Segir ekki rétt að Ísland tækli sóttkví allt öðruvísi en nágrannarnir Kolbeinn Tumi Daðason skrifar 19. nóvember 2021 16:26 Þórólfur Guðnason sóttvarnarlæknir fer yfir stöðuna hvað varðar sóttkví á Norðurlöndum í pistli sínum í dag. Vísir/Vilhelm Þórólfur Guðnason sóttvarnalæknir gerir rangfærslur um framkvæmd sóttkvíar í nálægum löndum vegna COVID-19 að umtalsefni í pistli sínum á Covid.is í dag. Hann segir Norðurlandaþjóðirnar útfæra sóttkví á ólíkan máta og alls ekki þannig að framkvæmd Íslands sé á skjön við hin Norðurlöndin. Þórólfur segir hafa orðið var við greinar og fullyrðingar frá ýmsum málsmetandi aðilum í íslensku samfélagi um að framkvæmd sóttkvíar vegna Covid-19 hér á landi sé gjörólík framkvæmd sóttkvíar til dæmis á hinum Norðurlöndunum. Einnig sé látið að því liggja að flestar þjóðir framkvæmi sóttkví á sama máta en að framkvæmdin sé með gjörólíku sniði hér á landi. „Greinilegt er að þeir aðilar sem tjá sig um málefnið hafa annaðhvort ekki aflað sér nægilegra góðra upplýsinga eða skrumskælt þær óafvitandi eða af yfirlögðu ráði,“ segir Þórólfur en lætur þess ekki geta hvar rangfærslurnar hafi fallið. Hann segir hvert Norðurland fyrir sig vera með sínar eigin leiðbeiningar og útfærslur varðandi sóttkví sem séu í veigamiklum atriðum ólíkar. Heilu bekkirnir í sóttkví á Norðurlöndunum Þórólfur segir allar Norðurlandaþjóðirnar skilgreina útsetningu fyrir smiti á sama hátt og skilgreina sóttkví og einangrun á sama máta þó framkvæmdin sé ólík. „Flestar þjóðirnar setja sínar leiðbeiningar undir þeim formerkjum að bólusetning gegn COVID-19 sé útbreidd og faraldurinn sé í lámarki í samfélaginu en því er nú ekki til að dreifa þessa stundina í flestum landanna,“ segir Þórólfur. Ísland er til að mynda orðið dökkrautt á korti Sóttvarnastofnunar Evropu, í fyrsta skipti. „Í mörgum landanna eru börn t.d sett í sóttkví við útsetningu á heimilium en þurfa að undirgangast próf reglulega í vikutíma eftir útsetningu í skólum. Í flestum landanna eru hins vegar heilu bekkirnir settir í hefðbundna sóttkví ef upp koma fleiri en eitt smit í sama bekk.“ Nokkur hinna Norðurlandanna geri greinarmun á þeim sem eru bólusettir og óbólusettir þar sem að óbólusettir þurfi ekki að fara í sóttkví en þurfa að undirgangast PCR próf á á meðan að bólusettir eru lausir við íþyngjandi aðgerðir svo fremi að þeir séu einkennalausir. Reglur um sóttkví endurskoðaðar eftir örvunarskammta Þórólfur minnir á að á Íslandi hafi reglur um sóttkví í skólum verið rýmkaðar verulega undanfarið og einungis þeir settir í sóttkví sem raunverulega hafi verið útsettir fyrir smiti á meðan að aðrir fara í smitgát. „Þeir sem eru í smitgát geta haldið áfram sinni daglegri vinnu en þurfa að fara í próf á fjórða degi. Heilu bekkirnir hafa hins vegar ekki verið settir í sóttkví nema ef upp hafa komið mörg smit og eins ef líkur eru taldar á að smit verði útbreitt,“ segir Þórólfur. Full bólusettir hafi ekki verið undanþegnir sóttkví hér á landi. Sú ákvörðun byggi á gögnum sem aflað hafi verið að smitlíkur séu töluverðar hjá fullbólusettum einstaklingum þó að þær séu um þrefalt minni en hjá óbólusettum. „Ef að í ljós kemur að örvunarskammtur bóluefna dregur umtalsvert meira úr líkum á smiti umfram tvo skammta bóluefna þá verða reglur um sóttkví hér á landi endurskoðaðar.