Opið bréf til Læknafélags Íslands Lilja Sif Þorsteinsdóttir, Halldór Auðar Svansson, Sigrún Jóhannsdóttir, Halla Kolbeinsdóttir og Darri Eyþórsson skrifa 1. maí 2021 13:31 Í útvarpsfréttum RÚV í gær, 30.apríl, kom fram að bæði Læknafélag Íslands og Ríkislögreglustjóri Íslands legðist gegn frumvarpi Svandísar Svavarsdóttur um afglæpavæðingu vímuefna, sem nú er í ferli inni á Alþingi. Að Ríkislögreglustjóri leggist gegn þessu mikilvæga heilbrigðismáli ætti ekki að koma neinum á óvart, enda er lögreglufólk ekki heilbrigðismenntað. Að auki er það afar skiljanlegt að lögreglan eigi erfitt með að meðtaka breytingar á starfsumhverfi sem m.a. stendur undir launum þeirra. En það eru ekki vísindi. Að Læknafélag Íslands haldi hins vegar þéttingsfast í kreddurnar, er sorglegt að sjá. Það má í raun spyrja þess hvað stéttarfélag, sem hefur þann tilgang að standa vörð um réttindi og kjör stéttarinnar, er að tala á móti skipuðum fulltrúa læknastéttarinnar, Landlæknis, sem er fylgjandi afglæpavæðingu. Svo ekki sé minnst á eina stærstu heilbrigðisstofnun heims, Alþjóðheilbrigðismálastofnunina, sem hefur kallað eftir afglæpavæðingu lengi. Hvernig stendur á þessum mikla mun? Eru læknar á Íslandi almennt sammála umsögn Læknafélagsins? Læknum ber í sínum störfum skylda til að starfa samkvæmt nýjustu rannsóknum, að vera vísindalegir í hugsun og draga ályktanir sínar af gögnum. Hinn vísindalegi hugsunarháttur miðast enda við að geta verið duglegur að rýna til gagns og endurskoða eigin nálgun, ef ný gögn berast sem breyta forsendum og útkomu. Læknar eru að auki í starfi sem gengur beinlínis út á það að hjálpa fólki, og eiginlegt markmið læknavísindanna er að hjálpa fólki til heilbrigðis. Læknar strengja allir Hippókratesareiðinn, en íslenska útgáfan af heitorði lækna hljóðar svo: „Ég sem rita nafn mitt hér undir, lofa því og legg viðdrengskapminn að beita kunnáttu minni með fullri alúð og samviskusemi, að láta mér ávallt annt um sjúklinga mína án manngreinarálits, að gera mér far um að auka kunnáttu mína í læknafræðum, að kynna mér og halda vandlega öll lög og fyrirmæli er lúta að störfum lækna.“ Því skýtur það vægast sagt skökku við að sjá fulltrúa þessarar fagstéttar leggjast gegn afnámi refsistefnu, sem nú er vel vitað að er stórskaðlegt fyrirbæri sem hefur leitt til dauða milljóna manna um heim allan undanfarna öld. Snarrótin er nefnilega mjög sammála LÍ í því atriði að leggja þurfi áherslu á það að auka meðferðarúrræði fyrir fólk í fíknivanda. Það er nákvæmlega út frá því atriði sem ekki verður hjá því komist að benda á þversögnina sem felst í því að sjá menntaða lækna mæla með refsingum vegna ákveðinna veikinda, en ekki meðferð og lækningu. Augljóst er af lestri umsagnarinnar að LÍ hefur ekki tekið eitt einasta skref til að fræðast um nútímarannsóknir á eðli fíknivanda og árangur þeirra aðgerða sem hingað til hafa verið prófaðar til að stemma stigu við honum. Enda hafa læknar, sálfræðingar og fleiri heilbrigðisstéttir verið átakanlega fjarri umræðunni um þessi mál. LÍ gefur sér t.d. þá kolröngu forsendu, að við afnám refsinga muni fíkniefnavandi