Fyrstu skrefin á vinnumarkaði Hrefna Sigurjónsdóttir skrifar 14. júní 2022 08:01 Nú er sá tími ársins þegar skólar hnýta lokahnútinn á skólaárið og nemendur þyrpast fagnandi út í sumarið. Vinnuskólar sveitarfélaga taka til starfa en þar eru margir að stíga sín fyrstu skref á vinnumarkaði og er vinnuskólinn oft fyrsta launaða starfið þeirra. Stuðlum að jákvæðri upplifun Sveitarfélög starfrækja vinnuskóla og eru með mörg ungmenni á launaskrá yfir sumartímann. Mikilvægt er að stuðla að jákvæðri upplifun þegar ungt fólk stígur sín fyrstu skref á vinnumarkaði. Í vinnuskólanum eru nemendur yfirleitt á aldrinum 14 til 17 ára og einnig er oft boðið upp á sumarstörf fyrir ungmenni á aldrinum 18 til 20 ára og háskólanema. Flokksstjórar eru iðulega í kringum tvítugsaldurinn, 18 ára og eldri, og hafa þá oftast unnið sér inn reynslu og þekkingu á starfsemi vinnuskólans. Þeir bera ábyrgð á að leiðbeina, skipta verkum og kenna rétt handtök og líkamsbeitingu við vinnu. Flokksstjórar vinna einnig við hlið nemenda til að vera þeim góðar fyrirmyndir. Öryggisatriði eru á ábyrgð verkstjóra og flokksstjóra en atvinnurekendur þurfa að tryggja öryggi starfsmanna samanber reglugerð nr. 426/1999 um vinnu barna og unglinga. Ungt fólk á vinnumarkaði og öryggismál Gera þarf áhættumat og viðeigandi ráðstafanir byggðar á niðurstöðum þess til að tryggja öryggi og heilsu ungmenna áður en þau hefja störf. Taka þarf tillit til aldurs og þroska barna og ungmenna og meta sérstaklega hvaða hættur geta ógnað öryggi ungra starfsmanna. Vinnueftirlitið hefur sent frá sér leiðbeiningar þar sem bent er á ýmis öryggismál er varða sumarvinnu ungs fólks. Á vef Sambands íslenskra sveitarfélaga er vakin athygli á þessum leiðbeiningum og þeirri staðreynd að ungmennum er hættara við slysum en þeim sem eldri eru. Helgast það meðal annars af skorti á þjálfun og starfsreynslu, þau eiga eftir að taka út þroska auk þess sem börn og ungmenni hafa oft ekki þekkingu á þáttum er varða öryggi og heilbrigði við vinnu. Reynsluleysið getur haft í för með sér að þau átta sig ekki á þeim hættum sem kunna að leynast í starfsumhverfinu. Þetta þurfum við sem eldri erum að kenna þeim. Fram kemur í upplýsingum frá Evrópsku vinnuverndarstofnuninni að 50% meiri líkur eru á að ungmenni á aldrinum 18 til 24 ára slasist við vinnu sína en nokkur annar aldurshópur vinnandi fólks. Þessa miklu slysatíðni má ekki síst rekja til skorts á fullnægjandi verkstjórn. Skylda atvinnurekenda Atvinnurekendur hafa þá skyldu að tryggja starfsmönnum örugg vinnuskilyrði, viðeigandi persónuhlífar (svo sem öryggisvesti, hanska, hlífðargleraugu og fleira) og fræðslu og þjálfun til að koma í veg fyrir slys. Við val og skipulagningu á störfum ungmenna þarf að leggja áherslu á að líkamlegu og félagslegu öryggi þeirra og heilbrigði sé ekki ógnað og að vinnan hafi ekki truflandi áhrif á menntun þeirra eða þroska. Forvarnafræðsla er nauðsynleg hér sem í öðrum störfum. Huga þarf að slysaforvörnum og forvörnum gegn einelti, kynferðislegri áreitni, kynbundinni áreitni og ofbeldi. Markmiðið er ávallt að allir komi heilir heim. Reglur um vinnu barna og unglinga Í vinnuskólanum er yfirleitt áhersla á garðyrkju, gróðursetningu, hirðingu á lóðum og opnum svæðum sveitarfélagsins og skipulagt tómstundastarf. Ungmenni undir 18 ára aldri mega ekki vinna með hættuleg tæki eða að hættulegum verkefnum. Börn á aldrinum 13 til 14 ára mega vinna létt og hættulaus störf í takmarkaðan vinnutíma, til dæmis