Samlegðaráhrif mannréttinda í þjónustu og umhverfi borgarinnar Ellen Calmon skrifar 23. febrúar 2022 10:31 Mér er umhugað um að Reykjavíkurborg sé umfaðmandi og manneskjuleg, þar sem allir borgarbúar fá tækifæri til að vaxa og dafna á eigin forsendum óháð öllum breytum. Litið er til alþjóðlegra mannréttindasamninga Jafnrétti, inngilding og hugmyndafræði algildrar hönnunar eiga að vera höfð að leiðarljósi í allri uppbyggingu á þjónustu og skipulagi borgarinnar. Mér hefur verið tíðrætt um að nýtt séu þau samlegðaráhrif sem liggja í ýmsum mannréttindasamningum sem Ísland á aðild að. Má þar nefna Samning Sameinuðu þjóðanna um réttindi fatlaðs fólks,Samning Sameinuðu þjóðanna um réttindi barnsins, Alþjóðasamnings um félagsleg, efnahagsleg og menningarleg réttindi. Ég vil meina að ef við hugsum vítt og stórt en um leið einfalt og skilvirkt strax í upphafi við skipulag á umhverfi eða þjónustu, þá erum við að framkvæma hagkvæmt og erum með sem bestu móti að mæta ólíkum þörfum fólks. Þannig erum við að tryggja að bæði þjónusta, aðgengi að þjónustu, umhverfi og innviðum borgarinnar séu sem aðgengilegust sem flestum borgarbúum. Það leiðir af sér virkari borgarbúa, hamingjusamara og meira drífandi samfélag. Jafnrétti, efnahagsleg, félagsleg og menningarleg réttindi Í Samningi Sameinuðu þjóðanna um réttindi fatlaðs fólks segir að aðildarríkin eigi að bera viðringu fyrir fjölbreytileika og viðurkenna fatlað fólk sem hluta af mannlegum marbreytileika og mannkyni. Þessi klausa á einnig við um fjölmargt annað fólk, svo sem kynsegin og hinsegin. Þeim á að tryggja jöfn tækifæri og aðgengi og jafnrétti skal vera á meðal kynjanna. Í Alþjóðasamningi um efnahagsleg, félagsleg og menningarleg réttindi segir einnig að ríki sem eiga aðild að þeim samningi beri að ábyrgjast jöfn réttindi kynjanna þannig þau geti notið allra þeirra efnahagslegu félagslegu og menningarlegu réttinda sem lagt er upp með í samningnum. Það eiga öll að njóta sanngjarnra og jafnra launa fyrir jafnverðmæt störf án aðgreiningar. Í Samningi Sameinuðu þjóðanna um réttindi barnsins eru lýðræðismál meðal annarra sett á oddinn og talað um að börn eigi rétt á að láta í ljósi eigin skoðanir í þeim málum sem þau varða og þau undirbúin „…til að lifa ábyrgu lífi í frjálsu þjóðfélagi, í anda skilnings, friðar, umburðarlyndis, jafnréttis karla og kvenna og vináttu milli allra þjóða, þjóðhátta-, þjóðernis- og trúarhópa,…“. Í Menntastefnu borgarinnar er einmitt lögð sérstök áhersla á jafnréttisfræðslu sem Jafnréttisskólinn hefur umsjón með. Í Reykjavíkurborg höfum við sett okkur fjölmargar stefnur á þessu kjörtímabili þar hef ég lagt sérstaka áherslu á og horft til samlegðarárhrifa þessara mannréttindasamninga. Við erum einmitt um þessar mundir að vinna að jafnlaunastefnu borgarinnar þar sem gert er ráð fyrir að tekið verði tillit fleiri breyta en áður. Þá höfum við einnig lagt upp með í Lýðræðisstefnunni að íbúalýðræði sé aukið þar er meðal annars lögð áhersla á að hlusta eftir þeim verkefnum sem borgarbúar vilja setja á oddinn eða hafa áhrif á. Má þar helst nefna samráð í opinni samráðsgátt um stefnudrög og verkefnið „Hverfið mitt“ þar sem ýmis verkefni hafa verið sett á dagskrá þar sem börn frá 16 ára aldri og aðrir borgarbúar hafa haft þar áhrif á. Með þessu móti er verið að uppfylla