Að sýna þrautseigju í hliðstæðum veruleika Ástþór Ólafsson skrifar 15. ágúst 2021 18:00 Ég skrifaði grein um Að afvopna kvíðann þar sem togstreitan á milli óttans og hugrekkisins var umræðuefnið. Þar fór ég inn á að hugrekki væri persónuleikaeinkenni sem væri hægt að þjálfa og kenna nemendum að tileinka sér til að vega upp á móti kvíðanum eða óttanum. En núna langar mig að einblína á annað persónuleikaeinkenni sem er þrautseigja. En það er orð, hugtak eða einkenni persónuleikans sem oftast er lykill að árangri í námi, starfi, íþróttum, tónlist, tómstundum eða öðru sem tengist lífinu. Enda skilgreinist þrautseigja sem að gefast ekki upp þrátt fyrir að okkur mistakist. Þannig alveg sama hversu oft við gerum mistök þá er það góður vegvísir að, að hlutirnir heppnist að lokum. Þetta getur verið erfitt viðureignar vegna þess að mistök litast oft af því að við séum mistæk, okkur sé ekki ætlað að ná þessu, þetta sé einum of erfitt og við ættum í raun og veru að láta þetta eiga sig og gefast upp. Það er oft sterk tilhneiging fyrir því að horfa á verkefni í fjarlægðinni með þessum hætti, að því að hlutirnir eru ekki að fara gerast í dag, eftir viku, eftir mánuð heldur eftir einhvern óákveðinn tíma. Eins og leikkonan Julie Andrews sagði: „Þrautseigja er að mistakast nítján sinnum en ná því í tuttugasta sinn“ (Ólafsson, 2021). Þannig tíminn er óútreiknanlegur! Yfirfærum þetta á skólakerfið og horfum til grunnskólanna sem eru að fara byrja aftur. Þá eru þetta veigamikil orð fyrir alla aðila sem koma að nemendum. Þótt hlutirnir séu ekki að ganga upp akkúrat núna! Þá séu þeir að fara virka seinna meir. Þá skiptir máli að foreldri/ar, kennarar, stuðningsfulltrúar og nemendur séu meðvitaðir um að svo sé. Vegna þess að við höfum fært okkur einum of mikið yfir á að mistök séu ekki leyfileg og að allir eiga að vera fullkomnir. Í þessu samhengi getum við horft til samfélagsmiðlanna hvernig þeir eru uppsettir af miklu leytinu til. En þar er búið að búa til hliðstæðan veruleika sem er í engu samræmi raunveruleikann. Þar sem þessi fyrrnefndi veruleiki er hvorki fiskur né fugl heldur einhver ímyndaður veruleiki þar sem hið fullkomna ræðu ríkjum. Þar er verið að afvegaleiða sjálfan einstaklinginn, breyta honum og bæta einhverju öðru við til að fanga þessa fullkomnustu (sem vissulega er hið óendanlega). Þessu tengt er þessi útlitsdýrkun sem einmitt einkennist af þessum hliðstæða veruleika og einkennir samfélagið þar sem fullorðið fólk er að stíla inn á þennan veruleika sem endurspeglast til nemendanna. Skilaboðin eru skýr! Fegurð til fullkomnustu skiptir meira máli en að vera manneskja sem gerir mistök vegna þess að mistök í þessum hliðstæða veruleika eru nánast óboðleg. Þannig foreldri/ar, kennarar, stuðningsfulltrúar og aðrir eru stöðugt að impra á að þessi veruleiki sé ekki hinn sanni veruleiki þannig að hugarheimur nemendanna verður ekki að einhverri brenglun sem hefur engar stoðir í nútímanum nema hægt og bítandi sem niðurbrot á sjálfsmyndinni. Ég veit að ég hljóma ýktur en sjálfsdýrkun með þessum hætti býður upp á leið að brotinni sjálfsmynd. En vitaskuld eru jákvæðir hlutir að eiga sér stað þarna en þá virðist vera erfitt að finna nálina í heystakknum! En við höfum líka aðrar leiðir til að vinna með þessu því ekki viljum við gera lítið úr þessum hliðstæða veruleika heldur kenna þeim að nota ákveðin verkfæri eða viðhorf til að lifa með í þessum veruleika. Þannig nemendur geta tekið þátt í honum en á sama tíma ekki tekið því bókstaflega að þessi veruleiki er hinn sanni veruleiki. Að nemendur fá að hugsa og hegða sér með skeikulum hætti í þessari sjálfsdýrkunar sýn. Vegna þess að við viljum kenna þeim að greina á milli þess jákvæða og neikvæða. Þannig að við færum okkur nær þeim veruleika að það