við garðyrkju og þjónustustörf. Þau mega ekki vinna nálægt hættulegum vélum eða með hættuleg efni. Einnig mega þau ekki lyfta þyngri byrði en 8 til 10 kg nema hjálpartæki séu notuð, til dæmis hjólbörur. Unglingar á aldrinum 15 til 17 ára mega vinna flest störf nema þau sem teljast hættuleg eða mjög erfið líkamlega. Þeir mega ekki vinna með hættuleg efni eða vélar. Ítarlegri upptalningu á hæfilegum störfum barna og ungmenna er að finna í reglugerð um vinnu barna og unglinga. Vinna barna og unglinga skal fara fram undir eftirliti einstaklings sem er orðinn 18 ára og börn til 18 ára aldurs hafa ekki heimild til að skrifa undir ráðningarsamning nema með samþykki foreldra. Sláttuvélar og sláttuorf Þegar unnið er með vélar eins og sláttuvél og sláttuorf þarf að gæta þess að réttar persónuhlífar séu til staðar og að það sé gert undir leiðsögn leiðbeinanda. Sláttuvélar í vinnuskólum verða að vera með haldrofa þannig að vélin drepi á sér þegar takinu er sleppt. Rétt er einnig að taka fram að strigaskór eru ekki ásættanlegur skóbúnaður við slátt. Tryggja þarf að þeir sem vinna við slátt fái öryggisskó með stáltá og einnig ber að nota heyrnarhlíf og andlitshlíf. Allir starfsmenn vinnuskóla ættu síðan að vera í öryggisvestum við alla vinnu svo þeir sjáist vel. Rétt er að ítreka að öryggisatriði eru á ábyrgð flokksstjóra og það er á ábyrgð vinnustaðar að öllum öryggisreglum sé framfylgt án undantekninga. Rétt viðbrögð við slysum og skráning þeirra Mikilvægt er að hafa viðbragðsáætlun ef slys verða og fara vel yfir hana áður en vinnuskólinn fer af stað. Í henni ættu meðal annars að vera leiðbeiningar um viðbrögð flokksstjóra ef slys á sér stað, hvernig hafa skal samband við neyðarlínu 112 og hvað þarf að koma fram í samtalinu (hver hringir, hvað gerðist, staðsetning) og fleira. Nauðsynlegt er að skrá slys hjá Vinnuskólanum og alvarleg slys á starfsmönnum ber að tilkynna þegar í stað til Vinnueftirlits og lögreglu (112) og láta fara fram vettvangsrannsókn. Tilkynning þarf að koma innan sólarhrings frá slysi og má ekki raska vettvangi fyrr en rannsókn hefur farið fram. Atvinnurekanda ber einnig að tilkynna öll slys rafrænt til Vinnueftirlitsins sem leiða til fjarveru frá vinnu í einn dag eða fleiri daga, umfram þann dag sem slysið varð. Tilkynna skal vinnuslys innan viku frá slysdegi. Góðar fyrirmyndir Oft er sagt að það skipti meira máli hvað þú gerir en hvað þú segir. Ef við viljum innræta börnum og unglingum gott vinnusiðferði og hegðun þá liggur beinast við að sýna sjálf þá hegðun í verki. Eins er mikilvægt að sýna ungum starfskröftum tillitssemi og þolinmæði. Sem fyrr segir eru margir að stíga sín fyrstu skref á vinnumarkaði í vinnuskólanum og fá þá tækifæri til að gera það undir góðri handleiðslu í sínu sveitarfélagi. Oftar en ekki er markmið þeirra að fegra umhverfi okkar og halda því í horfinu. Því er hollt að minna sig og aðra á að taka vel á móti nýju vinnuafli, sýna þeim tillitssemi og hvetja áfram þegar vinnuflokkar vinnuskólans verða á vegi okkar. Það stuðlar að jákvæðri upplifun þeirra af starfinu og víst gerir það okkur öllum gott að iðka þakklæti í dagsins önn. Höfundur er verkefnastjóri forvarna hjá Sjóvá. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Hrefna Sigurjónsdóttir Slysavarnir Vinnumarkaður Börn og uppeldi Mest lesið Grindavík má enn bíða Gísli Stefánsson Skoðun Yfirlýsing frá Kára Stefánssyni um hrakfarir hans í samskiptum við íhaldssaman blaðamann Kári Stefánsson Skoðun Þið voruð í partýinu líka! Gísli Sigurður Gunnlaugsson Skoðun Lýðheilsan að veði? Willum Þór Þórsson Skoðun Gaza og sjálfbærni mennskunnar Elva Rakel Jónsdóttir Skoðun Þétting byggðar er ekki vandamálið Dóra Björt Guðjónsdóttir Skoðun Aðventukerti og aðgangshindranir Kristín María Birgisdóttir Skoðun Lífið í tjaldi á Gaza Viðar Hreinsson,Israa Saed Skoðun Af hverju varð heimsókn framkvæmdastjóra ESB að NATO-fundi? Helen Ólafsdóttir Skoðun Swuayda blæðir: Hróp sem heimurinn heyrir ekki Mouna Nasr Skoðun Skoðun Skoðun Grindavík má enn bíða Gísli Stefánsson skrifar Skoðun Aðventukerti og aðgangshindranir Kristín María Birgisdóttir skrifar Skoðun Lífið í tjaldi á Gaza Viðar Hreinsson,Israa Saed skrifar Skoðun Gaza og sjálfbærni mennskunnar Elva Rakel Jónsdóttir skrifar Skoðun Börnin og hungursneyðin í Gaza Sverrir Ólafsson skrifar Skoðun Kynbundið ofbeldi Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir skrifar Skoðun Aðdragandi aðildar þarf umboð Erna Bjarnadóttir skrifar Skoðun Yfirlýsing frá Kára Stefánssyni um hrakfarir hans í samskiptum við íhaldssaman blaðamann Kári Stefánsson skrifar Skoðun Þétting byggðar er ekki vandamálið Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Þrengt að þjóðarleikvanginum Þorvaldur Örlygsson skrifar Skoðun Ert þú drusla? Katrín Sigríður J. Steingrímsdóttir,Elísa Rún Svansdóttir,Lilja Íris Long Birnudóttir,Lísa Margrét Gunnarsdóttir,Margrét Baldursdóttir,Silja Höllu Egilsdóttir skrifar Skoðun Sameiginleg yfirlýsing 28 ríkja um málefni Palestínu, hvers virði er hún? Einar Ólafsson skrifar Skoðun Alltof mörg sveitarfélög á Íslandi! Gunnar Alexander Ólafsson skrifar Skoðun Öryggi betur tryggt – fangelsismál færð til nútímans Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Lýðheilsan að veði? Willum Þór Þórsson skrifar Skoðun Evrópusambandsaðild - valdefling íslensks almennings Magnús Árni Skjöld Magnússon skrifar Skoðun Köllum Skjöld Íslands réttu nafni: Rasískt götugengi Ian McDonald skrifar Skoðun Hverjir eru komnir með nóg? Nichole Leigh Mosty skrifar Skoðun Að leigja okkar eigin innviði Halldóra Mogensen skrifar Skoðun Málþóf sem valdníðsla Einar G. Harðarson skrifar Skoðun Klaufaskapur og reynsluleysi? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Hvernig spyr ég gervigreind til að fá besta svarið? Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Ertu bitur? Björn Leví Gunnarsson skrifar Skoðun Er hægt að læra af draumum? Sigurður Árni Reynisson skrifar Skoðun Afstæði ábyrgðar Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Klassapróf fína fólksins – eða hvernig erfingjar kenna okkur að lifa Sigríður Svanborgardóttir skrifar Skoðun Fjárhagslegt virði vörumerkja Elías Larsen skrifar Skoðun Við ákærum – hver sveik strandveiðisjómenn? Kjartan Páll Sveinsson skrifar Skoðun Þið voruð í partýinu líka! Gísli Sigurður Gunnlaugsson skrifar Skoðun Af hverju varð heimsókn framkvæmdastjóra ESB að NATO-fundi? Helen Ólafsdóttir skrifar Sjá meira
