Áramótaheit mennta- og menningarmálaráðherra Sara Þöll Finnbogadóttir skrifar 31. desember 2020 08:04 Stúdentaráð Háskóla Íslands skorar á mennta- og menningarmálaráðherra að gera það að áramótaheiti sínu að hækka grunnframfærslu framfærslulána í úthlutunarreglum Menntasjóðs námsmanna fyrir skólaárið 2021–2022. Tökum dæmi: Þú ert einhleypur og barnslaus stúdent við Háskóla Íslands sem býr í herbergi með sameiginlegri aðstöðu á Stúdentagörðunum. Þú ert á námslánum hjá Menntasjóðnum þar sem grunnframfærslan er 112.312 kr. og viðbótarlán vegna húsnæðiskostnaðar er 77.188 kr., sem gera samtals 189.500 kr. á mánuði. Í byrjun skólaársins þarftu að greiða 75 þúsund kr. í skrásetningargjöld og kaupa fjórar námsbækur sem eru sirka átta þúsund kr. hver sem gera 32 þúsund kr. Mánaðarleg húsnæðisleiga þín er 98.508 kr. Þú þarft að kaupa mat, dæmigert neysluviðmið félagsmálaráðuneytisins fyrir mánaðarlegum matartengdum útgjöldum fyrir einn bíllausan fullorðinn höfuðborgarbúa er 37.493 kr. Við skulum miða við þá upphæð. Án þess að taka saman húsnæðisbætur og útgjöld vegna heilsu, þjónustu, samgangna eða tómstunda þarftu að greiða rúmar 243 þúsund kr. í byrjun skólaársins sem gera 53.501 kr. umfram námslánið. Stúdent greiðir ekki mánaðarlega skrásetningargjöld og námsbækur svo sá liður er ekki alltaf til staðar. Hins vegar er hægt að bæta við þeim útgjöldum sem við tókum ekki fyrst saman, þ.e.a.s. gjöld vegna heilsu, þjónustu, samgangna eða tómstunda. Vonandi erum við á sömu blaðsíðu um að útgjöldin safnast fljótt saman og að grunnframfærsla námslána þarf að tryggja námsmönnum viðunandi kjör til að lifa mannsæmandi lífi. Grunnframfærsla framfærslulána er svo lág að stúdentar ná ekki framfleyta sér án þess að vinna samhliða námi. Með námslánakerfinu, eins og það er nú, er því verið að bjóða stúdentum upp á að koma sér í vítahring sem einkennist af því að þurfa að vinna fyrir sér þrátt fyrir að vera á framfærslulánum. Það kemur síðan í bakið á stúdentum, því frítekjumarkið refsar þeim sem hafa tekjur umfram 1.364.000 kr. á ári. 45% þeirra árlegu tekna sem eru umfram koma til frádráttar á námsláni. Lánsupphæðin, 189.500 kr., lækkar í takt við skerðinguna. Vegna skerðingarinnar þurfa stúdentar að vinna enn meira – vítahringurinn heldur áfram. Stúdentar á Íslandi eru einmitt í þeirri stöðu að það að vinna samhliða námi er venjan. Samkvæmt tölum EUROSTUDENT VII telja 72% íslenskra stúdenta að án vinnunar sinnar ættu þeir ekki efni á að vera í námi. Þeir vinna yfirleitt allt árið um kring og nýta einna helst sumarið til þess að vinna sér inn pening fyrir sumarið og komandi skólaári. Eitt af markmiðum Menntasjóðsins er að hvetja stúdenta til að ljúka námi á þeim tíma sem skipulag námsins segir til um. Með tilkomu námsstyrksins, sem veitir stúdentum 30% niðurfærslu á höfuðstóli námslánaskuldarinnar, ef nám er klárað á „réttum tíma“, er hvatinn myndaður. Þessu markmiði verður hins vegar ekki náð nema öruggt sé að stúdentar geti framfleytt sér meðan á námi stendur. Samkvæmt EUROSTUDENT VII, telja 25% íslenskra stúdenta vinnuna sína hafa áhrif á námsframvindu, 31% glíma við fjárhagslega erfiðleika og 43% eyða 40% eða meira af sínum mánaðarlegum tekjum í húsnæði. Fjárhagsörðugleikar og fjárhagsáhyggjur stúdenta eru hindranir sem koma í veg fyrir að stúdentar geti að stundað