Er sjónarhorn sóttvarnayfirvalda of þröngt? Anna Tara Andrésdóttir skrifar 3. febrúar 2021 14:30 Það er mikil þörf á að fríska upp umræðuna um COVID-19 bóluefni á Íslandi og fá fleiri sjónarmið inn í umræðuna. Til eru fleiri sjónarmið en það sem sóttvarnayfirvöld halda á lofti. Í útvarpsþættinum Harmageddon kom fram að heilbrigðisyfirvöld áætla að fjöldi landsmanna með ónæmi fyrir COVID-19 séu um 4% og því sé enn langt í hjarðónæmi[1]. Það virðist sem þau reiði sig fyrst og fremst á mótefnamælingar. Hins vegar er einnig til svokallað frumubundið ónæmi. Ef tölur um frumubundið ónæmi frá öðrum löndum eru skoðaðar þá eru að minnsta kosti sex rannsóknir sem sýna að frumubundið ónæmi fyrir COVID-19 sé um 20-50% meðal þeirra sem hafa aldrei fengið COVID-19. Það er, 20-50% voru með ónæmi fyrir COVID-19 áður en COVID-19 kom fram á sjónarvöllinn . Kórónuveirur eru nefnilega fjölskylda sjö veira og fjórar þeirra eru svokallaðar „kvefkórónuveirur“[2] og hafa verið í umferð síðan 1955 [3]. Þeir sem höfðu áður fengið kvefkórónuveiru fengu einnig ónæmi fyrir COVID-19. Sömuleiðis kom í ljós að fólk sem hafði smitast af SARS fyrir 17 árum síðan var einnig með ónæmi gegn COVID-19 sem bendir til langvarandi ónæmis. Áhugavert er að þetta krossónæmi fannst í fimm mismunandi löndum: Norður-Ameríku, Hollandi, Þýskalandi, Singapúr og Bretlandi [4-9]. Þessar niðurstöður koma sérfræðingum ekki á óvart því engar veirur er forfeðralausar og krossónæmi er vel þekkt fyrirbæri. Annað sem vert er að skoða varðandi hjarðónæmi er hvort börn séu með ónæmi fyrir COVID-19. Rannsókn frá Barcelona athugaði 724 börn sem áttu foreldra sem höfðu fengið COVID-19. Í ljós kom að börn voru jafnlíkleg til að fá COVID-19 og fullorðnir en að 99% barnanna voru einkennalaus[10]. Til að öðlast meiri skilning á því hvort börn geti borið veiruna áfram var gerð önnur rannsókn sem fann að börn smituðu 4,7% þeirra sem þau komust í snertingu við sem er sex sinnum minna en fullorðnir[11]. Rannsókn á leikskólum og skólum í Norður-Ameríku fann að smit voru óalgengari í leikskólum og skólum en almennt í samfélaginu og að aðeins eitt af hverjum tuttugu smitum áttu rætur sínar að rekja til skólans[12].Af þessu má draga þá ályktun að vert sé að taka börn með í reikninginn þegar hjarðónæmi er áætlað. Samkvæmt hagstofunni eru börn undir 18 ára aldri um það bil 21% landsmanna[13]. Til að auðvelda gerð hjarðónæmis líkans verður notast við meðaltal þeirra sem voru með krossónæmi vegna kvefkórónuveiranna. Þegar horft er á líkanið hér að neðan vaknar spurningin: Getur verið að sú hjöðnun sem væntanleg er sé ekki einungis vegna bólusetninga? Er hjarðónæmi hvort sem er langt á veg komið? Í útvarpsþættinum Harmageddon kom einnig fram það sjónarmið hvort COVID-19 faraldurinn gæti mestmegnis gengið yfir á tveimur árum líkt og margir fyrri heimsfaraldrar. Því var svarað að að þeir sem héldu því fram hefðu ekki lesið söguna eða fræðin nógu vel. Hér að neðan fylgir því mynd um tímalengd fyrri faraldra[15]. Einnig kom fram það sjónarmið að faraldrar gangi ekki niður nema þeir nái að smita svo marga að það myndist hjarðónæmi, faraldrar gangi ekki niður af sjálfu sér. Auk þess draga sóttvarnaraðgerðir faraldurinn á langinn sem var ekki gert í gamla daga[1]. Í ljósi þessara athugasemda er réttast að skoða faraldrana SARS og MERS þar sem þær veirur tilheyra kórónuveiru fjölskyldunni og eru nálægt okkur í tíma. MERS greindist fyrst í Sádi-Arabíu árið 2012 og yfir 80% smitanna áttu sér stað þar. Enn greinast tilfelli í dag þó þeim hafi farið töluvert fækkandi (sjá mynd að neðan)[16]. SARS