Nei, stórfé! Hér dugar ei minna! Ólafur Ísleifsson skrifar 22. nóvember 2020 11:00 Kórónuveiran hefur slegið atvinnu- og efnahagslíf hér sem annars staðar bylmingshöggi. Nú þegar grillir í ljós við endann á göngunum þarf stefnu um endurreisn þjóðarbúsins til að uppræta atvinnuleysi og efla hagsæld landsmanna. Til að efla atvinnulífið og eyða böli atvinnuleysis blasir við að ráðast í fjárfestingarátak til að bæta innviði í landinu. Átt er við vegakerfið, flugvelli, hafnir, brýr og fleiri slík vinnuaflsfrek verkefni. Hér eru uppi háar fjárhæðir til arðsamra verkefna. Fyrirsögn greinarinnar er sótt í hin alkunnu ummæli stórskáldsins og hins stórhuga athafnamanns Einars Benediktssonar í Aldamótaljóði sínu. Aðkallandi verkefni Fjölmörg verkefni hafa setið á hakanum um langt skeið þótt ýmislegt gott hafi verið gert. Ekki bætti hrunið úr skák og margvíslegar nýframkvæmdir og viðhald hafa mátt bíða. Ferðamannastraumurinn sýndi að vegakerfið stenst ekki kröfur um burðargetu og öryggi. Treysta þarf flugvelli, vegi, hafnir. Fráveitu- og sorpmál eru víða í ólestri og ógna umhverfi og lýðheilsu. Stór verkefni bíða í orkuvinnslu og orkuflutningum. Hitaveitur og vatnsveitur þarfnast víða endurbóta. Sama á við um fasteignir af ýmsu tagi, skóla og sjúkrahús, dvalar- og hjúkrunarheimili fyrir aldraða. Greining Samtaka iðnaðarins Samtök iðnaðarins (SI) sendu í október 2017 frá sér metnaðarfullt rit undir yfirskriftinni Íslenskir innviðir - Ástand og framtíðarhorfur. Er fjallað um innviði í flugvöllum, vegum, höfnum, fráveitum, hitaveitum, vatnsveitum, úrgangsmálum, orkuvinnslu og orkuflutningum ásamt fasteignum ríkis og sveitarfélaga, meðal annars skóla og sjúkrahús. Með fjárfestingum í innviðum telja samtökin að sé fjárfest í lífsgæðum þjóðarinnar, samkeppnishæfni atvinnulífsins og hagvexti framtíðar. Mikilvægir innviðir Í skýrslunni er svarað áhugaverðri spurningu: Hvert væri kaupverð eða kostnaðarverð sambærilegra innviða með sömu framleiðslu- og þjónustugetu? Svarið er um 3.500 milljarðar króna. Skipting ofangreindrar fjárhæðar er í grófum dráttum: Orkuvinnsla (850–900 milljarðar króna), vegagerð (870–920), fasteignir ríkis og sveitarfélaga (440), orkuflutningar (320) og flugvellir (240–280). Lægsta fjárhæðin er í úrgangsmálum (35–40). Hvað þarf til? Ástand innviða er að almennt talin viðunandi en ekki góð. Búast megi við umtalsverðu viðhaldi til þess að halda uppi starfsemi þessara innviða. Best standa hitaveitur og orkuvinnsla og kalli ekki nema á eðlilegt viðhald. Verst er ástand vega og fráveitna. Aðrir innviðir liggja þarna á milli. Þá er næst leitað svara við spurningunni hvað þurfi til að mannvirki komist í gott ástand og ekki þurfi nema eðlilegt viðhald til að halda stöðu þess óbreyttri. Þessi viðhaldsþörf er áætluð um 370 milljarðar króna eða um 11% af verðmætamatinu að ofan. Þar höfum við það. Nær fjögur hundruð milljarða þarf að dómi þeirra sem best þekkja í atvinnulífinu til að lyfta landinu í viðunandi ástand í þessum efnum. Brettum upp ermar! Viðhaldi innviða hefur að dómi SI verið verulega ábótavant í vegagerð, fasteignum ríkisins, fráveitum og orkuflutningum. Víða um land eru hættulegir vegarkaflar og á hringveginum eru enn hátt í 40 einbreiðar brýr. Samgöngur á höfuðborgarsvæðinu eru kapítuli út af fyrir sig. Þar þarf að styrkja stofnbrautir, koma upp mislægum gatnamótum, beita ljósastýringu og leggja