nám sitt sem skyldi, sem verður jafnvel til þess að stúdentar flosna upp úr námi, andlegri heilsu þeirra hraki – að stúdentar keyri sig út og missi móðinn. Krafan um hækkun grunnframfærslu framfærslulána er ekki ný og er eflaust fyrir sumum farin að hljóma eins og biluð plata. Raunin er sú að ár eftir ár hafa stúdentar krafist úrbóta í þessum málum, og ár eftir ár hafa sáralitlar breytingar orðið á grunnframfærslunni. Svo slæm er staðan að þega kom að endurskoðun námslánakerfisins þá óskuðu stúdentar eftir því að það yrði lögfest að stjórn Menntasjóðsins væri krafin um að endurskoða grunnframfærsluna árlega. Það er ekki nóg að endurskoða hana með tilliti til breytinga á vísitölu neysluverðs heldur þarf að endurskoða hana til að tryggja námsfólki mannsæmandi framfærslu. Nýtt ár þýðir nýjar úthlutunarreglur. Stúdentar skora á mennta- og menningarmálaráðherra að sýna stuðning í verki og veita námsfólki fjárhagslegt öryggi á nýju ári með því að hækka grunnframfærsluna. Samkvæmt lögum um Menntasjóðinn setur mennta- og menningarmálaráðherra nýjar úthlutunarreglur, að fengnum tillögum sjóðsstjórnar, eigi síðar en 1. apríl ár hvert. Því hefur ráðherra 91 dag til að ná áramótaheitinu. Höfundur er lánasjóðsfulltrúi Stúdentaráðs Háskóla Íslands og situr í stjórn Menntasjóðs námsmanna. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Skóla - og menntamál Hagsmunir stúdenta Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur. Mest lesið Fylgishrun Höllu Hrundar staðfest Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Búum til börn Ingibjörg Isaksen Skoðun Á Bessastöðum? Ingunn Ásdísardóttir Skoðun Hún Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir Skoðun „Hlutdrægni” Ríkisútvarpsins og „hnignun” íslenskunnar Magnús Lyngdal Magnússon Skoðun Sósíalismi sem trúarbrögð Finnur Thorlacius Eiríksson Skoðun Eru fjölmiðlar vísvitandi að reyna að hafa áhrif á forsetakosningarnar? Gísli Hvanndal Jakobsson Skoðun Til hamingju, Kópavogur! Ásdís Kristjánsdóttir Skoðun Útrýming mannsins á RÚV Vala Hafstað Skoðun Heillandi Halla Hrund Stefán Hilmarsson Skoðun Skoðun Skoðun „Hlutdrægni” Ríkisútvarpsins og „hnignun” íslenskunnar Magnús Lyngdal Magnússon skrifar Skoðun Fylgishrun Höllu Hrundar staðfest Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Hún Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Sósíalismi sem trúarbrögð Finnur Thorlacius Eiríksson skrifar Skoðun Á Bessastöðum? Ingunn Ásdísardóttir skrifar Skoðun Til hamingju, Kópavogur! Ásdís Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Búum til börn Ingibjörg Isaksen skrifar Skoðun Ákall um aðgerðir í mansalsmálum Hafdís Hrönn Hafsteinsdóttir skrifar Skoðun Holan í kerfinu Jóhann Friðrik Friðriksson skrifar Skoðun Í dag er alþjóðlegi Lupusdagurinn Hrönn Stefánsdóttir skrifar Skoðun Skálkaskjól Gunnlaugur Stefánsson skrifar Skoðun Fimm ástæður fyrir því að Ísland á að taka á móti fólki á flótta Þórhallur Guðmundsson skrifar Skoðun Fá allir sama orlof? Sigríður Auðunsdóttir skrifar Skoðun Flokkur fólksins mun ekki samþykkja að hækka leigu hjá Félagsbústöðum Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Almenningur á betra skilið en kastljós án upplýsingar Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Kosningar og kíghósti Hanna Katrín Friðriksson skrifar Skoðun Eru fjölmiðlar