faraldurinn stóð yfir frá 2002-2004 en ekkert tilfelli hefur greinst síðan þá. Alls er talið að 8.000 manns hafi smitast af SARS sem er langt því frá að ná hjarðónæmi, engu að síður hvarf veiran[17]. Ekki er vitað afhverju veiran hvarf en þetta fer þá gegn sjónarmiðum sóttvarnayfirvalda um að veirur hverfi ekki af sjálfu sér. Samkvæmt lögum á samþykki fyrir bólusetningum að vera upplýst samþykki. Getur slíkt samþykki verið upplýst þegar einungis þröng sjónarmið sóttvarnayfirvalda fá kynningu? Höfundur er doktorsnemi í Brain, cognition og behaviour prógramminu í Háskólanum í Barcelona. Heimildaskrá: (1) Harmageddon - Gætum verið í þessu næstu fimm árin ef við beitum ekki bólusetningum - Vísir https://www.visir.is/k/8dcab271-8d02-439e-81ed-2b4071126ae6-1611318809657 (accessed Jan 30, 2021). (2) Hvað eru til margar kórónuveirur sem sýkja menn og dugar ónæmi gegn einni þeirra fyrir hinum? http://www.visindavefur.is/svar.php?id=79323. (3) Zhu, Z.; Lian, X.; Su, X.; Wu, W.; Marraro, G. A.; Zeng, Y. From SARS and MERS to COVID-19: A Brief Summary and Comparison of Severe Acute Respiratory Infections Caused by Three Highly Pathogenic Human Coronaviruses. Respiratory Research 2020, 21 (1), 224. https://doi.org/10.1186/s12931-020-01479-w. (4) Weiskopf, D.; Schmitz, K. S.; Raadsen, M. P.; Grifoni, A.; Okba, N. M. A.; Endeman, H.; van den Akker, J. P. C.; Molenkamp, R.; Koopmans, M. P. G.; van Gorp, E. C. M.; Haagmans, B. L.; de Swart, R. L.; Sette, A.; de Vries, R. D. Phenotype and Kinetics of SARS-CoV-2-Specific T Cells in COVID-19 Patients with Acute Respiratory Distress Syndrome. Sci Immunol 2020, 5 (48). https://doi.org/10.1126/sciimmunol.abd2071. (5) Grifoni, A.; Weiskopf, D.; Ramirez, S. I.; Mateus, J.; Dan, J. M.; Moderbacher, C. R.; Rawlings, S. A.; Sutherland, A.; Premkumar, L.; Jadi, R. S.; Marrama, D.; de Silva, A. M.; Frazier, A.; Carlin, A. F.; Greenbaum, J. A.; Peters, B.; Krammer, F.; Smith, D. M.; Crotty, S.; Sette, A. Targets of T Cell Responses to SARS-CoV-2 Coronavirus in Humans with COVID-19 Disease and Unexposed Individuals. Cell 2020, 181 (7), 1489-1501.e15. https://doi.org/10.1016/j.cell.2020.05.015. (6) Mateus, J.; Grifoni, A.; Tarke, A.; Sidney, J.; Ramirez, S. I.; Dan, J. M.; Burger, Z. C.; Rawlings, S. A.; Smith, D. M.; Phillips, E.; Mallal, S.; Lammers, M.; Rubiro, P.; Quiambao, L.; Sutherland, A.; Yu, E. D.; Antunes, R. da S.; Greenbaum, J.; Frazier, A.; Markmann, A. J.; Premkumar, L.; Silva, A. de; Peters, B.; Crotty, S.; Sette, A.; Weiskopf, D. Selective and Cross-Reactive SARS-CoV-2 T Cell Epitopes in Unexposed Humans. Science 2020, 370 (6512), 89–94. https://doi.org/10.1126/science.abd3871. (7) Braun, J.; Loyal, L.; Frentsch, M.; Wendisch, D.; Georg, P.; Kurth, F.; Hippenstiel, S.; Dingeldey, M.; Kruse, B.; Fauchere, F.; Baysal, E.; Mangold, M.; Henze, L.; Lauster, R.; Mall, M. A.; Beyer, K.; Röhmel, J.; Voigt, S.; Schmitz, J.; Miltenyi, S.; Demuth, I.; Müller, M. A.; Hocke, A.; Witzenrath, M.; Suttorp, N.; Kern, F.; Reimer, U.; Wenschuh, H.; Drosten, C.; Corman, V. M.; Giesecke-Thiel, C.; Sander, L. E.; Thiel, A. SARS-CoV-2-Reactive T Cells in Healthy Donors and Patients with COVID-19. Nature 2020, 587 (7833), 270–274. https://doi.org/10.1038/s41586-020-2598-9. (8) Le Bert, N.; Tan, A. T.; Kunasegaran, K.; Tham, C. Y. L.; Hafezi, M.; Chia, A.; Chng, M. H. Y.; Lin, M.; Tan, N.; Linster, M.; Chia, W. N.; Chen, M. I.-C.; Wang, L.-F.; Ooi, E. E.; Kalimuddin, S.; Tambyah, P. A.; Low, J. G.-H.; Tan, Y.