er allt í lagi að vera frávik hvort sem það er útlit, hugsun, hegðun og hvernig við mætum verkefnum lífsins. Þar kemur þrautseigja sterklega til leiks enda á orðið, hugtakið eða persónuleikaeinkennið litla tengingu við þennan hliðstæða veruleika heldur meira við raunveruleikann. Vegna þess að persónuleikaeinkennið tengist raunverulegri mynd lífsins. Að mistök eru að gerast á hverjum degi og það er ekkert skömmustulegt við það. Vegna þess að við getum þjálfað okkur í að læra að horfa á að mistök sé partur af því að verða betri í einhverju. Lært og þjálfað okkur í að horfa á mistök sem vegvísir að því að læra og skilji eitthvað og geta nýtt sér það til að ná árangri. Með þessu getum við farið að byggja upp sterka nemendur sem horfa á sig sem ferli ekki sem tímabundið tímabil. Vegna þess að við verðum ekki góð í einhverju, alveg sama hvað það er, með nokkrum tilraunum. Heldur verðum við að halda stöðugt áfram hvort sem við horfum til stærðfræði, íslensku, samfélagsfræði, náttúrufræði, list- og verkgreinum, íþrótta, tónlistar, tómstundar o.s.frv. Þetta krefst mikilla vinnu, tíma, og fjöldann allan af mistökum. Eins og kínverski heimspekingurinn Konfúsíus sagði: „Okkar sætasti sigur er ekki að gera aldrei mistök heldur ekki hætta þótt okkur mistakist (Ólafsson, 2021). Þannig leyfum nemendum að gera mistök, leyfum nemendum líka að læra af sínum mistökum og leyfum nemendum að sjá að mistök er góður vegvísir að því að læra, skilja og ná árangri. Með þessu kennum við þeim að greina auðveldlega á milli hliðstæða veruleikans og þeim raunverulega. Kennum þeim að sýna þrautseigju í hliðstæðum veruleika. Höfundur er grunnskólakennari og seigluráðgjafi Heimildir: Ólafsson, Á. Ó. (2021). Sjálfið mitt: Markmið og persónuleika einkenni. Ástþór Óðinn Ólafsson Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Geðheilbrigði Ástþór Ólafsson Mest lesið Samtökin 78 verðlauna sögufölsun Böðvar Björnsson Skoðun Börnin sem deyja á Gaza Elín Pjetursdóttir Skoðun Konum í afplánun fjölgar: Með flókin áföll á bakinu Tinna Eyberg Örlygsdóttir,Sigríður Ella Jónsdóttir Skoðun Brýr, sýkingar og börn Jón Pétur Zimsen Skoðun Varað við embætti sérstaks saksóknara Gestur Jónsson Skoðun Menntun sem mannréttindi – ekki forréttindi París Anna Bergmann,Sigurður Kári Harðarson Skoðun Hvað er lýðskóli eiginlega? Margrét Gauja Magnúsdóttir Skoðun Afstaða – á vaktinni í 20 ár Arndís Vilhjálmsdóttir,Guðbjörg Sveinsdóttir Skoðun Kærum og beitum Ísrael viðskiptabanni! Pétur Heimisson Skoðun Ég á þetta ég má þetta Arnar Atlason Skoðun Skoðun Skoðun Framtíðin fær húsnæði Ingunn Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Börnin sem deyja á Gaza Elín Pjetursdóttir skrifar Skoðun Brýr, sýkingar og börn Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Konum í afplánun fjölgar: Með flókin áföll á bakinu Tinna Eyberg Örlygsdóttir,Sigríður Ella Jónsdóttir skrifar Skoðun Hvað er lýðskóli eiginlega? Margrét Gauja Magnúsdóttir skrifar Skoðun Búum til pláss fyrir framtíðina Birna Þórarinsdóttir skrifar Skoðun Hættuleg ofnotkun svefnlyfja á Íslandi Drífa Sigfúsdóttir skrifar Skoðun Kveikjum neistann um allt land Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Ætlar Ísland að fara sömu leið og Evrópa í útlendingamálum? Kári Allansson skrifar Skoðun Samtökin 78 verðlauna sögufölsun Böðvar Björnsson skrifar Skoðun Afstaða – á vaktinni í 20 ár Arndís Vilhjálmsdóttir,Guðbjörg Sveinsdóttir skrifar Skoðun Menntun sem mannréttindi – ekki forréttindi París Anna Bergmann,Sigurður Kári Harðarson skrifar Skoðun Varað við embætti sérstaks saksóknara Gestur Jónsson skrifar Skoðun Út af sporinu en ekki týnd að eilífu María Helena Mazul skrifar Skoðun Meira að segja formaður Viðreisnar Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Gaza