Nú er sá tími ársins þegar skólar hnýta lokahnútinn á skólaárið og nemendur þyrpast fagnandi út í sumarið. Vinnuskólar sveitarfélaga taka til starfa en þar eru margir að stíga sín fyrstu skref á vinnumarkaði og er vinnuskólinn oft fyrsta launaða starfið þeirra. Stuðlum að jákvæðri upplifun Sveitarfélög starfrækja vinnuskóla og eru með mörg ungmenni á launaskrá yfir sumartímann. Mikilvægt er að stuðla að jákvæðri upplifun þegar ungt fólk stígur sín fyrstu skref á vinnumarkaði. Í vinnuskólanum eru nemendur yfirleitt á aldrinum 14 til 17 ára og einnig er oft boðið upp á sumarstörf fyrir ungmenni á aldrinum 18 til 20 ára og háskólanema. Flokksstjórar eru iðulega í kringum tvítugsaldurinn, 18 ára og eldri, og hafa þá oftast unnið sér inn reynslu og þekkingu á starfsemi vinnuskólans. Þeir bera ábyrgð á að leiðbeina, skipta verkum og kenna rétt handtök og líkamsbeitingu við vinnu. Flokksstjórar vinna einnig við hlið nemenda til að vera þeim góðar fyrirmyndir. Öryggisatriði eru á ábyrgð verkstjóra og flokksstjóra en atvinnurekendur þurfa að tryggja öryggi starfsmanna samanber reglugerð nr. 426/1999 um vinnu barna og unglinga. Ungt fólk á vinnumarkaði og öryggismál Gera þarf áhættumat og viðeigandi ráðstafanir byggðar á niðurstöðum þess til að tryggja öryggi og heilsu ungmenna áður en þau hefja störf. Taka þarf tillit til aldurs og þroska barna og ungmenna og meta sérstaklega hvaða hættur geta ógnað öryggi ungra starfsmanna. Vinnueftirlitið hefur sent frá sér leiðbeiningar þar sem bent er á ýmis öryggismál er varða sumarvinnu ungs fólks. Á vef Sambands íslenskra sveitarfélaga er vakin athygli á þessum leiðbeiningum og þeirri staðreynd að ungmennum er hættara við slysum en þeim sem eldri eru. Helgast það meðal annars af skorti á þjálfun og starfsreynslu, þau eiga eftir að taka út þroska auk þess sem börn og ungmenni hafa oft ekki þekkingu á þáttum er varða öryggi og heilbrigði við vinnu. Reynsluleysið getur haft í för með sér að þau átta sig ekki á þeim hættum sem kunna að leynast í starfsumhverfinu. Þetta þurfum við sem eldri erum að kenna þeim. Fram kemur í upplýsingum frá Evrópsku vinnuverndarstofnuninni að 50% meiri líkur eru á að ungmenni á aldrinum 18 til 24 ára slasist við vinnu sína en nokkur annar aldurshópur vinnandi fólks. Þessa miklu slysatíðni má ekki síst rekja til skorts á fullnægjandi verkstjórn. Skylda atvinnurekenda Atvinnurekendur hafa þá skyldu að tryggja starfsmönnum örugg vinnuskilyrði, viðeigandi persónuhlífar (svo sem öryggisvesti, hanska, hlífðargleraugu og fleira) og fræðslu og þjálfun til að koma í veg fyrir slys. Við val og skipulagningu á störfum ungmenna þarf að leggja áherslu á að líkamlegu og félagslegu öryggi þeirra og heilbrigði sé ekki ógnað og að vinnan hafi ekki truflandi áhrif á menntun þeirra eða þroska. Forvarnafræðsla er nauðsynleg hér sem í öðrum störfum. Huga þarf að slysaforvörnum og forvörnum gegn einelti, kynferðislegri áreitni, kynbundinni áreitni og ofbeldi. Markmiðið er ávallt að allir komi heilir heim. Reglur um vinnu barna og unglinga Í vinnuskólanum er yfirleitt áhersla á garðyrkju, gróðursetningu, hirðingu á lóðum og opnum svæðum sveitarfélagsins og skipulagt tómstundastarf. Ungmenni undir 18 ára aldri mega ekki vinna með hættuleg tæki eða að hættulegum verkefnum. Börn á aldrinum 13 til 14 ára mega vinna létt og hættulaus störf í takmarkaðan vinnutíma, til dæmis við garðyrkju og þjónustustörf. Þau mega ekki vinna nálægt hættulegum vélum eða með hættuleg efni. Einnig mega þau ekki lyfta þyngri byrði en 8 til 10 kg nema hjálpartæki séu notuð, til dæmis hjólbörur. Unglingar á aldrinum 15 til 17 ára mega vinna flest störf nema þau sem teljast hættuleg eða mjög erfið líkamlega. Þeir mega ekki vinna með hættuleg efni eða vélar. Ítarlegri upptalningu á hæfilegum störfum barna og ungmenna er að finna í reglugerð um vinnu barna og unglinga. Vinna barna og unglinga skal fara fram undir eftirliti einstaklings sem er orðinn 18 ára og börn til 