-J.; Bertoletti, A. SARS-CoV-2-Specific T Cell Immunity in Cases of COVID-19 and SARS, and Uninfected Controls. Nature 2020, 584 (7821), 457–462. https://doi.org/10.1038/s41586-020-2550-z. (9) Meckiff, B. J.; Ramírez-Suástegui, C.; Fajardo, V.; Chee, S. J.; Kusnadi, A.; Simon, H.; Grifoni, A.; Pelosi, E.; Weiskopf, D.; Sette, A.; Ay, F.; Seumois, G.; Ottensmeier, C. H.; Vijayanand, P. Single-Cell Transcriptomic Analysis of SARS-CoV-2 Reactive CD4+ T Cells. SSRN 2020. https://doi.org/10.2139/ssrn.3641939. (10) Children have a similar prevalence of COVID-19 antibodies to adults, but more than 99% have mild symptoms https://www.sjdhospitalbarcelona.org/en/children-have-similar-prevalence-covid-19-antibodies-adults-more-99-have-mild-symptoms (accessed Jan 30, 2021). (11) The Kids Corona study reveals a low infection rate in summer camps https://www.sjdhospitalbarcelona.org/en/kids-corona-study-reveals-low-infection-rate-summer-camps. (12) Falk, A.; Benda, A.; Falk, P.; Steffen, S.; Wallace, Z.; Høeg, T. B. COVID-19 Cases and Transmission in 17 K-12 Schools - Wood County, Wisconsin, August 31-November 29, 2020. MMWR Morb Mortal Wkly Rep 2021, 70 (4), 136–140. https://doi.org/10.15585/mmwr.mm7004e3. (13) Mannfjöldi eftir kyni, sveitarfélagi, aldri og ríkisfangi 1998-2020 https://px.hagstofa.is/pxis/pxweb/is/Ibuar/Ibuar__mannfjoldi__3_bakgrunnur__Rikisfang/MAN04208.px/?rxid=522473a5-262c-4f13-8b68-7fc75eb90073. (14) Gomes, M. G. M.; Corder, R. M.; King, J. G.; Langwig, K. E.; Souto-Maior, C.; Carneiro, J.; Gonçalves, G.; Penha-Gonçalves, C.; Ferreira, M. U.; Aguas, R. Individual Variation in Susceptibility or Exposure to SARS-CoV-2 Lowers the Herd Immunity Threshold. medRxiv 2020, 2020.04.27.20081893. https://doi.org/10.1101/2020.04.27.20081893. (15) Pandemics Insight - Antonine Plague to COVID-19 https://indiamedtoday.com/pandemics-insight-antonine-plague-to-covid-19. (16) Hvað er MERS-veira og hvernig smitast hún? http://www.visindavefur.is/svar.php?id=70255. (17) Hvers konar faraldur var SARS og er vitað af hverju SARS-CoV-veiran hvarf? http://www.visindavefur.is/svar.php?id=79648. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Kyn og vægi líkamans Gunnar Snorri Árnason Skoðun Bakslag í skoðanafrelsi? Kári Allansson Skoðun Lokun Leo Seafood - Afleiðing tvöföldunar veiðigjalda Sigurgeir B. Kristgeirsson Skoðun Við getum öll stutt við lesskilning barna - Gleðilegan dag læsis Auður Soffía Björgvinsdóttir Skoðun Að gjamma á stóra grábjörninn getur haft afleiðingar! Davíð Bergmann Skoðun Vægið eftir sem áður dropi í hafið Hjörtur J Guðmundsson Skoðun Við erum ekki valdalausar. Við erum óbrjótandi Noorina Khalikyar Skoðun Allir geta hjálpað einhverjum Árni Sigurðsson Skoðun Getur þjóð orðið of rík? – Ádeila frá Noregi sem getur átt við um Ísland Júlíus Valsson Skoðun Halldór 06.09.2025 Halldór Skoðun Skoðun Að gjamma á stóra grábjörninn getur haft afleiðingar! Davíð Bergmann skrifar Skoðun Lokun Leo Seafood - Afleiðing tvöföldunar veiðigjalda Sigurgeir B. Kristgeirsson skrifar Skoðun Við getum öll stutt við lesskilning barna - Gleðilegan dag læsis Auður Soffía Björgvinsdóttir skrifar Skoðun Allir geta hjálpað einhverjum Árni Sigurðsson skrifar Skoðun Við erum ekki valdalausar. Við erum óbrjótandi Noorina Khalikyar skrifar Skoðun Vægið eftir sem áður dropi í hafið Hjörtur J Guðmundsson skrifar Skoðun Getur þjóð orðið of rík? – Ádeila frá Noregi sem getur átt við um Ísland Júlíus Valsson skrifar Skoðun Fólk í sárum veldur tárum Árni Sigurðsson skrifar Skoðun Sveitarstjórn Grímsnes- og Grafningshrepps reynir að skrá fólk út úr samfélaginu Guðrún M. Njálsdóttir,Ragna Ívarsdóttir,Þröstur Sverrisson skrifar Skoðun