ýmis þætti í ofangreindum mannréttindasamningum er varða jafnrétti, jöfnuð og aðgengi svo eitthvað sé nefnt. Velferðarstefna, velferðartækni þar sem engin tvö eru eins Velferðarstefna Reykjavíkurborgar hefur nýlega litið dagsins ljós og í henni er lögð sérstök áhersla á betri nærþjónustu og ríkari hlustun á þá einstaklinga sem Velferðarsvið þjónar, þar sem er gert ráð fyrir því að engin tvö eru eins. Með þessu móti er reynt að koma betur til móts við óskir einstaklingisins um þjónustutegund og þjónustutíma. Nú er verið þróa fleiri tæknilausnir og auka notkun velferðartækni í þjónustu við eldri borgara sem hefur gefist vel. Velferðartæknin gerir þeim kleift að stýra þjónustunni og þjónustutímanum betur og ýtir undir að sum hver geti búið lengur heima. Í Samningi Sameinuðu þjóðanna um réttindi fatlaðs fólks er einnig hvatt til að efld sé þróun á nýrri tækni svo sem upplýsinga- og samskiptatækni sem og hjálpartækjum sem henta fötluðu fólki en sú tækni gæti einnig hentað eldri borgurum. Fjölmargt eldra fólk hefur einhvers konar fötlun þegar komið er á efri ári s.s. hreyfihömlun, heyrna- eða sjónskerðingu. Þegar við horfum til dæmis til fatlaðs fólks, eldra fólks og barna þá má finna fjölmargar lausnir í þjónustu og umhverfi sem nýtist öllum. Nýr vefur Reykjavíkurborgar hefur litið dagsins ljós þar var horft til hugmyndafræði algildrar hönnunar sem þýðir meðal annars að textinn á vefsíðunni var einfaldaður. Hann hentar því betur börnum, fólki með annað móðurmál en íslensku, fólki með þroskahömlun sem og mörgum öðrum. Þar er einnig meira notast við táknmyndir en áður sem auðveldar notendum að rata um vefinn. Stórt salerni hentar öllum Mér finnst mikilvægt að við horfum til hugmyndafræði algildrar hönnunar í öllu tilliti og hef náð í vinnu minni við ýmsar stefnur borgarinnar og eða í umsögnum mínum um þær að koma inn þeirri hugmyndafræði í stað orðalagsins „aðgengi fyrir alla“. Aðgengi fyrir alla, segir ekki alla söguna og að baki þeirra orða stendur ekki hvernig eigi að gera hlutina eftir ákveðinni aðferðafræði líkt og þekkist í algildri hönnun. Í því samhengi má til dæmis nefna að salerni sem ætluð eru hreyfihömluðu fólki henta flestum á meðan ekki öll geta nýtt sér litla salernisbása. Þá eru salerni ætluð hreyfihömluðum yfirleitt ókyngreind. Flest komumst við upp rampa en færri komast upp tröppur. Flestum okkar hentar vel að ganga inn um stórar dyr frekar en þröngar, til dæmis þegar við erum að bera inn vörur eða göngum með barnavagn. Ef við lengjum aðeins í göngugötuljósinu „græna karlinum“ þá erum við öll öruggari og komumst frekar klakklaust yfir gangbrautina, hvort svo við notum hjólastól, reiðum reiðhjólið okkar eða erum barn sem tekur minni skref og gengur hægar. Það er mikilvægt að setja upp mannréttindagleraugun þegar teknar eru ákvarðanir um allt skipulag, umhverfi, þjónustu og innviði borgarinnar þannig hún verði umfaðmandi og aðgengileg fyrir okkur öll! Höfundur er borgarfulltrúi Samfylkingarinnar, forman Samfylkingarfélagsins í Reykjavík og mannréttindanörd https://ellencalmon.is/ Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Ellen Jacqueline Calmon Reykjavík Borgarstjórn Hinsegin Skoðun: Kosningar 2022 Félagsmál Mannréttindi Mest lesið Er kominn tími á Útlendingafrí? Marion Poilvez Skoðun Janus og