18 ára aldurs hafa ekki heimild til að skrifa undir ráðningarsamning nema með samþykki foreldra. Sláttuvélar og sláttuorf Þegar unnið er með vélar eins og sláttuvél og sláttuorf þarf að gæta þess að réttar persónuhlífar séu til staðar og að það sé gert undir leiðsögn leiðbeinanda. Sláttuvélar í vinnuskólum verða að vera með haldrofa þannig að vélin drepi á sér þegar takinu er sleppt. Rétt er einnig að taka fram að strigaskór eru ekki ásættanlegur skóbúnaður við slátt. Tryggja þarf að þeir sem vinna við slátt fái öryggisskó með stáltá og einnig ber að nota heyrnarhlíf og andlitshlíf. Allir starfsmenn vinnuskóla ættu síðan að vera í öryggisvestum við alla vinnu svo þeir sjáist vel. Rétt er að ítreka að öryggisatriði eru á ábyrgð flokksstjóra og það er á ábyrgð vinnustaðar að öllum öryggisreglum sé framfylgt án undantekninga. Rétt viðbrögð við slysum og skráning þeirra Mikilvægt er að hafa viðbragðsáætlun ef slys verða og fara vel yfir hana áður en vinnuskólinn fer af stað. Í henni ættu meðal annars að vera leiðbeiningar um viðbrögð flokksstjóra ef slys á sér stað, hvernig hafa skal samband við neyðarlínu 112 og hvað þarf að koma fram í samtalinu (hver hringir, hvað gerðist, staðsetning) og fleira. Nauðsynlegt er að skrá slys hjá Vinnuskólanum og alvarleg slys á starfsmönnum ber að tilkynna þegar í stað til Vinnueftirlits og lögreglu (112) og láta fara fram vettvangsrannsókn. Tilkynning þarf að koma innan sólarhrings frá slysi og má ekki raska vettvangi fyrr en rannsókn hefur farið fram. Atvinnurekanda ber einnig að tilkynna öll slys rafrænt til Vinnueftirlitsins sem leiða til fjarveru frá vinnu í einn dag eða fleiri daga, umfram þann dag sem slysið varð. Tilkynna skal vinnuslys innan viku frá slysdegi. Góðar fyrirmyndir Oft er sagt að það skipti meira máli hvað þú gerir en hvað þú segir. Ef við viljum innræta börnum og unglingum gott vinnusiðferði og hegðun þá liggur beinast við að sýna sjálf þá hegðun í verki. Eins er mikilvægt að sýna ungum starfskröftum tillitssemi og þolinmæði. Sem fyrr segir eru margir að stíga sín fyrstu skref á vinnumarkaði í vinnuskólanum og fá þá tækifæri til að gera það undir góðri handleiðslu í sínu sveitarfélagi. Oftar en ekki er markmið þeirra að fegra umhverfi okkar og halda því í horfinu. Því er hollt að minna sig og aðra á að taka vel á móti nýju vinnuafli, sýna þeim tillitssemi og hvetja áfram þegar vinnuflokkar vinnuskólans verða á vegi okkar. Það stuðlar að jákvæðri upplifun þeirra af starfinu og víst gerir það okkur öllum gott að iðka þakklæti í dagsins önn. Höfundur er verkefnastjóri forvarna hjá Sjóvá.
Yfirlýsing frá Kára Stefánssyni um hrakfarir hans í samskiptum við íhaldssaman blaðamann Kári Stefánsson Skoðun
Skoðun Yfirlýsing frá Kára Stefánssyni um hrakfarir hans í samskiptum við íhaldssaman blaðamann Kári Stefánsson skrifar
Skoðun Ert þú drusla? Katrín Sigríður J. Steingrímsdóttir,Elísa Rún Svansdóttir,Lilja Íris Long Birnudóttir,Lísa Margrét Gunnarsdóttir,Margrét Baldursdóttir,Silja Höllu Egilsdóttir skrifar
Skoðun Sameiginleg yfirlýsing 28 ríkja um málefni Palestínu, hvers virði er hún? Einar Ólafsson skrifar
Skoðun Öryggi betur tryggt – fangelsismál færð til nútímans Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar
Skoðun Klassapróf fína fólksins – eða hvernig erfingjar kenna okkur að lifa Sigríður Svanborgardóttir skrifar
Yfirlýsing frá Kára Stefánssyni um hrakfarir hans í samskiptum við íhaldssaman blaðamann Kári Stefánsson Skoðun