Akademískt frelsi og grátur í draumum Viðar Hreinsson skrifar Skoðun Skóli án aðgreiningar - tékklisti fyrir stjórnvöld til að gera betur Unnur Helga Óttarsdóttir,Anna Lára Steindal skrifar Skoðun Fjöldi kynja – treystir þú þér í samtalið með velferð barna að leiðarljósi? Böðvar Ingi Guðbjartsson skrifar Skoðun Ókeypis minnisblað fyrir Alþingi: Jafnrétti er ekki skoðun- en umræðan er það Sigríður Ásta Hauksdóttir skrifar Skoðun Segðu skilið við sektarkenndina Finnur Th. Eiríksson skrifar Skoðun Að útrýma menningu og þjóð Dagrún Ósk Jónsdóttir,Esther Ösp Valdimarsdóttir,Snædís Sunna Thorlacius skrifar Skoðun Lög um vinnu og virknimiðstöðvar Atli Már Haraldsson skrifar Skoðun Áfram Breiðholt og Kjalarnes! Skúli Helgason skrifar Skoðun Austurland situr eftir þrátt fyrir fjórðung vöruútflutningstekna Berglind Harpa Svavarsdóttir skrifar Skoðun Vesturlönd mega ekki leyfa Pútín að skrifa leikreglurnar Daði Freyr Ólafsson skrifar Skoðun Umfjöllun Kastljóss Þorgrímur Sigmundsson skrifar Skoðun Gulur september María Heimisdóttir skrifar Skoðun Kyn og vægi líkamans Gunnar Snorri Árnason skrifar Skoðun Sakborningur hjá saksóknara Páll Steingrímsson skrifar Skoðun Reiði á tímum allsnægta Jökull Gíslason skrifar Skoðun 60.000 auðir fermetrar Dagur B. Eggertsson skrifar Skoðun Kristinn átrúnaður á tímum þjóðarmorðs Bjarni Karlsson skrifar Skoðun Tölur segja ekki alla söguna Bryngeir Valdimarsson skrifar Skoðun Skólinn er ekki verksmiðja Kristinn Jón Ólafsson,Halldóra Mogensen skrifar Skoðun Enn úr sömu sveitinni Trausti Hjálmarsson skrifar Skoðun Palestínsk börn eiga betra skilið Anna Lúðvíksdóttir,Tótla I. Sæmundsdóttir skrifar Sjá meira
Það er mikil þörf á að fríska upp umræðuna um COVID-19 bóluefni á Íslandi og fá fleiri sjónarmið inn í umræðuna. Til eru fleiri sjónarmið en það sem sóttvarnayfirvöld halda á lofti. Í útvarpsþættinum Harmageddon kom fram að heilbrigðisyfirvöld áætla að fjöldi landsmanna með ónæmi fyrir COVID-19 séu um 4% og því sé enn langt í hjarðónæmi[1]. Það virðist sem þau reiði sig fyrst og fremst á mótefnamælingar. Hins vegar er einnig til svokallað frumubundið ónæmi. Ef tölur um frumubundið ónæmi frá öðrum löndum eru skoðaðar þá eru að minnsta kosti sex rannsóknir sem sýna að frumubundið ónæmi fyrir COVID-19 sé um 20-50% meðal þeirra sem hafa aldrei fengið COVID-19. Það er, 20-50% voru með ónæmi fyrir COVID-19 áður en COVID-19 kom fram á sjónarvöllinn . Kórónuveirur eru nefnilega fjölskylda sjö veira og fjórar þeirra eru svokallaðar „kvefkórónuveirur“[2] og hafa verið í umferð síðan 1955 [3]. Þeir sem höfðu áður fengið kvefkórónuveiru fengu einnig ónæmi fyrir COVID-19. Sömuleiðis kom í ljós að fólk sem hafði smitast af SARS fyrir 17 árum síðan var einnig með ónæmi gegn COVID-19 sem bendir til langvarandi ónæmis. Áhugavert er að þetta krossónæmi fannst í fimm mismunandi löndum: Norður-Ameríku, Hollandi, Þýskalandi, Singapúr og Bretlandi [4-9]. Þessar niðurstöður koma sérfræðingum ekki á óvart því engar veirur er forfeðralausar og krossónæmi er vel þekkt fyrirbæri. Annað sem vert er að skoða varðandi hjarðónæmi er hvort börn séu með ónæmi fyrir COVID-19. Rannsókn frá Barcelona athugaði 724 börn sem áttu foreldra sem höfðu fengið COVID-19. Í ljós kom að börn voru jafnlíkleg til að fá COVID-19 og fullorðnir en að 99% barnanna voru einkennalaus[10]. Til að öðlast meiri skilning á því hvort börn geti borið veiruna áfram var gerð önnur rannsókn sem fann að börn smituðu 4,7% þeirra sem þau komust í snertingu við sem er sex sinnum minna en fullorðnir[11]. Rannsókn á leikskólum og skólum í Norður-Ameríku fann