aukast. Um þetta höfum við nóg af tölulegum gögnum frá öðrum löndum sem hafa afglæpavætt eða lögleitt. Niðurstaðan er skýr: Afglæpavæðing eykur ekki fíknivanda. LÍ segir að efla þurfi og styrkja lögregluna í baráttu gegn vímuefnum og hefur miklar áhyggjur af því að fyrirhugaðar lagabreytingar dragi mátt úr þeim tólum sem lögreglan hefur í baráttunni gegn ólöglegri sölu vímuefna. Afstaða LÍ er einkennileg þar sem ekkert í frumvarpinu dregur úr völdum lögreglu til að vinna gegn ólöglegri sölu vímuefna, enda er það beinlínis markmið frumvarpsins að styrkja baráttuna gegn vímuefnavandanum. Ástæðan fyrir þessu markmiði frumvarpsins er að reynslan hefur sýnt að refsistefna virkar ekki, og er beinlínis stórskaðleg bæði fólki og samfélögum. Að ekki sé minnst á kostnaðinn sem af henni hlýst. Sem dæmi um alvarlega annmarka á umsögninni má skoða fimmta tölulið þess rökstuðnings sem þar er færður: „Allar rannsóknir sýna að heldur hafi dregið úr neyslu íslenskra ungmenna bæði á áfengi og öðrum vímuefnum undanfarin ár. LÍ telur að verði farin sú leið sem frumvarpið leggur til muni fíkniefnavandi íslenskra ungmenna aukast frá því sem nú er. Refsingar hafa varnaðaráhrif. Ef neysluskammtar verða lögleiddir þá mun það að öllum líkindum hvetja ungmenni til að prófa þessi ólöglegu efni með ófyrirséðum afleiðingum öðrum en þeim að fíklum mun fjölga, líkt og gerst hefur víða annars staðar þar sem gripið hefur verið til sambærilegrar lögleiðingar ólöglegra fikniefna.“ Hér er bara samansafn af kolröngum og mótsagnakenndum fullyrðingum. Allar rannsóknir sýna að heldur hafi dregið úr neyslu íslenskra ungmenna bæði á áfengi og öðrum vímuefnum undanfarin ár. Hér er strax farið út í skurð með rökstuðninginn þar sem sú staðreynd að það hefur dregið úr neyslu meðal ungmenna bæði á löglegum og ólöglegum vímuefnum bendir einmitt sterklega til þess að það sé eitthvað annað að stýra þessari þróun en refsistefna gagnvart sumum vímuefnum. Refsingar hafa varnaðaráhrif. Það er sálfræði 101 að refsingar hafa EKKI varnaðaráhrif. Það er eitt af grunnlögmálum mannlegrar hegðunar, og undarlegt að læknar skuli ekki hafa þekkingu á þessu grunnlögmáli hegðunar en sýnir kannski hve námi í læknisfræði er ábótavant í þessu tilliti. Í framhaldi af því mætti spyrja hve mikla menntun læknar fá í sálfræði og atferlisfræði í sínu námi. Ef neysluskammtar verða lögleiddir þá mun það að öllum líkindum hvetja ungmenni til að prófa þessi ólöglegu efni með ófyrirséðum afleiðingum öðrum en þeim að fíklum mun fjölga, líkt og gerst hefur víða annars staðar þar sem gripið hefur verið til sambærilegrar lögleiðingar ólöglegra fikniefna. Það eru engin gögn sem sýna fram á að einstaklingum með vímuefnavanda (á slæmri íslensku fíklar) muni fjölga við afglæpavæðingu. Öll gögn sýna annað. Þar sem fallið hefur verið frá refsistefnunni sjáum við einmitt öfuga þróun: Færri ungmenni leiðast út í vanda. Snarrótin bendir á að hagsmunasamtök barna og ungmenna - Barnaheill hefur veitt jákvæða umsögn um fyrirliggjandi frumvarp. Það er í alvörunni skammarlegt af einni lærðustu stétt landsins að láta frá sér svona