jakkalakkarnir Óskar Guðmundsson Skoðun 1. maí er líka fyrir fatlað fólk! Geirdís Hanna Kristjánsdóttir Skoðun Á milli steins og sleggju Heinemann Ólafur Stephensen Skoðun Verkalýðshreyfingin á næsta leik í Evrópuumræðunni Dagbjört Hákonardóttir Skoðun Immigrant Women: Essential Workers, Rising Voices on Labor Day Maru Alemán Skoðun Allir eiga rétt á virku lífi — líka fatlað fólk Anna Margrét Bjarnadóttir Skoðun Samtalið um dauðann veldur okkur óöryggi Ingrid Kuhlman Skoðun Hvað ætlar þú að vera þegar þú verður stór? Ása Berglind Hjálmarsdóttir Skoðun Jafnréttisbaráttan er brýnni en nokkru sinni fyrr Kolbrún Halldórsdóttir,Sunna Kristín Símonardóttir Skoðun Skoðun Skoðun Verkalýðshreyfingin, Dagbjört og ESB Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Börnin á Gasa Ebba Margrét Magnúsdóttir skrifar Skoðun Myndir þú ráða fatlað fólk í vinnu? Alma Ýr Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Hvað ert þú að gera? Eiður Welding skrifar Skoðun Rauðir sokkar á 1. maí Sveinn Ólafsson skrifar Skoðun 1. maí er líka fyrir fatlað fólk! Geirdís Hanna Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Verkalýðshreyfingin á næsta leik í Evrópuumræðunni Dagbjört Hákonardóttir skrifar Skoðun Á milli steins og sleggju Heinemann Ólafur Stephensen skrifar Skoðun Heiðrum íslenska hestinn Berglind Margo Þorvaldsdóttir skrifar Skoðun Allir eiga rétt á virku lífi — líka fatlað fólk Anna Margrét Bjarnadóttir skrifar Skoðun Er kominn tími á Útlendingafrí? Marion Poilvez skrifar Skoðun Janus og jakkalakkarnir Óskar Guðmundsson skrifar Skoðun Jafnréttisbaráttan er brýnni en nokkru sinni fyrr Kolbrún Halldórsdóttir,Sunna Kristín Símonardóttir skrifar Skoðun Hvað ætlar þú að vera þegar þú verður stór? Ása Berglind Hjálmarsdóttir skrifar Skoðun Samtalið um dauðann veldur okkur óöryggi Ingrid Kuhlman skrifar Skoðun Sköpum störf við hæfi! Unnur Hrefna Jóhannsóttir skrifar Skoðun Immigrant Women: Essential Workers, Rising Voices on Labor Day Maru Alemán skrifar Skoðun Tikkað í skipulagsboxin Samúel Torfi Pétursson skrifar Skoðun Það sem er ósagt varðandi vinnubrögð hjá Háskólanum á Akureyri Þóra Sigurðardóttir skrifar Skoðun Sjúklingur settur í fangaklefa Arnar Þór Jónsson skrifar Skoðun Opið bréf til fjármálaráðherra, Daða Más Kristóferssonar Íris Róbertsdóttir skrifar Skoðun Ég kalla hann Isildur; mentorinn minn er gervigreind Björgmundur Guðmundsson skrifar Skoðun Hvað er „furry“ annars? Jóhanna Jódís Antonsdóttir skrifar Skoðun Jafnaðarmennskan og verkalýðsbaráttan Sigfús Ómar Höskuldsson skrifar Skoðun Hljóð og mynd íslenskra varna Arnór Sigurjónsson skrifar Skoðun Kveðjur úr Grafarvogi til þeirra sem kasta steinum úr glerhúsi Davíð Már Sigurðsson skrifar Skoðun Leiðsöguhundurinn Gaur gerir mig að betri manneskju Þorkell J. Steindal skrifar Skoðun Fimmtíu ár frá lokum Víetnamstríðsins Finnur Th. Eiríksson skrifar Skoðun Að undirbúa börnin okkar fyrir heim sem er að hverfa Halldóra Mogensen skrifar Skoðun Hollar skólamáltíðir fyrir loftslagið og líðan barna Laufey Steingrímsdóttir,Anna Sigríður Ólafsdóttir skrifar Sjá meira