að smit voru óalgengari í leikskólum og skólum en almennt í samfélaginu og að aðeins eitt af hverjum tuttugu smitum áttu rætur sínar að rekja til skólans[12].Af þessu má draga þá ályktun að vert sé að taka börn með í reikninginn þegar hjarðónæmi er áætlað. Samkvæmt hagstofunni eru börn undir 18 ára aldri um það bil 21% landsmanna[13]. Til að auðvelda gerð hjarðónæmis líkans verður notast við meðaltal þeirra sem voru með krossónæmi vegna kvefkórónuveiranna. Þegar horft er á líkanið hér að neðan vaknar spurningin: Getur verið að sú hjöðnun sem væntanleg er sé ekki einungis vegna bólusetninga? Er hjarðónæmi hvort sem er langt á veg komið? Í útvarpsþættinum Harmageddon kom einnig fram það sjónarmið hvort COVID-19 faraldurinn gæti mestmegnis gengið yfir á tveimur árum líkt og margir fyrri heimsfaraldrar. Því var svarað að að þeir sem héldu því fram hefðu ekki lesið söguna eða fræðin nógu vel. Hér að neðan fylgir því mynd um tímalengd fyrri faraldra[15]. Einnig kom fram það sjónarmið að faraldrar gangi ekki niður nema þeir nái að smita svo marga að það myndist hjarðónæmi, faraldrar gangi ekki niður af sjálfu sér. Auk þess draga sóttvarnaraðgerðir faraldurinn á langinn sem var ekki gert í gamla daga[1]. Í ljósi þessara athugasemda er réttast að skoða faraldrana SARS og MERS þar sem þær veirur tilheyra kórónuveiru fjölskyldunni og eru nálægt okkur í tíma. MERS greindist fyrst í Sádi-Arabíu árið 2012 og yfir 80% smitanna áttu sér stað þar. Enn greinast tilfelli í dag þó þeim hafi farið töluvert fækkandi (sjá mynd að neðan)[16]. SARS faraldurinn stóð yfir frá 2002-2004 en ekkert tilfelli hefur greinst síðan þá. Alls er talið að 8.000 manns hafi smitast af SARS sem er langt því frá að ná hjarðónæmi, engu að síður hvarf veiran[17]. Ekki er vitað afhverju veiran hvarf en þetta fer þá gegn sjónarmiðum sóttvarnayfirvalda um að veirur hverfi ekki af sjálfu sér. Samkvæmt lögum á samþykki fyrir bólusetningum að vera upplýst samþykki. Getur slíkt samþykki verið upplýst þegar einungis þröng sjónarmið sóttvarnayfirvalda fá kynningu? Höfundur er doktorsnemi í Brain, cognition og behaviour prógramminu í Háskólanum í Barcelona. Heimildaskrá: (1) Harmageddon - Gætum verið í þessu næstu fimm árin ef við beitum ekki bólusetningum - Vísir https://www.visir.is/k/8dcab271-8d02-439e-81ed-2b4071126ae6-1611318809657 (accessed Jan 30, 2021). (2) Hvað eru til margar kórónuveirur sem sýkja menn og dugar ónæmi gegn einni þeirra fyrir hinum? http://www.visindavefur.is/svar.php?id=79323. (3) Zhu, Z.; Lian, X.; Su, X.; Wu, W.; Marraro, G. A.; Zeng, Y. From SARS and MERS to COVID-19: A Brief Summary and Comparison of Severe Acute Respiratory Infections Caused by Three Highly Pathogenic Human Coronaviruses. Respiratory Research 2020, 21 (1), 224. https://doi.org/10.1186/s12931-020-01479-w. (4) Weiskopf, D.; Schmitz, K. S.; Raadsen, M. P.; Grifoni, A.; Okba, N. M. A.; Endeman, H.; van den Akker, J. P. C.; Molenkamp, R.; Koopmans, M. P. G.; van Gorp, E. C. M.; Haagmans, B. L.; de Swart, R. L.; Sette, A.; de Vries, R. D. Phenotype and Kinetics of SARS-CoV-2-Specific T Cells in COVID-19 Patients with Acute Respiratory Distress Syndrome. Sci Immunol 2020, 5 (48). https://doi.org/10.1126/sciimmunol.abd2071. (5) Grifoni, A.; Weiskopf, D.; Ramirez, S. I.; Mateus, J.; Dan, J. M.; Moderbacher, C. R.; Rawlings, S. A.; Sutherland, A.; Premkumar, L.; Jadi, R. S.; Marrama, D.; de Silva, A. M.; Frazier, A.; Carlin, A. F.; Greenbaum, J. A.; Peters, B.; Krammer, F.; Smith, D. M.; Crotty, S.; Sette, A. Targets of T Cell Responses to SARS-CoV-2 Coronavirus in Humans