Sundabraut. Umtalsverð raforka nýtist ekki sökum þess að flutningskerfi raforku er ófullkomið. Þetta kallar á fjárfestingar í uppbyggingu meginflutningskerfis til að tryggja nægt framboð raforku um land allt. Skortur er á dvalar- og hjúkrunarheimilum. Uppræta þarf myglu í fjölmörgum opinberum byggingum. Hvaðan kemur fé til framkvæmda? Í ljósi stöðu efnahagsmála gefst nú tækifæri til bæta innviði landsins, bæta lífskjör og eyða atvinnuleysi. Framkvæmdir af þessu tagi duga ekki aðeins í bráð heldur leggja grunn að hagvexti á komandi tímum. Umfang verkefnisins nemur um 15 % af landsframleiðslu 2017 að dómi SI. Hið opinbera getur ekki eitt og sér staðið að framkvæmdum upp á hundruð milljarða á næstu árum. Innlendir jafnt sem erlendir fjárfestar eru áhugasamir um innviðauppbyggingu hér á landi og hér hefur byggst upp þekking á rekstri slíkra verkefna. Einkaaðilar verða að koma að uppbyggingu innviða. Landinu lyft Til að fjármagna framkvæmdir af þessu tagi má sjá fyrir sér að ríkið stofni félag sem nýtir þekkingu og hugvit. Slíkt félag gæti leitað til almennings og boðið lífeyrissjóðum áhugaverða fjárfestingarkosti sem féllu vel að eignasöfnum þeirra. Með þessu væri komið til móts við nauðsyn sjóðanna á að ávaxta ráðstöfunarfé til langs tíma til hagsbóta fyrir sjóðfélaga á efri árum. Verkefnin eru arðsöm og geta staðið undir vænlegri ávöxtun til þeirra sem leggja til fjármagn. Landinu yrði lyft í margvíslegu tilliti. Höfundur er þingmaður Miðflokksins. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Ólafur Ísleifsson Miðflokkurinn Skoðun: Kosningar 2021 Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur. Mest lesið Hér er elíta, um elítu, frá elítu, til elítu Ragnar Kjartansson Skoðun Svona getum komið í veg fyrir að Katrín vinni Björn B. Björnsson Skoðun Ég kýs femínista á Bessastaði Sigríður Ingibjörg Ingadóttir Skoðun Erum við að sjúkdómavæða hegðun og höfum við verið að innleiða aumingjagang inn í samfélagið okkar? Davíð Bergmann Skoðun Forsetinn minn Eygló Egilsdóttir Skoðun Varðmenn valdsins Sandra B. Franks Skoðun Flestir munu kjósa Katrínu Jakobsdóttur, beint eða óbeint, ef… Reynir Böðvarsson Skoðun Til varnar líffjölbreytileika Álfhildur Leifsdóttir,Hólmfríður Sigþórsdóttir Skoðun Höndlum MS saman Hjördís Ýrr Skúladóttir Skoðun Halla Tómasdóttir og Sólskinsdrengurinn Margrét Dagmar Ericsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Óvelkomið Evrópumet Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir skrifar Skoðun Flestir munu kjósa Katrínu Jakobsdóttur, beint eða óbeint, ef… Reynir Böðvarsson skrifar Skoðun Breiðar axlir og stór hjörtu Ingunn Rós Kristjánsdóttir ,Magnea Gná Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Hér er elíta, um elítu, frá elítu, til elítu Ragnar Kjartansson skrifar Skoðun Ég kýs femínista á Bessastaði Sigríður Ingibjörg Ingadóttir skrifar Skoðun Varðmenn valdsins Sandra B. Franks skrifar Skoðun Til varnar líffjölbreytileika Álfhildur Leifsdóttir,Hólmfríður Sigþórsdóttir skrifar Skoðun Erum við að sjúkdómavæða hegðun og höfum við verið að innleiða aumingjagang inn í samfélagið okkar? Davíð Bergmann skrifar Skoðun Hringborð hafs og eldis: Tækifæri til atvinnuuppbyggingar í haftengdri starfsemi Vöxtur fiskeldis á Íslandi Kjartan Ólafsson skrifar Skoðun Höndlum MS saman Hjördís Ýrr Skúladóttir skrifar Skoðun Forsetinn minn Eygló Egilsdóttir skrifar