óábyrgt, og kreddufullt efni. Skammarlegt hjá stétt sem heldur því fram að hún starfi eftir vísindalegum aðferðum, að geta þá ekki skoðað öll þau yfirgnæfandi gögn og reynslu sem sýna svart á hvítu að refsistefna er skaðleg fólki, og dregið ályktanir út frá því. Skammarlegt hjá stétt sem sver þess eið að fara ekki í manngreinarálit á þeim einstaklingum sem til þeirra leita. En mæla svo með refsingum við ákveðnu meini. Skammarlegt hjá forréttindastétt að mæla með skipulögðum níðingsskap gagnvart jaðarsettasta hópi samfélagsins. Snarrótin skorar á lækna alls staðar, að láta sína afstöðu í ljós, taka fullan þátt í umræðunni og að láta vita af því ef LÍ talar ekki fyrir þá. Virðingarfyllst f.h. Snarrótarinnar, Lilja Sif Þorsteinsdóttir Halldór Auðar Svansson Darri Eyþórsson Sigrún Jóhannsdóttir Halla Kolbeinsdóttir Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Heilbrigðismál Fíkn Lilja Sif Þorsteinsdóttir Mest lesið Ákall til allra velunnara Sólheima í Grímsnesi Ingibjörg Rósa Björnsdóttir Skoðun Að þétta byggð Halldór Eiríksson Skoðun Öfgamaður deyr Andri Þorvarðarson Skoðun Of lítið, of seint! Hjálmtýr Heiðdal,Magnús Magnússon Skoðun Speglar geta aðeins logið – um hlutlægni, huglægni og mennskuna Hjalti Hrafn Hafþórsson Skoðun Er það ekki sjálfsögð krafa að fá bílastæði? Aðalsteinn Haukur Sverrisson Skoðun Börn sem skilja ekki kennarann Ingibjörg Ólöf Isaksen Skoðun Hver hagnast á hatrinu? Halldóra Mogensen Skoðun Þegar viðskiptalíkan Vesturlanda er stríð – og almenningur borgar brúsann Steinunn Ólína Þorsteinsdóttir Skoðun Vissir þú, að.... og eða er þér bara slétt sama Björn Ólafsson Skoðun Skoðun Skoðun Speglar geta aðeins logið – um hlutlægni, huglægni og mennskuna Hjalti Hrafn Hafþórsson skrifar Skoðun Að þétta byggð Halldór Eiríksson skrifar Skoðun Þegar viðskiptalíkan Vesturlanda er stríð – og almenningur borgar brúsann Steinunn Ólína Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Slökkvum ekki Ljósið Rósa Guðbjartsdóttir skrifar Skoðun Er það ekki sjálfsögð krafa að fá bílastæði? Aðalsteinn Haukur Sverrisson skrifar Skoðun Of lítið, of seint! Hjálmtýr Heiðdal,Magnús Magnússon skrifar Skoðun Halla fer að ræða um frið við einræðisherra Daníel Þröstur Pálsson skrifar Skoðun Ákall til allra velunnara Sólheima í Grímsnesi Ingibjörg Rósa Björnsdóttir skrifar Skoðun Varðveitum vatnið – hugvekja Hópur starfsfólks Náttúruminjasafns Íslands skrifar Skoðun Innviðaskuld við íslenskuna Eiríkur Rögnvaldsson skrifar Skoðun Náttúruvernd er loftslagsaðgerð og loftslagsaðgerðir þjóna náttúrunni Þorgerður María Þorbjarnardóttir skrifar Skoðun Fatlað fólk rukkað með rangindum fyrir bílastæði Haukur Ragnar Hauksson skrifar Skoðun Vissir þú, að.... og eða er þér bara slétt sama Björn Ólafsson skrifar Skoðun Hver hagnast á hatrinu? Halldóra Mogensen skrifar Skoðun Öfgamaður deyr Andri Þorvarðarson skrifar Skoðun Að taka til í orkumálum Guðrún Schmidt skrifar Skoðun Börn sem skilja ekki kennarann Ingibjörg Ólöf Isaksen skrifar Skoðun Skortur á rafiðnaðarfólki ógnar samkeppnishæfni Evrópu Kristján Daníel Sigurbergsson skrifar Skoðun Siglt gegn