Opið bréf til Katrínar, Bjarna og Sigurðar! Þuríður Harpa Sigurðardóttir skrifar 30. mars 2020 13:15 Ég veit að þið stjórnvöld hafið í nógu að snúast þessa daga, og tími til samtals um fjárhagslegar og félagslegar aðstæður fatlaðs og langveiks fólks, lítill. Ég eftir sem áður bið um athygli ykkar í þeirri von að það skipti máli, ég hef í það minnsta reynt að ná til ykkar. Mér er sagt að fjáraukalögin nú séu í raun fjárfestingarátak vegna Covid-19. ÖBÍ gagnrýndi að þar inni væri ekki að finna sértækar aðgerðir fyrir öryrkja. Ég leyfi mér að halda þeirri gagnrýni til streitu, enda kemur Covid-19 verr niður á örorkulífeyrisþegum en mörgum öðrum. Við sjáum nú að ástandið afhjúpar þá staðreynd að gríðarstór hópur fólks býr við svo mikla fátækt að hann hefur ekki efni á að borða hvað þá að leysa út lyf. Í langan tíma hefur örorkulífeyrir ekki haldið í við verðlag hér á Íslandi. Í því samhengi nefni ég að matvara og nauðsynjar hafa hækkað umtalsvert á síðustu tíu árum. Þá hefur leiga hækkað gríðarlega og er þar félagslegt leiguhúsnæði sveitarfélaga ekki undanskilið. Örorkulífeyrir hefur hinsvegar rýrnað ár frá ári, það hefur gerst á ykkar vakt líka. Öryrkjar eins og flest fólk, reynir í lengstu lög að tryggja sér heimili, greiðsla á leigu gengur því fyrir öðrum nauðsynjum. Það eru öllum erfið spor þegar stoltinu er kyngt og leitað er aðstoðar í fyrsta sinn. Öryrkjar hafa lært að bera skömmina í hljóði, þegar þeir feta þessi erfiðu spor í biðröð eftir matarúthlutun hjálparsamtaka. Þessu erfiðu spor eru svo endurtekin í sífellu enda skammtar ríkið svo naumt að neyð ríkir. Stórir hópar veiks og fatlaðs fólks fara hér um götur með ósýnilegan betlistaf á lofti, fólk sem áður lagði stolt af mörkum til samfélagsins í formi vinnu o.fl. Því lærist með tímanum að sækja bjargirnar en í hálsinum situr kökkur niðurlægingar og skammar. Nú þegar hjálparstofnanir hafa lokað að stórum hluta blasir við okkur öllum þessi nöturlega staðreynd. Það eina jákvæða sem fylgir þessari veiru er að hún hefur opinberað þá sárafátækt sem hefur hingað til verið falin í þjóðfélagi okkar. Stjórnmálamenn hafa í gegnum tíðina haldið fyrir augu, eyru og munn, og tekist bara nokkuð bærilega upp við að hunsa vandamálið. Stjórnmálamenn úr öllum flokkum hafa brugðist. Jafnvel fatlaðir og langveikir þingmenn, sem ættu að skilja vandamálið, hafa ekki haft erindi sem erfiði. Ég held það sé nú öllum ljóst að fólk sem veikist, slasast eða fæðist fatlað eiga afar veikan ef þá nokkurn málsvara hjá stjórnvöldum. Í dag eru flestir öryrkjar heima í einangrun vegna undirliggjandi sjúkdóma, fólk kemst t.d. ekki til læknis til að fá endurnýjun á örorkumat og missir þar af leiðandi framfærslu, það á sífellt erfiðara með að sækja sér matarbjörg og lyf. Sumir eiga erfitt með daglega umhirðu og hreinlæti, fólk er kvíðið og hrætt. Fjölmargir íslendingar upplifa það nú á eigin skinni, hvernig líf öryrkjans er. Félagslega einangraður, fer