sveltur til dauða - Tími bréfaskrifta er löngu liðinn Magnús Magnússon,Hjálmtýr Heiðdal skrifar Skoðun Steypuklumpablætið í borginni Ragnhildur Alda María Vilhjálmsdóttir skrifar Skoðun Kærum og beitum Ísrael viðskiptabanni! Pétur Heimisson skrifar Skoðun Blæðandi vegir Sigþór Sigurðsson skrifar Skoðun Fái einstaklingar sem eru hættulegir sjálfum sér ekki viðeigandi búsetuúrræði blasir við mikill harmleikur Elínborg Björnsdóttir skrifar Skoðun Hroki og hleypidómar - syngur Jónas Sen? Bjarnheiður Hallsdóttir skrifar Skoðun Sveitarfélög gegna lykilhlutverki í vistvænni mannvirkjagerð Guðrún Lilja Kristinsdóttir,Bergþóra Góa Kvaran skrifar Skoðun „Nýtt veiðigjald: sátt byggð á hagkvæmni“ Svanur Guðmundsson skrifar Skoðun Opinber áskorun til prófessorsins Brynjar Karl Sigurðsson skrifar Skoðun Nærvera Héðinn Unnsteinsson skrifar Skoðun Þegar Dagur lét mig hrasa á gangstéttarhellu Björn Teitsson skrifar Skoðun Þessi jafnlaunavottun... Sunna Arnardottir skrifar Skoðun Heilsuspillandi minnisleysi í boði Sjálfstæðisflokksins Sigríður Svanborgardóttir skrifar Skoðun #BLESSMETA – fyrsta grein Guðrún Hrefna Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Dáleiðsla er ímyndun ein Hrefna Guðmundsdóttir skrifar Sjá meira
Ég skrifaði grein um Að afvopna kvíðann þar sem togstreitan á milli óttans og hugrekkisins var umræðuefnið. Þar fór ég inn á að hugrekki væri persónuleikaeinkenni sem væri hægt að þjálfa og kenna nemendum að tileinka sér til að vega upp á móti kvíðanum eða óttanum. En núna langar mig að einblína á annað persónuleikaeinkenni sem er þrautseigja. En það er orð, hugtak eða einkenni persónuleikans sem oftast er lykill að árangri í námi, starfi, íþróttum, tónlist, tómstundum eða öðru sem tengist lífinu. Enda skilgreinist þrautseigja sem að gefast ekki upp þrátt fyrir að okkur mistakist. Þannig alveg sama hversu oft við gerum mistök þá er það góður vegvísir að, að hlutirnir heppnist að lokum. Þetta getur verið erfitt viðureignar vegna þess að mistök litast oft af því að við séum mistæk, okkur sé ekki ætlað að ná þessu, þetta sé einum of erfitt og við ættum í raun og veru að láta þetta eiga sig og gefast upp. Það er oft sterk tilhneiging fyrir því að horfa á verkefni í fjarlægðinni með þessum hætti, að því að hlutirnir eru ekki að fara gerast í dag, eftir viku, eftir mánuð heldur eftir einhvern óákveðinn tíma. Eins og leikkonan Julie Andrews sagði: „Þrautseigja er að mistakast nítján sinnum en ná því í tuttugasta sinn“ (Ólafsson, 2021). Þannig tíminn er óútreiknanlegur! Yfirfærum þetta á skólakerfið og horfum til grunnskólanna sem eru að fara byrja aftur. Þá eru þetta veigamikil orð fyrir alla aðila sem koma að nemendum. Þótt hlutirnir séu ekki að ganga upp akkúrat núna! Þá séu þeir að fara virka seinna meir. Þá skiptir máli að foreldri/ar, kennarar, stuðningsfulltrúar og nemendur séu meðvitaðir um að svo sé. Vegna þess að við höfum fært okkur einum of mikið yfir á að mistök séu ekki leyfileg og að allir eiga að vera fullkomnir. Í þessu samhengi getum við horft til samfélagsmiðlanna hvernig þeir eru uppsettir af miklu leytinu til. En þar er búið að búa til hliðstæðan veruleika sem er í engu samræmi raunveruleikann. Þar sem þessi fyrrnefndi veruleiki er hvorki fiskur né fugl heldur einhver ímyndaður veruleiki þar sem hið fullkomna ræðu ríkjum. Þar er verið að afvegaleiða sjálfan einstaklinginn, breyta honum og bæta einhverju öðru við til að fanga þessa fullkomnustu (sem vissulega er hið óendanlega). Þessu tengt er þessi útlitsdýrkun sem einmitt einkennist af þessum hliðstæða veruleika og einkennir samfélagið þar sem fullorðið fólk er að stíla inn á þennan veruleika sem endurspeglast til nemendanna. Skilaboðin eru skýr! Fegurð til fullkomnustu skiptir meira máli en