þjóðarmorði Cyma Farah,Sólveig Ásta Sigurðardóttir skrifar Skoðun Um ópið sem heimurinn ekki heyrir Reham Khaled skrifar Skoðun 30 by 30 - Gefum lífi á jörð smá séns Rósa Líf Darradóttir skrifar Skoðun Hærri greiðslur í fæðingarorlofi Kristján Þórður Snæbjarnarson skrifar Skoðun Skólabærinn Garðabær: Við mælum árangur og gerum stöðugt betur Almar Guðmundsson,Sigríður Hulda Jónsdóttir skrifar Skoðun Stóra spurningin sem fjárlögin svara ekki Sandra B. Franks skrifar Skoðun Námsmat og Matsferill – Tækifæri til umbóta í skólastarfi Sigurbjörg Róbertsdóttir skrifar Skoðun Tími til aðgerða - loftslags- og umhverfismál sett á dagskrá Jóna Þórey Pétursdóttir skrifar Skoðun Setjum á okkur súrefnisgrímuna áður en við björgum heiminum. Nú þarf hinn þögli meirihluti að láta í sér heyra Steindór Þórarinsson skrifar Skoðun Sterkt skólasamfélag á Akureyri, sameiginleg ábyrgð og framtíðarsýn Heimir Örn Árnason skrifar Skoðun Fæðingarhríðir fjórðu iðnbyltingarinnar: Til fjármálafyrirtækja Klara Nótt Egilson skrifar Skoðun „AMOC straumurinn", enn ein heimsendaspáin... Valgerður Árnadóttir skrifar Sjá meira
Í útvarpsfréttum RÚV í gær, 30.apríl, kom fram að bæði Læknafélag Íslands og Ríkislögreglustjóri Íslands legðist gegn frumvarpi Svandísar Svavarsdóttur um afglæpavæðingu vímuefna, sem nú er í ferli inni á Alþingi. Að Ríkislögreglustjóri leggist gegn þessu mikilvæga heilbrigðismáli ætti ekki að koma neinum á óvart, enda er lögreglufólk ekki heilbrigðismenntað. Að auki er það afar skiljanlegt að lögreglan eigi erfitt með að meðtaka breytingar á starfsumhverfi sem m.a. stendur undir launum þeirra. En það eru ekki vísindi. Að Læknafélag Íslands haldi hins vegar þéttingsfast í kreddurnar, er sorglegt að sjá. Það má í raun spyrja þess hvað stéttarfélag, sem hefur þann tilgang að standa vörð um réttindi og kjör stéttarinnar, er að tala á móti skipuðum fulltrúa læknastéttarinnar, Landlæknis, sem er fylgjandi afglæpavæðingu. Svo ekki sé minnst á eina stærstu heilbrigðisstofnun heims, Alþjóðheilbrigðismálastofnunina, sem hefur kallað eftir afglæpavæðingu lengi. Hvernig stendur á þessum mikla mun? Eru læknar á Íslandi almennt sammála umsögn Læknafélagsins? Læknum ber í sínum störfum skylda til að starfa samkvæmt nýjustu rannsóknum, að vera vísindalegir í hugsun og draga ályktanir sínar af gögnum. Hinn vísindalegi hugsunarháttur miðast enda við að geta verið duglegur að rýna til gagns og endurskoða eigin nálgun, ef ný gögn berast sem breyta forsendum og útkomu. Læknar eru að auki í starfi sem gengur beinlínis út á það að hjálpa fólki, og eiginlegt markmið læknavísindanna er að hjálpa fólki til heilbrigðis. Læknar strengja allir Hippókratesareiðinn, en íslenska útgáfan af heitorði lækna hljóðar svo: „Ég sem rita nafn mitt hér undir, lofa því og legg viðdrengskapminn að beita kunnáttu minni með fullri alúð og samviskusemi, að láta mér ávallt annt um sjúklinga mína án manngreinarálits, að gera mér far um að auka kunnáttu mína í læknafræðum, að kynna mér og halda vandlega öll lög og fyrirmæli er lúta að störfum lækna.