“ Endurskoðun í gangi á Norðurlöndunum Þá nefnir Þórólfur að í reglulegum samræðum hans við starfsfélaga á hinum Norðurlöndunum hafi komið fram að í undirbúningi þar sé endurskoðun á ýmsum þeim leiðbeiningum sem nú gildi í ljósi aukinnar útbreiðslu faraldursins. Danir hafi til dæmis þurft að loka nokkrum skólum vegna aukinnar útbreiðslu. „Smitrakning og beiting sóttkvíar og einangrunar hefur verið þungamiðjan í þeim sóttvarnaráðstöfunum sem við höfum beitt með góðum árangri í baráttunni við COVID-19 til þessa,“ segir Þórólfur. „Í núverandi bylgju hefur erfiðlega gengið að halda daglegum smitum í skefjum með þeim aðferðum sem notaðar hafa verið og ljóst að ef að slakað verður á þessum aðgerðum þá munum við fá aukningu í smittölum sem setja mun spítalakerfið á hliðina jafnframt því að valda miklu álagi á samfélagið í heild sinni, sérstaklega á samfélagslega mikilvæga starfsemi. Við verðum því að nota öll okkar ráð til að koma í veg fyrir að slíkt gerist.“ Nást þurfi samstaða um meginmarkmið Þó að gagnrýnar umræður um þær sóttvarnaráðstafanir sem viðhafðar séu hér á landi séu nauðsynlegar þá þjóni þær ekki tilgangi sínum ef menn fari fram með rangar staðhæfingar og láti líta út sem Ísland sé eftirbátur annarra hvað sóttvarnaráðstafanir varði. „Samanburður við aðra getur verið gagnlegur en nauðsynleg er að sjái líka það sem vel er gert hér á landi. Einnig verður að líta til þess að ráðstafanir í einu landi kunna ekki að virka sem skyldi í öðru.“ Styðjast þurfi við bestu þekkingu og vísindagögn sem völ er á til að komast farsællega út úr Covid-19 faraldrinum. „Einnig verðum við að ná samstöðu um að meginmarkmið aðgerðanna sé að vernda spítalakerfið og að raskanir verði sem minnstar á samfélagslega mikilvægum verkefnum.“ Faraldur kórónuveiru (COVID-19) Heilbrigðismál Mest lesið Hjalti Snær sá sem fannst látinn Innlent Bað lögreglustjóra að „veita framvegis réttar upplýsingar“ Innlent Haraldur Jóhannsson er látinn Innlent Þrettán skemmtiferðaskip og Ísland uppselt Innlent Hæstiréttur gefur grænt ljós á búvörulögin Innlent Synir El Chapo sagðir hafa myndað afdrífaríkt bandalag Erlent Dvöl á Hrauninu fram undan eftir kókaínsmygl Innlent Samhjálp í kapphlaupi við tímann Innlent Úkraínskur fyrrverandi embættismaður skotinn til bana í Madrid Erlent Strandveiðibátur strandaði á hólma á Reykjanesi Innlent Fleiri fréttir Gæsluvarðhaldsfangar dúsa í einangrun vegna plássleysis Þau sóttu um þrjú embætti skólameistara á Norðurlandi Haraldur Jóhannsson er látinn Ráðin í starf verkefnastjóra í atvinnuvegaráðuneytinu Fyrsta mastrið í Suðurnesjalínu 2 risið Hæstiréttur gefur grænt ljós á búvörulögin Dvöl á Hrauninu fram undan eftir kókaínsmygl Hefja átak í HPV-bólusetningu í vetur Seðlabankinn heldur áfram að lækka vexti og mótmæli við utanríkisráðuneytið Hjalti Snær sá sem fannst látinn Samhjálp í kapphlaupi við tímann Gefa sér þrjá mánuði til að leggja drög að Coda-stöð á Bakka Þrettán skemmtiferðaskip og Ísland uppselt Mótmæla við utanríkisráðuneytið Strandveiðibátur strandaði á hólma á Reykjanesi SÍS tekur undir kröfu Borgarbyggðar um kostnað vegna flóttamanna Bað lögreglustjóra að „veita framvegis réttar upplýsingar“ Langjökull eigi ekki ýkja mörg ár eftir Fæstir bera nægilega mikið af sólarvörn á sig Neyðarástand hjá Villiköttum sem senda frá sér ákall Vita upp á hár hvernig lýðræði virkar eftir krakkakosningar Óbreytt ástand kemur ekki til greina „Það er bara dýrt að vera fátækur“ Smáskjálftahrina á Reykjanesskaga Viðbúnaður í Djúpinu, böndum komið á áfengissölu og stútfull herbergi af köttum 32 sóttu um stöðu mannauðsstjóra hjá Matvælastofnun Fimm keyptu gám sem er ekki til Brá sér í túristalíki og segir leigubílstjóra hafa okrað á sér Framtíðarnefnd lifir og formaðurinn fær tvær milljónir á ári Burðardýr í flugvél Play „fríkaði út“ Sjá meira