Mér er umhugað um að Reykjavíkurborg sé umfaðmandi og manneskjuleg, þar sem allir borgarbúar fá tækifæri til að vaxa og dafna á eigin forsendum óháð öllum breytum. Litið er til alþjóðlegra mannréttindasamninga Jafnrétti, inngilding og hugmyndafræði algildrar hönnunar eiga að vera höfð að leiðarljósi í allri uppbyggingu á þjónustu og skipulagi borgarinnar. Mér hefur verið tíðrætt um að nýtt séu þau samlegðaráhrif sem liggja í ýmsum mannréttindasamningum sem Ísland á aðild að. Má þar nefna Samning Sameinuðu þjóðanna um réttindi fatlaðs fólks,Samning Sameinuðu þjóðanna um réttindi barnsins, Alþjóðasamnings um félagsleg, efnahagsleg og menningarleg réttindi. Ég vil meina að ef við hugsum vítt og stórt en um leið einfalt og skilvirkt strax í upphafi við skipulag á umhverfi eða þjónustu, þá erum við að framkvæma hagkvæmt og erum með sem bestu móti að mæta ólíkum þörfum fólks. Þannig erum við að tryggja að bæði þjónusta, aðgengi að þjónustu, umhverfi og innviðum borgarinnar séu sem aðgengilegust sem flestum borgarbúum. Það leiðir af sér virkari borgarbúa, hamingjusamara og meira drífandi samfélag. Jafnrétti, efnahagsleg, félagsleg og menningarleg réttindi Í Samningi Sameinuðu þjóðanna um réttindi fatlaðs fólks segir að aðildarríkin eigi að bera viðringu fyrir fjölbreytileika og viðurkenna fatlað fólk sem hluta af mannlegum marbreytileika og mannkyni. Þessi klausa á einnig við um fjölmargt annað fólk, svo sem kynsegin og hinsegin. Þeim á að tryggja jöfn tækifæri og aðgengi og jafnrétti skal vera á meðal kynjanna. Í Alþjóðasamningi um efnahagsleg, félagsleg og menningarleg réttindi segir einnig að ríki sem eiga aðild að þeim samningi beri að ábyrgjast jöfn réttindi kynjanna þannig þau geti notið allra þeirra efnahagslegu félagslegu og menningarlegu réttinda sem lagt er upp með í samningnum. Það eiga öll að njóta sanngjarnra og jafnra launa fyrir jafnverðmæt störf án aðgreiningar. Í Samningi Sameinuðu þjóðanna um réttindi barnsins eru lýðræðismál meðal annarra sett á oddinn og talað um að börn eigi rétt á að láta í ljósi eigin skoðanir í þeim málum sem þau varða og þau undirbúin „…til að lifa ábyrgu lífi í frjálsu þjóðfélagi, í anda skilnings, friðar, umburðarlyndis, jafnréttis karla og kvenna og vináttu milli allra þjóða, þjóðhátta-, þjóðernis- og trúarhópa,…“. Í Menntastefnu borgarinnar er einmitt lögð sérstök áhersla á jafnréttisfræðslu sem Jafnréttisskólinn hefur umsjón með. Í Reykjavíkurborg höfum við sett okkur fjölmargar stefnur á þessu kjörtímabili þar hef ég lagt sérstaka áherslu á og horft til samlegðarárhrifa þessara mannréttindasamninga. Við erum einmitt um þessar mundir að vinna að jafnlaunastefnu borgarinnar þar sem gert er ráð fyrir að tekið verði tillit fleiri breyta en áður. Þá höfum við einnig lagt upp með í Lýðræðisstefnunni að íbúalýðræði sé aukið þar er meðal annars lögð áhersla á að hlusta eftir þeim verkefnum sem borgarbúar vilja setja á oddinn eða hafa áhrif á. Má þar helst nefna samráð í opinni samráðsgátt um stefnudrög og verkefnið „Hverfið mitt“ þar sem ýmis verkefni hafa verið sett á dagskrá þar sem börn frá 16 ára aldri og aðrir borgarbúar hafa haft þar áhrif á. Með þessu móti er verið að uppfylla ýmis þætti í ofangreindum mannréttindasamningum er varða jafnrétti, jöfnuð og aðgengi svo eitthvað sé nefnt. Velferðarstefna, velferðartækni þar sem engin tvö eru eins Velferðarstefna Reykjavíkurborgar hefur nýlega litið dagsins ljós og í henni er lögð sérstök áhersla á betri nærþjónustu og ríkari hlustun á þá