“ Því skýtur það vægast sagt skökku við að sjá fulltrúa þessarar fagstéttar leggjast gegn afnámi refsistefnu, sem nú er vel vitað að er stórskaðlegt fyrirbæri sem hefur leitt til dauða milljóna manna um heim allan undanfarna öld. Snarrótin er nefnilega mjög sammála LÍ í því atriði að leggja þurfi áherslu á það að auka meðferðarúrræði fyrir fólk í fíknivanda. Það er nákvæmlega út frá því atriði sem ekki verður hjá því komist að benda á þversögnina sem felst í því að sjá menntaða lækna mæla með refsingum vegna ákveðinna veikinda, en ekki meðferð og lækningu. Augljóst er af lestri umsagnarinnar að LÍ hefur ekki tekið eitt einasta skref til að fræðast um nútímarannsóknir á eðli fíknivanda og árangur þeirra aðgerða sem hingað til hafa verið prófaðar til að stemma stigu við honum. Enda hafa læknar, sálfræðingar og fleiri heilbrigðisstéttir verið átakanlega fjarri umræðunni um þessi mál. LÍ gefur sér t.d. þá kolröngu forsendu, að við afnám refsinga muni fíkniefnavandi aukast. Um þetta höfum við nóg af tölulegum gögnum frá öðrum löndum sem hafa afglæpavætt eða lögleitt. Niðurstaðan er skýr: Afglæpavæðing eykur ekki fíknivanda. LÍ segir að efla þurfi og styrkja lögregluna í baráttu gegn vímuefnum og hefur miklar áhyggjur af því að fyrirhugaðar lagabreytingar dragi mátt úr þeim tólum sem lögreglan hefur í baráttunni gegn ólöglegri sölu vímuefna. Afstaða LÍ er einkennileg þar sem ekkert í frumvarpinu dregur úr völdum lögreglu til að vinna gegn ólöglegri sölu vímuefna, enda er það beinlínis markmið frumvarpsins að styrkja baráttuna gegn vímuefnavandanum. Ástæðan fyrir þessu markmiði frumvarpsins er að reynslan hefur sýnt að refsistefna virkar ekki, og er beinlínis stórskaðleg bæði fólki og samfélögum. Að ekki sé minnst á kostnaðinn sem af henni hlýst. Sem dæmi um alvarlega annmarka á umsögninni má skoða fimmta tölulið þess rökstuðnings sem þar er færður: „Allar rannsóknir sýna að heldur hafi dregið úr neyslu íslenskra ungmenna bæði á áfengi og öðrum vímuefnum undanfarin ár. LÍ telur að verði farin sú leið sem frumvarpið leggur til muni fíkniefnavandi íslenskra ungmenna aukast frá því sem nú er. Refsingar hafa varnaðaráhrif. Ef neysluskammtar verða lögleiddir þá mun það að öllum líkindum hvetja ungmenni til að prófa þessi ólöglegu efni með ófyrirséðum afleiðingum öðrum en þeim að fíklum mun fjölga, líkt og gerst hefur víða annars staðar þar sem gripið hefur verið til sambærilegrar lögleiðingar ólöglegra fikniefna.“ Hér er bara samansafn af kolröngum og mótsagnakenndum fullyrðingum. Allar rannsóknir sýna að heldur hafi dregið úr neyslu íslenskra ungmenna bæði á áfengi og öðrum vímuefnum undanfarin ár. Hér er strax farið út í skurð með rökstuðninginn þar sem sú staðreynd að það hefur dregið úr neyslu meðal ungmenna bæði á löglegum og ólöglegum vímuefnum bendir einmitt sterklega til þess að það sé eitthvað annað að stýra þessari þróun en refsistefna gagnvart sumum vímuefnum. Refsingar hafa varnaðaráhrif. Það er sálfræði 101 að refsingar hafa EKKI varnaðaráhrif. Það er eitt af grunnlögmálum mannlegrar hegðunar, og undarlegt að læknar skuli ekki hafa þekkingu á þessu grunnlögmáli hegðunar en