lítið sem ekkert út, algerlega upp á aðra kominn. Þegar þessum faraldri linnir, sitja öryrkjar eftir, eins og áður, félagslega einangraðir, skammtaður smánarlífeyri frá þeim sem ættu að verja og vernda hópinn. Stjórnvöld hafa lokað augunum gagnvart fátækt á Íslandi, fríað sig ábyrgð á ástandinu og ýtt því yfir á hjálparstofnanir. Þegar öryrkjar sem í dag búa við bágust kjör í samfélaginu, geta ekki lengur orðið sér út um nauðsynjar s.s. mat hjá hjálparstofnunum, kemur bitur sannleikurinn í ljós. Örorka á ekki að vera ávísun á fátækt. En hún er það í dag, hér býr fatlað og langveikt fólk með örorku við sára fátækt. Stjórnvöld verða að stíga fram og taka utan um öryrkja, hafi það verið mikilvægt einhverntíman þá er það orðið lífsnauðsynlegt í dag! Höfundur er formaður Öryrkjabandalags Íslands. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Þuríður Harpa Sigurðardóttir Faraldur kórónuveiru (COVID-19) Félagsmál Mest lesið Fyrrverandi lögreglumaður heyrir enn röddina Sigurður Árni Reynisson Skoðun Hvernig hljómar tilboðið einn fyrir þrjá? Davíð Már Sigurðsson Skoðun Halldór 18.10.2025 Halldór Baldursson Halldór Íslensk fátækt er bara kjaftæði Unnur Hrefna Jóhannsdóttir Skoðun Bætum lífsgæði þeirra sem lifa með krabbameini Sigríður Gunnarsdóttir Skoðun Hvers virði er líf barns? Jón Pétur Zimsen Skoðun Baráttan heldur áfram! Hjálmtýr Heiðdal Skoðun Af hverju hafa Danir það svona óþolandi gott? Björn Teitsson Skoðun Fyrst heimsfaraldur, svo náttúruhamfarir, þá gjaldþrot og nú verkföll! Sigríður Margrét Oddsdóttir Skoðun Hömpum morðingjunum sem hetjum Salvör Gullbrá Þórarinsdóttir. Skoðun Skoðun Skoðun ,,Gallaður" hundur - söluhluturinn hundur - um úrskurð Kærunefndar vöru- og þjónustukaupa Árni Stefán Árnason skrifar Skoðun Fyrst heimsfaraldur, svo náttúruhamfarir, þá gjaldþrot og nú verkföll! Sigríður Margrét Oddsdóttir skrifar Skoðun Baráttan heldur áfram! Hjálmtýr Heiðdal skrifar Skoðun Hvers virði er líf barns? Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Hvernig hljómar tilboðið einn fyrir þrjá? Davíð Már Sigurðsson skrifar Skoðun Fyrrverandi lögreglumaður heyrir enn röddina Sigurður Árni Reynisson skrifar Skoðun Bætum lífsgæði þeirra sem lifa með krabbameini Sigríður Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Offita á krossgötum Guðrún Þuríður Höskuldsdóttir,Tryggvi Helgason skrifar Skoðun Fórnir verið færðar fyrir okkur Björn Ólafsson skrifar Skoðun Launaþjófaður – vanmetinn glæpur á vinnumarkaði Kristjana Fenger skrifar Skoðun Áfram veginn í Reykjavík Gísli Garðarsson,Steinunn Rögnvaldsdóttir skrifar Skoðun Fjölgun kennara er allra hagur Haraldur Freyr Gíslason skrifar Skoðun Deilt og drottnað í umræðu um leikskólamál Halla Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Af hverju hafa Danir það svona óþolandi gott? Björn Teitsson skrifar Skoðun Fjárfestum í framtíðinni Bryngeir Valdimarsson skrifar Skoðun Togstreita, sveigjanleiki og fjölskyldur Sólveig Rán Stefánsdóttir skrifar Skoðun Hvað kostar gjaldtakan? Hildur Hauksdóttir skrifar Skoðun Víðerni verndar og virkjana Björg Eva Erlendsdóttir skrifar Skoðun Blóðpeningar vestrænna yfirvalda Bergljót T. Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Eigindlegar rannsóknir og umræðan um jafnrétti Stefan C. Hardonk skrifar Skoðun Þegar heilbrigðiskerfið molnar og ráðherrann horfir bara á Elín A. Eyfjörð Ármannsdóttir skrifar Skoðun Íslensk fátækt er bara kjaftæði Unnur Hrefna Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Börn í fangelsi við landamærin Inger Erla Thomsen skrifar Skoðun Tíminn er núna, fjarheilbrigðisþjónusta sem lykill að jafnræði og sjálfbærni í heilbrigðiskerfinu Helga Dagný Sigurjónsdóttir skrifar Skoðun Breytum fánalögunum og notum fánann meira Rósa Guðbjartsdóttir skrifar Skoðun Samtal um launajafnrétti og virðismat starfa í tilefni af Kvennaári Helga Björg O. Ragnarsdóttir skrifar Skoðun Með góðri menntun eru börn líklegri til að ná árangri Sigurður Sigurjónsson skrifar Skoðun Hömpum morðingjunum sem hetjum Salvör Gullbrá Þórarinsdóttir. skrifar Skoðun Komum í veg fyrir að áföll erfist á milli kynslóða Ása Berglind Hjálmarsdóttir skrifar Skoðun Stöndum vörð um varasjóð VR – framtíðarlausn fyrir félagsfólk Bjarni Þór Sigurðsson skrifar Sjá meira
Ég veit að þið stjórnvöld hafið í nógu að snúast þessa daga, og tími til samtals um fjárhagslegar og félagslegar aðstæður fatlaðs og langveiks fólks, lítill. Ég eftir sem áður bið um athygli ykkar í þeirri von að það skipti máli, ég hef í það minnsta reynt að ná til ykkar. Mér er sagt að fjáraukalögin nú séu í raun fjárfestingarátak vegna Covid-19. ÖBÍ gagnrýndi að þar inni væri ekki að finna sértækar aðgerðir fyrir öryrkja. Ég leyfi mér að halda þeirri gagnrýni til streitu, enda kemur Covid-19 verr niður á örorkulífeyrisþegum en mörgum öðrum. Við sjáum nú að ástandið afhjúpar þá staðreynd að gríðarstór hópur fólks býr við svo mikla fátækt að hann hefur ekki efni á að borða hvað þá að leysa út lyf. Í langan tíma hefur örorkulífeyrir ekki haldið í við verðlag hér á Íslandi. Í því samhengi nefni ég að matvara og nauðsynjar hafa hækkað umtalsvert á síðustu tíu árum. Þá hefur leiga hækkað gríðarlega og er þar félagslegt leiguhúsnæði sveitarfélaga ekki undanskilið. Örorkulífeyrir hefur hinsvegar rýrnað ár frá ári, það hefur gerst á ykkar vakt líka. Öryrkjar eins og flest fólk, reynir í lengstu lög að tryggja sér heimili, greiðsla á leigu gengur því fyrir öðrum nauðsynjum. Það eru öllum erfið spor þegar stoltinu er kyngt og leitað er aðstoðar í fyrsta sinn. Öryrkjar hafa lært að bera skömmina í hljóði, þegar þeir feta þessi erfiðu spor í biðröð eftir matarúthlutun hjálparsamtaka. Þessu erfiðu spor eru svo endurtekin í sífellu enda skammtar ríkið svo naumt að neyð ríkir. Stórir hópar veiks og fatlaðs fólks fara hér um götur með ósýnilegan betlistaf á lofti, fólk sem áður lagði stolt af mörkum