Þórólfur segir hafa orðið var við greinar og fullyrðingar frá ýmsum málsmetandi aðilum í íslensku samfélagi um að framkvæmd sóttkvíar vegna Covid-19 hér á landi sé gjörólík framkvæmd sóttkvíar til dæmis á hinum Norðurlöndunum. Einnig sé látið að því liggja að flestar þjóðir framkvæmi sóttkví á sama máta en að framkvæmdin sé með gjörólíku sniði hér á landi. „Greinilegt er að þeir aðilar sem tjá sig um málefnið hafa annaðhvort ekki aflað sér nægilegra góðra upplýsinga eða skrumskælt þær óafvitandi eða af yfirlögðu ráði,“ segir Þórólfur en lætur þess ekki geta hvar rangfærslurnar hafi fallið. Hann segir hvert Norðurland fyrir sig vera með sínar eigin leiðbeiningar og útfærslur varðandi sóttkví sem séu í veigamiklum atriðum ólíkar. Heilu bekkirnir í sóttkví á Norðurlöndunum Þórólfur segir allar Norðurlandaþjóðirnar skilgreina útsetningu fyrir smiti á sama hátt og skilgreina sóttkví og einangrun á sama máta þó framkvæmdin sé ólík. „Flestar þjóðirnar setja sínar leiðbeiningar undir þeim formerkjum að bólusetning gegn COVID-19 sé útbreidd og faraldurinn sé í lámarki í samfélaginu en því er nú ekki til að dreifa þessa stundina í flestum landanna,“ segir Þórólfur. Ísland er til að mynda orðið dökkrautt á korti Sóttvarnastofnunar Evropu, í fyrsta skipti. „Í mörgum landanna eru börn t.d sett í sóttkví við útsetningu á heimilium en þurfa að undirgangast próf reglulega í vikutíma eftir útsetningu í skólum. Í flestum landanna eru hins vegar heilu bekkirnir settir í hefðbundna sóttkví ef upp koma fleiri en eitt smit í sama bekk.“ Nokkur hinna Norðurlandanna geri greinarmun á þeim sem eru bólusettir og óbólusettir þar sem að óbólusettir þurfi ekki að fara í sóttkví en þurfa að undirgangast PCR próf á á meðan að bólusettir eru lausir við íþyngjandi aðgerðir svo fremi að þeir séu einkennalausir. Reglur um sóttkví endurskoðaðar eftir örvunarskammta Þórólfur minnir á að á Íslandi hafi reglur um sóttkví í skólum verið rýmkaðar verulega undanfarið og einungis þeir settir í sóttkví sem raunverulega hafi verið útsettir fyrir smiti á meðan að aðrir fara í smitgát. „Þeir sem eru í smitgát geta haldið áfram sinni daglegri vinnu en þurfa að fara í próf á fjórða degi. Heilu bekkirnir hafa hins vegar ekki verið settir í sóttkví nema ef upp hafa komið mörg smit og eins ef líkur eru taldar á að smit verði útbreitt,“ segir Þórólfur. Full bólusettir hafi ekki verið undanþegnir sóttkví hér á landi. Sú ákvörðun byggi á gögnum sem aflað hafi verið að smitlíkur séu töluverðar hjá fullbólusettum einstaklingum þó að þær séu um þrefalt minni en hjá óbólusettum. „Ef að í ljós kemur að örvunarskammtur bóluefna dregur umtalsvert meira úr líkum á smiti umfram tvo skammta bóluefna þá verða reglur um sóttkví hér á landi endurskoðaðar.