Skoðun Ísrael verður að hætta að drepa saklausa borgara á Gaza Guðmundur Ingi Guðbrandsson skrifar Skoðun Að kjósa með hjartanu! Ásdís Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Heilt kjörtímabil án árangurs í loftslagsmálum Andrés Ingi Jónsson skrifar Skoðun „Nema í alveg sérstökum tilvikum“ Sigurður Örn Hilmarsson skrifar Skoðun Forseti Íslands – Katrín Jakobsdóttir Guðjón Þórir Sigfússon skrifar Skoðun Baldur er leiðtogi og mannasættir Karl Ágúst Ipsen skrifar Skoðun Fyrir börnin okkar Gunnar Ingi Valgeirsson skrifar Skoðun Stjórnvöld eru stefnulaus í barna- og fjölskyldumálum Lúðvík Júlíusson skrifar Skoðun Halla Hrund fyrir framtíðina Þóra Árnadóttir skrifar Skoðun Halla Tómasdóttir og Sólskinsdrengurinn Margrét Dagmar Ericsdóttir skrifar Skoðun Ferðamálastefna til framtíðar Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Fótbolti og forseti Tómas Ingi Tómasson skrifar Skoðun Taktík. - Fyrir fegurðina og lýðræðið Gunnlaugur Ólafsson skrifar Skoðun Kjósum Baldur fyrir öryggi okkar allra Ragnheiður Hergeirsdóttir skrifar Skoðun Svona getum komið í veg fyrir að Katrín vinni Björn B. Björnsson skrifar Skoðun Þess vegna er Halla Hrund efst Gunnhildur Fríða Hallgrímsdóttir skrifar Skoðun Forsetakosning, auðlindir í þágu almennings Gunnar Hrafn Birgisson skrifar Skoðun Halla Tómasdóttir lætur verkin tala Sigurborg Arnarsdóttir skrifar Skoðun Forsetakosningar: Menningarlegt forræði fjórða valdsins Meyvant Þórólfsson skrifar Sjá meira
Kórónuveiran hefur slegið atvinnu- og efnahagslíf hér sem annars staðar bylmingshöggi. Nú þegar grillir í ljós við endann á göngunum þarf stefnu um endurreisn þjóðarbúsins til að uppræta atvinnuleysi og efla hagsæld landsmanna. Til að efla atvinnulífið og eyða böli atvinnuleysis blasir við að ráðast í fjárfestingarátak til að bæta innviði í landinu. Átt er við vegakerfið, flugvelli, hafnir, brýr og fleiri slík vinnuaflsfrek verkefni. Hér eru uppi háar fjárhæðir til arðsamra verkefna. Fyrirsögn greinarinnar er sótt í hin alkunnu ummæli stórskáldsins og hins stórhuga athafnamanns Einars Benediktssonar í Aldamótaljóði sínu. Aðkallandi verkefni Fjölmörg verkefni hafa setið á hakanum um langt skeið þótt ýmislegt gott hafi verið gert. Ekki bætti hrunið úr skák og margvíslegar nýframkvæmdir og viðhald hafa mátt bíða. Ferðamannastraumurinn sýndi að vegakerfið stenst ekki kröfur um burðargetu og öryggi. Treysta þarf flugvelli, vegi, hafnir. Fráveitu- og sorpmál eru víða í ólestri og ógna umhverfi og lýðheilsu. Stór verkefni bíða í orkuvinnslu og orkuflutningum. Hitaveitur og vatnsveitur þarfnast víða endurbóta. Sama á við um fasteignir af ýmsu tagi, skóla og sjúkrahús, dvalar- og hjúkrunarheimili fyrir aldraða. Greining Samtaka iðnaðarins Samtök iðnaðarins (SI) sendu í október 2017 frá sér metnaðarfullt rit undir yfirskriftinni Íslenskir innviðir - Ástand og framtíðarhorfur. Er fjallað um innviði í flugvöllum, vegum, höfnum, fráveitum, hitaveitum, vatnsveitum, úrgangsmálum, orkuvinnslu og orkuflutningum ásamt fasteignum ríkis og sveitarfélaga, meðal annars skóla og sjúkrahús. Með fjárfestingum í innviðum telja samtökin að sé fjárfest í lífsgæðum þjóðarinnar, samkeppnishæfni atvinnulífsins og hagvexti framtíðar. Mikilvægir innviðir Í skýrslunni er svarað áhugaverðri spurningu: Hvert væri kaupverð eða kostnaðarverð sambærilegra innviða með sömu framleiðslu- og þjónustugetu? Svarið