til samfélagsins í formi vinnu o.fl. Því lærist með tímanum að sækja bjargirnar en í hálsinum situr kökkur niðurlægingar og skammar. Nú þegar hjálparstofnanir hafa lokað að stórum hluta blasir við okkur öllum þessi nöturlega staðreynd. Það eina jákvæða sem fylgir þessari veiru er að hún hefur opinberað þá sárafátækt sem hefur hingað til verið falin í þjóðfélagi okkar. Stjórnmálamenn hafa í gegnum tíðina haldið fyrir augu, eyru og munn, og tekist bara nokkuð bærilega upp við að hunsa vandamálið. Stjórnmálamenn úr öllum flokkum hafa brugðist. Jafnvel fatlaðir og langveikir þingmenn, sem ættu að skilja vandamálið, hafa ekki haft erindi sem erfiði. Ég held það sé nú öllum ljóst að fólk sem veikist, slasast eða fæðist fatlað eiga afar veikan ef þá nokkurn málsvara hjá stjórnvöldum. Í dag eru flestir öryrkjar heima í einangrun vegna undirliggjandi sjúkdóma, fólk kemst t.d. ekki til læknis til að fá endurnýjun á örorkumat og missir þar af leiðandi framfærslu, það á sífellt erfiðara með að sækja sér matarbjörg og lyf. Sumir eiga erfitt með daglega umhirðu og hreinlæti, fólk er kvíðið og hrætt. Fjölmargir íslendingar upplifa það nú á eigin skinni, hvernig líf öryrkjans er. Félagslega einangraður, fer lítið sem ekkert út, algerlega upp á aðra kominn. Þegar þessum faraldri linnir, sitja öryrkjar eftir, eins og áður, félagslega einangraðir, skammtaður smánarlífeyri frá þeim sem ættu að verja og vernda hópinn. Stjórnvöld hafa lokað augunum gagnvart fátækt á Íslandi, fríað sig ábyrgð á ástandinu og ýtt því yfir á hjálparstofnanir. Þegar öryrkjar sem í dag búa við bágust kjör í samfélaginu, geta ekki lengur orðið sér út um nauðsynjar s.s. mat hjá hjálparstofnunum, kemur bitur sannleikurinn í ljós. Örorka á ekki að vera ávísun á fátækt. En hún er það í dag, hér býr fatlað og langveikt fólk með örorku við sára fátækt. Stjórnvöld verða að stíga fram og taka utan um öryrkja, hafi það verið mikilvægt einhverntíman þá er það orðið lífsnauðsynlegt í dag! Höfundur er formaður Öryrkjabandalags Íslands.
Fyrst heimsfaraldur, svo náttúruhamfarir, þá gjaldþrot og nú verkföll! Sigríður Margrét Oddsdóttir Skoðun
Skoðun ,,Gallaður" hundur - söluhluturinn hundur - um úrskurð Kærunefndar vöru- og þjónustukaupa Árni Stefán Árnason skrifar
Skoðun Fyrst heimsfaraldur, svo náttúruhamfarir, þá gjaldþrot og nú verkföll! Sigríður Margrét Oddsdóttir skrifar
Skoðun Þegar heilbrigðiskerfið molnar og ráðherrann horfir bara á Elín A. Eyfjörð Ármannsdóttir skrifar
Skoðun Tíminn er núna, fjarheilbrigðisþjónusta sem lykill að jafnræði og sjálfbærni í heilbrigðiskerfinu Helga Dagný Sigurjónsdóttir skrifar
Skoðun Samtal um launajafnrétti og virðismat starfa í tilefni af Kvennaári Helga Björg O. Ragnarsdóttir skrifar
Skoðun Stöndum vörð um varasjóð VR – framtíðarlausn fyrir félagsfólk Bjarni Þór Sigurðsson skrifar
Fyrst heimsfaraldur, svo náttúruhamfarir, þá gjaldþrot og nú verkföll! Sigríður Margrét Oddsdóttir Skoðun