vísvitandi að reyna að hafa áhrif á forsetakosningarnar? Gísli Hvanndal Jakobsson skrifar Skoðun Grafa skoðanakannanir undan lýðræðinu? Guðlaugur Bragason skrifar Skoðun Hugmyndin sú sama í grunninn Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Stutt við barnafjölskyldur Ágúst Bjarni Garðarsson skrifar Skoðun Er maðurinn í útrýmingarhættu? Eiríkur Rögnvaldsson skrifar Skoðun Baldur fýkur ekki eftir vindi Hjördís Rut Sigurjónsdóttir skrifar Skoðun Í tilefni af Alþjóðlega safnadeginum Dagrún Ósk Jónsdóttir skrifar Skoðun Ástþór Magnússon í spádómum? Gunnar Karl Halldórsson skrifar Skoðun Athugasemdir við grein um samgöngumál Þórarinn Hjaltason skrifar Skoðun Riðulaust Ísland! Bjarkey Olsen Gunnarsdóttir skrifar Skoðun „Fyrstur kemur fyrstur fær“: Börnum mismunað í aðgengi að sumarnámskeiðum á vegum Reykjavíkurborgar Foreldrar barna á starfsstöð í Vesturbæ Reykjavíkur skrifar Skoðun Siðferðileg heilindi Háskóla Íslands á tímum þjóðarmorðs Háskólafólk fyrir Palestínu skrifar Skoðun Stórhættulegir ágallar á örorkufrumvarpi ríkisstjórnarinnar Jóhann Páll Jóhannsson skrifar Skoðun Þrír dæmigerðir dagar skemmtiferðaskipafarþega í júlí Ingvar Örn Ingvarsson skrifar Sjá meira
Stúdentaráð Háskóla Íslands skorar á mennta- og menningarmálaráðherra að gera það að áramótaheiti sínu að hækka grunnframfærslu framfærslulána í úthlutunarreglum Menntasjóðs námsmanna fyrir skólaárið 2021–2022. Tökum dæmi: Þú ert einhleypur og barnslaus stúdent við Háskóla Íslands sem býr í herbergi með sameiginlegri aðstöðu á Stúdentagörðunum. Þú ert á námslánum hjá Menntasjóðnum þar sem grunnframfærslan er 112.312 kr. og viðbótarlán vegna húsnæðiskostnaðar er 77.188 kr., sem gera samtals 189.500 kr. á mánuði. Í byrjun skólaársins þarftu að greiða 75 þúsund kr. í skrásetningargjöld og kaupa fjórar námsbækur sem eru sirka átta þúsund kr. hver sem gera 32 þúsund kr. Mánaðarleg húsnæðisleiga þín er 98.508 kr. Þú þarft að kaupa mat, dæmigert neysluviðmið félagsmálaráðuneytisins fyrir mánaðarlegum matartengdum útgjöldum fyrir einn bíllausan fullorðinn höfuðborgarbúa er 37.493 kr. Við skulum miða við þá upphæð. Án þess að taka saman húsnæðisbætur og útgjöld vegna heilsu, þjónustu, samgangna eða tómstunda þarftu að greiða rúmar 243 þúsund kr. í byrjun skólaársins sem gera 53.501 kr. umfram námslánið. Stúdent greiðir ekki mánaðarlega skrásetningargjöld og námsbækur svo sá liður er ekki alltaf til staðar. Hins vegar er hægt að bæta við þeim útgjöldum sem við tókum ekki fyrst saman, þ.e.a.s. gjöld vegna heilsu, þjónustu, samgangna eða tómstunda. Vonandi erum við á sömu blaðsíðu um að útgjöldin safnast fljótt saman og að grunnframfærsla námslána þarf að tryggja námsmönnum viðunandi kjör til að lifa mannsæmandi lífi. Grunnframfærsla framfærslulána er svo lág að stúdentar ná ekki framfleyta sér án þess að vinna samhliða námi. Með námslánakerfinu, eins og það er nú, er því verið að bjóða stúdentum upp á að koma sér í vítahring sem einkennist af því að þurfa að vinna fyrir sér þrátt fyrir að vera á framfærslulánum. Það kemur síðan í bakið á stúdentum, því frítekjumarkið refsar þeim sem hafa tekjur umfram 1.364.000 kr. á ári. 45% þeirra árlegu tekna sem eru umfram koma til frádráttar á námsláni. Lánsupphæðin, 189.500 kr., lækkar í takt við skerðinguna. Vegna skerðingarinnar þurfa stúdentar