“ Endurskoðun í gangi á Norðurlöndunum Þá nefnir Þórólfur að í reglulegum samræðum hans við starfsfélaga á hinum Norðurlöndunum hafi komið fram að í undirbúningi þar sé endurskoðun á ýmsum þeim leiðbeiningum sem nú gildi í ljósi aukinnar útbreiðslu faraldursins. Danir hafi til dæmis þurft að loka nokkrum skólum vegna aukinnar útbreiðslu. „Smitrakning og beiting sóttkvíar og einangrunar hefur verið þungamiðjan í þeim sóttvarnaráðstöfunum sem við höfum beitt með góðum árangri í baráttunni við COVID-19 til þessa,“ segir Þórólfur. „Í núverandi bylgju hefur erfiðlega gengið að halda daglegum smitum í skefjum með þeim aðferðum sem notaðar hafa verið og ljóst að ef að slakað verður á þessum aðgerðum þá munum við fá aukningu í smittölum sem setja mun spítalakerfið á hliðina jafnframt því að valda miklu álagi á samfélagið í heild sinni, sérstaklega á samfélagslega mikilvæga starfsemi. Við verðum því að nota öll okkar ráð til að koma í veg fyrir að slíkt gerist.“ Nást þurfi samstaða um meginmarkmið Þó að gagnrýnar umræður um þær sóttvarnaráðstafanir sem viðhafðar séu hér á landi séu nauðsynlegar þá þjóni þær ekki tilgangi sínum ef menn fari fram með rangar staðhæfingar og láti líta út sem Ísland sé eftirbátur annarra hvað sóttvarnaráðstafanir varði. „Samanburður við aðra getur verið gagnlegur en nauðsynleg er að sjái líka það sem vel er gert hér á landi. Einnig verður að líta til þess að ráðstafanir í einu landi kunna ekki að virka sem skyldi í öðru.“ Styðjast þurfi við bestu þekkingu og vísindagögn sem völ er á til að komast farsællega út úr Covid-19 faraldrinum. „Einnig verðum við að ná samstöðu um að meginmarkmið aðgerðanna sé að vernda spítalakerfið og að raskanir verði sem minnstar á samfélagslega mikilvægum verkefnum.“
Faraldur kórónuveiru (COVID-19) Heilbrigðismál Mest lesið Hjalti Snær sá sem fannst látinn Innlent Bað lögreglustjóra að „veita framvegis réttar upplýsingar“ Innlent Haraldur Jóhannsson er látinn Innlent Þrettán skemmtiferðaskip og Ísland uppselt Innlent Hæstiréttur gefur grænt ljós á búvörulögin Innlent Synir El Chapo sagðir hafa myndað afdrífaríkt bandalag Erlent Dvöl á Hrauninu fram undan eftir kókaínsmygl Innlent Samhjálp í kapphlaupi við tímann Innlent Úkraínskur fyrrverandi embættismaður skotinn til bana í Madrid Erlent Strandveiðibátur strandaði á hólma á Reykjanesi Innlent Fleiri fréttir Gæsluvarðhaldsfangar dúsa í einangrun vegna plássleysis Þau sóttu um þrjú embætti skólameistara á Norðurlandi Haraldur Jóhannsson er látinn Ráðin í starf verkefnastjóra í atvinnuvegaráðuneytinu Fyrsta mastrið í Suðurnesjalínu 2 risið Hæstiréttur gefur grænt ljós á búvörulögin Dvöl á Hrauninu fram undan eftir kókaínsmygl Hefja átak í HPV-bólusetningu í vetur Seðlabankinn heldur áfram að lækka vexti og mótmæli við utanríkisráðuneytið Hjalti Snær sá sem fannst látinn Samhjálp í kapphlaupi við tímann Gefa sér þrjá mánuði til að leggja drög að Coda-stöð á Bakka Þrettán skemmtiferðaskip og Ísland uppselt Mótmæla við utanríkisráðuneytið Strandveiðibátur strandaði á hólma á Reykjanesi SÍS tekur undir kröfu Borgarbyggðar um kostnað vegna flóttamanna Bað lögreglustjóra að „veita framvegis réttar upplýsingar“ Langjökull eigi ekki ýkja mörg ár eftir Fæstir bera nægilega mikið af sólarvörn á sig Neyðarástand hjá Villiköttum sem senda frá sér ákall Vita upp á hár hvernig lýðræði virkar eftir krakkakosningar Óbreytt ástand kemur ekki til greina „Það er bara dýrt að vera fátækur“ Smáskjálftahrina á Reykjanesskaga Viðbúnaður í Djúpinu, böndum komið á áfengissölu og stútfull herbergi af köttum 32 sóttu um stöðu mannauðsstjóra hjá Matvælastofnun Fimm keyptu gám sem er ekki til Brá sér í túristalíki og segir leigubílstjóra hafa okrað á sér Framtíðarnefnd lifir og formaðurinn fær tvær milljónir á ári Burðardýr í flugvél Play „fríkaði út“ Sjá meira