að vera manneskja sem gerir mistök vegna þess að mistök í þessum hliðstæða veruleika eru nánast óboðleg. Þannig foreldri/ar, kennarar, stuðningsfulltrúar og aðrir eru stöðugt að impra á að þessi veruleiki sé ekki hinn sanni veruleiki þannig að hugarheimur nemendanna verður ekki að einhverri brenglun sem hefur engar stoðir í nútímanum nema hægt og bítandi sem niðurbrot á sjálfsmyndinni. Ég veit að ég hljóma ýktur en sjálfsdýrkun með þessum hætti býður upp á leið að brotinni sjálfsmynd. En vitaskuld eru jákvæðir hlutir að eiga sér stað þarna en þá virðist vera erfitt að finna nálina í heystakknum! En við höfum líka aðrar leiðir til að vinna með þessu því ekki viljum við gera lítið úr þessum hliðstæða veruleika heldur kenna þeim að nota ákveðin verkfæri eða viðhorf til að lifa með í þessum veruleika. Þannig nemendur geta tekið þátt í honum en á sama tíma ekki tekið því bókstaflega að þessi veruleiki er hinn sanni veruleiki. Að nemendur fá að hugsa og hegða sér með skeikulum hætti í þessari sjálfsdýrkunar sýn. Vegna þess að við viljum kenna þeim að greina á milli þess jákvæða og neikvæða. Þannig að við færum okkur nær þeim veruleika að það er allt í lagi að vera frávik hvort sem það er útlit, hugsun, hegðun og hvernig við mætum verkefnum lífsins. Þar kemur þrautseigja sterklega til leiks enda á orðið, hugtakið eða persónuleikaeinkennið litla tengingu við þennan hliðstæða veruleika heldur meira við raunveruleikann. Vegna þess að persónuleikaeinkennið tengist raunverulegri mynd lífsins. Að mistök eru að gerast á hverjum degi og það er ekkert skömmustulegt við það. Vegna þess að við getum þjálfað okkur í að læra að horfa á að mistök sé partur af því að verða betri í einhverju. Lært og þjálfað okkur í að horfa á mistök sem vegvísir að því að læra og skilji eitthvað og geta nýtt sér það til að ná árangri. Með þessu getum við farið að byggja upp sterka nemendur sem horfa á sig sem ferli ekki sem tímabundið tímabil. Vegna þess að við verðum ekki góð í einhverju, alveg sama hvað það er, með nokkrum tilraunum. Heldur verðum við að halda stöðugt áfram hvort sem við horfum til stærðfræði, íslensku, samfélagsfræði, náttúrufræði, list- og verkgreinum, íþrótta, tónlistar, tómstundar o.s.frv. Þetta krefst mikilla vinnu, tíma, og fjöldann allan af mistökum. Eins og kínverski heimspekingurinn Konfúsíus sagði: „Okkar sætasti sigur er ekki að gera aldrei mistök heldur ekki hætta þótt okkur mistakist (Ólafsson, 2021). Þannig leyfum nemendum að gera mistök, leyfum nemendum líka að læra af sínum mistökum og leyfum nemendum að sjá að mistök er góður vegvísir að því að læra, skilja og ná árangri. Með þessu kennum við þeim að greina auðveldlega á milli hliðstæða veruleikans og þeim raunverulega. Kennum þeim að sýna þrautseigju í hliðstæðum veruleika. Höfundur er grunnskólakennari og seigluráðgjafi Heimildir: Ólafsson, Á. Ó. (2021). Sjálfið mitt: Markmið og persónuleika einkenni. Ástþór Óðinn Ólafsson
Konum í afplánun fjölgar: Með flókin áföll á bakinu Tinna Eyberg Örlygsdóttir,Sigríður Ella Jónsdóttir Skoðun
Skoðun Konum í afplánun fjölgar: Með flókin áföll á bakinu Tinna Eyberg Örlygsdóttir,Sigríður Ella Jónsdóttir skrifar
Skoðun Menntun sem mannréttindi – ekki forréttindi París Anna Bergmann,Sigurður Kári Harðarson skrifar
Skoðun Gaza sveltur til dauða - Tími bréfaskrifta er löngu liðinn Magnús Magnússon,Hjálmtýr Heiðdal skrifar
Skoðun Fái einstaklingar sem eru hættulegir sjálfum sér ekki viðeigandi búsetuúrræði blasir við mikill harmleikur Elínborg Björnsdóttir skrifar
Skoðun Sveitarfélög gegna lykilhlutverki í vistvænni mannvirkjagerð Guðrún Lilja Kristinsdóttir,Bergþóra Góa Kvaran skrifar
Konum í afplánun fjölgar: Með flókin áföll á bakinu Tinna Eyberg Örlygsdóttir,Sigríður Ella Jónsdóttir Skoðun