Fordómar eru hluti af ofbeldismenningu Hrafnhildur Snæfríðar- og Gunnarsdóttir og Þorbera Fjölnisdóttir skrifar 12. apríl 2017 11:00 Þessa dagana má sjá veggspjöld í strætóskýlum og skiltum víðsvegar um Reykjavík sem hönnuð voru í samstarfi fatlaðra kvenna í Tabú, Kvennahreyfingar Öryrkjabandalagsins og Rannsóknaseturs í fötlunarfræðum. Verkefnið var styrkt af velferðarráðuneytinu og Reykjavíkurborg. Markmiðið með birtingu veggspjaldanna er að vekja almenning til vitundar um fordóma gegn fötluðu fólki og hvernig þeir tengjast ofbeldi gegn fötluðu fólki og valdleysi þess. Niðurstöður erlendra rannsókna sýna að fatlað fólk er beitt ofbeldi í mun meira mæli en ófatlað fólk, sér í lagi fatlaðar konur og börn. Ein algengasta birtingarmyndin er andlegt ofbeldi og áreitni. Þetta er margslungið og flókið ofbeldi og getur m.a. falist í fordómum, mismunun, lítilsvirðingu, hótunum, stjórnsemi, útskúfun eða einelti. Á Íslandi hafa einnig verið unnar nokkrar rannsóknir á ofbeldi gegn fötluðum konum og í einni slíkri var rætt við fatlaðar konur um reynslu þeirra af andlegu ofbeldi. Allar höfðu þær orðið fyrir andlegu ofbeldi eða áreitni. Þeim var sýnd vorkunn en ekki virðing, þær hundsaðar, þeim var ekki trúað og þær ekki virtar sem manneskjur. Þetta voru ekki stök atvik heldur fastur hluti af daglegu lífi þeirra. Þær lýstu því að ófatlað fólk hefði almennt lítinn skilning á aðstæðum fatlaðs fólks, litla þolinmæði og sýndi því oft vanvirðingu. Áreitni, fordómar, útskúfun og lítilvirðing var svo alltumlykjandi í lífi þeirra, og svo rækilega flækt inn hversdagslega reynslu þeirra, að það hafði tekið margar þeirra langan tíma að bera kennsl á það sem ofbeldi.Þurfum öll að axla ábyrgð Það er mikilvægt að viðurkenna að fordómar gegn fötluðu fólki eru samofnir samfélagsgerð okkar. Við þurfum öll að axla ábyrgð og sporna gegn þeim. Fordómar, útskúfun og lítilsvirðing viðheldur jaðarsettri stöðu og valdleysi fatlaðs fólks og skapar grundvöll fyrir aðrar tegundir ofbeldis. Við höfum þegar aflað talsverðrar þekkingar með fjölmörgum rannsóknum. Við vitum að fordómar gegn fötluðu fólki eru hluti af ofbeldismenningu og kerfislægri mismunun sem útilokar þátttöku fatlaðs fólks í samfélaginu og jaðarsetur það. Það er kominn tími til að breyta þessu. Oftar en ekki er talað um og við fatlað fólk út frá frá lífseigum staðalmyndum. Það er talað við fullorðið fatlað fólk eins og börn, lífsgæði fatlaðs fólks eru talin verri en ófatlaðs fólk og að líf þess sé því „harmleikur“. Við þurfum öll að gæta okkar, taka tillit, skapa rými og sýna virðingu. Með tilvísun í ofbeldismenningu er vísað til þess að við berum öll ábyrgð. Víða um heim notar fatlað fólk hugtakið „ableism“ þegar það fjallar um reynslu sína af mismunun og fordómum og til að varpa ljósi á hvernig jaðarsetning fatlaðs fólks gegnsýrir samfélagið. Hugtakið á sér hliðstæðu í orðum sem við þekkjum og fjalla um jaðarsetningu og reynslu annarra hópa, svo sem rasisma og sexisma. Þegar fatlað fólk deilir reynslu sinni af able-isma í daglegu lífi er því brýnt að leggja við hlustir og draga lærdóm af, breyta viðhorfum, eyða fordómum og vinna með þannig gegn ofbeldi gagnvart fötluðu fólki. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Sá tapar sem fyrstur nefnir nasistana: gengisfelling orðsins „rasisti“ Birgir Finnsson Skoðun Þjóð sem lætur kyrrt liggja? Magnús Árni Skjöld Magnússon Skoðun Nefhjól á Austurvelli – Skiptir öryggi fólks á fjölmennasta svæði landsins ekki máli? Daði Rafnsson,Kristján Vigfússon,Margrét Manda Jónsdóttir,Martin Swift Skoðun Umbætur í innkaupum hins opinbera á upplýsingatækni Lilja Björk Guðmundsdóttir Skoðun Miðjumoð í húsnæðismálum og áróður Viðskiptaráðs Jón Ferdínand Estherarson,Unnur Rán Reynisdóttir,Arnar Páll Gunnlaugsson Skoðun Losar Alþingi um leyfisveitinga-flækjuna? Katrín Helga Hallgrímsdóttir Skoðun Tómstunda- og félagsfræðinemar harma ákvörðun Akureyrarbæjar Hópur nemenda í tómstunda- og félagsmálafræði við HÍ Skoðun Örvæntingafullir endó-sjúklingar Diljá Mist Einarsdóttir Skoðun Óður til Sigga sjéní Ingvi Þór Georgsson Skoðun Álframleiðsla á Íslandi er ekki bara mikilvæg fyrir Ísland Guðríður Eldey Arnardóttir Skoðun Skoðun Skoðun Björgunarleiðangur fyrir Heimsmarkmiðin Antonio Guterres skrifar Skoðun Átti ekki að klára dæmið í geðheilbrigðismálum? Ingveldur Anna Sigurðardóttir skrifar Skoðun Tómstunda- og félagsfræðinemar harma ákvörðun Akureyrarbæjar Hópur nemenda í tómstunda- og félagsmálafræði við HÍ skrifar Skoðun Nefhjól á Austurvelli – Skiptir öryggi fólks á fjölmennasta svæði landsins ekki máli? Daði Rafnsson,Kristján Vigfússon,Margrét Manda Jónsdóttir,Martin Swift skrifar Skoðun Óður til Sigga sjéní Ingvi Þór Georgsson skrifar Skoðun Álframleiðsla á Íslandi er ekki bara mikilvæg fyrir Ísland Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar Skoðun Miðjumoð í húsnæðismálum og áróður Viðskiptaráðs Jón Ferdínand Estherarson,Unnur Rán Reynisdóttir,Arnar Páll Gunnlaugsson skrifar Skoðun Örvæntingafullir endó-sjúklingar Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Þjóð sem lætur kyrrt liggja? Magnús Árni Skjöld Magnússon skrifar Skoðun Umbætur í innkaupum hins opinbera á upplýsingatækni Lilja Björk Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Losar Alþingi um leyfisveitinga-flækjuna? Katrín Helga Hallgrímsdóttir skrifar Skoðun Dómsdagur nálgast! Hólmgeir Baldursson skrifar Skoðun Er slysahætta í kringum sorpílátið heima hjá þér? Anna Jóna Kjartansdóttir,Pétur Gísli Jónsson skrifar Skoðun Ég og Parkinson – leitin að greiningu og leiðin til betra lífs Guðrún Einarsdóttir skrifar Skoðun Hvers vegna borga foreldrar í Kópavogi mest? Eydís Inga Valsdóttir skrifar Skoðun Sá tapar sem fyrstur nefnir nasistana: gengisfelling orðsins „rasisti“ Birgir Finnsson skrifar Skoðun Aðgengi er lykill að sjálfstæði, þátttöku og virkni Þuríður Harpa Sigurðardóttir skrifar Skoðun Hagsmunir heildarinnar - Fjórði kafli: Joshua Fought The Battle of Jericho Hannes Örn Blandon skrifar Skoðun Þetta unga fólk getur bara haldið