að vinna enn meira – vítahringurinn heldur áfram. Stúdentar á Íslandi eru einmitt í þeirri stöðu að það að vinna samhliða námi er venjan. Samkvæmt tölum EUROSTUDENT VII telja 72% íslenskra stúdenta að án vinnunar sinnar ættu þeir ekki efni á að vera í námi. Þeir vinna yfirleitt allt árið um kring og nýta einna helst sumarið til þess að vinna sér inn pening fyrir sumarið og komandi skólaári. Eitt af markmiðum Menntasjóðsins er að hvetja stúdenta til að ljúka námi á þeim tíma sem skipulag námsins segir til um. Með tilkomu námsstyrksins, sem veitir stúdentum 30% niðurfærslu á höfuðstóli námslánaskuldarinnar, ef nám er klárað á „réttum tíma“, er hvatinn myndaður. Þessu markmiði verður hins vegar ekki náð nema öruggt sé að stúdentar geti framfleytt sér meðan á námi stendur. Samkvæmt EUROSTUDENT VII, telja 25% íslenskra stúdenta vinnuna sína hafa áhrif á námsframvindu, 31% glíma við fjárhagslega erfiðleika og 43% eyða 40% eða meira af sínum mánaðarlegum tekjum í húsnæði. Fjárhagsörðugleikar og fjárhagsáhyggjur stúdenta eru hindranir sem koma í veg fyrir að stúdentar geti að stundað nám sitt sem skyldi, sem verður jafnvel til þess að stúdentar flosna upp úr námi, andlegri heilsu þeirra hraki – að stúdentar keyri sig út og missi móðinn. Krafan um hækkun grunnframfærslu framfærslulána er ekki ný og er eflaust fyrir sumum farin að hljóma eins og biluð plata. Raunin er sú að ár eftir ár hafa stúdentar krafist úrbóta í þessum málum, og ár eftir ár hafa sáralitlar breytingar orðið á grunnframfærslunni. Svo slæm er staðan að þega kom að endurskoðun námslánakerfisins þá óskuðu stúdentar eftir því að það yrði lögfest að stjórn Menntasjóðsins væri krafin um að endurskoða grunnframfærsluna árlega. Það er ekki nóg að endurskoða hana með tilliti til breytinga á vísitölu neysluverðs heldur þarf að endurskoða hana til að tryggja námsfólki mannsæmandi framfærslu. Nýtt ár þýðir nýjar úthlutunarreglur. Stúdentar skora á mennta- og menningarmálaráðherra að sýna stuðning í verki og veita námsfólki fjárhagslegt öryggi á nýju ári með því að hækka grunnframfærsluna. Samkvæmt lögum um Menntasjóðinn setur mennta- og menningarmálaráðherra nýjar úthlutunarreglur, að fengnum tillögum sjóðsstjórnar, eigi síðar en 1. apríl ár hvert. Því hefur ráðherra 91 dag til að ná áramótaheitinu. Höfundur er lánasjóðsfulltrúi Stúdentaráðs Háskóla Íslands og situr í stjórn Menntasjóðs námsmanna.
Eru fjölmiðlar vísvitandi að reyna að hafa áhrif á forsetakosningarnar? Gísli Hvanndal Jakobsson Skoðun
Skoðun Fimm ástæður fyrir því að Ísland á að taka á móti fólki á flótta Þórhallur Guðmundsson skrifar
Skoðun Flokkur fólksins mun ekki samþykkja að hækka leigu hjá Félagsbústöðum Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar
Skoðun Eru fjölmiðlar vísvitandi að reyna að hafa áhrif á forsetakosningarnar? Gísli Hvanndal Jakobsson skrifar
Skoðun „Fyrstur kemur fyrstur fær“: Börnum mismunað í aðgengi að sumarnámskeiðum á vegum Reykjavíkurborgar Foreldrar barna á starfsstöð í Vesturbæ Reykjavíkur skrifar
Skoðun Siðferðileg heilindi Háskóla Íslands á tímum þjóðarmorðs Háskólafólk fyrir Palestínu skrifar
Skoðun Stórhættulegir ágallar á örorkufrumvarpi ríkisstjórnarinnar Jóhann Páll Jóhannsson skrifar
Eru fjölmiðlar vísvitandi að reyna að hafa áhrif á forsetakosningarnar? Gísli Hvanndal Jakobsson Skoðun