadóttir skrifar Skoðun Talaðu núna, talaðu! Bolli Pétur Bollason skrifar Skoðun Seðlabankastjóri rannsakar sjálfan sig Einar Steingrímsson skrifar Sjá meira
Háskólasetur Vestfjarða hvað er nú það? Eitthvert súkkulaði? Ekki er ólíklegt að landslýður hafi ekki hugmynd um tilvist téðrar menntastofnunar. Það ber ekki að undrast. Háskólasetur Vestfjarða berar ekki bossann á Instagramm og Vestfirðir eru ekki heldur beinlínis í alfaraleið í hugum margra. Fyrir sumum hverjum gætu þeir allt eins verið annað land. Mörg eru þess og dæmi að landsbúar, sæmilega langt gengnir á lífsbrautinni án þess að farið sé að slá í þá, hafi aldrei gerst svo frægir að stíga fæti á umræddan landshluta. Blessaður Vestfjarðakjálkinn er aukinheldur ekki stöðugt í umræðunni. Ekki er þó hægt að neita því að landshlutinn atarna fær örugglega eitthvert vægi í umfjöllun fjölmiðla og þá ekki bara í BÆJARINS BESTA, ÚR VÖR, eða á STRANDIR.IS. Það kemur sannlega fyrir að tæpt sé á honum. Þar að auki má ljóst þykja að Frónbúinn hefir verið iðnari við að sækja Vestfirði heim undanfarin fjögur misseri eða svo. Það var jú vandkvæðum bundið að skutlast til Tene. Engu að síður má næsta víst halda því fram, án þess að vitna í nokkrar einustu heimildir sem er máske ekki til eftirbreytni þegar augnamiðið er að fjalla um stofnun á háskólastigi, að mynd margra af Vestfjörðum litist af gúanó, tékka og víni, snjóflóðum, myrkri, burtseldum kvóta, Verbúðinni, kvikmyndunum Nóa albínóa, París norðursins og Þröstum og þar fram eftir götunum. Also fremur nöturleg mynd. Fólk við borð á Dokkunni brugghús þegar staðið var að svokallaðri hrað-íslensku þar sem lýtur svipuðum formerkjum og speed dating nema þá að hún er hugsuð til að æfa sig í notkun íslensku. Góðu heilli eru ekki allir vestfirskir tónar í moll. Sumir hverjir eru meira að segja í dúr. Og við, ef við ákveðum nú að venda okkur leiftursnöggt yfir í einhvers konar samvitund í anda Jóns Kalmans Stefánssonar sem vel að merkja lætur þríleik sinn Helvíti og himnaríki, Harm englanna og Hjarta mannsins atvikast á Vestfjörðum þótt hann sé reyndar svo ósvífinn að geta þess hvergi í verkunum, viljum gerast svo kræf og hrokafull að telja Háskólasetur Vestfjarða einn af þessum glaðværari tónum. Háskólasetrið leit dagsins ljós 2005 anno domini og er því nokkuð ungt að árum. Upphaflegt markmið hennar var að lyfta upp menntunarstigi á Vestfjörðum ásamt því stuðla að jákvæðri byggðaþróun svo og að bæta ímynd kjálkans. Án þess að útlista út í hörgul hvað það er sem Háskólasetur gerir þá er aðalmálið að þar er hægt að leggja stund á meistaranám í sjávarbyggðafræði og haf- og strandsvæðastjórnun. En Háskólasetur Vestfjarða hefir margt fleira á sinni könnu og er þá loksins komið að eiginlegu ætlunarverki þessa samsetnings; að vekja athygli á íslenskunámskeiðum fyrir útlendinga á vegum Háskólaseturs en þó einna helst á átaki sem Háskólasetur hafði veg og vanda að í samstarfi við Fræðslumiðstöð Vestfjarða og fleiri aðila. Íslenskuvænt samfélag er heiti umgetins átaks og hlaut það, svo við gerumst nú sjálfhælin, viðurkenningu á málræktarþingi Íslenskrar málnefndar, sem haldið var 29. september síðastliðinn, fyrir hvatningu og stuðning við notkun íslenskrar tungu í almannarými. Og til að tæpa ögn á átakinu snýst það í grófum dráttum um að auka brúkunarmöguleika þeirra sem læra íslensku. Það vill nefnilega oft brenna við að Íslendingar séu helst til of óþolinmóðir þegar kemur að „ófullkominni“ íslensku. Aðallega var lögð áhersla á að allir málhafar ættu að geta lagt sitt lóð á vogarskálina til að liðsinna fólki sem lærir málið í þeirri viðleitni þeirra að verða betri í beitingu málsins og að taka þurfi mið af getu fólks, að stundum þurfi að einfalda mál sitt, tala hægar, skýrar, endurtaka, endurorða og jafnvel notast við látbragð. Í grunninn hverfist því málið um að auka vitund fólks um hvað það felur í sér að læra íslensku. Enginn lærir