einstaklinga sem Velferðarsvið þjónar, þar sem er gert ráð fyrir því að engin tvö eru eins. Með þessu móti er reynt að koma betur til móts við óskir einstaklingisins um þjónustutegund og þjónustutíma. Nú er verið þróa fleiri tæknilausnir og auka notkun velferðartækni í þjónustu við eldri borgara sem hefur gefist vel. Velferðartæknin gerir þeim kleift að stýra þjónustunni og þjónustutímanum betur og ýtir undir að sum hver geti búið lengur heima. Í Samningi Sameinuðu þjóðanna um réttindi fatlaðs fólks er einnig hvatt til að efld sé þróun á nýrri tækni svo sem upplýsinga- og samskiptatækni sem og hjálpartækjum sem henta fötluðu fólki en sú tækni gæti einnig hentað eldri borgurum. Fjölmargt eldra fólk hefur einhvers konar fötlun þegar komið er á efri ári s.s. hreyfihömlun, heyrna- eða sjónskerðingu. Þegar við horfum til dæmis til fatlaðs fólks, eldra fólks og barna þá má finna fjölmargar lausnir í þjónustu og umhverfi sem nýtist öllum. Nýr vefur Reykjavíkurborgar hefur litið dagsins ljós þar var horft til hugmyndafræði algildrar hönnunar sem þýðir meðal annars að textinn á vefsíðunni var einfaldaður. Hann hentar því betur börnum, fólki með annað móðurmál en íslensku, fólki með þroskahömlun sem og mörgum öðrum. Þar er einnig meira notast við táknmyndir en áður sem auðveldar notendum að rata um vefinn. Stórt salerni hentar öllum Mér finnst mikilvægt að við horfum til hugmyndafræði algildrar hönnunar í öllu tilliti og hef náð í vinnu minni við ýmsar stefnur borgarinnar og eða í umsögnum mínum um þær að koma inn þeirri hugmyndafræði í stað orðalagsins „aðgengi fyrir alla“. Aðgengi fyrir alla, segir ekki alla söguna og að baki þeirra orða stendur ekki hvernig eigi að gera hlutina eftir ákveðinni aðferðafræði líkt og þekkist í algildri hönnun. Í því samhengi má til dæmis nefna að salerni sem ætluð eru hreyfihömluðu fólki henta flestum á meðan ekki öll geta nýtt sér litla salernisbása. Þá eru salerni ætluð hreyfihömluðum yfirleitt ókyngreind. Flest komumst við upp rampa en færri komast upp tröppur. Flestum okkar hentar vel að ganga inn um stórar dyr frekar en þröngar, til dæmis þegar við erum að bera inn vörur eða göngum með barnavagn. Ef við lengjum aðeins í göngugötuljósinu „græna karlinum“ þá erum við öll öruggari og komumst frekar klakklaust yfir gangbrautina, hvort svo við notum hjólastól, reiðum reiðhjólið okkar eða erum barn sem tekur minni skref og gengur hægar. Það er mikilvægt að setja upp mannréttindagleraugun þegar teknar eru ákvarðanir um allt skipulag, umhverfi, þjónustu og innviði borgarinnar þannig hún verði umfaðmandi og aðgengileg fyrir okkur öll! Höfundur er borgarfulltrúi Samfylkingarinnar, forman Samfylkingarfélagsins í Reykjavík og mannréttindanörd https://ellencalmon.is/
Jafnréttisbaráttan er brýnni en nokkru sinni fyrr Kolbrún Halldórsdóttir,Sunna Kristín Símonardóttir Skoðun
Skoðun Jafnréttisbaráttan er brýnni en nokkru sinni fyrr Kolbrún Halldórsdóttir,Sunna Kristín Símonardóttir skrifar
Skoðun Það sem er ósagt varðandi vinnubrögð hjá Háskólanum á Akureyri Þóra Sigurðardóttir skrifar
Skoðun Hollar skólamáltíðir fyrir loftslagið og líðan barna Laufey Steingrímsdóttir,Anna Sigríður Ólafsdóttir skrifar
Jafnréttisbaráttan er brýnni en nokkru sinni fyrr Kolbrún Halldórsdóttir,Sunna Kristín Símonardóttir Skoðun