with COVID-19 Disease and Unexposed Individuals. Cell 2020, 181 (7), 1489-1501.e15. https://doi.org/10.1016/j.cell.2020.05.015. (6) Mateus, J.; Grifoni, A.; Tarke, A.; Sidney, J.; Ramirez, S. I.; Dan, J. M.; Burger, Z. C.; Rawlings, S. A.; Smith, D. M.; Phillips, E.; Mallal, S.; Lammers, M.; Rubiro, P.; Quiambao, L.; Sutherland, A.; Yu, E. D.; Antunes, R. da S.; Greenbaum, J.; Frazier, A.; Markmann, A. J.; Premkumar, L.; Silva, A. de; Peters, B.; Crotty, S.; Sette, A.; Weiskopf, D. Selective and Cross-Reactive SARS-CoV-2 T Cell Epitopes in Unexposed Humans. Science 2020, 370 (6512), 89–94. https://doi.org/10.1126/science.abd3871. (7) Braun, J.; Loyal, L.; Frentsch, M.; Wendisch, D.; Georg, P.; Kurth, F.; Hippenstiel, S.; Dingeldey, M.; Kruse, B.; Fauchere, F.; Baysal, E.; Mangold, M.; Henze, L.; Lauster, R.; Mall, M. A.; Beyer, K.; Röhmel, J.; Voigt, S.; Schmitz, J.; Miltenyi, S.; Demuth, I.; Müller, M. A.; Hocke, A.; Witzenrath, M.; Suttorp, N.; Kern, F.; Reimer, U.; Wenschuh, H.; Drosten, C.; Corman, V. M.; Giesecke-Thiel, C.; Sander, L. E.; Thiel, A. SARS-CoV-2-Reactive T Cells in Healthy Donors and Patients with COVID-19. Nature 2020, 587 (7833), 270–274. https://doi.org/10.1038/s41586-020-2598-9. (8) Le Bert, N.; Tan, A. T.; Kunasegaran, K.; Tham, C. Y. L.; Hafezi, M.; Chia, A.; Chng, M. H. Y.; Lin, M.; Tan, N.; Linster, M.; Chia, W. N.; Chen, M. I.-C.; Wang, L.-F.; Ooi, E. E.; Kalimuddin, S.; Tambyah, P. A.; Low, J. G.-H.; Tan, Y.-J.; Bertoletti, A. SARS-CoV-2-Specific T Cell Immunity in Cases of COVID-19 and SARS, and Uninfected Controls. Nature 2020, 584 (7821), 457–462. https://doi.org/10.1038/s41586-020-2550-z. (9) Meckiff, B. J.; Ramírez-Suástegui, C.; Fajardo, V.; Chee, S. J.; Kusnadi, A.; Simon, H.; Grifoni, A.; Pelosi, E.; Weiskopf, D.; Sette, A.; Ay, F.; Seumois, G.; Ottensmeier, C. H.; Vijayanand, P. Single-Cell Transcriptomic Analysis of SARS-CoV-2 Reactive CD4+ T Cells. SSRN 2020. https://doi.org/10.2139/ssrn.3641939. (10) Children have a similar prevalence of COVID-19 antibodies to adults, but more than 99% have mild symptoms https://www.sjdhospitalbarcelona.org/en/children-have-similar-prevalence-covid-19-antibodies-adults-more-99-have-mild-symptoms (accessed Jan 30, 2021). (11) The Kids Corona study reveals a low infection rate in summer camps https://www.sjdhospitalbarcelona.org/en/kids-corona-study-reveals-low-infection-rate-summer-camps. (12) Falk, A.; Benda, A.; Falk, P.; Steffen, S.; Wallace, Z.; Høeg, T. B. COVID-19 Cases and Transmission in 17 K-12 Schools - Wood County, Wisconsin, August 31-November 29, 2020. MMWR Morb Mortal Wkly Rep 2021, 70 (4), 136–140. https://doi.org/10.15585/mmwr.mm7004e3. (13) Mannfjöldi eftir kyni, sveitarfélagi, aldri og ríkisfangi 1998-2020 https://px.hagstofa.is/pxis/pxweb/is/Ibuar/Ibuar__mannfjoldi__3_bakgrunnur__Rikisfang/MAN04208.px/?rxid=522473a5-262c-4f13-8b68-7fc75eb90073. (14) Gomes, M. G. M.; Corder, R. M.; King, J. G.; Langwig, K. E.; Souto-Maior, C.; Carneiro, J.; Gonçalves, G.; Penha-Gonçalves, C.; Ferreira, M. U.; Aguas, R. Individual Variation in Susceptibility or Exposure to SARS-CoV-2 Lowers the Herd Immunity Threshold. medRxiv 2020, 2020.04.27.20081893. https://doi.org/10.1101/2020.04.27.20081893. (15) Pandemics Insight - Antonine Plague to COVID-19 https://indiamedtoday.com/pandemics-insight-antonine-plague-to-covid-19. (16) Hvað er MERS-veira og hvernig smitast hún? http://www.visindavefur.is/svar.php?id=70255. (17) Hvers konar faraldur var SARS og er vitað af hverju SARS-CoV-veiran hvarf? http://www.visindavefur.is/svar.php?id=79648.