kjafti Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Kveðjum sjálfhverfa og fyrirsjáanlega manninn Halldóra Mogensen skrifar Skoðun Hefur ekki náð sér á strik síðan Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Betri vegir, fleiri lögreglumenn og hægt að komast í meðferð á sumrin Þórður Snær Júlíusson skrifar Skoðun Austurland skilar verðmætum – innviðirnir þurfa að fylgja Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Faglegt mat eða lukka? IV. Faglegt mat og ósvaraðar spurningar Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Skipulögð glæpastarfsemi er ógn við samfélagið Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Við erum 40 árum á eftir Einar Sverrisson skrifar Skoðun Þétting á 27. brautinni Friðjón R. Friðjónsson skrifar Skoðun Þá verður gott að búa á Íslandi Bjarni Karlsson,Jóna Hrönn Bolladóttir skrifar Skoðun Faglegt mat eða lukka? III: Tækifæri fyrir löggjafann Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Þingmaður til sölu – bátur fylgir með Sigríður Svanborgardóttir skrifar Sjá meira
Þessa dagana má sjá veggspjöld í strætóskýlum og skiltum víðsvegar um Reykjavík sem hönnuð voru í samstarfi fatlaðra kvenna í Tabú, Kvennahreyfingar Öryrkjabandalagsins og Rannsóknaseturs í fötlunarfræðum. Verkefnið var styrkt af velferðarráðuneytinu og Reykjavíkurborg. Markmiðið með birtingu veggspjaldanna er að vekja almenning til vitundar um fordóma gegn fötluðu fólki og hvernig þeir tengjast ofbeldi gegn fötluðu fólki og valdleysi þess. Niðurstöður erlendra rannsókna sýna að fatlað fólk er beitt ofbeldi í mun meira mæli en ófatlað fólk, sér í lagi fatlaðar konur og börn. Ein algengasta birtingarmyndin er andlegt ofbeldi og áreitni. Þetta er margslungið og flókið ofbeldi og getur m.a. falist í fordómum, mismunun, lítilsvirðingu, hótunum, stjórnsemi, útskúfun eða einelti. Á Íslandi hafa einnig verið unnar nokkrar rannsóknir á ofbeldi gegn fötluðum konum og í einni slíkri var rætt við fatlaðar konur um reynslu þeirra af andlegu ofbeldi. Allar höfðu þær orðið fyrir andlegu ofbeldi eða áreitni. Þeim var sýnd vorkunn en ekki virðing, þær hundsaðar, þeim var ekki trúað og þær ekki virtar sem manneskjur. Þetta voru ekki stök atvik heldur fastur hluti af daglegu lífi þeirra. Þær lýstu því að ófatlað fólk hefði almennt lítinn skilning á aðstæðum fatlaðs fólks, litla þolinmæði og sýndi því oft vanvirðingu. Áreitni, fordómar, útskúfun og lítilvirðing var svo alltumlykjandi í lífi þeirra, og svo rækilega flækt inn hversdagslega reynslu þeirra, að það hafði tekið margar þeirra langan tíma að bera kennsl á það sem ofbeldi.