er um 3.500 milljarðar króna. Skipting ofangreindrar fjárhæðar er í grófum dráttum: Orkuvinnsla (850–900 milljarðar króna), vegagerð (870–920), fasteignir ríkis og sveitarfélaga (440), orkuflutningar (320) og flugvellir (240–280). Lægsta fjárhæðin er í úrgangsmálum (35–40). Hvað þarf til? Ástand innviða er að almennt talin viðunandi en ekki góð. Búast megi við umtalsverðu viðhaldi til þess að halda uppi starfsemi þessara innviða. Best standa hitaveitur og orkuvinnsla og kalli ekki nema á eðlilegt viðhald. Verst er ástand vega og fráveitna. Aðrir innviðir liggja þarna á milli. Þá er næst leitað svara við spurningunni hvað þurfi til að mannvirki komist í gott ástand og ekki þurfi nema eðlilegt viðhald til að halda stöðu þess óbreyttri. Þessi viðhaldsþörf er áætluð um 370 milljarðar króna eða um 11% af verðmætamatinu að ofan. Þar höfum við það. Nær fjögur hundruð milljarða þarf að dómi þeirra sem best þekkja í atvinnulífinu til að lyfta landinu í viðunandi ástand í þessum efnum. Brettum upp ermar! Viðhaldi innviða hefur að dómi SI verið verulega ábótavant í vegagerð, fasteignum ríkisins, fráveitum og orkuflutningum. Víða um land eru hættulegir vegarkaflar og á hringveginum eru enn hátt í 40 einbreiðar brýr. Samgöngur á höfuðborgarsvæðinu eru kapítuli út af fyrir sig. Þar þarf að styrkja stofnbrautir, koma upp mislægum gatnamótum, beita ljósastýringu og leggja Sundabraut. Umtalsverð raforka nýtist ekki sökum þess að flutningskerfi raforku er ófullkomið. Þetta kallar á fjárfestingar í uppbyggingu meginflutningskerfis til að tryggja nægt framboð raforku um land allt. Skortur er á dvalar- og hjúkrunarheimilum. Uppræta þarf myglu í fjölmörgum opinberum byggingum. Hvaðan kemur fé til framkvæmda? Í ljósi stöðu efnahagsmála gefst nú tækifæri til bæta innviði landsins, bæta lífskjör og eyða atvinnuleysi. Framkvæmdir af þessu tagi duga ekki aðeins í bráð heldur leggja grunn að hagvexti á komandi tímum. Umfang verkefnisins nemur um 15 % af landsframleiðslu 2017 að dómi SI. Hið opinbera getur ekki eitt og sér staðið að framkvæmdum upp á hundruð milljarða á næstu árum. Innlendir jafnt sem erlendir fjárfestar eru áhugasamir um innviðauppbyggingu hér á landi og hér hefur byggst upp þekking á rekstri slíkra verkefna. Einkaaðilar verða að koma að uppbyggingu innviða. Landinu lyft Til að fjármagna framkvæmdir af þessu tagi má sjá fyrir sér að ríkið stofni félag sem nýtir þekkingu og hugvit. Slíkt félag gæti leitað til almennings og boðið lífeyrissjóðum áhugaverða fjárfestingarkosti sem féllu vel að eignasöfnum þeirra. Með þessu væri komið til móts við nauðsyn sjóðanna á að ávaxta ráðstöfunarfé til langs tíma til hagsbóta fyrir sjóðfélaga á efri árum. Verkefnin eru arðsöm og geta staðið undir vænlegri ávöxtun til þeirra sem leggja til fjármagn. Landinu yrði lyft í margvíslegu tilliti. Höfundur er þingmaður Miðflokksins.
Erum við að sjúkdómavæða hegðun og höfum við verið að innleiða aumingjagang inn í samfélagið okkar? Davíð Bergmann Skoðun
Skoðun Erum við að sjúkdómavæða hegðun og höfum við verið að innleiða aumingjagang inn í samfélagið okkar? Davíð Bergmann skrifar
Skoðun Hringborð hafs og eldis: Tækifæri til atvinnuuppbyggingar í haftengdri starfsemi Vöxtur fiskeldis á Íslandi Kjartan Ólafsson skrifar
Erum við að sjúkdómavæða hegðun og höfum við verið að innleiða aumingjagang inn í samfélagið okkar? Davíð Bergmann Skoðun