Heimildaskrá: (1) Harmageddon - Gætum verið í þessu næstu fimm árin ef við beitum ekki bólusetningum - Vísir https://www.visir.is/k/8dcab271-8d02-439e-81ed-2b4071126ae6-1611318809657 (accessed Jan 30, 2021). (2) Hvað eru til margar kórónuveirur sem sýkja menn og dugar ónæmi gegn einni þeirra fyrir hinum? http://www.visindavefur.is/svar.php?id=79323. (3) Zhu, Z.; Lian, X.; Su, X.; Wu, W.; Marraro, G. A.; Zeng, Y. From SARS and MERS to COVID-19: A Brief Summary and Comparison of Severe Acute Respiratory Infections Caused by Three Highly Pathogenic Human Coronaviruses. Respiratory Research 2020, 21 (1), 224. https://doi.org/10.1186/s12931-020-01479-w. (4) Weiskopf, D.; Schmitz, K. S.; Raadsen, M. P.; Grifoni, A.; Okba, N. M. A.; Endeman, H.; van den Akker, J. P. C.; Molenkamp, R.; Koopmans, M. P. G.; van Gorp, E. C. M.; Haagmans, B. L.; de Swart, R. L.; Sette, A.; de Vries, R. D. Phenotype and Kinetics of SARS-CoV-2-Specific T Cells in COVID-19 Patients with Acute Respiratory Distress Syndrome. Sci Immunol 2020, 5 (48). https://doi.org/10.1126/sciimmunol.abd2071. (5) Grifoni, A.; Weiskopf, D.; Ramirez, S. I.; Mateus, J.; Dan, J. M.; Moderbacher, C. R.; Rawlings, S. A.; Sutherland, A.; Premkumar, L.; Jadi, R. S.; Marrama, D.; de Silva, A. M.; Frazier, A.; Carlin, A. F.; Greenbaum, J. A.; Peters, B.; Krammer, F.; Smith, D. M.; Crotty, S.; Sette, A. Targets of T Cell Responses to SARS-CoV-2 Coronavirus in Humans with COVID-19 Disease and Unexposed Individuals. Cell 2020, 181 (7), 1489-1501.e15. https://doi.org/10.1016/j.cell.2020.05.015. (6) Mateus, J.; Grifoni, A.; Tarke, A.; Sidney, J.; Ramirez, S. I.; Dan, J. M.; Burger, Z. C.; Rawlings, S. A.; Smith, D. M.; Phillips, E.; Mallal, S.; Lammers, M.; Rubiro, P.; Quiambao, L.; Sutherland, A.; Yu, E. D.; Antunes, R. da S.; Greenbaum, J.; Frazier, A.; Markmann, A. J.; Premkumar, L.; Silva, A. de; Peters, B.; Crotty, S.; Sette, A.; Weiskopf, D. Selective and Cross-Reactive SARS-CoV-2 T Cell Epitopes in Unexposed Humans. Science 2020, 370 (6512), 89–94. https://doi.org/10.1126/science.abd3871. (7) Braun, J.; Loyal, L.; Frentsch, M.; Wendisch, D.; Georg, P.; Kurth, F.; Hippenstiel, S.; Dingeldey, M.; Kruse, B.; Fauchere, F.; Baysal, E.; Mangold, M.; Henze, L.; Lauster, R.; Mall, M. A.; Beyer, K.; Röhmel, J.; Voigt, S.; Schmitz, J.; Miltenyi, S.; Demuth, I.; Müller, M. A.; Hocke, A.; Witzenrath, M.; Suttorp, N.; Kern, F.; Reimer, U.; Wenschuh, H.; Drosten, C.; Corman, V. M.; Giesecke-Thiel, C.; Sander, L. E.; Thiel, A. SARS-CoV-2-Reactive T Cells in Healthy Donors and Patients with COVID-19. Nature 2020, 587 (7833), 270–274. https://doi.org/10.1038/s41586-020-2598-9. (8) Le Bert, N.; Tan, A. T.; Kunasegaran, K.; Tham, C. Y. L.; Hafezi, M.; Chia, A.; Chng, M. H. Y.; Lin, M.; Tan, N.; Linster, M.; Chia, W. N.; Chen, M. I.-C.; Wang, L.-F.; Ooi, E. E.; Kalimuddin, S.; Tambyah, P. A.; Low, J. G.-H.; Tan, Y.