Þurfum öll að axla ábyrgð Það er mikilvægt að viðurkenna að fordómar gegn fötluðu fólki eru samofnir samfélagsgerð okkar. Við þurfum öll að axla ábyrgð og sporna gegn þeim. Fordómar, útskúfun og lítilsvirðing viðheldur jaðarsettri stöðu og valdleysi fatlaðs fólks og skapar grundvöll fyrir aðrar tegundir ofbeldis. Við höfum þegar aflað talsverðrar þekkingar með fjölmörgum rannsóknum. Við vitum að fordómar gegn fötluðu fólki eru hluti af ofbeldismenningu og kerfislægri mismunun sem útilokar þátttöku fatlaðs fólks í samfélaginu og jaðarsetur það. Það er kominn tími til að breyta þessu. Oftar en ekki er talað um og við fatlað fólk út frá frá lífseigum staðalmyndum. Það er talað við fullorðið fatlað fólk eins og börn, lífsgæði fatlaðs fólks eru talin verri en ófatlaðs fólk og að líf þess sé því „harmleikur“. Við þurfum öll að gæta okkar, taka tillit, skapa rými og sýna virðingu. Með tilvísun í ofbeldismenningu er vísað til þess að við berum öll ábyrgð. Víða um heim notar fatlað fólk hugtakið „ableism“ þegar það fjallar um reynslu sína af mismunun og fordómum og til að varpa ljósi á hvernig jaðarsetning fatlaðs fólks gegnsýrir samfélagið. Hugtakið á sér hliðstæðu í orðum sem við þekkjum og fjalla um jaðarsetningu og reynslu annarra hópa, svo sem rasisma og sexisma. Þegar fatlað fólk deilir reynslu sinni af able-isma í daglegu lífi er því brýnt að leggja við hlustir og draga lærdóm af, breyta viðhorfum, eyða fordómum og vinna með þannig gegn ofbeldi gagnvart fötluðu fólki.
Nefhjól á Austurvelli – Skiptir öryggi fólks á fjölmennasta svæði landsins ekki máli? Daði Rafnsson,Kristján Vigfússon,Margrét Manda Jónsdóttir,Martin Swift Skoðun
Miðjumoð í húsnæðismálum og áróður Viðskiptaráðs Jón Ferdínand Estherarson,Unnur Rán Reynisdóttir,Arnar Páll Gunnlaugsson Skoðun
Tómstunda- og félagsfræðinemar harma ákvörðun Akureyrarbæjar Hópur nemenda í tómstunda- og félagsmálafræði við HÍ Skoðun
Skoðun Tómstunda- og félagsfræðinemar harma ákvörðun Akureyrarbæjar Hópur nemenda í tómstunda- og félagsmálafræði við HÍ skrifar
Skoðun Nefhjól á Austurvelli – Skiptir öryggi fólks á fjölmennasta svæði landsins ekki máli? Daði Rafnsson,Kristján Vigfússon,Margrét Manda Jónsdóttir,Martin Swift skrifar
Skoðun Álframleiðsla á Íslandi er ekki bara mikilvæg fyrir Ísland Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar
Skoðun Miðjumoð í húsnæðismálum og áróður Viðskiptaráðs Jón Ferdínand Estherarson,Unnur Rán Reynisdóttir,Arnar Páll Gunnlaugsson skrifar
Skoðun Er slysahætta í kringum sorpílátið heima hjá þér? Anna Jóna Kjartansdóttir,Pétur Gísli Jónsson skrifar
Skoðun Sá tapar sem fyrstur nefnir nasistana: gengisfelling orðsins „rasisti“ Birgir Finnsson skrifar
Skoðun Hagsmunir heildarinnar - Fjórði kafli: Joshua Fought The Battle of Jericho Hannes Örn Blandon skrifar
Skoðun Betri vegir, fleiri lögreglumenn og hægt að komast í meðferð á sumrin Þórður Snær Júlíusson skrifar
Skoðun Austurland skilar verðmætum – innviðirnir þurfa að fylgja Kristinn Karl Brynjarsson skrifar
Nefhjól á Austurvelli – Skiptir öryggi fólks á fjölmennasta svæði landsins ekki máli? Daði Rafnsson,Kristján Vigfússon,Margrét Manda Jónsdóttir,Martin Swift Skoðun
Miðjumoð í húsnæðismálum og áróður Viðskiptaráðs Jón Ferdínand Estherarson,Unnur Rán Reynisdóttir,Arnar Páll Gunnlaugsson Skoðun
Tómstunda- og félagsfræðinemar harma ákvörðun Akureyrarbæjar Hópur nemenda í tómstunda- og félagsmálafræði við HÍ Skoðun