nefnilega íslensku með því að tala sínkt og heilagt ensku né lærir sá hinn sami hana sé ævinlega talað við viðkomandi á einhverju lingua franca (ensku). Var staðið að fjölda ókeypis námskeiða og uppákoma auk þess sem farið var þess á leit við forsvarsmenn staða og stofnana í Ísafjarðarbæ að íslenskan yrði í hávegum höfð með áðurnefnt getustig fólks í huga. Greinar voru skrifaðar og viðtöl voru tekin til að vekja athygli á átakinu. Hafa ber í huga að það er því að gera auðvelt að ná til fólks í litlu bæjarfélagi og var uppátækið efalaust á mýmargra vitorði. Átakið hófst í maí á þessu ári og lauk 16. nóvember á Degi íslenskrar tungu. Íslenskuvænu samfélagi var svo spyrt saman við íslenskunámskeið Háskólaseturs. Háskólasetur hefir nefnilega staðið að íslenskunámskeiðum fyrir skiptinema og aðra áhugasama frá árinu 2007 og ætíð haft það markmið að gera samfélagið að þátttakanda að einhverju leyti, að nærumhverfið verði eins konar framlenging á kennslustofunni, að nemendur geti gengið að því sem vísu að þeir fái notast við lærdóminn í kennslustofunni þegar út á meðal fólks er komið. Með Íslenskuvænu samfélagi var gengið enn lengra með þessa hugmyndafræði og náði hún yfir mun lengra tímabil en námskeiðin standa yfir. Markmiðið er auðvitað að íslenskan sé sett í visst öndvegi, að hún sé töluð uns annað kemur í ljós. Og þá að markaðslega hlutanum. Við erum þess fullviss að íslenskunámskeið Háskólaseturs séu vel úr garði gerð og gagnist fólki. Við erum þess fullviss að vera hér á Ísafirði, á Vestfjörðum, bjóði upp á mörg tækifæri til að æfa sig í notkun tungunnar sakir þess að hér hefir verið unnið markvisst að því að auka vitund fólks gagnvart málinu og tileinkun þess. Gildir þá einu hvort um innfædda, aðkomna, innflytjendur eða flóttafólk er að ræða. Háskólasetur hefir æ haft þessa nálgun að leiðarljósi. Í þessu samhengi megum við til með að benda á grein Michelle Spinei, „Ég tala ekki gótt Íslensku“ sem birtist á www.visir.is 13. september þessa árs. Það má því ljóst þykja að Ísafjörður er góður kostur þegar kemur að tileinkun íslensku. Hvetjum við því fólk til að kynna sér námskeið okkar, skrá sig á þau, fýsi því svo hugur, bendi öðrum á þau, hafi samband við okkur vilji það kynna sér málin nánar, komi vestur, setjist þar að, verði hluti íslenskuvæns samfélags. Eitthvað svoleiðis. Alltént verður haldið áfram með átakið á næsta ári enda mikið verk óunnið í þessum efnum. Hvað sem öllu þessu líður er næsta víst að þú sem last þessa grein á enda veist nú deili á Háskólasetri Vestfjarða og þeirri staðreynd að það vill leggja sitt af mörkum til að stuðla að framgangi íslenskunar. Er sú viðleitni einn marga jákvæðra þátta sem Háskólasetur Vestfjarða stuðlar að svo og hluti margs þess jákvæða sem finna má vestur á fjörðum. Höfundur er umsjónarmaður íslenskunámskeiða Háskólaseturs Vestfjarða og meðlimur í starfshópi Íslenskuvæns samfélags.
Skoðun Þegar viðskiptalíkan Vesturlanda er stríð – og almenningur borgar brúsann Steinunn Ólína Þorsteinsdóttir skrifar
Skoðun Náttúruvernd er loftslagsaðgerð og loftslagsaðgerðir þjóna náttúrunni Þorgerður María Þorbjarnardóttir skrifar
Skoðun Skortur á rafiðnaðarfólki ógnar samkeppnishæfni Evrópu Kristján Daníel Sigurbergsson skrifar
Skoðun Skólabærinn Garðabær: Við mælum árangur og gerum stöðugt betur Almar Guðmundsson,Sigríður Hulda Jónsdóttir skrifar
Skoðun Námsmat og Matsferill – Tækifæri til umbóta í skólastarfi Sigurbjörg Róbertsdóttir skrifar
Skoðun Tími til aðgerða - loftslags- og umhverfismál sett á dagskrá Jóna Þórey Pétursdóttir skrifar
Skoðun Setjum á okkur súrefnisgrímuna áður en við björgum heiminum. Nú þarf hinn þögli meirihluti að láta í sér heyra Steindór Þórarinsson skrifar
Skoðun Sterkt skólasamfélag á Akureyri, sameiginleg ábyrgð og framtíðarsýn Heimir Örn Árnason skrifar
Skoðun Fæðingarhríðir fjórðu iðnbyltingarinnar: Til fjármálafyrirtækja Klara Nótt Egilson skrifar