-J.; Bertoletti, A. SARS-CoV-2-Specific T Cell Immunity in Cases of COVID-19 and SARS, and Uninfected Controls. Nature 2020, 584 (7821), 457–462. https://doi.org/10.1038/s41586-020-2550-z. (9) Meckiff, B. J.; Ramírez-Suástegui, C.; Fajardo, V.; Chee, S. J.; Kusnadi, A.; Simon, H.; Grifoni, A.; Pelosi, E.; Weiskopf, D.; Sette, A.; Ay, F.; Seumois, G.; Ottensmeier, C. H.; Vijayanand, P. Single-Cell Transcriptomic Analysis of SARS-CoV-2 Reactive CD4+ T Cells. SSRN 2020. https://doi.org/10.2139/ssrn.3641939. (10) Children have a similar prevalence of COVID-19 antibodies to adults, but more than 99% have mild symptoms https://www.sjdhospitalbarcelona.org/en/children-have-similar-prevalence-covid-19-antibodies-adults-more-99-have-mild-symptoms (accessed Jan 30, 2021). (11) The Kids Corona study reveals a low infection rate in summer camps https://www.sjdhospitalbarcelona.org/en/kids-corona-study-reveals-low-infection-rate-summer-camps. (12) Falk, A.; Benda, A.; Falk, P.; Steffen, S.; Wallace, Z.; Høeg, T. B. COVID-19 Cases and Transmission in 17 K-12 Schools - Wood County, Wisconsin, August 31-November 29, 2020. MMWR Morb Mortal Wkly Rep 2021, 70 (4), 136–140. https://doi.org/10.15585/mmwr.mm7004e3. (13) Mannfjöldi eftir kyni, sveitarfélagi, aldri og ríkisfangi 1998-2020 https://px.hagstofa.is/pxis/pxweb/is/Ibuar/Ibuar__mannfjoldi__3_bakgrunnur__Rikisfang/MAN04208.px/?rxid=522473a5-262c-4f13-8b68-7fc75eb90073. (14) Gomes, M. G. M.; Corder, R. M.; King, J. G.; Langwig, K. E.; Souto-Maior, C.; Carneiro, J.; Gonçalves, G.; Penha-Gonçalves, C.; Ferreira, M. U.; Aguas, R. Individual Variation in Susceptibility or Exposure to SARS-CoV-2 Lowers the Herd Immunity Threshold. medRxiv 2020, 2020.04.27.20081893. https://doi.org/10.1101/2020.04.27.20081893. (15) Pandemics Insight - Antonine Plague to COVID-19 https://indiamedtoday.com/pandemics-insight-antonine-plague-to-covid-19. (16) Hvað er MERS-veira og hvernig smitast hún? http://www.visindavefur.is/svar.php?id=70255. (17) Hvers konar faraldur var SARS og er vitað af hverju SARS-CoV-veiran hvarf? http://www.visindavefur.is/svar.php?id=79648.
Við getum öll stutt við lesskilning barna - Gleðilegan dag læsis Auður Soffía Björgvinsdóttir Skoðun
Skoðun Við getum öll stutt við lesskilning barna - Gleðilegan dag læsis Auður Soffía Björgvinsdóttir skrifar
Skoðun Getur þjóð orðið of rík? – Ádeila frá Noregi sem getur átt við um Ísland Júlíus Valsson skrifar
Skoðun Sveitarstjórn Grímsnes- og Grafningshrepps reynir að skrá fólk út úr samfélaginu Guðrún M. Njálsdóttir,Ragna Ívarsdóttir,Þröstur Sverrisson skrifar
Skoðun Skóli án aðgreiningar - tékklisti fyrir stjórnvöld til að gera betur Unnur Helga Óttarsdóttir,Anna Lára Steindal skrifar
Skoðun Fjöldi kynja – treystir þú þér í samtalið með velferð barna að leiðarljósi? Böðvar Ingi Guðbjartsson skrifar
Skoðun Ókeypis minnisblað fyrir Alþingi: Jafnrétti er ekki skoðun- en umræðan er það Sigríður Ásta Hauksdóttir skrifar
Skoðun Að útrýma menningu og þjóð Dagrún Ósk Jónsdóttir,Esther Ösp Valdimarsdóttir,Snædís Sunna Thorlacius skrifar
Skoðun Austurland situr eftir þrátt fyrir fjórðung vöruútflutningstekna Berglind Harpa Svavarsdóttir skrifar
Við getum öll stutt við lesskilning barna - Gleðilegan dag læsis Auður Soffía Björgvinsdóttir Skoðun