sýnir kannski hve námi í læknisfræði er ábótavant í þessu tilliti. Í framhaldi af því mætti spyrja hve mikla menntun læknar fá í sálfræði og atferlisfræði í sínu námi. Ef neysluskammtar verða lögleiddir þá mun það að öllum líkindum hvetja ungmenni til að prófa þessi ólöglegu efni með ófyrirséðum afleiðingum öðrum en þeim að fíklum mun fjölga, líkt og gerst hefur víða annars staðar þar sem gripið hefur verið til sambærilegrar lögleiðingar ólöglegra fikniefna. Það eru engin gögn sem sýna fram á að einstaklingum með vímuefnavanda (á slæmri íslensku fíklar) muni fjölga við afglæpavæðingu. Öll gögn sýna annað. Þar sem fallið hefur verið frá refsistefnunni sjáum við einmitt öfuga þróun: Færri ungmenni leiðast út í vanda. Snarrótin bendir á að hagsmunasamtök barna og ungmenna - Barnaheill hefur veitt jákvæða umsögn um fyrirliggjandi frumvarp. Það er í alvörunni skammarlegt af einni lærðustu stétt landsins að láta frá sér svona óábyrgt, og kreddufullt efni. Skammarlegt hjá stétt sem heldur því fram að hún starfi eftir vísindalegum aðferðum, að geta þá ekki skoðað öll þau yfirgnæfandi gögn og reynslu sem sýna svart á hvítu að refsistefna er skaðleg fólki, og dregið ályktanir út frá því. Skammarlegt hjá stétt sem sver þess eið að fara ekki í manngreinarálit á þeim einstaklingum sem til þeirra leita. En mæla svo með refsingum við ákveðnu meini. Skammarlegt hjá forréttindastétt að mæla með skipulögðum níðingsskap gagnvart jaðarsettasta hópi samfélagsins. Snarrótin skorar á lækna alls staðar, að láta sína afstöðu í ljós, taka fullan þátt í umræðunni og að láta vita af því ef LÍ talar ekki fyrir þá. Virðingarfyllst f.h. Snarrótarinnar, Lilja Sif Þorsteinsdóttir Halldór Auðar Svansson Darri Eyþórsson Sigrún Jóhannsdóttir Halla Kolbeinsdóttir
Þegar viðskiptalíkan Vesturlanda er stríð – og almenningur borgar brúsann Steinunn Ólína Þorsteinsdóttir Skoðun
Skoðun Speglar geta aðeins logið – um hlutlægni, huglægni og mennskuna Hjalti Hrafn Hafþórsson skrifar
Skoðun Þegar viðskiptalíkan Vesturlanda er stríð – og almenningur borgar brúsann Steinunn Ólína Þorsteinsdóttir skrifar
Skoðun Náttúruvernd er loftslagsaðgerð og loftslagsaðgerðir þjóna náttúrunni Þorgerður María Þorbjarnardóttir skrifar
Skoðun Skortur á rafiðnaðarfólki ógnar samkeppnishæfni Evrópu Kristján Daníel Sigurbergsson skrifar
Skoðun Skólabærinn Garðabær: Við mælum árangur og gerum stöðugt betur Almar Guðmundsson,Sigríður Hulda Jónsdóttir skrifar
Skoðun Námsmat og Matsferill – Tækifæri til umbóta í skólastarfi Sigurbjörg Róbertsdóttir skrifar
Skoðun Tími til aðgerða - loftslags- og umhverfismál sett á dagskrá Jóna Þórey Pétursdóttir skrifar
Skoðun Setjum á okkur súrefnisgrímuna áður en við björgum heiminum. Nú þarf hinn þögli meirihluti að láta í sér heyra Steindór Þórarinsson skrifar
Skoðun Sterkt skólasamfélag á Akureyri, sameiginleg ábyrgð og framtíðarsýn Heimir Örn Árnason skrifar
Skoðun Fæðingarhríðir fjórðu iðnbyltingarinnar: Til fjármálafyrirtækja Klara Nótt Egilson skrifar
Þegar viðskiptalíkan Vesturlanda er stríð – og almenningur borgar brúsann Steinunn Ólína Þorsteinsdóttir Skoðun